COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ

Yıl: 2021 Cilt: 36 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 218 - 230 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-05-2022

COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ

Öz:
Bu yazıda siyasi iktidarların COVID-19 pandemisi ile mücadele etmek için kullandığı kısıt ve yasakların demokratik hak ve özgürlükler ile toplumsal eşitsizlikleri olumsuz etkileme potansiyeli ele alınacaktır. Temel sav, virüse karşı alınacak önlemleri alan iktidarların mahiyetinin gözden kaçmaması gerektiğidir. Neoliberal düzende iktidarlar sosyal devlet ilkesinden uzaklaşıp piyasa ve sermaye lehine karar vermektedirler. Emekçi ve düşük gelirliler biyopolitik stratejilerle güvencesizleştirilmiştir. Halk sağlığı öncelik olmaktan çıkmıştır. Önerilen pandemi politikalarının bu düzen içerisinde halk sağlığını aşan bazı amaçlar için kullanılması olasılığı mevcuttur. Yazı bu olasılıkları siyasi ve ekonomik olarak ikiye ayırdıktan sonra önce siyasi boyutu ele almaktadır. Burada biyopolitika kavramı açılarak COVID-19 krizinin hem toplumsal denetim, hem de kazanılmış hakların geriletilmesi tartışılacaktır. İkinci kısımda ise ekonomik eşitsizliklerin yanı sıra toplumsal cinsiyet ve kimlik gibi konularda COVID-19 pandemi yönetiminden kaynaklanan olumsuz koşullar irdelenecektir
Anahtar Kelime:

The Social and Political Eff ects of Constraints Imposed by Governments in Response to the COVID-19 Pandemic

Öz:
This article focuses on bans and constraints imposed by governments to combat the COVID-19 pandemic and aims to highlight the potentially negative eff ect of such measures on democratic rights, liberties and social inequalities. The main claim is that the assessment of such measures should take into account the nature of the political power determining them. Governments acting within the neoliberal order have distanced themselves from welfare state principles. Instead, political decision-making favors the market and capital. Working classes and low-income groups are being forced into precarity through biopolitical strategies. Public health is no longer a priority. It is highly probable that pandemic related measures will be used to pursue goals other than promoting public health. The article discusses this probability under two headings, starting first with the political implications of such measures and turning next to economic ones. The first part of the text examines the impact of the COVID-19 crisis on democratic backsliding and increased surveillance possibilities, taking the concept of biopolitics as the main axis of discussion. The second part looks not only at economic inequalities but also at gender and identity based imbalances generated by pandemic measures.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktan, İ. (2020) Virüs, kapitalizm, faşizm, yaşizm. Gazete Duvar. Erişim tarihi 15 Nisan 2020, https://www.gazeteduvar.com. tr/yazarlar/2020/03/31/virus-kapitalizm-fasizm-yasizm-1/.
  • Akyol, M. (2020) Kanal İstanbul ihalesi: Korona zamanında ihale projenin kendisinden bile daha çılgın.” Evrensel. Erişim tarihi 26 Mart 2020, https://www.evrensel.net/haber/400473/kanal-istanbul- ihalesi-korona-zamaninda-ihale-projenin-kendisindenbile- daha-cilgin.
  • Altıkanat, S. (2020) Hayat yoksulun evine sığar mı? Birgün. Erişim tarihi 5 Nisan 2020: https://www.birgun.net/haber/hayatyoksulun- evine-sigar-mi-294847.
  • Amnesty International (2020a). UK: Government’s coronavirus Bill explained. Erişim tarihi 24 Nisan 2020, https://www.amnesty. org.uk/coronavirus/uk-coronavirus-bill-explained.
  • Amnesty International (2020b) European governments must ensure safe and timely access to abortion care during the COVID-19 pandemic. Erişim tarihi 7 Nisan 2020, https://www.amnesty.org/download/Documents/EUR0120872020ENGLISH. PDF.
  • Aşık, B. (2020) Sınıf Bağışıklığı. Evrensel, Erişim tarihi 4 Mayıs 2020, https://www.evrensel.net/haber/403818/saglik-emekcisi-birol- asik-sinif-bagisikligi.
  • Avrupa Konseyi (2020) Women’s rights and the COVID-19 pandemic. Erişim tarihi 14 Kasım 2020. https://www.coe.int/en/web/ genderequality/women-s-rights-and-covid-19.
  • Aysu, A. (2020) Korona karşısında en hassas halka mevsimlik işçiler. Gazete Duvar. Erişim tarihi 03 Nisan 2020, https://www. gazeteduvar.com.tr/video/2020/04/03/tarim-gundemi-abdullahaysu- korona-karsisinda-en-hassas-halka-mevsimlik-isciler.
