Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme
Yıl: 2022 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 103 - 111 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30703/cije.949768 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme
Öz: Ders kitaplarında yer alan metinlerin okunabilirlik düzeyleri ilgili metinlerin etkililiği açısından oldukça önemli bir unsurdur. Nitekim bir metnin okunabilirlik düzeyi o metnin kullanılacak sınıf seviyesine uygunluğunun önemli bir göstergesidir. Bu çalışmada 2020-2021 eğitim-öğretim yılında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarının Millî Mücadele ve Atatürk temasındaki metinlerinin okunabilirlik düzeyleri üzerine bir inceleme gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında temada yer alan okuma metinlerinin okunabilirlik düzeylerinin belirlenmesinde üç farklı okunabilirlik formülü kullanılmıştır. Araştırma verileri 5, 6, 7 ve 8.sınıfta kullanılan toplam 6 Türkçe ders kitabında Millî Mücadele ve Atatürk temasında yer alan metinlerden elde edilmiştir. Araştırmada betimleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın verileri doküman incelemesi ile elde edilmiş ve alan yazında ortaya konulan üç farklı okunabilirlik formülü kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Millî Mücadele ve Atatürk temasında yer alan metinlerin okunabilirlik düzeylerinin kullanılan formüllere göre orta, eğitsel ve lise düzeylerinde yığılım gösterdiği belirlenmiştir. Yine çalışmada incelenen metinlerin okunabilirlik güçlük derecelerinin alt sınıf seviyelerinden üst sınıf seviyelerine doğru bir artış göstermediği tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre Türkçe ders kitaplarında Millî Mücadele ve Atatürk temasında kullanılan metinlerin okunabilirlik düzeylerinin sınıf seviyelerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime: An Investigation on the Readability Levels of the National Struggle and Atatürk Theme Texts in Secondary School Turkish Textbooks
Öz: The readability level of the texts in the textbooks is a very important factor in terms of the effectiveness of the related texts. As a matter of fact, the readability level of a text is an important indicator of its suitability for the class level to be used. In this study, an examination was carried out on the readability levels of the texts on the National Struggle and Ataturk theme of the secondary school Turkish textbooks used in the 2020-2021 academic year. Within the scope of the study, three different readability formulas were used to determine the readability levels of the reading texts in the theme. The research data were obtained from the texts on the theme of National Struggle and Ataturk in a total of 6 Turkish textbooks used in the 5th, 6th, 7th and 8th grades. Description method was used in the research. The data of the study were obtained by document review and analyzed using three different readability formulas presented in the literature. As a result of the research, it was determined that the readability levels of the texts on the theme of the National Struggle and Ataturk accumulated in the middle, educational and high school levels according to the formulas used. Again, it was determined that the readability difficulty levels of the texts examined in the study did not show an increase from lower class levels to upper class levels. According to these results, it was concluded that the readability levels of the texts used in the Turkish textbooks on the theme of National Struggle and Ataturk were not suitable for grade levels.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akgül, A., Demirer, N., Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ. ve Uysal, A. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
- Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 58, 171–174.
- Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
- Baki, Y. (2019). Türkçe dersi 8. sınıf kitabındaki metinlerin okunabilirliği. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 30-46. doi: 10.31464/jlere.528298
- Baran, Ş. ve Diren E. (2019), 5. sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
- Baş, B. ve Yıldız, F. İ. (2015). 2. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 52-61.
- Bezirci, B. ve Yılmaz, E. A, (2010) Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazılım kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 12, 49-62.
- Bora, A. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
- Bora, A. ve Arslan, M. A. (2021). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(1), 222-236.
- Bozlak, Ü. (2018). 2016-2017 ve 2017-2018 eğitim ve öğretim yıllarında 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin Uzun-Çetinkaya formülü ile okunabilirlik düzeyleri. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 6(14), 209-234.
- Coleman, E. B. (1965). On understanding prose: some determiners of its complexity. NSF Final Report GB-2604.
- Çarkıt, C. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı çerçevesinde hazırlanan 8.sınıf Türkçe ders kitabının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(71), 1368-1376. doi: 10.17755/esosder.516915
- Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2010). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özellikleri. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri içinde (s. 141- 154). Ankara: Pegem Yayınları.
- Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
- Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22). 206-219. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6136/82304
- Dale, E. and Chall, J. S. (1948). A formula for predicting readability: Instructions. Educational Research Bulletin, 37-54.
