
Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi
Yıl: 2021 Cilt: 24 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 499 - 512 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/kpd.2021.82653 İndeks Tarihi: 26-05-2022
Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi
Öz: Amaç: Bu çalışma psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim,
hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç
ve tutumlarının değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Çalışma, tanımlayıcı-kesitsel araştırma yöntemi
kullanılarak yapılmıştır. İki devlet üniversitesi eğitim
araştırma hastanesinin psikiyatri kliniği ile bir devlet
üniversitesinin ruh sağlığı ve hastalıkları eğitim araştırma
hastanesinde Ekim-Aralık 2017 tarihleri arasında
yürütülmüştür. Örneklemi 43 hemşire/hekim, 76 hasta ve
37 hasta yakını oluşturmaktadır. Veriler Ruhsal Hastalığa
Yönelik İnançlar Ölçeği (RHYİÖ), Ruhsal Sorunlu Bireylere
Yönelik Toplum Tutumları Ölçeği (RSTTÖ) ve Ruhsal
Hastalıklarda İçselleştirilmiş Damgalama Ölçeği (RHİDÖ)
kullanılarak toplanmıştır. Hemşire/hekim, hasta ve hasta
yakınlarının ruhsal bozukluğa ilişkin inanç ve tutum puan
ortalamaları karşılaştırılmış, ruhsal bozukluğa sahip
hastaların içselleştirilmiş damgalama yaşama düzeyleri
değerlendirilmiş ve bazı değişkenler açısından parametreler incelenmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılanların
%27,6’sı hemşire/hekim, %48,7’si hasta ve %23,7’si
hasta yakınıdır. Gruplara göre RHYİÖ tehlikelilik, çaresizlik ve kişilerarası ilişkilerde bozulma ve utanma alt
boyutları ve ölçek toplam puanı açısından istatistiksel
olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0.05).
Gruplara göre RSTTÖ korku/dışlama puanı açısından
istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Ruhsal hastalığa/hastalara yönelik en olumsuz
inanca sahip olanların hastalar olduğu, hemşire/hekimlerin ise daha fazla korku ve dışlama tutumu sergiledikleri saptanmıştır. Ayrıca gruplara göre farklılık gösterse
de inanç, tutum ve damgalamanın ekonomik durum,
eğitim düzeyi, cinsiyet, hastane yatış sayısı gibi
değişkenlerden etkilendiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Evaluation of belief and attitudes towards stigma of nurses/physician,patients and patients’ relatives in psychiatric clinics
Öz: Objective: This study was conducted to evaluate the
beliefs and attitudes of nurses/physicians, patients and
patients’ relatives towards stigma in psychiatry clinics.
Method: The study was undertaken using descriptivesectional study method. It was conducted between
October-December 2017 at the psychiatry clinic of two
state university training and research hospitals and at
the mental health and diseases training and research
hospital of a state university. The sample consists of 43
nurses/physicians, 76 patients and 37 patient relatives.
The data were collected using Beliefs towards Mental
Illness Scale (BMI), scale of The Community Attitudes
towards the Mentally Ill (CAMI) and İnternalized Stigma
of Mental İllness Scale (ISMI). The beliefs and attitudes
scores of nurses/physicians, patients, and patient relatives were compared, the internalized stigmatization levels of patients with mental disorders were evaluated,
and the stigma belief and attitude levels were examined
for some variables. Results: Participants in the study
were 27.6% nurses/physicians, 48.7% patients and
23.7% patient relatives. A statistically significant difference was found between the groups in terms of the BMI
subscales of dangerousness, poor social and interpersonal skills and incurability and shame, and the scale total
score (p <0.05). A statistically significant difference was
found between the groups in terms of CAMI fear/exclusion score (p <0.05). Discussion: It was determined that
patients have the most negative beliefs towards to mental disorders/patients, also nurses/physicians were found
to exhibit more fear and exclusion attitudes. Although it
varies according to the groups it was determined that
beliefs, attitudes and internalized stigmatization were
affected by variables such as economic status, education
level, gender, and number of hospitalizations.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Corrigan PW, Watson AC. The paradox of self-stigma and mental illness. Clinical Psychology: Science and Practice 2002; 9(1):35-53.
