Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar

akan, hasan; Satıl, Fatih

Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar

Fatih SATIL, (Balıkesir Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Balıkesir, Türkiye)

Hasan AKAN (Harran Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Şanlıurfa, Türkiye)

Ekoloji

24 1

Yıl: 2006 Cilt: 15 Sayı: 58 Sayfa Aralığı: 21 - 27 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar

Öz:

Bu çalışmada, Şanlıurfa'da yayılış gösteren Scilla mesopotamica Speta, Tulipa aleppensis Boiss. ex Regel ve Asphodeline damascena (Boiss.) Baker subsp. gigantea E. Tuzlacı'nın anatomik özellikleri incelenmiştir. Bu türlerden S. mesopotamica ve A. damascena subsp. gigantea lokal endemik, T. aleppensis ise endemik olmayan, ancak nadir yayılış gösteren bitkilerdendir. Ayrıca son arazi gözlemlerine dayalı olarak, tehlike kategorileri için yeni öneriler getirilmiştir. Anatomik çalışmalarda; bitkilere ait kök, skapa ile yapraklardan alınan enine ve yüzeysel kesitler incelenmiştir. Anatomik özellikler bakımından türler arasındaki benzerlik ve farklılıklar belirlenmiştir. S. mesopotamica ve T. aleppensis'in skapa anatomik yapıları genel olarak birbirine benzemektedir. A. damascena subsp. gigantea'nın skapası ise bu iki türden farklıdır. S. mesopotamica ve T. aleppensis'te yaprak unifasiyal, A. damascena subsp. gigantea'de ise ekvifasiyal tiptedir. S. mesopotamica'nın kök, skapa ve yapraklarındaki parenkima hücreleri içerisinde rafit kristalleri, A. damascena subsp. gigantea'nın skapa ve yaprak epiderma hücreleri içerisinde ise sferokristaller bulunmaktadır. T. aleppensis'de ise kristallere rastlanmamıştır.

Anahtar Kelime: Tulipa Scilla Liliaceae Asphodelus Şanlıurfa endemik bitkiler anatomi

Konular: Biyoloji

Anatomical studies on some endemic and rare geophystes of liliaceae family

Öz:

In this study, anatomical studies are carried out on some geophytes, Scilla mesopotamica Speta, Tulipa aleppensis Boiss. ex Regel and Asphodeline damascena (Boiss.) Baker subsp. gigantea E. Tuzlacı, distributed in the vicinity Şanlıurfa. Among them, S. mesopotamica and A. damascena subsp. gigantea are local endemic, but T. aleppensis is a nonendemic which has a rare distribution. In addition, new suggestions are given to their threatened categories, regarding observations on population. In anatomical studies; transverse sections of roots and scapes, superficial and transverse cross-sections of leaves were examined. The similarities and differences among them were determined. Scape anatomical structures of S. mesopotamica and T. aleppensis generally resemble to each other. The scape of A. damascena subsp. gigantea, different from the other two species. Leaves of S. mesopotamica and T. aleppensis are unifacial, whereas of A. damascena subsp. gigantea is ecvifacial type. There are raphide crystals in parenchyma cells of S. mesopotamica's roots, scape and leaves, and spherocrystals in epidermis cells of A. damascena subsp. gigantea's scape and leaves. No crystals were found in T. aleppensis.

Anahtar Kelime: Sanliurfa endemic plants anatomy Tulipa Scilla Liliaceae Asphodelus

