TY - JOUR TI - İRAN᾿NIN SOĞUK VE SICAK İKLİM BÖLGELERİNDE GELENEKSEL EVLERİN TİPOLOJİ DEĞERLENDİRMESİ (TEBRİZ VE YEZD ÖRNEĞİ) AB - Her toplumun kültürel, sosyal ve dini kökleri, o toplumun mimari yapısına yansımaktadır. İlk insan sığınağı olan ev, farklı toplumlardaki en büyük kültürel etkileri göstermektedir. Geleneksel evler her zaman İran mimarisinin en önemli türlerinden biri olarak kabul edilmiş ve toplumun sosyo-kültürel gelişiminin önemli bir kısmı içinde değerlendirilmiştir. Geleneksel evler esas olarak iklimsel ve sosyokültürel ihtiyaçlara cevap vermeye dayalı inşa edilmişler ve bölgenin kimlikli yapısına uygun bir biçimde hem sıcak hem de soğuk iklimlerde mekân konforunun optimum şekilde sağlamışlar. Yerli binalar çevre koşullarının düzenlenmesi için özel bir üsluba sahiplerdir. Avluların etrafında iklimsel ve kültürel ihtiyaçlara göre konut alanları oluşturulmuş, diğer yandan sosyo-kültürel ilişkiler geleneksel İran evlerinin fiziksel yapısı ve mekânsal konfigürasyonu üzerinde derin etkiler yaratmıştır. Farklı yerleşim yerlerinin mekânsal yapısı analiz edilerek, bu topluluklardaki kültürel farklılıklar anlaşılabilir. Bu çalışmada Yezd ve Tebriz geleneksel evlerinin mekânsal yapısı ele alınıp ve bu evlerin planları analiz edilip ve mekân dağılımı karşılaştırılmıştır. Evlerin biçimsel ve işlevsel mekân dağılımının birbiriyle bağlantısı, bu unsurların söz konusu her iki iklimdeki evlerin oluşumundaki teknolojik yapının önemi incelenmiştir. Araştırma materyali olarak bu iki şehirden altı geleneksel ev tipi seçilmiştir. Bu araştırmada betimsel-analitik yöntem kullanılarak, İran’da soğuk ve sıcak iklimde geleneksel konut tipolojileri ve onların mekânsal özellikleri tartışılmıştır. Bu doğrultuda her iki bölgeden tescili binalar seçilerek, evlerin mekânsal organizasyonları incelenmiştir. Ortak ve değişken özellikleri değerlendirilip Birbiriyle ilgili ilişki ve bağlantıları analiz edilmiştir. Her iki kentin geleneksel evlerinde bir içe dönüklük üslubuna rağmen, bu şehirlerin mevcut yerli binalarında, biçim düzeni ve mekânsal dağılımında farklılıklar tespit edilmiştir tespit edilmiştir. Yezd evlerinde değişiklikler Tebriz evlerine kıyasla daha fazla mekânsal derinlik, daha az geçirgenlik ve aynı zamanda iç ve dış alanlar arasında daha fazla ayrılabilirliğin varlığını ortaya çıkarmıştır. Söz konusu mekânsal ortaklıklar ve değişkenlikler genelde sosyo-kültürel ve iklimsel özelliklerden meydana geldiği gözlemlenmiştir. AU - AKAR, Ümit AU - DORAJ, PARISA AU - Haghjou, Amir AU - OZYILMAZ, HAVA DO - 10.7456/11202100/013 PY - 2022 JO - The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication VL - 12 IS - 2 SN - 2146-5193 SP - 401 EP - 419 DB - TRDizin UR - http://search/yayin/detay/509338 ER -