- 2. Alexander L, Link B. The impact of contact on stigmatizing attitudes toward people with mental illness. Journal of Mental Health 2003; 12(3):271-289.
- 3. Yıldız M, İncedere A, Kiras F, Abut FB, Kırcalı A, İpçi K. Development of Self-Stigma Inventory for families of the patients with schizophrenia (SSI-F): Validity and reliability study. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology 2019; 29(4):463-471.
- 4. Carrara B, Ventura C, Bobbili S, Jacobina O, Khenti A, Mendes I. Stigma in health professionals towards people with mental illness: An integrative review. Arch Psychiatr Nurs 2019; 33(4):311-318.
- 5. Seeman N, Tang S, Brown AD, Ing A. World survey of mental illness stigma. J Affect Disord 2016; 190:115-121.
- 6. Sartorius N. Stigma and mental health. Lancet 2007; 370(9590):810-811.
- 7. Knaak S, Patten S, Ungar T. Mental illness stigma as a quality-of-care problem. The Lancet Psychiatry 2015; 2(10):863-864.
- 8. Henderson C, Noblett J, Parke H, Clement S, Caffrey A, Gale-Grant O, Schulze B, Druss B, Thornicroft G. Mental health-related stigma in health care and mental health-care settings. The Lancet Psychiatry 2014; 1(6):467-482.
- 9. Knaak S, Mantler E, Szeto A. Mental illness-related stigma in healthcare: Barriers to access and care and evidence-based solutions. Healthc Manage Forum 2017; 30(2):111-116.
- 10. Kassam A, Papish A, Modgill G, Patten S. The development and psychometric properties of a new scale to measure mental illness related stigma by health care providers: The opening minds scale for health care providers (OMS-HC). BMC Psychiatry 2012; 12(1):62.
- 11. Hodges B, Inch C, Silver I. Improving the psychiatric knowledge, skills, and attitudes of primary care physicians, 1950–2000: A review. Am J Psychiatry 2001; 158(10):1579-1586.
- 12. Bostancı N, Aştı N. Hemşirelerin ruh sağlığı bozuk olan bireylere karşı tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Düşünen Adam 2004; 17(2):87-93.
- 13. Doumit CA, Haddad C, Sacre H, Salameh P, Akel M, Obeid S, Akiki M, Mattar E, Hilal N, Hallit S, Soufia M. Knowledge, attitude and behaviors towards patients with mental illness: Results from a national Lebanese study. PloS One 2019; 14(9).
- 14. Avcil C, Bulut H, Sayar GH. Psikiyatrik hastalıklar ve damgalama. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2016; (2):175-202.
- 15. Corrigan PW, Morris S, Larson J, Rafacz J, Wassel A, Michaels P, Michaels SW, Batia K, Rüsch N. Self-stigma and coming out about one's mental illness. J Community Psychol 2010; 38(3):259-275.
- 16. Chio FH, Mak WW, Chan RC, Tong AC. Unraveling the insight paradox: One-year longitudinal study on the relationships between insight, self-stigma, and life satisfaction among people with schizophrenia spectrum disorders. Schizophr Res 2018; 197:124-130.
- 17. Bilge A, Çam O. Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9(1).
- 18. Bostancı N. Ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik stigma ve bunun azaltılmasına yönelik uygulamalar. Düşünen Adam 2005; 18:32-38.
- 19. Bağ B, Ekinci M. Sağlık personelinin ruhsal sorunları olan bireylere yönelik tutumlarının araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2005; 3(11):107-127. 20. Çam O, Bilge A. Türkiye’nin batısında yaşayan halkın ruhsal hastalığa ve hastalara yönelik inanç ve tutumlarının belirlenmesi. New/Yeni Symposium Journal 2011; 49(3):131-140.