  • Aytun, U. ve C. Özgüzel. (2020) Türkiye’nin evden çalışması mümkün mü? Sarkaç, Erişim tarihi 12 Nisan 2020, https://sarkac. org/2020/04/turkiyenin-evden-calismasi-mumkun-mu/.
  • Baumslag, N. (2005) Murderous medicine: Nazi doctors, human experimentation, and Typhus. Westport, Connecticut: Praeger Publishers.
  • Benjamin, W. (1999) Th e Arcades Project. Cambridge, Mass/ Londra: Th e Belknap Press.
  • Birgün. (2020) KOBİ’ler borç batağında. Erişim tarihi 9 Haziran 2020, https://www.birgun.net/haber/kobi-ler-borcbataginda- 258224.
  • Brown, W. (2020) From Exposure to Manifestation. Los Angeles Review of Books. Erişim tarihi 14 Nisan 2020, https://lareviewofbooks. org/article/quarantine-files-thinkers-self-isolation/.
  • Ceyhan, M. (2020) İstanbul’da Çok Acil Kademeli Mesaiye Geçilmeli. Onedio. Erişim tarihi 28 Ekim 2020, https://onedio.com/haber/prof-dr-mehmet-ceyhan-istanbul-dacok- acil-kademeli-mesaiye-gecilmeli-939481.
  • Demircan, U. (2020) Sınıf farkının etkisi: Koronavirüs yoksul semtler ve ilçelerde daha hızlı yayılıyor. Onedio. Erişim tarihi 13 Ağustos, 2020, https://onedio.com/haber/sinif-farkinin- etkisi-koronavirus-yoksul-semtler- ve-ilcelerde-daha-hizliyayiliyor- 913987.
  • Democracia Abierta (2020) Covid-19 has already aff ected 93 diff erent indigenous nations. Open Democracy. Erişim tarihi 12 Haziran 2020, https://www.opendemocracy.net/en/democraciaabierta/ la-covid-19-ya-afecta-a-93-nacionalidades-indigenas-en/.
  • DİSK (2020) DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’nin yedi acil önlem metni imzaya açıldı. Erişim tarihi 31 Mart 2020, http://disk.org. tr/2020/03/disk-kesk-tmmob-ve-ttbnin-yedi-acil-onlem-metniimzaya- acildi/.
  • Elgin, C., Yalaman, A., Başbuğ, G. (2020) Economic policy responses to a pandemic: Developing the Covid-19 economic stimulus index. Covid Economics: Vetted and Real Time Papers, 3: 40-54.
  • Feminist Alliance for Rights (FAR). (2020) Call for a Feminist COVID-19 Policy. Erişim tarihi 17 Nisan 2020: http://feministallianceforrights.org/blog/2020/03/20/action-callfor- a-feminist-covid-19-policy/.
  • Ferrarese, E. (2020) Vulnerability. Frankfurter Arbeitskreis. Erişim tarihi 29 Mart 2020, https://www.youtube.com/ watch?v=yVuTH7RXBro.
  • Folley, A. (2020 Grocery store workers in Minnesota classified as emergency workers.
  • Th e Hill. Erişim tarihi 19 Mart 2020: https://thehill.com/homenews/ state-watch/488423-grocery-store-workers-in-minnesotaclassified- as-emergency-workers.
  • Foucault, M. (2007) Security, Territory, Population. Lectures at the Collège de France, 1977-78. Hampshire and New York: Palgrave Macmillan.
  • Gago, V. (2017). Neoliberalism From Below: Popular Pragmatics and Baroque Economies. Durham ve Londra, Duke University Press. Gazete Karınca (2020) Salgından en fazla kadınlar etkilendi: İşsizlik yüzde 45,3’e çıktı.” Erişim tarihi 20 Haziran 2020, https://gazetekarinca.com/2020/06/salgindan-en-fazla-kadinlaretkilendi- issizlik-yuzde-453e-cikti/.
  • Gül, D. (2020) HDP’den kayyum tepkisi: Bu bir darbedir. Euronews. Erişim tarihi 15 Mayıs 2020, https://tr.euronews. com/2020/05/15/hdp-den-kayyum-tepkisi-bu-bir-darbedir.
  • Hanrieder, T. ve C. Kreuder-Sonnen. (2014) WHO decides on the exception? Securitization and emergency governance in global health. Security Dialogue, 45(4), 2014: 331-348.
  • Harari, Y.N. (2020) Koronavirüs salgını totaliter rejimleri güçlendirebilir. Medyascope. Erişim tarihi 17 Mart 2020, https:// medyascope.tv/2020/03/17/yuval-noah-harari-koronavirussalgini- totaliter-rejimleri-guclendirebilir-yeni/.
  • Harcourt, B.E. (2015) Exposed: Desire and Disobedience in the Digital Age, Cambridge, Mass: Harvard University Press.