Konular: Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anonymous (2001) IUCN Red List categories and Criteria. Approved by the 51st meeting of the IUCN Council, Version 3.1, Gland, Switzerland.
Baytop A (1972) Bitkisel Drogların Anatomik Yapısı. Ist. Üniv. Ecz. Fak. Yay. No. 829, Istanbul.
Başak N (1992) Edirne ve Kırklareli çevresinin Gagea türleri üzerinde taksonomik ve karyolojik araştırmalar. In: XI. Ulusal Biyoloji Kongresi, Botanik Seksiyonu, 24-27 Haziran 1992, Elazığ, 43-52.
Ekim T, Koyuncu M, Vural M, Duman H, Aytaç Z, Adıgüzel N (2000) Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (Red Data Book of Turkish Plants), Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Ankara.
Kandemir N, Akçin ÖE, Cansaran A (2000) Amasya çevresinde yayılış gösteren bazı geofitler üzerinde morfolojik ve anatomik bir araştırma. Ot Sistematik Botanik Dergisi 7, 127-147.
Küçüker O (1985) The morphological, anatomical and cytological studies on some Colchicum species of Istanbul area. Istanbul Üniv. Fen Fakültesi Dergisi 50, 87-111.
Küçüker O (1990) Studies on the Endemic Colchicum Taxa of Turkey: C. baytopiorum C.D. Brickell. Doğa-Tr J of Botany 14, 1-11.
Matthews VA, Tuzlacı E (1984) Asphodeline Reichb. In: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8, 88-97.
Marais W (1984) Tulipa L. In: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University Press, Edinburgh, 8, 302-311.
Mordak EV (1984) Scilla L. In: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands.Edinburgh University Press, Edinburgh, 8, 214-224.
Ocak A, Alan S, Ataşlar E (2004) Morphological, anatomical and ecological studies on Tulipa armena Boiss. var. lycica (Baker) Marais (Liliaceae). Turk J Bot 28, 427-434.
Özhatay N, Üstün L (1986) Leaf Anatomy of Two subspecies of Allium scorodoprasum L. subsp.scorodoprasum, subsp. rotundum (L.) Stearn. in Turkey. In: 5th OPTIMA Meeting, 8-15 September 1986,Istanbul, 737-742.
Özhatay N, Dalgıç G (1990) Edirne ve Kırklareli Çevresinin Muscari (L.) Miller türleri üzerinde Sitotaksonomik Araştırmalar. In: X. Ulusal Biyoloji Kongresi, Botanik Bildirileri, 18-20 Temmuz 1990,Erzurum, cilt 1, 85-95.
Özhatay N (2000 a) Scilla L. In: Güner, A, Özhatay N, Ekim T, Başer, KHC, Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, Suppl. II, 233.
Özhatay N (2000b) Tulipa karamanica N. Özhatay & B. Koçak. In: Güner A, Özhatay N, Ekim T, Başer KHC (eds), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh: Edinburgh University Press, Edinburgh, Suppl. II, 246.
Özyurt S (1978) Palandöken daðlarının çevresinin Liliaceae ve Iridaceae familyasına ait bazı geofitleri üzerinde morfolojik ve ekolojik incelemeler. Atatürk Üniv. Yayını, Erzurum.
Seçmen Ö, Gemici Y, Görk G, Bekat L, Leblebici E (1998) Tohumlu Bitkiler Sistematiði. Ege Üniv.Fen Fak. Kitaplar Serisi, No: 110, Izmir.
Speta F (1991) Zwei neue Scilla-Arten (Hyacinthaceae) aus der S-Türkei (Two new Scilla species from South Turkey). Willdenowia 21, 1/2, 157-166.
Uysal I (1992) Kazdağı (Balıkesir) endemik bitkileri üzerinde morfolojik ve ekolojik araştırmalar I,(Allium flavum L. subsp. flavum var. minus Boiss. ve Muscari latifolium Kırk.). Doða Tr J of Botany 16, 299-310.
Uysal I (1999) Morphological, anatomical and ecological studies on the two Turkish endemic species collected from Kazdaðı (B1 Balıkesir) Allium sibthorpianum Schultes & Schultes fill. and Allium reuterianum Boiss. Tr J of Botany 23,137-148.
Yakar-Tan N (1982) Bitki Mikroskopisi Klavuz Kitabı. Istanbul Üniv. Fen Fak. Yay. No. 166, Istanbul.

APA	Satıl F, akan h (2006). Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. , 21 - 27.
Chicago	Satıl Fatih,akan hasan Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. (2006): 21 - 27.
MLA	Satıl Fatih,akan hasan Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. , 2006, ss.21 - 27.
AMA	Satıl F,akan h Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. . 2006; 21 - 27.
Vancouver	Satıl F,akan h Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. . 2006; 21 - 27.
IEEE	Satıl F,akan h "Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar." , ss.21 - 27, 2006.
ISNAD	Satıl, Fatih - akan, hasan. "Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar". (2006), 21-27.

APA	Satıl F, akan h (2006). Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. Ekoloji, 15(58), 21 - 27.
Chicago	Satıl Fatih,akan hasan Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. Ekoloji 15, no.58 (2006): 21 - 27.
MLA	Satıl Fatih,akan hasan Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. Ekoloji, vol.15, no.58, 2006, ss.21 - 27.
AMA	Satıl F,akan h Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. Ekoloji. 2006; 15(58): 21 - 27.
Vancouver	Satıl F,akan h Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar. Ekoloji. 2006; 15(58): 21 - 27.
IEEE	Satıl F,akan h "Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar." Ekoloji, 15, ss.21 - 27, 2006.
ISNAD	Satıl, Fatih - akan, hasan. "Liliaceae familyasından bazı endemik ve nadir geofitler üzerinde anatomik araştırmalar". Ekoloji 15/58 (2006), 21-27.