- 21. Çingöl N, Karakaş M, Zengin S, Çelebi E. The effect of psychiatric nursing students' internships on their beliefs about and attitudes toward mental health problems: A single-group experimental study. Nurse Educ Today 2020; 84:104243.
- 22. Danacı AE, Balıkçı K, Aydın O, Cengisiz C, Uykur AB. Tıp eğitiminin şizofreniye yönelik tutumlar üzerine etkisi; 5 yıllık izlem çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2016; 27(3):176-84.
- 23. Ewalds-Kvist B, Högberg T, Lützen K. Impact of gender and age on attitudes towards mental illness in Sweden. Nord J Psychiatry 2013; 67(5):360-368.
- 24. Lien YY, Lin HS, Lien YJ, Tsai CH, Wu TT, Li H, Tu YK. Challenging mental illness stigma in healthcare professionals and students: A systematic review and network meta-analysis. Psychology & Health 2020;1-16.
- 25. Öksüz E, Vural H, Oflaz F. Aile bireylerinin psikiyatrik hastalara ilişkin tutumları. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi 2005; 1(3):11-20.
- 26. Özbaş D, Küçük L, Buzlu S. Ruhsal bozukluğu olan bireye sahip ailelerin hastalığa karşı tutumları. Düşünen Adam 2008; 21(1-4):14-23.
- 27. Arslantaş H, Koyak HÇ, Sarı E. Lise öğrencisi ergenlerin ruhsal hastalıklara yönelik inanç ve sosyal mesafelerini etkileyen faktörler. Cukurova Med J 2019; 44(4):1272-1283.
- 28. Koyak HÇ, Arslantaş H. Lise öğrencilerine verilen ruhsal hastalıklara yönelik eğitimin ruhsal hastalıklara yönelik inanca ve sosyal mesafeye etkisi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2020; 9(1):7-18.
- 29. Bilge A, Çam O. Ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeğinin geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2008; 9:91- 96.
- 30. Bağ B, Ekinci M. Ruhsal sorunlu bireylere yönelik toplum tutumları ölçeğinin (RSTTÖ) Türk toplumunda geçerlilik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2006; 15(15):63-83.
- 31. Ersoy MA, Varan A. Ruhsal hastalıklarda içselleştirilmiş damgalanma ölçeği Türkçe formunun güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 2007; 18(2):163-171.
- 32. Hansson L, Jormfeldt H, Svedberg P, Svensson B. Mental health professionals’ attitudes towards people with mental illness: Do they differ from attitudes held by people with mental illness?. International Journal of Social Psychiatry 2013; 59(1):48-54.
- 33. Stuber JP, Rocha A, Christian A, Link BG. Conceptions of mental illness: Attitudes of mental health professionals and the general public. Psychiatric Services 2014; 65(4):490-497.
- 34. Yuan Q, Picco L, Chang S, Abdin E, Chua BY, Ong S, Low KL, Chong SA, Subramaniam M. Attitudes to mental illness among mental health professionals in Singapore and comparisons with the general population. PloS One 2017;12(11): e0187593.
- 35. Martensson G, Jacobsson JW, Engström M. Mental health nursing staff’s attitudes towards mental illness: An analysis of related factors. J Psychiatr Ment Health Nurs 2014; 21(14):782– 788.
- 36. Martinez-Martinez C, Sanchez-Martinez V, Sales-Orts R, Dinca A, Richart-Martínez M, Ramos-Pichardo JD. Effectiveness of direct contact intervention with people with mental illness to reduce stigma in nursing students. Int J Ment Health Nurs 2019; 28(3):735-743.
- 37. Duman ZÇ, Günüşen NP. Effects of the psychiatric nursing course on students' attitudes towards mental illnesses, perceptions of psychiatric nursing and career choices. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri 2017;9(4).
- 38. İnan FŞ, Günüşen N, Duman ZÇ, Ertem MY. The ımpact of mental health nursing module, clinical practice and an anti-stigma program on nursing students' attitudes toward mental ıllness: A quasi-experimental study. J Prof Nurs 2018; 5(3):201- 208.