  • Harvey, D. (2007) A brief history of neoliberalism. New York. Oxford University Press.
  • HASUDER (2020a) Toplumsal Cinsiyet Bakışı ile COVİD-19 Salgınında Dikkate Alınması Gereken Bazı Özet Bilgiler. Erişim tarihi 21 Nisan 2020, https://korona.hasuder.org.tr/toplumsal-cinsiyet- bakisi-ile-covid-19-salgininda-dikkate-alinmasi-gerekenbazi- ozet-bilgiler-2/.
  • HASUDER (2020b) Pandemi Sürecinde Göçmenler ve Mültecilerle İlgili Durum. Erişim tarihi 28 Haziran 2020, https://korona. hasuder.org.tr/pandemi-surecinde-gocmenler-ve-multecilerleilgili- durum/.
  • İHD (2020) Pandemi Döneminde Kadın. Erişim tarihi 22 Mayıs 2020, https://www.ihd.org.tr/wp-content/uploads/ 2020/05/20200522_PandemiDonemindeKadin.pdf.
  • Karakaş, B. (2020) Göçmen ve mültecilerin pandemi günlerinde Türkiye’de sağlık hizmetlerine erişimi. Heinrich Böll Vakfı. Erişim tarihi 18 Mayıs 2020, https://tr.boell.org/tr/2020/05/18/ gocmen-ve-multecilerin-pandemi-gunlerinde-turkiyede-saglikhizmetlerine- erisimi.
  • Kavaklı, K.C. (2020) Populist Governments and Democratic Backsliding during the COVID-19 Pandemic. Pre-print. DOI: 10.13140/RG.2.2.31478.01606 https://www.researchgate.net/ publication/344608507_Populist_Governments_and_Democratic_ Backsliding_during_the_COVID-19_Pandemic.
  • Klein, N. (2010) Şok Doktrini: Felaket Kapitalizminin Yükselişi. İstanbul, Agora Kitaplığı.
  • Kocabaş, A. (2020) Eşitsizlik ve Covid. TTB: Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu, Eylül 2020: 394-414.
  • Lazzarato, M. (2012) Th e Making of the Indebted Man, Los Angeles, Semiotext(e).
  • Lemke, T. (2014) Th e Risks of Security: Liberalism, Biopolitics, and Fear, in Ed. V. Lemm and M. Vatter (eds), Government of Life: Foucault, Biopolitics and neoliberalism, New York: Fordham Univ. Press: 59-74.
  • Lukacs, G. (1971) History and Class Consciousness, Londra, Merlin Press.
  • Mackenzie, D. (2020) We were warned – so why couldn’t we prevent the coronavirus outbreak? New Scientist. Erişim tarihi 4 Mart 2020: https://www.newscientist.com/article/mg2453- 2724-700-we-were-warned-so-why-couldnt-we-prevent-thecoronavirus- outbreak/.
  • Mhajne, A. ve C. Whetstone (2020) Th e Rise of the COVID Dictatorships. Foreign Policy. Erişim tarihi 16 Ekim 2020, https://foreignpolicy. com/2020/10/16/the-rise-of-the-covid-dictatorships/.
  • Mozorov, E. (2020) Th e tech ‘solutions’ for coronavirus take the surveillance state to the next level. Th e Guardian. Erişim tarihi 15 Nisan 2020, https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/ apr/15/tech-coronavirus-surveilance-state-digital-disrupt .
  • Mudde, C. ‘Wartime’ coronavirus powers could hurt our democracy – without keeping us safe. Th e Guardian. Erişim tarihi 24 Mart 2020, https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/ mar/24/wartime-coronavirus-powers-state-of-emergency.
  • Öğünç, P. Karantinada ayakkabı almayı inan anlamıyorum. Gazete Duvar. Erişim tarihi 5 Nisan 2020, https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2020/04/05/karantinada- ayakkabi-almayi-inan-anlamiyorum/.
  • Özdoğan, N. Covid-19 ‘Mevzuatı’: Hukuk Yapıcılar ve Yiyiciler. Birikim. Erişim tarihi 22 Nisan 2020, https://birikimdergisi.com/ guncel/10050/covid-19-mevzuati-hukuk-yapicilar-ve-yiyiciler.
  • Peron, A. E. R., D.E. Duarte, L. Simões-Gomes ve M.B. Nery. (2020) Viral Surveillance: Governing Social Isolation in São Paulo, Brazil, During the COVID-19 Pandemic. Pre-print. Erişim tarihi 31 Mayıs 2020, https://ssrn.com/abstract=3596054 veya http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3596054.
  • Quammen, D. (2020) We Made the Coronavirus Epidemic. New York Times. Erişim tarihi 28 Ocak 2020, https://www.nytimes. com/2020/01/28/opinion/coronavirus-china.html.
