TY  - JOUR
TI  - ANLATILMAK ÜZERE YAZILMIŞ HALK KİTAPLARINDA DÜZEN: CÖNK 25’TEKİ “AZRAİL İLE ARAP HACI KISSASI” VE NASİHATNAME ÖRNEĞİ
AB  - Yazma eserlerde fiziksel niteleme, içerik ile bağlantılı dış göstergelerdir. Yazmanın satır ve sütun sayısı, yazıya ait özel işaretler, yazı tipi, kâğıdı, cildi, görünümü, varakların numaralandırılması, kitabın başlığı, mürekkebi, kitabın yazıldığı yer, telif/istinsah tarihi, müellif/müstensih adı, kitabın illüstrasyonu vb. gibi kitabın yapısına ait pek çok özellik; eserde ele alınan konuyu destekleyen, bağlamını ve düzenini ifade eden unsurlardır. Cönk terimi, ilk olarak kitabın dış görünüşüyle ilgili bir kavramdır. Cöngün içindeki metinler ise onun yazılış amacını oluşturan varlık nedenidir. Yapı, içerik ve bağlam özellikleriyle cönkler, kültür tarihine katkıda bulunan bilgilerin yayılma ve muhafaza araçlarıdır.
Çalışmada, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz Cönk 25 numarada kayıtlı cönkten hareketle; okunmak/anlatılmak üzere yazılmış halk kitaplarındaki düzen üzerinde durulmuş ve çalışmanın sonunda, Azrail ile Arap Hacı kıssası ve nasihatname konulu manzum metinlerin transkripsiyonlu çevirisi verilmiştir. Çalışmanın amacı; “gayr-ı müretteb” olarak da ifade edilebilen ve anlatılmak üzere yazılmış halk kitaplarındaki ölçü, yazıda birlik, satır sayısı vb. gibi nüsha tavsifiyle ilgili hususlarda kendi içinde genellikle bir standardı olmamakla birlikte; tamamıyla da gelişigüzel bir araya getirilmediğini değerlendirmektir. Halk tipi olarak nitelendirilen ve tahkiye edilmek üzere oluşturulan yazma eserler, bağlamına ve işlevlerine göre kendi içlerinde bir düzene sahiptirler. Bu bağlamda konu edilen cöngün; yapı, içerik ve bağlam özellikleri, el yazmaları modern inceleme bakış açıları ve yöntemleriyle ele alınıp incelenmiştir. Bu çalışma ile el yazması eserler içinde yer alan ve anlatılmak üzere tertip edilen halk tipi metinlerin, belirli bir amaç doğrultusunda bir araya getirildiği; halk metinlerinin tasnifi meselesinde bağlama dair özelliklerin muhakkak dikkate alınması gerekliliği vurgulanmak istenmiştir.
AU  - UYANIKER, NURSEL
DO  - 10.12981/mahder.1073715
PY  - 2022
JO  - Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
VL  - 15
IS  - 37
SN  - 1308-4445
SP  - 22
EP  - 38
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/509477
ER  -