Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması

kılıç delice, elif; Can, Gülin Feryal; Uslu, Tuğçe

doi:10.17341/gazimmfd.847213

Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması

Tuğçe Uslu, (Başkent Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)

Gülin Feryal Can, (Başkent Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, Ankara, Türkiye)

Elif Kılıç Delice (Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, Erzurum, Türkiye)

Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi

14 5

Yıl: 2022 Cilt: 37 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1411 - 1426 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.847213 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması

Öz:

Hata Türleri ve Etkileri Analizi (HTEA), güçlü bir risk değerlendirme aracı olmasına rağmen birçok zayıf yönü nedeniyle geliştirilmesi gereken bir yöntemdir. HTEA’nın kullanım etkinliğini arttırmak için bu çalışmada; yeni bir, çok boyutlu süreç tipi HTEA (ÇBST-HTEA) yaklaşımı önerilmektedir. ÇBST-HTEA yaklaşımı üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada; risk kriter (RK)’lerinin ağırlıklandırılması için Entropi, Tercih Seçim İndeksi (PSI) ve Kriterler arası Korelasyon Yoluyla Kriterlerin Önem Tespiti (CRITIC) yöntemlerinden yararlanılmıştır. Bu üç farklı ağırlıklandırma yönteminden elde edilen farklı RK ağırlıkları, geometrik ortalama operatörü kullanılarak birleştirilmiş ve bütünleşik RK ağırlıkları hesaplanmıştır. İkinci aşamada, her bir hata türü (HT)’nün önceliğinin belirlenmesi için bütünleşik RK ağırlıkları ile birlikte Ortalama Çözüm Uzaklığına Göre Değerlendirme (EDAS), Birleştirilebilir Uzaklık Tabanlı Değerlendirme (CODAS), Karmaşık Orantılı Değerlendirme (COPRAS) yöntemleri kullanılmıştır. Üçüncü aşamada, söz konusu üç farklı sıralama yönteminden elde edilen farklı HT öncelikleri, Kesin Tercih Sıralama Tekniği (TPOP) yöntemi kullanılarak birleştirilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen farklı RK sıralamaları ve HT sıralamaları için Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı hesaplanarak; elde edilen nihai ağırlıklar ve nihai sıralamalar geçerlilikleri açısından tartışılmıştır. Bu çalışmada literatürden farklı olarak; farklı ağırlıklandırma ve sıralama yöntemlerinin bakış açıları HTEA’da RK ağırlıklarına ve HT sıralamalarına yansıtılmıştır. Önerilen ÇBST-HTEA yaklaşımı ile, savunma ve havacılık sanayisinde faaliyet gösteren bir firmada süreç bazlı HT'ler değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime: Risk Değerlendirme HTEA Çok Kriterli Karar Verme TPOP

A new multidimensional process type FMEA approach: Defense and aerospace industry application

Öz:

Failure Modes and Effects Analysis (FMEA) is a powerful risk assessment tool, however it needs to be developed due to many weaknesses. In this study, in order to increase the efficiency of using FMEA; a new multidimensional process type FMEA (MDPT-FMEA) approach is proposed. The MDPT-FMEA approach consists of three stages. In the first stage; Entropy, Preference Selection Index (PSI) and Criteria Importance through Intercriteria Correlation (CRITIC) methods were used to weight the risk criteria (RC). Different RC weights obtained from these three different weighting methods were combined using the geometric mean operator and integrated RC weights were calculated. In the second stage, Evaluation based on Distance from Average Solution (EDAS), Combinative Distance-based Assessment (CODAS), Complex Proportional Evaluation (COPRAS) methods were used together with integrated RC weights to determine the priority of each failure mode (FM). In the third step, the different FM priorities obtained from the three different ranking methods in question were combined using the Technique of Precise Order Preference (TPOP). By calculating the Spearman Rank Correlation Coefficient for different RC rankings and FM rankings obtained as a result of the study; the final weights and final rankings obtained are discussed in terms of their validity. In this study, unlike the literature; perspectives of different weighting and ranking methods are reflected in RC weights and FM rankings in FMEA. With the proposed MDPTFMEA approach, process-based FMs were evaluated in a company operating in the defense and aerospace industry.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ayrım Y., Risk değerlendirmesi için üç aşamalı sezgisel bulanık bir yaklaşım önerisi, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2017.
2. Delice E., Can G. F. A Stochastıc Approach For Faılure Mode And Effect Analysıs, Rairo-Operations Research, 51, 1077-1100, 2017.
3. Delice E.K, Can G. F., Kahya E., Improving the rapid office strain assessment method with an integrated multi-criteria decision making approach, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35 (3),1297-1314, 2020.
4. Attri R., Grover, S., Application of preference selection index method for decision making over the design stage of production system life cycle, Journal of King Saud University – Engineering Sciences, 27, 207-216, 2015.
5. Wu L., Sun J., Liang L., Zha, Y., Determination of weights for ultimate cross efficiency using Shannon entropy, Expert Systems with Applications, 38, 5162- 5165, 2011.
6. Madic M., Radovanovic M., Ranking of some most commonly used non-tarditional machining process using ROV and CRITIC Methods, U.P.B. Sci. Bull., 77 (2), 1454-2358, 2015.
7. Supçiller A. A., Bayramoğlu S., Wind farm location selection with interval grey numbers based I-GRA and grey EDAS methods, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35 (4), 1847-1860,2020.
8. Mulliner, E. K. Smallbone and V. Maliene, An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method, Omega, 270- 273, 2013.
9. Ghorabaee, K. Zavadskas E. K., Turskis Z., Antucheviciene J., A new Combinative Distance-based Assessment (CODAS) Method for Multi-criteria Decision-making, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 50 (2), 5- 44, 2016.
10. Dorfeshan Y., Mousavi S. M., Mohagheghi V., Vahdani B., Selecting project-critical path by a new interval type2 fuzzy decision methodology based on MULTIMOORA, MOOSRA and TPOP methods, Computers & Industrial Engineering, 160-178, 2018.
11. Lin C., Lee A. H. I., Kang H., An integrated new product development framework – an application on green and lowcarbon products, International Journal of Systems Science, 46 (4), 733-753, 2015.
12. Altunbey E. M., HTEA’ da Ağırlıklandırılmış Aralık Tip 2 Bulanık Kural Tabanı Sistemi yaklaşımı ve uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2015.
13. Chang K., A novel general risk assessment method using the soft TOPSIS approach, Journal of Industrial and Production Engineering, 32 (6), 408-421, 2015.
14. Liu S., Cheng J., Lee Y., Gau F., A case study on FMEA-based quality improvement of packaging designs in the TFT-LCD industry, Total Quality Management & Business Excellence, 27 (4), 413-431, 2016.
15. Hajiagha S. H. R., Hashemi S. S., Mohammadi Y., Zavadskas E. K., Fuzzy belief structure based VIKOR method: an application for ranking delay causes of Tehran metro system by FMEA criteria, Transport, 31 (1),108-118, 2016.
16. Ahmadi M., Behzadian K., Ardeshir A., Kapelan Z., Comprehensive risk management using fuzzy FMEA and MCDA techniques in highway construction projects, Journal of Civil Engineering and Management, 23 (2), 300-310, 2016.
17. Romdhane T. B., Badreddine A., Sansa M., A new model to implement Six Sigma in small- and mediumsized enterprises, International Journal of Production Research, 55 (15),4319-4340, 2016.
18. Ozdemir Y., Gul M., Celik E., Assessment of occupational hazards and associated risks in fuzzy environment: A case study of a university chemical laboratory, Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 23 (4), 895-924, 2017.
19. Chiu M., Chu C., Chen C., An integrated product service system modelling methodology with a case study of clothing industry, International Journal of Production Research, 56 (6), 2388-2409, 2018.
20. Ayaz H. İ., Bilgisayar veri günlükleri üzerine HTEA otomasyonu ve alternatif yöntemler ile çözüm yaklaşımları, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2018.
21. Liu Y., Kong Z., Zhang Q., Failure modes and effects analysis (FMEA) for the security of the supply chain system of the gas station in China, Ecotoxicology and Environmental Safety, 325-330, 2018.
22. Fattahi R., Khalilzadeh M., Risk evaluation using a novel hybrid method based on FMEA, extended MULTIMOORA, and AHP methods under fuzzy environment, Safety Science, 290-300, 2018.
23. Ilbahar E., Karaşan A., Cebi S., Kahraman C., A novel approach to risk assessment for occupational health and safety using Pythagorean fuzzy AHP & fuzzy inference system, Safety Science, 124-136, 2018.
24. Kumar A. M., Rajakarunakaran S., Pitchipoo P., Vimalesan R., Fuzzy based risk prioritisation in an auto LPG dispensing station, Safety Science, 231-247, 2018.
25. Wang W., Liu X., Qin Y., Yong Y., A risk evaluation and prioritization method for FMEA with prospect theory and Choquet integral, Safety Science, 152-163, 2018.
26. Nie R., Tian Z., Wang X., Wang J., Wang T., Risk evaluation by FMEA of supercritical water gasification system using multi-granular linguistic distribution assessment, Knowledge-Based Systems, 185-201, 2018.
27. Arabsheybani A., Paydar M. M. and Safaei A. S., An integrated fuzzy MOORA method and FMEA technique for sustainable supplier selection considering quantity discounts and supplier's risk, Journal of Cleaner Production, 557-591, 2018.
28. Mete S., Assessing occupational risks in pipeline construction using FMEA-based AHP-MOORA integrated approach under Pythagorean fuzzy environment, Human and Ecological Risk Assessment: An International, 25 (7), 1645-1660, 2019,
29. Liu H., Wang L., You X., Wu S., Failure mode and effect analysis with extended grey relational analysis method in cloud setting, Total Quality Management & Business Excellence, 745-767, 2017.
30. Cano-Olivos P., Hernandez-Zitlalpopoca R., SanchezPartida D., Caballero-Morales S., Martinez-Flores J., Risk analysis of the supply chain of a tools manufacturer in Puebla, Mexico, Wiley, 27, 406-413, 2019.
31. Chen, Y., Ran, Y., Wang Z., L. Xinlong, Yang X., Genbao, Z., An extended MULTIMOORA method based on OWGA operator and Choquet integral for risk prioritization identification of failure models. Engineering applications of artificial intelligence, 91, 12, 2020.
32. Liu, H., Chen X., Duan C., Wang, Y.M., Failure mode and effect analysis using multi-criteria decision making methods: A systematic iterature review, Computers & Industrial Engineering, 881-897, 2019.
33. Jahan A., Mustapha F., Sapuan S. M., Ismail M. Y., Bahraminasab M., A framework for weighting of criteria in ranking stage of material selection process, Int J Adv Manuf Technol, 58, 411-420, 2012.
34. Pakdil F., Toktaş P, Can G.F., Six sigma project prioritization and selection: A multi-criteria decision making approach in healthcare industry, International Journal of Lean Six Sigma, doi:10.1108/ijlss-04-2020- 0054, in press.