  • Sanford, S., Polzer, J. ve McDonough, P. (2016) Preparedness as a technology of (in)security: Pandemic infl uenza planning and the global biopolitics of emerging infectious disease. Social Th eory and Health 14 (1): 18–43.
  • Schwartz, S.A. (2020) Climate change, Covid-19, preparedness, and consciousness. Explore, 16(3): 141-144.
  • Sol Haber (2020) İşten çıkarma mı yasaklanıyor, ücretsiz izin mi kolaylaştırılıyor? Erişim tarihi 8 Nisan 2020, https://sol. org.tr/haber/isten-cikarma-mi-yasaklaniyor-ucretsiz-izin-mikolaylastiriliyor- 1141.
  • TBID (2020) STK’lardan COVID-19 ile Mücadelede Dijital Gözetim Teknolojileri Kullanılırken İnsan Haklarına Saygı Konusunda Açıklama. Erişim tarihi 3 Nisan 2020, https://www.tbid. org.tr/blog-tr/covid19-dijital-gozetim/.
  • Tokyay, M. Rapor: Pandemi Sürecinde Kadınlar Yoksullaşıyor. Euronews. Erişim tarihi 24 Mayıs 2020, https://tr.euronews.com/2020/05/24/rapor-pandemi-surecindekad- nlar-daha-da-yoksullas-yor.
  • TTB (2020a). DİSK, KESK, TMMOB ve TTB Kadın Temsilcilerinden Açıklama: Pandemi Döneminde Kadın Sağlık Çalışanları Korunmalı ve Kadın Sağlığı İhmal Edilmemelidir. Erişim tarihi 7 Mayıs 2020, https://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/ haber_goster.php?Guid=b30a02c4-904a-11ea-9b7d- 6d38d16eb233.
  • TTB (2020b) 8. Ay Değerlendirme Raporu: Kısıtlamalar Sosyal Devlet İlkesiyle Yapılmalı. Erişim tarihi 11 Kasım, 2020, https://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/haber_goster. php?Guid=19431d58-241d-11eb-a1e1-3f428dfd4b81.
  • Varieties of Democracy Institute (V-Dem) (2020) Pandemic Backsliding. Erişim tarihi 15 Ekim 2020, https://www.v-dem.net/ en/our-work/research-projects/pandemic-backsliding/. Voyvoda, E. ve Yeldan, E. (2020) COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatifl erinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. Erişim tarihi 17 Haziran 2020, https://yeldane.files.wordpress.com/2020/05/covid_voyvodayeldan_ v2_31mayis.pdf.
  • Węglarczyk, B. (2020) Like Hungary, Poland has used the coronavirus to undermine democracy. Notes From Poland. Erişim tarihi 29 Mart 2020, https://notesfrompoland.com/2020/03/29/ like-hungary-poland-has-used-the-coronavirus-to-restrictdemocracy.
  • Yeşil Gazete (2020). Korona fırsatçılığı: Korunan alanlar maden ve turizme açılıyor. Erişim tarihi 20 Mart 2020, https://yesilgazete. org/blog/2020/03/20/korona-firsatciligi-korunan-alanlarmaden- ve-turizme-aciliyor/.
APA Gambetti Z (2021). COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. , 218 - 230.
Chicago Gambetti Zeynep COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. (2021): 218 - 230.
MLA Gambetti Zeynep COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. , 2021, ss.218 - 230.
AMA Gambetti Z COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. . 2021; 218 - 230.
Vancouver Gambetti Z COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. . 2021; 218 - 230.
IEEE Gambetti Z "COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ." , ss.218 - 230, 2021.
ISNAD Gambetti, Zeynep. "COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ". (2021), 218-230.
APA Gambetti Z (2021). COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. Toplum ve Hekim, 36(3), 218 - 230.
Chicago Gambetti Zeynep COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. Toplum ve Hekim 36, no.3 (2021): 218 - 230.
MLA Gambetti Zeynep COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. Toplum ve Hekim, vol.36, no.3, 2021, ss.218 - 230.
AMA Gambetti Z COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. Toplum ve Hekim. 2021; 36(3): 218 - 230.
Vancouver Gambetti Z COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ. Toplum ve Hekim. 2021; 36(3): 218 - 230.
IEEE Gambetti Z "COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ." Toplum ve Hekim, 36, ss.218 - 230, 2021.
ISNAD Gambetti, Zeynep. "COVID-19 PANDEMİSİ GEREKÇESİYLE İKTİDARLARCA GETİRİLEN KISITLARIN SİYASAL VE TOPLUMSAL ETKİLERİ". Toplum ve Hekim 36/3 (2021), 218-230.