- 39. Cakır S, Ozerdem A. Psychotherapeutic and psychosocial approaches in bipolar disorder: A systematic literature review. Turkish Journal of Psychiatry 2010; 21:143-54.
- 40. Gökmen BD, Cengiz M, Fırat M. Psikiyatri servisinde yatan hastalarda içselleştirilmiş damgalanma ve öfke ilişkisinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2020; 21(5):491-498.
- 41. Koçak Z, Taylan HH. Şizofreni hastalarında içselleştirilmiş damgalanmanın yaşam kalitesi üzerindeki etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2018; 6 (78):621-640.
- 42. Beyazyüz M, Beyazyüz E, Albayrak Y, Baykal S, Göka E. Bir eğitim araştırma hastanesi psikiyatri polikliniğine başvuran hastalarda içselleştirilmiş damgalanma düzeylerinin bazı tanı grupları, sosyodemografik özellikler ve benlik saygısı ile ilişkisi. Yeni Symposium 2015; 53(2):1-13.
- 43. Tümer A, Örs SH, Akpınar H. Yetişkinlerin ruhsal hastalığa/hastalara yönelik tutumları. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi 2019; 3(6):139-147.
- 44. Ünal S, Hisar F, Özgüven Z. Üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançları. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010; 23(3):145-150.
- 45. Günay S, Bekitkol T, Ekitli BG, Yıldırım S. Bir hemşirelik fakültesindeki öğrencilerin ruhsal hastalığa yönelik inançlarının belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2016; 7(3):129-134.
- 46. Köşger F, Altınöz AE. Bir tıp fakültesinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin ruhsal bozukluklara yönelik tutumları. Klinik Psikiyatri 2019; 22(1):57-62.
- 47. Akıncı E, Sönmez BS. Beliefs and attitudes of psychiatric outpatients toward mental disorders and antidepressants. Fam Pract Palliat Care 2019; 4(3):96-101.
- 48. Çam O, Arabacı LB. Bölge psikiyatri hastanelerinde çalışan hemşirelerin ruhsal hastalıklara yönelik inançları ve etkileyen faktörler. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci 2014; 6(1):13-25.
- 49. Büyükbayram A, Arabacı LB, Arabacıoğlu İ, Ayyıldız C, Acar K. Psikiyatri kliniğinde çalışan X ve Y kuşağındaki hemşirelerin alkol-madde bağımlılığı ve ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik tutumları. Bağımlılık Dergisi 2017; 18(4):122- 134.
- 50. Gallego J, Cangas AJ, Aguilar JM, Trigueros R, Navarro N, Galvan B, Smyshnov K, Gregg M. Education students' stigma toward mental health problems: A cross-cultural comparison. Front Psychiatry 2020; 11.
- 51. Gür K, Küçük L. Females’ attitudes toward mental illness: A sample from rural Istanbul, Turkey. Iran Red Crescent Med J 2016; 18(5):e22267.
- 52. Yuan Q, Abdin E, Picco L, Vaingankar JA, Shahwan S, Jeyagurunathan A, Sagayadevan V, Shafie S, Tay J, Chong SA, Mythily S. Attitudes to mental illness and its demographic correlates among general population in Singapore. PloS One 2016; 11(11):1-13.
- 53. Alsubaie S, Almathami M, Alkhalaf H, Aboulyazid A, Abuhegazy H. A survey on public attitudes toward mental ıllness and mental health services among four cities in Saudi Arabia. Neuropsychiatr Dis Treat 2020; 16:2467.
- 54. Çam O, Bilge A. Ruh hastalığına yönelik inanç ve tutumlar. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8(3):215.
- 55. Arkan B, Bademli K, Duman ZÇ. Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik tutumları: Son 10 yılda Türkiye'de yapılan çalışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011; 3(2):214-231.
- 56. Jombo HE, Idung AU, Iyanam VE. Attitudes, beliefs and social distances towards persons with mental illness among health workers in two tertiary healthcare ınstitutions in Akwa Ibom State, South-South Nigeria. Int J Health Sci Res 2019; 9(6):252-259.