APA	Uslu T, Can G, kılıç delice e (2022). Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. , 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
Chicago	Uslu Tuğçe,Can Gülin Feryal,kılıç delice elif Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. (2022): 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
MLA	Uslu Tuğçe,Can Gülin Feryal,kılıç delice elif Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. , 2022, ss.1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
AMA	Uslu T,Can G,kılıç delice e Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. . 2022; 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
Vancouver	Uslu T,Can G,kılıç delice e Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. . 2022; 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
IEEE	Uslu T,Can G,kılıç delice e "Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması." , ss.1411 - 1426, 2022. 10.17341/gazimmfd.847213
ISNAD	Uslu, Tuğçe vd. "Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması". (2022), 1411-1426. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.847213

APA	Uslu T, Can G, kılıç delice e (2022). Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 37(3), 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
Chicago	Uslu Tuğçe,Can Gülin Feryal,kılıç delice elif Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 37, no.3 (2022): 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
MLA	Uslu Tuğçe,Can Gülin Feryal,kılıç delice elif Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.37, no.3, 2022, ss.1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
AMA	Uslu T,Can G,kılıç delice e Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2022; 37(3): 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
Vancouver	Uslu T,Can G,kılıç delice e Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2022; 37(3): 1411 - 1426. 10.17341/gazimmfd.847213
IEEE	Uslu T,Can G,kılıç delice e "Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 37, ss.1411 - 1426, 2022. 10.17341/gazimmfd.847213
ISNAD	Uslu, Tuğçe vd. "Çok boyutlu yeni bir süreç tipi HTEA yaklaşımı: Savunma ve havacılık sanayi uygulaması". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 37/3 (2022), 1411-1426. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.847213