KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA
Yıl: 2021 Cilt: Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 3 - 20 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.51551/verimlilik.671694 İndeks Tarihi: 27-05-2022
KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA
Öz: Amaç: ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi (KYS) Standardı, dünya genelinde en çok uygulanan standart
olmakla birlikte sistemin etkin kullanımına ilişkin soru işaretleri varlığını korumaktadır. Bu çalışmanın temel
amacı, KOBİ’lerde ISO 9001 KYS uygulamalarında karşılaşılan sorunların tespit edilmesi ve etkin bir sistem
yönetimi için gerekliliklerin belirlenmesidir.
Yöntem: Çalışmada nitel araştırma tekniklerinden Açıklayıcı Çoklu Durum Analizi kullanılarak sorunun
“nasıl” ve “neden”leri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Bulgular: Gözlem, belge inceleme, görüşme ve raporlama aşamalarından oluşan uygulama süreci
sonunda elde edilen bulgular, KOBİ’lerin en fazla risk yönetimi, insan kaynakları, eğitim, düzeltici faaliyet,
uygun olmayan ürünün kontrolü ve iç denetim süreçlerinin uygulanmasında zorlandığını göstermiştir. ISO
9001 KYS’de karşılaşılan sorunların temel nedenleri ise yönetimin gerekli desteği sunmaması, çalışanların
sisteme gösterdikleri direnç ve iş yoğunluğu nedeniyle kalite sistemine vakit ayrılamaması olarak
belirlenmiştir.
Özgünlük: Bu çalışmanın literatürdeki diğer çalışmalardan temel farkı, öncelikle nitel araştırma yöntemi ile
algılardan öte durum ve düşüncelerin analiz edilmesidir. Ayrıca çalışmada KOBİ’lerin KYS uygulamalarında
karşılaştıkları sorunlar, farklı tarafların (İşletme Kalite Temsilcileri, ISO 9001 KYS Belgelendirme Denetçisi)
bakış açısıyla tespit edilmiştir. Literatürde birden çok bakış açısının değerlendirildiği bir çalışmaya
rastlanmamıştır.
Anahtar Kelime: A QUALITATIVE RESEARCH to DETERMINE the PROBLEMS FACED in ISO 9001 QUALITY MANAGEMENT SYSTEM APPLICATIONS in SMEs
Öz: Purpose: Although the ISO 9001 Quality Management System (QMS) Standard is the most applied
standard worldwide, there are still question marks regarding the effective use of the system. The main
purpose of this study is to identify the problems encountered in ISO 9001 QMS applications in SMEs and
to define the requirements for an effective system management.
Methodology: In the study, the “how” and “why” of the problem were tried to be revealed by using the
Descriptive Multiple Case Study, one of the qualitative research techniques.
Findings: The findings obtained at the end of the implementation process consisting of observation,
document review, interview and reporting stages showed that SMEs had the most difficulty in applying risk
management, human resources, training, corrective action, control of nonconforming product and internal
audit processes. The main reasons for the problems encountered in ISO 9001 QMS were determined as
the failure of the management to provide the necessary support, the resistance of the employees to the
system and the inability to spare time for the quality system due to the workload.
Originality: The main difference of this study from other studies in the literature is that it primarily analyzes
situations and thoughts, rather than perceptions, with qualitative research method. In addition, in the
study, the problems faced by SMEs in QMS implementations were determined from the perspective of
different parties (Business Quality Representatives, ISO 9001 QMS Certification Auditor). No study was
found in the literature in which more than one point of view was evaluated.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- ABDULLAH, S., RAZAK, A. A., HANAFI, M. H. ve JAAFAR, M. (2013), Implementation Barriers of ISO 9000 within the Malaysian Local Government, International Journal of Quality & Reliability Management, 30 (8), 853-876.
- ADIGÜZEL, O. ve AYDINLI, C. (2016), ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin Bilişim Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların İşletme Performansı Üzerine Etkileri: Ankara İli Örneği, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (2), 365-383.
- AL-NAJJAR, S. M. ve JAWAD, M. K. (2011), ISO 9001 Implementation Barriers and Misconceptions: An Empirical Study, International Journal of Business Administration, 2 (3), 118-131.
- ANDERSON, S. W., DALY, J. D. ve JOHNSON, F. M. (1999), Why Firms Seek ISO 9000 Certification: Regulatory Compliance or Competitive Advantage?, Production and Operations Management, 8 (1), 28-43.
- ANTTILA, J. ve JUSSILA, K. (2017), ISO 9001: 2015-A Questionable Reform, What Should the Implementing Organisations Understand and Do?, Total Quality Management & Business Excellence, 28 (9-10), 1090-1105.
- BLIND, K., MANGELSDORF, A. ve POHLISCH, J. (2018), The Effects of Cooperation in Accreditation on International Trade: Empirical Evidence on ISO 9000 Certifications, International Journal of Production Economics, 198, 50- 59.
