Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi
Yıl: 2022 Cilt: 37 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 799 - 814 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.890555 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi
Öz: Tarihi yapılar geçmişi günümüze bağlayan önemli eserlerdir. Çeşitli sebeplerle hasar gören tarihi yapılar restore edilmeli, onarılmalı veya güçlendirilmelidir. Bu işlemler sonrasında tarihi yapıların çevresel ve zamana bağlı değişiklikler etkisindeki davranışları takip edilmelidir. Bu amaçla tarihi yapıların güncel yapısal davranışlarının belirlenmesi gerekmektedir. Yapısal davranışın değerlendirilmesinde yapının dinamik karakteristiklerine dayalı yöntemler oldukça etkin olmaktadır. Bu çalışmada, Trabzon ilinde bulunan Tabakhane ve Hacı Kasım Muhittin Cami Minarelerinin dinamik karakteristikleri farklı çevresel etkiler ve farklı zaman aralıklarıyla deneysel olarak elde edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Bu minarelerinin deneysel ölçümleri çevresel titreşimler altında araştırma ekibimiz tarafından geliştirilen kablolu ve kablosuz veri alabilen Civil Engineering Vibration System (CEVS) ile gerçekleştirilmiştir. Tabakhane Cami Minaresinde restorasyon öncesinde farklı zamanlarda alınan iki ölçüm ve restorasyon sonrasında farklı zamanlarda alınan iki ölçüm sonuçları değerlendirilmiştir. Hacı Kasım Muhittin Cami Minaresinin restorasyondan önceki ve sonraki ölçüm sonuçlarıyla restorasyondan uzun süre sonra farklı zamanlarda alınan iki ölçüm sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Ölçüm verileri araştırma ekibimiz tarafından geliştirilen Civil Engineering Vibration Analysis (CEVA) programında ve ARTEMİS programında ayrı ayrı analiz edilmiştir. Ayrıca her iki minare için sinyal işleme sonucu elde edilen dinamik karakteristikler daha önce yapılmış çalışmalarla kıyaslanmıştır. Bu değerler arasında oluşan farklılıkların sebepleri çevresel etkilere ve zamana bağlı olarak irdelenmiştir.
Anahtar Kelime: Investigation of environmental and time depended effects on historical masonry minarets by vibration test
Öz: Historical structures are important pieces that connect past to present. Historical structures damaged for various reasons
should be restored, repaired and strengthened. After these processes, the behavior of historical structures affected by
environmental and time-dependent effects should be followed. For this purpose, current structural behavior of historical
structures should be determined. Methods based on the dynamic characteristics of structure are very effective in the
evaluation of structural behavior. In this study, dynamic characteristics of Tabakhane and Hacı Kasım Muhittin Mosque
Minarets in Trabzon province with different environmental conditions and different time intervals were experimentally
obtained and compared. Experimental measurements of these minarets were carried out under environmental vibrations
with Civil Engineering Vibration System (CEVS), which was developed by our research team, which can receive wired
and wireless data. In Tabakhane Mosque Minaret, two measurements taken at different times before restoration and two
measurements taken at different times after restoration were evaluated and compared each other. Measurement results of
Hacı Kasım Muhittin Cami Minaret before and after restoration and two measurements results taken at different times
long after restoration were evaluated. The measurement data were analyzed separately in Civil Engineering Vibration
Analysis (CEVA) program developed by our research team and in ARTEMİS program. In addition, dynamic
characteristics obtained as a result of signal processing for both minarets were compared with previous studies. The reasons
for differences in these values were examined depending on environmental condition and time.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Bayraktar A., Altunışık A.C., Türker T., Sevim B., Tarihi Köprülerin Deprem Davranışına Sonlu Eleman Model İyileştirmesinin Etkisi, Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, İstanbul-Türkiye, 29-39, Ekim, 2007.
- 2. Birinci F., Taş kemer köprülerin sonlu eleman modellerinin operasyonel modal analiz yöntemiyle iyileştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 2010.
- 3. Türker T., Çevresel titreşim verileri kullanılarak yapıların hasar durumlarının tespiti ve değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 2011.
- 4. Baştürk M.H., Bursa tarihi yığma minarelerinin dinamik davranışlarının modal analiz yöntemi ile incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, Türkiye, 2013.
- 5. Ural A., Fırat F.K., Belirsizlik altında kuvvetli bir rüzgârla çöken duvar minarelerinin değerlendirilmesi, Nat Hazards, 76 (2), 999-1018, 2015.