- Demirel, T. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: EKOYAY Yayıncılık.
- Durukan, E. (2014). Metinlerin okunabilirlik düzeyleri ile öğrencilerin okuma becerileri arsındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), 68-76.
- Erkal, H. ve Erkal M. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: Özgün Yayınevi.
- Ertürk, N., Keleş S., ve Külünk, D. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
- Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. Sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
- Flesch, R. (1948). A new readability yardstick. Journal ofApplied Psychology, 32 221-233.
- Fry, E. (1968). A Readability formula that saves time. Journal of Reading, 11, 513-516.
- Gunning, R. (1952). The technique of clear writing. New York: McGraw-Hill.
- Güneş, F. (2003). Okuma-yazma öğretiminde cümlenin önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, XIII, 39-48.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
- Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
- Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
- Kıncaid, J. P., Fishburne Jr, R. P., Rogers, R. L. and Chissom, B. S. (1975). Derivation of new readability formulas (automated readability index, fog count and flesch reading ease formula) for navy enlisted personnel. Institute for Simulation and Training, 56, 8-75.
- McLaughlın, G. H. (1969). SMOG Grading- A new readability formula. Journal of Reading, 22, 639-646.
- MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB
- MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (1-8. Sınıflar). Ankara: MEB
- Memduhoğlu, H.B. (2016). Türk eğitim sisteminin genel yapısı. H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (s. 1-22). Ankara: Pegem Akademi.
- Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online 12(1). 202-226. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilkonline/issue/8586/106680
- Özçetin, K. ve Karakuş, N. (2020). 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik yönünden incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 175-190.
- Özdemir, S. (2016). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki öyküleyici ve bilgilendirici metinlerin okunabilirlik durumu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi,1(1), 33-46.
- Temizyürek, F. (2010). Türkiye’de okuma seferberliği çerçevesinde seçilen kitapların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik açısından incelenmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 645-654.
- Tosunoğlu, M. ve Özlük, Y. Ö. (2011). Okunabilirlik ve ilköğretim 1. sınıf Türkçe ders kitabındaki bazı metinlerinin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 40(189), 219-230.
- Tuncer, H. (2010). Türkçe öğretiminde edebî metinlerin yeri ve önemi. İ. Yazar (Ed.), III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 901-907). İzmir, Türkiye: Kanyılmaz Matbaası.
- Türkben, T. Temizyürek, F. (2020). Türkçe öğretiminde yazınsal nitelikli metinlerin önemi: Bir olgubilim çalışması. International Journal of Language Academy, 8(3), 1-15.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, C. (2016). Bilim felsefesi (3. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime- cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.
| APA | Çarkıt C, BAHADIR H (2022). Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. , 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| Chicago | Çarkıt Cafer,BAHADIR Halil İbrahim Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. (2022): 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| MLA | Çarkıt Cafer,BAHADIR Halil İbrahim Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. , 2022, ss.103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| AMA | Çarkıt C,BAHADIR H Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. . 2022; 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| Vancouver | Çarkıt C,BAHADIR H Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. . 2022; 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| IEEE | Çarkıt C,BAHADIR H "Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme." , ss.103 - 111, 2022. 10.30703/cije.949768 |
| ISNAD | Çarkıt, Cafer - BAHADIR, Halil İbrahim. "Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme". (2022), 103-111. https://doi.org/10.30703/cije.949768 |
| APA | Çarkıt C, BAHADIR H (2022). Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(1), 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| Chicago | Çarkıt Cafer,BAHADIR Halil İbrahim Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 11, no.1 (2022): 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| MLA | Çarkıt Cafer,BAHADIR Halil İbrahim Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, vol.11, no.1, 2022, ss.103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| AMA | Çarkıt C,BAHADIR H Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2022; 11(1): 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| Vancouver | Çarkıt C,BAHADIR H Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2022; 11(1): 103 - 111. 10.30703/cije.949768 |
| IEEE | Çarkıt C,BAHADIR H "Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme." Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11, ss.103 - 111, 2022. 10.30703/cije.949768 |
| ISNAD | Çarkıt, Cafer - BAHADIR, Halil İbrahim. "Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Millî Mücadele ve Atatürk Teması Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme". Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 11/1 (2022), 103-111. https://doi.org/10.30703/cije.949768 |