- BRAVI, L., MURMURA, F. ve SANTOS, G. (2019), The ISO 9001: 2015 Quality Management System Standard: Companies’ Drivers, Benefits and Barriers to Its Implementation, Quality Innovation Prosperity, 23 (2), 64-82.
- CAGNAZZO, L., TATICCHI, P. A. O. L. O. ve FUIANO, F. (2010), Benefits, Barriers and Pitfalls Coming From the ISO 9000 Implementation: The Impact on Business Performances, WSEAS Transactions on Business and Economics, 7 (4), 311-321.
- CAI, S. ve JUN, M. (2018), A Qualitative Study of the Internalization of ISO 9000 Standards: The Linkages Among Firms’ Motivations, Internalization Processes and Performance, International Journal of Production Economics, 196, 248-260.
- CARLSSON, M. ve CARLSSON, D. (1996), Experiences of Implementing ISO 9000 in Swedish Industry, International Journal of Quality & Reliability Management, 13 (7), 36-47.
- CRESWELL, J. W. (2007), Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing among Five Approaches, 2nd Edition, SAGE Publications, USA.
- DAVEY, L. (1990), The Application of Case Study Evaluations, Practical Assessment, Research and Evaluation, 2, Article 9, 1-3.
- del CASTILLO-PECES, C., MERCADO-IDOETA, C., PRADO-ROMAN, M. ve del CASTILLO-FEITO, C. (2018), The Influence of Motivations and Other Factors on the Results of Implementing ISO 9001 Standards, European Research on Management and Business Economics, 24 (1), 33-41.
- DOUGLAS, A., KIRK, D., BRENNAN, C. ve INGRAM, A. (1999), Maximizing the Benefits of ISO 9000 Implementation, Total Quality Management, 10 (4-5), 507-513.
- EREL, E. ve GHOSH, J. B. (1997), ISO 9000 Implementation in Turkish Industry, International Journal of Operations & Production Management, 17 (12), 1233-1246.
- ERGİNEL, N. (2010), TKY Prensipleri Türkiye’de Büyük Ölçekli Firmalar ve KOBİ’ler Tarafından Benzer Şekilde mi Uygulanmaktadır?, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi A-Uygulamalı Bilimler ve Mühendislik, 11 (2), 125-140.
- FUENTES, C. M., BENAVENT, F. B., MORENO, M. A. E., CRUZ, T. G. ve del VAL, M. P. (2000), Analysis of the Implementation of ISO 9000 Quality Assurance Systems, Work Study, 49 (6), 229-241.
- GOTZAMANI, K. D. (2005), The Implications of the New ISO 9000: 2000 Standards for Certified Organizations: A Review of Anticipated Benefits and Implementation Pitfalls, International Journal of Productivity and Performance Management, 54 (8), 645-657.
- GÖZLÜ S., YENEN, V. Z. ve BAYKAŞ, S., (2005), Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Üretim, Kalite ve Teknoloji Sorunları: Türkiye’den Bir Örnek, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4 (8), 19-28.
- HOONAKKER, P., CARAYON, P. ve LOUSHINE, T. (2010), Barriers and Benefits of Quality Management in the Construction Industry: An Empirical Study, Total Quality Management, 21 (9), 953-969.
- INGASON, H. T. (2015), Best Project Management Practices in the Implementation of an ISO 9001 Quality Management System, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 194, 192-200.
- ISMYRLIS, V. ve MOSCHIDIS, O. (2015), The Effects of ISO 9001 Certification on the Performance of Greek Companies: A Multidimensional Statistical Analysis, The TQM Journal, 27 (1), 150-162.
- İLKAY, M. S. ve ASLAN, E. (2006), IS0 9001: 2000 Kalite Yönetim Sisteminin Kayseri Bölgesindeki KOBİ’lerin Performanslarına Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (2), 67-83.
- KALKAN, A. ve BOZKURT, Ç. Ö. (2012), Üretim Sektöründe Faaliyet Gösteren KOBİ'lerde ISO 9000'nin Etkili Uygulaması İçin Kritik Başarı Faktörleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (3), 105-125.
- KING, A. A., LENOX, M. J. ve TERLAAK, A. K. (2005), The Strategic Use of Decentralized Institutions: Exploring Certification with the ISO 14001 Management Standard, Academy of Management Journal, 48 (6), 1091-1106.
- OCHIENG, J., MUTURI, D. ve NJIHIA, S. (2015), Impact of ISO 9001 Implementation on Organizational Performance in Kenya, The TQM Journal, 27 (6), 761-771.
- PRAJOGO, D. I. (2011), The Roles of Firms’ Motives in Affecting the Outcomes of ISO 9000 Adoption, International Journal of Operations & Production Management, 31 (1), 78–100.
- PRIEDE, J. (2012), Implementation of Quality Management System ISO 9001 in the World and Its Strategic Necessity, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 1466-1475.