- 6. Kocatürk T., Erdoğan Y.S., Tarihi Sultan Ahmed Cami M1 minaresinin deprem davranışı, Structural Engineering and Mechanics, 59 (3), 539-558, 2016.
- 7. Livaoğlu R., Baştürk M.H., Doğangün A., Serhatoğlu C., Geometrik özelliklerin tarihi yığma minarenin dinamik davranışına etkisi, KSCE Journal of Civil Engineering, 20 (6), 2392-2402, 2016.
- 8. Hacıefendioğlu K., Maraş E.E., Tarihi duvar minarelerinin belgelerinde ve ortam titreşim testinde fotogrametri, Experimental Techniques, 40 (6), 1527- 1537, 2016.
- 9. Çalık İ., Bayraktar A., Türker T., Ayan A.O., Tarihi Molla Siyah Cami’nin Deneysel Dinamik Davranışı Üzerine Restorasyon Etkileri, İnşaat Mühendisliği Sorunları 3. Uluslararası Balkan Konferansı, 362-372, 19-21 Mayıs, 2016.
- 10. Çalık İ., Bayraktar A., Türker T., Determination of the effect on the dynamic behaviour of historical masonry mosques reinforced concrete domes by ambient vibration testing, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 31 (3), 621-630, 2016.
- 11. Mirtaheri M., Abbasi A., Salari N., Deneysel ve sayısal yöntemlerle tarihi yığma minarenin deprem davranışı ve rehabilitasyonu, Asian Journal of Civil Engineering, 18 (5), 807-822, 2017.
- 12. Erdil B., Tapan M., Akkaya I., Korkut F., Yapısal parametrelerin tarihi yığma minarenin sismik davranışına etkisi, Periodica Polytechnica Civil Engineering, 62 (1), 148-161, 2018.
- 13. Bayraktar A., Çalık İ., Türker T., Ashour A., Restoration effects on experimental dynamic characteristics of masonry stone minarets, Materials and Structures, 51, 141, 2018.
- 14. Pachon P., Castro R., Garcia-Macias E., Compan V., Puertas E, E. Torroja’s bridge: Tailored experimental setup for SHM of a historical bridge with a reduced number of sensors, Engineering Structures, 162, 11-21, 2018.
- 15. De Silva F., Pitilakis D., Ceroni F., Sica S., Silvestri F., Experimental and numerical dynamic identification of a historic masonry bell tower accounting for different types of interaction, Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 109, 235-250, 2018.
- 16. Guo N., Yang Z., Wang L., Ouyang Y., Zhang X., Dynamic model updating based on strain mode shape and natural frequency using hybrid pattern search technique, Journal of Sound and Vibration, 422, 112- 130, 2018.
- 17. Kazaz İ., Kocaman İ., Seismic load capacity evaluation of stone masonry mosques, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 33 (2), 557-573, 2018.
- 18. Kocaman İ., Okuyucu D., Kazaz İ., Tarihi yapı malzeme özelliklerinin belirlenmesinde yeni bir yöntem önerisi: Lala Paşa Cami Örneği, Teknik Dergi, 9125-9146, 2019.
- 19. İzol R., Gürel M., Pekgökgöz R.K., Avcil F., Out-ofplane seismic resistance of high masonry walls having rectangular buttresses, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 34 (2), 1007-1024, 2019.
- 20. Aslay S.E., Okuyucu D., Technical evaluation of abscissa damage of Erzincan Değirmenliköy Church, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35 (1), 387-402, 2020.
- 21. Sung H., Chang S., Cgo M., Reduction method based structural model updating method via neural networks, AIAA Scitech 2020 Forum, 1445, 2020.
- 22. Türker T., Yanık Y., İlyasbey Camisi’nin yapısal davranışının çevresel titreşim testi ve sonlu eleman yöntemleriyle incelenmesi, Düzce University Journal of Science and Technology, 8 (2), 1431-1453, 2020.
- 23. Yanık Y., Türker T., Yıldırım Ö., Dede, T., Identification material properties by modal calibration method based on ambient vibration tests, Uludağ University Journal of the Faculty of Engineering, 25 (1), 573-590, 2020.
- 24. Çakır F., A simplified method for determining the seismic performance of historical structures: a case of Kaya Çelebi Mosque, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36 (3), 1643-1656, 2021.
- 25. Zhang L., Brincker R., Andersen P., An overview of operational modal analysis: Major development and issues, B&K Technical Paper, 152-161, 2002.
- 26. Brincker R., Ventura C.E., Andersen P., Why outputonly modal testing is a desirable tool for a wide range of practical applications, Proceeding of the 21st International Modal Analysis Conference (IMAC XXI), Kissimmee, Florida, 2003.
