Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?

YÜKSEL, Abdulkadir

Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?

Abdulkadir Yüksel (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Şarkışla Âşık Veysel Meslek Yüksekokulu, Sivas, Türkiye)

Emek Araştırma Dergisi

9 0

Yıl: 2021 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 407 - 428 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-05-2022

Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?

Öz:

Kamunun istihdam yaratma politikaları 1929 krizi sonrasında işsizliğin büyük bir artış göstermesiyle başlamıştır. Kriz sonrasında iktisadi anlayıştaki değişiklik devletin ekonomiye müdahalesini benimseyen Keynesyen politikalar doğrultusunda gelişmiştir ve ilk olarak Tennessee Vadisi Projesi uygulanmıştır. Türkiye’de ise kamu istihdam yaratılmasına dair ilk adımlar özeleştirme uygulamaları ile başlayıp kriz dönemlerinde hareket kazanmıştır. Günümüzde artık aktif istihdam politikaları olarak süreklilik göstermektedir. Türkiye’de Toplum Yararına Proje (TYP) olarak adlandırılan kamu istihdam yaratma politikaları aracılığıyla çalışan sayısı sürekli artış gösterme eğilimindedir. Bu kapsamda çalışan bireyler, hem yasal engellemeler hem de uygulama esnasında bir takım güçlüklerle karşılaşmaktadırlar. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim araştırması olarak tasarlanan bu araştırmanın amacı, TYP kapsamında istihdam edilen bireylerin yaşadıkları güçlükleri belirlemektir. Araştırmada veri toplama amacıyla görüşme ve doküman incelemesi teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analize tabii tutularak TYP çalışanlarının yaşadıkları güçlükler vurgulanmıştır. Araştırma bulgularına göre; TYP çalışanlarının sendikal haklarının bulunmaması, toplu sözleşme ve kıdem tazminatından mahrum olmaları, iş yerlerinde ayrımcılığa uğramaları, çalışma sürelerinin kısıtlılığı, ücretlerin yetersizliği ve geleceğe dair güvenceli işlerinin bulunmaması gibi güçlüklerle karşılaştıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Program for Community Benefit as Public Employment Creation: Active Employment Policy or Exploitation of Labor?

Öz:

The employment creation policies of the public started with the great increase in unemployment after the 1929 crisis. The change in economic understanding after the crisis developed in line with Keynesian policies that adopted the state’s intervention in the economy, and the Tennessee Valley Project was first implemented. The first steps in creating public employment in Turkey started with privatization practices and gained momentum in times of crisis. Today, it shows continuity as active employment policies. In Turkey, the number of employees tends to increase continuously through public employment creation policies called the Community Benefit Project (TYP). Individuals working in this context face both legal obstacles and some difficulties during implementation. The aim of this research, which is designed as a phenomenology research from qualitative research methods, is to determine the difficulties experienced by individuals employed within the scope of CIP. In the research, interview and document analysis techniques were used for data collection. The data obtained were subjected to descriptive analysis and the difficulties experienced by TYP employees were emphasized. According to the research findings; It has been concluded that TYP employees face difficulties such as not having union rights, being deprived of collective agreements and severance pay, being discriminated against in the workplace, limited working hours, insufficient wages and not having a secure job for the future.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aktan, C.C. ve Şen, H. (2001) “Ekonomik kriz: Nedenler ve çözüm önerileri”, Yeni Türkiye Ekonomik Kriz Özel Sayısı, 2(42), 1225-1230.
Alatlı, A. (2008a) “Büyük Çöküş”, http://www.alevalatli.com.tr/makale.asp?s=detay&ID=248 (16.11.2020)
Alatlı, A. (2008b)Ğ Kartlar Yeniden Dağıtılıyor”. http://www.alevalatli.com .tr/makale.asp ?s=detay&ID =249 (16.11.2020)
Apak, S. (2009) “1929 ve 2008 krizlerin karşılaştırılması: Dünya ve Türkiye örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 41, 6-16.
Aşkın, U. ve Aşkın, E. Ö. (2017) “Aktif istihdam politikası olarak toplum yararına programlar: Tokat ili araştırması”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3, 3, 1-16.
Ay, H. ve Uçar, Ö. (2015) “Üç küresel ekonomik krizin analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 1, 11-32.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
Collins, K. M. T., Onwuegbuzie, A. J. ve Jiao, Q. G. (2006) “Prevalence of mixed-methods sampling designs in social science research”, Evaluation & Research in Education, 19, 2, 83-101.
Erikli, S. ve Bayat, B. (2016) “Kamu istihdam yaratma programı olarak “Tennessee Vadi Projesi” ve toplum yararına çalışma programının incelenmesi”- İş ve Hayat Dergisi Ekonomi Hukuk ve Sosyal Politika, 2, 3, 77-88.
Göktaş-Yılmaz, Ö. (2005) “Türkiye ekonomisinde büyüme ile işsizlik oranları arasındaki nedensellik ilişkisi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 63-76.
Gül, F. H. (2004 Özelleştirme ve Sosyal Destek Programları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gün, S. (2013) “Toplum yararına çalışma programı: işsizlikle mücadelede yeni bir yöntem mi?”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 3, 2, 76-95.
Işık, N. ve Duman, E. (2012a) “1929 ekonomik buhranı ve 2008 küresel krizinin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 1, 73-101.
Işık, N. ve Duman, E. (2012b) “Reel ve finansal göstergeler açısından 1929 ekonomik buhranı ve 2008 küresel krizi: karşılaştırmalı bir analiz”, Yönetim ve Ekonomi, 19, 2, 239-260.
İŞKUR, (2006) İŞKUR 2006 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13567/2006-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2007) İŞKUR 2007 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13568/2007-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2008) İŞKUR 2008 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13569/2008-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2009) İŞKUR 2009 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13570/2009-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2010) İŞKUR 2010 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13571/2010-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2011) İŞKUR 2011 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13572/2011-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2012) İŞKUR 2012 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13573/2012-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2013). İŞKUR 2013 Faaliyet Raporu, http://www.sp.gov.tr/upload /xSPRapor/files/UVfjE+2013_Yili_Faaliyet_ Raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2013). Aktif İşgücü Yönetmeliği, https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2013/03/20130312-7.htm. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2014). İŞKUR 2014 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/14003/2014-iimek-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2015). İŞKUR 2015 Faaliyet Raporu, http://www.sp.gov.tr/ upload/xSPRapor/files/CFgdU+iskur_Faaliyet_ Raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2016). İŞKUR 2016 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/13577/2016-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2017). İŞKUR 2017 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/14249/2017-iimek-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR, (2020). İŞKUR 2017 Faaliyet Raporu, https://media.iskur.gov.tr/44147/2020-yili-faaliyet-raporu.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2020.
İŞKUR (t.y). İnternet Erişim Adresi: https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/aktif-isgucu-programlari/toplum-yararina- programlar-typ/ (22.06.2020).
Karabulut, A. (2007) Türkiye’deki İşsizliği Önlemede Aktif İstihdam Politikalarının Rolü ve Etkinliği. (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi). Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara
Lordoğlu, K. (1986) Çalışma Ekonomisine Giriş, İstanbul: Alan Yayıncılık.
Mahiroğlu, A. ve Korkmaz, A. (2007) İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları (Türkiye ve AB Ülkeleri), Bursa: Ekin Yayınevi.
Nastasi, B. (2015) “Study notes: qualitative research: sampling ve sample size considerations”, http://webcache. googleusercontent.com/search?q=cache:qN67UD2NsgJ:https://my.laureate.net/Faculty/docs/Facultyyüzde 2520Documents/qualit_res__smpl_size_consid.doc+vecd=1vehl=envect=clnkvegl=tr Özkazanç, Ö. (2006) İktisat Teorisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını
Öztürk Kara, E. (2015) Ekonomik Kriz ve İşsizlik İlişkisi: Türkiye Uygulaması (2001-2013) (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Patton, M. Q. (2014) Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (çev. edit. M. Bütün ve S. B. Demir), Ankara: Pegem Akademi
Saydam, İ. M. (2009) “Yeni-Keynesçi yaklaşımda ücret katılıkları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 59, 2, 239-262.
Tennessee Valley Authority Annual Report – 1934 https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp. 390150 69575499 (16.11.2020)
Tennessee Valley Authority Annual Report – 1942 https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.$b 568958;view=1up;seq=45 (16.11.2020)
Turan, G. ve Çiçek, H. (2011) “Türkiye’de ‘Özelleştirme Sosyal Destek Projesi’ kapsamında İş Geliştirme Merkezleri uygulaması”, Çimento İşveren Dergisi, 12-24.
Turan, Z. (2011) “Dünyadaki ve Türkiye’deki krizlerin ortaya çıkış nedenleri ve ekonomik kalkınmaya etkisi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi,4, 1, 56-80.
Toplum Yararına Program Genelgesi, (2013) http://dosya.corpus.com.tr/mevzuat /11002244/6c98f85f3c- 9b4aa3b938a9f62037c989.pdf. Erişim tarihi: 21.02.2020.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldız, D. ve Özbay, Ö. (2011) “Suyun Kal(kın)dırma Kuvveti”, GAP-KOP-DAP, Erişim,https://s3.docslide.org/uploads/ DZ2017/06/17/VnEelmG1cg/c704645c1718f2cba1d47a1a9eed0b48.pdf. (19.06.2020)
Yıldız, K. (2014) Türkiye’de İşsizliğin Türlerine Göre Analizi: İşsizlere Yönelik Bir Alan Araştırması (Yayınlanmamış Doktora Tezi ). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Zaim, S. (1997) Çalışma Ekonomisi, İstanbul: Filiz Kitabevi.

APA	YÜKSEL A (2021). Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. , 407 - 428.
Chicago	YÜKSEL Abdulkadir Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. (2021): 407 - 428.
MLA	YÜKSEL Abdulkadir Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. , 2021, ss.407 - 428.
AMA	YÜKSEL A Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. . 2021; 407 - 428.
Vancouver	YÜKSEL A Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. . 2021; 407 - 428.
IEEE	YÜKSEL A "Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?." , ss.407 - 428, 2021.
ISNAD	YÜKSEL, Abdulkadir. "Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?". (2021), 407-428.

APA	YÜKSEL A (2021). Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. Emek Araştırma Dergisi, 6(2), 407 - 428.
Chicago	YÜKSEL Abdulkadir Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. Emek Araştırma Dergisi 6, no.2 (2021): 407 - 428.
MLA	YÜKSEL Abdulkadir Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. Emek Araştırma Dergisi, vol.6, no.2, 2021, ss.407 - 428.
AMA	YÜKSEL A Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. Emek Araştırma Dergisi. 2021; 6(2): 407 - 428.
Vancouver	YÜKSEL A Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?. Emek Araştırma Dergisi. 2021; 6(2): 407 - 428.
IEEE	YÜKSEL A "Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?." Emek Araştırma Dergisi, 6, ss.407 - 428, 2021.
ISNAD	YÜKSEL, Abdulkadir. "Kamu İstihdam Yaratma Olgusu Olarak Toplum Yararına Program: Aktif İstihdam Politikası mı Emek Sömürüsü mü?". Emek Araştırma Dergisi 6/2 (2021), 407-428.