- PSOMAS, E, L., FOTOPOULOS, C. V. ve KAFETZOPOULOS, D. P. (2011), Core Process Management Practices, Quality Tools and Quality Improvement in ISO 9001 Certified Manufacturing Companies, Business Process Management Journal, 17 (3), 437-460.
- PSOMAS, E, L. ve ANTONY, J. (2015), The Effectiveness of the ISO 9001 Quality Management System and Its Influential Critical Factors in Greek Manufacturing Companies, International Journal of Production Research, 53 (7), 2089-2099.
- ROGALA, P. (2016), Identification of Barriers to Improving Quality Management Systems, The TQM Journal, 28 (1), 79-88.
- SAĞLAM, Y. C., SEZEN, B. ve ÇANKAYA, S. Y. (2020), The Inhibitors of Risk Information Sharing in the Supply Chain: A Multiple Case Study in Turkey, Journal of Contingencies and Crisis Management, 28 (1), 19-29.
- SAMPAIO, P., SARAIVA, P. ve RODRIGUES, A. G. (2009), ISO 9001 Certification Research: Questions, Answers and Approaches, International Journal of Quality & Reliability Management, 26 (1), 38-58.
- SU, H. C., DHANORKAR, S. ve LINDERMAN, K. (2015), A Competitive Advantage from the Implementation Timing of ISO Management Standards, Journal of Operations Management, 37, 31-44.
- SUBAŞI, M. ve OKUMUŞ, K. (2017), Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 419-426.
- SUMAEDI, S. ve YARMEN, M. (2015), The Effectiveness of ISO 9001 Implementation in Food Manufacturing Companies: A Proposed Measurement Instrument, Procedia Food Science, 3, 436-444.
- TANER, B. ve ÖZKAN, C. (2013), Kalite Yönetim Sistemi ve Yaşanan Değişime İlişkin Tutumlar: Mersin Üniversitesi Örneği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (1), 213-228.
- TERZIOVSKI, M. ve POWER, D. (2007), Increasing ISO 9000 Certification Benefits: A Continuous Improvement Approach, International Journal of Quality & Reliability Management, 24 (2), 141-163.
- TOKLU, A. T. (2021), ISO 9001 Belgesinin Operasyonel Performans Üzerindeki Etkileri: Çay İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma, Verimlilik Dergisi, 2, 49-63.
- TSE, TS EN ISO 9001: 2015 Kalite Yönetim Sistemleri-Şartlar, (Tercüme Tarihi: 06.01.2016). WILLAR, D., COFFEY, V. ve TRIGUNARSYAH, B. (2015), Examining the Implementation of ISO 9001 in Indonesian Construction Companies, The TQM Journal, 27 (1), 94-107.
- WILLIAMS, J. A. (2004), The Impact of Motivating Factors on Implementation of ISO 9001: 2000 Registration Process, Management Research News, 27 (1/2), 74-84.
- YELOĞLU, H. O. ve YUMAK, H. C. (2016), ISO 9001: 2008 Kalite Yönetim Sistemi’nin Uygulanabilirliği Sorunu: Gönüllülük mü? Zorunluluk mu?, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2 (1), 65-88.
- YIN, R. K. (2018), Case Study Research and Applications: Design and Methods, 6th Edition, CA: SAGE, Los Angeles.
- ZENG, S. X., Tian, P. ve TAM, C. M. (2007), Overcoming Barriers to Sustainable Implementation of the ISO 9001 System, Managerial Auditing Journal, 22 (3), 244-254.
| APA | Karakuş G (2021). KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. , 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| Chicago | Karakuş Güzide KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. (2021): 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| MLA | Karakuş Güzide KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. , 2021, ss.3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| AMA | Karakuş G KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. . 2021; 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| Vancouver | Karakuş G KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. . 2021; 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| IEEE | Karakuş G "KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA." , ss.3 - 20, 2021. 10.51551/verimlilik.671694 |
| ISNAD | Karakuş, Güzide. "KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA". (2021), 3-20. https://doi.org/10.51551/verimlilik.671694 |
| APA | Karakuş G (2021). KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. Verimlilik Dergisi, (4), 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| Chicago | Karakuş Güzide KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. Verimlilik Dergisi , no.4 (2021): 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| MLA | Karakuş Güzide KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. Verimlilik Dergisi, vol., no.4, 2021, ss.3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| AMA | Karakuş G KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. Verimlilik Dergisi. 2021; (4): 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| Vancouver | Karakuş G KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA. Verimlilik Dergisi. 2021; (4): 3 - 20. 10.51551/verimlilik.671694 |
| IEEE | Karakuş G "KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA." Verimlilik Dergisi, , ss.3 - 20, 2021. 10.51551/verimlilik.671694 |
| ISNAD | Karakuş, Güzide. "KOBİ’LERDE ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLARIN TESPİTİNE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA". Verimlilik Dergisi 4 (2021), 3-20. https://doi.org/10.51551/verimlilik.671694 |