- 27. OMA, Operational Modal Analysis, Release 4.0. Structural Vibration Solution A/S, Denmark, 2006.
- 28. Matlab, Mathworks Inc, MATLAB User Guide, Natick, MA, 1999.
- 29. Analog Devices. Documentation. https:// www. analog. com/en/products/adxl355.html?doc=ADXL_355.pdf. Erişim tarihi Ocak 20, 2019.
- 30. Direnc.net. Arduino. https://www.direnc.net/klonarduino-nano-328-ft232rl. Erişim tarihi Mart 07, 2019.
- 31. Ramos J.L.F.S., Damage identification on masonry structures based on vibration signatures, Doktora Tezi, University of Minho, Minho, Portugal, 2007.
- 32. Jacobsen N.J., Andersen P., Brincker R., Using enhanced frequency domain decomposition as a robust technique to harmonic excitation in operational modal analysis, Proceedings of ISMA2006: International Conference on Noise and Vibration Engineering, Leuven-Belgium, 3129-3141, 2006.
- 33. Brincker R., Zhang L., Andersen P., Frekans alanı ayrışımı kullanarak çevre tepkilerinden model belirleme, 18. Uluslararası Modal Analiz Konferansı, San Antonio-USA, 625-630, 2000.
- 34. Bendat J.S., Piersol A.G., Rasgele veri: Analiz ve ölçüm prosedürleri, 3. Baskı, John Wiley and Sons, USA, 2004.
- 35. Peeters B., Roeck G.D., Reference based stochastic subspace identification in civil engineering, Inverse Problems in Civil Engineering, 8 (1), 47-74, 2000.
- 36. Peeters B., System identification and damage detection in civil engineering, Doktora Tezi, K.U, Leuven, Belgium, 2000.
- 37. ARTEMIS V-5.3, Ambient Response Testing and Modal Identification Software, Structural Vibration Solutions A/S, Denmark, www.svibs.com.
- 38. Eroğlu E., Hacı Kasım Cami sanat tarihi raporu, Trabzon, 2007.
- 39. Özen H., Tuluk Ö.İ., Engin H.E., Düzenli H.İ., Sümerkan, M.R., Tutkun, M., Demirkaya, F.Ü., Keleş, S., Trabzon kent içi kültür varlıkları envanteri, Trabzon: T. C. Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2010.
- 40. Çalık İ., Tarihi cami ve minarelerin deneysel dinamik karakteristiklerinin belirlenmesi ve restorasyon etkilerinin değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 2017.
| APA | YANIK Y, T�RKER T, ÇALIK İ, YILDIRIM O (2022). Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. , 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| Chicago | YANIK Yusuf,T�RKER TEMEL,ÇALIK İsmet,YILDIRIM OMER Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. (2022): 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| MLA | YANIK Yusuf,T�RKER TEMEL,ÇALIK İsmet,YILDIRIM OMER Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. , 2022, ss.799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| AMA | YANIK Y,T�RKER T,ÇALIK İ,YILDIRIM O Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. . 2022; 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| Vancouver | YANIK Y,T�RKER T,ÇALIK İ,YILDIRIM O Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. . 2022; 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| IEEE | YANIK Y,T�RKER T,ÇALIK İ,YILDIRIM O "Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi." , ss.799 - 814, 2022. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| ISNAD | YANIK, Yusuf vd. "Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi". (2022), 799-814. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.890555 |
| APA | YANIK Y, T�RKER T, ÇALIK İ, YILDIRIM O (2022). Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 37(2), 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| Chicago | YANIK Yusuf,T�RKER TEMEL,ÇALIK İsmet,YILDIRIM OMER Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 37, no.2 (2022): 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| MLA | YANIK Yusuf,T�RKER TEMEL,ÇALIK İsmet,YILDIRIM OMER Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.37, no.2, 2022, ss.799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| AMA | YANIK Y,T�RKER T,ÇALIK İ,YILDIRIM O Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2022; 37(2): 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| Vancouver | YANIK Y,T�RKER T,ÇALIK İ,YILDIRIM O Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2022; 37(2): 799 - 814. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| IEEE | YANIK Y,T�RKER T,ÇALIK İ,YILDIRIM O "Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 37, ss.799 - 814, 2022. 10.17341/gazimmfd.890555 |
| ISNAD | YANIK, Yusuf vd. "Tarihi yığma minarelerde çevresel ve zamana bağlı etkilerin titreşim testi yardımıyla incelenmesi". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 37/2 (2022), 799-814. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.890555 |