- 57. Chambers M, Guise V, Välimäki M, Botelho MAR, Scott A, Staniuliene V, Zanotti R. Nurses’ attitudes to mental illness: A comparison of a sample of nurses from five European countries. Int J Nurs Stud 2010; 47(3):350-362.
- 58. Brohan E, Elgie R, Sartorius N, Thornicroft G, GAMIANEurope Study Group. Self-stigma, empowerment and perceived discrimination among people with schizophrenia in 14 European countries: The GAMIAN-Europe study. Schizophr Res 2010; 122(1-3):232-238.
- 59. Cerit C, Filizer A, Tural Ü, Tufan AE. Stigma: a core factor on predicting functionality in bipolar disorder. Compr Psychiatry 2012; 53(5):484-489.
- 60. Kök H, Demir S. Şizofreni ve bipolar bozukluğu olan hastalarda içselleştirilmiş damgalanma, benlik saygısı ve algılanan sosyal destek. Cukurova Med J 2018; 43(1): 99-106.
- 61. Yeşil B, Almış BH. Bir ruh sağlığı hastanesinin bir eğitim ve araştırma hastanesinden içselleştirilmiş damgalanma düzeyi açısından farklılıkları. FÜ Sağ Bil Tıp Derg 2016; 30(3):125-129.
- 62. Tesfaw G, Kibru B, Ayano G. Prevalence and factors associated with higher levels of perceived stigma among people with schizophrenia Addis Ababa, Ethiopia. Int J Ment Health Syst 2020; 14(1):1-8.
APA | Ercan F, KARAKAS M, Demircan Ü, gürhan n, KAYA H (2021). Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. , 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
Chicago | Ercan Feride,KARAKAS MEHMET,Demircan Ümran,gürhan nermin,KAYA Haydar Mehmet Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. (2021): 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
MLA | Ercan Feride,KARAKAS MEHMET,Demircan Ümran,gürhan nermin,KAYA Haydar Mehmet Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. , 2021, ss.499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
AMA | Ercan F,KARAKAS M,Demircan Ü,gürhan n,KAYA H Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. . 2021; 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
Vancouver | Ercan F,KARAKAS M,Demircan Ü,gürhan n,KAYA H Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. . 2021; 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
IEEE | Ercan F,KARAKAS M,Demircan Ü,gürhan n,KAYA H "Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi." , ss.499 - 512, 2021. 10.5505/kpd.2021.82653 |
ISNAD | Ercan, Feride vd. "Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi". (2021), 499-512. https://doi.org/10.5505/kpd.2021.82653 |
APA | Ercan F, KARAKAS M, Demircan Ü, gürhan n, KAYA H (2021). Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 24(4), 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
Chicago | Ercan Feride,KARAKAS MEHMET,Demircan Ümran,gürhan nermin,KAYA Haydar Mehmet Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 24, no.4 (2021): 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
MLA | Ercan Feride,KARAKAS MEHMET,Demircan Ümran,gürhan nermin,KAYA Haydar Mehmet Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.24, no.4, 2021, ss.499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
AMA | Ercan F,KARAKAS M,Demircan Ü,gürhan n,KAYA H Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2021; 24(4): 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
Vancouver | Ercan F,KARAKAS M,Demircan Ü,gürhan n,KAYA H Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2021; 24(4): 499 - 512. 10.5505/kpd.2021.82653 |
IEEE | Ercan F,KARAKAS M,Demircan Ü,gürhan n,KAYA H "Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi." Klinik Psikiyatri Dergisi, 24, ss.499 - 512, 2021. 10.5505/kpd.2021.82653 |
ISNAD | Ercan, Feride vd. "Psikiyatri kliniklerinde hemşire/hekim, hasta ve hasta yakınlarının damgalamaya yönelik inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi". Klinik Psikiyatri Dergisi 24/4 (2021), 499-512. https://doi.org/10.5505/kpd.2021.82653 |