COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma
Yıl: 2022 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 534 - 543 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/healthsci.2021-84653 İndeks Tarihi: 07-06-2022
COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma
Öz: Amaç: Araştırmanın amacı, koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus
disease-2019 (COVID-19)] ile mücadelede, sağlık sektörü içerisinde
ve dışında alınan önlemlerin, toplumun sağlık hizmetlerine
erişimine etkisini değerlendirmektedir. Ayrıca bazı tanımlayıcı değişkenlerin,
salgın dönemindeki sağlık hizmeti alımına etkisi incelenmiştir.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma, kesitsel bir saha araştırmasıdır.
Araştırma verileri, anket aracığıyla toplanmış. Araştırmaya, Türkiye
genelinde 1.148 gönüllü katılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı
analizler ve ki-kare testi kullanılmıştır. Bulgular: COVID-19 pandemi
döneminde 767 (%66,8) kişi herhangi bir neden ile sağlık hizmeti almaktan
vazgeçmiştir ya da talebi ertelemiştir. Herhangi bir kronik hastalığı
olanlar, tansiyon, diyabet ve astım hastaları, 65 ve üzeri yaştakiler
ile kadınlar, karşıt gruplarına göre sağlık hizmeti alımlarını istatistiksel
olarak anlamlı oranda daha fazla ertelemişlerdir. Hizmet talebini erteleme
nedenleri içinde en sık belirtilen iki neden: Hastalığa yakalanma
korkusu ve randevu bulamamaktır. En fazla ertelenen sağlık hizmeti
türleri; poliklinik hizmetleri ile ağız ve diş sağlığı hizmetleridir. Katılımcıların
%11,7’si COVID-19 geçirmiş ve %22,6’sı temaslı olmuştur.
Hastalığı geçirenlerin ve temaslıların sağlık hizmeti almakta en sık yaşadığı
sorun, test yaptırmak olmuştur. Sonuç: Araştırmada, COVID-
19 pandemisinin, dünya genelinde ve diğer salgınlarda da olduğu gibi
sağlık hizmetlerine erişimi olumsuz etkilediği sonucuna varılmıştır.
Pandeminin sağlık hizmetleri erişimi üzerine etkisi, sağlık hizmeti türüne
göre değişmekte olup; hem arz hem de talep kaynaklı nedenleri bulunmaktadır.
Anahtar Kelime: Evaluation of the Impact of the COVID-19 Pandemic on Health Services Access: A Cross-Sectional Study
Öz: Objective: The aim of the study is to evaluate the impact
of the measures that taken inside and outside the health sector on
the public's access to health services to combat coronavirus disease-
2019 (COVID-19). In addition, the effect of some descriptive variables
on healthcare usage during the epidemic period was examined. Material
and Methods: This study is a cross-sectional field research. The
research data were collected through a questionnaire. 1,148 volunteers
participated in the study across Turkey. Descriptive analysis and chisquare
tests were used in the analysis of the data. Results: 767 (66.8%)
people gave up using the health service for any reason during the
COVID-19 pandemic. The person with any chronic diseases, hypertension,
diabetes, asthma, and those aged 65 and over, and women were
more frequently postponed their healthcare needs than the counterparts
(statistically significantly). The two most common reasons for not using
the services are the fear of COVID-19 and not being able to find an appointment.
The most postponed health services are outpatient visits and
dental health services. 11.7% of the participants have had COVID-19
and 22.6% of participants have suspected illness. The most common
problem of the persons that experienced during COVID-19 and being
suspect of illness were getting a test. Conclusion: The study concluded
that the COVID-19 pandemic negatively affected access to healthcare
services, as in the world and other epidemics. The amount of impact
on demand for healthcare services varies according to the health service,
and there are both supply and demand-based reasons. The impact
of the pandemic on access to health services varies according to the
type of health service and has both supply and demand-based causes.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Kieny Mp, Evans DB, Schmets G, Kadandale S. Health-system resilience: Reflections on the Ebola crisis in western Africa. Bull World Health Organ. 2014;92(12):850. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 2. World Health Organization. Managing Epidemics: Key Facts about Major Deadly Diseases. Geneva: World Health Organization; 2018. [Link]
- 3. World Health Organization [İnternet]. ©2021 WHO. [Erişim tarihi: 14.05.2021]. WHO coronavirus (COVID-19) dashboard. Erişim linki: [Link]
- 4. Roberton T, Carter ED, Chou VB, Stegmuller AR, Jackson BD, Tam Y, et al. Early estimates of the indirect effects of the COVID-19 pandemic on maternal and child mortality in low-income and middle-income countries: a modelling study. Lancet Glob Heal. 2020; 8(7):901-8. [Crossref]
- 5. Brolin Ribacke KJ, Saulnier DD, Eriksson A, von Schreeb J. Effects of the west Africa Ebola virus disease on health-care utilization - a systematic review. Front public Health. 2016;4: 222. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 6. Li R, pei S, Chen B, Song Y, Zhang T, Yang W, et al. Substantial undocumented infection facilitates the rapid dissemination of novel coronavirus (SARS-CoV-2). Science. 2020; 368(6490):489-93. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 7. Lambertini M, Toss A, passaro A, Criscitiello C, Cremolini C, Cardone C, et al. Cancer care during the spread of coronavirus disease 2019 (COVID-19) in Italy: young oncologists' perspective. ESMO Open. 2020;5(2):e000759. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 8. Iyengar K, Mabrouk A, Jain VK, Venkatesan A, Vaishya R. Learning opportunities from COVID-19 and future effects on health care system. Diabetes Metab Syndr. 2020;14(5): 943-6. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 9. World Health Organization. pulse survey on continuity of essential health services during the COVID-19 pandemic. Interim Report 27 August 2020. (Erişim Tarihi: 30 Nisan 2021) [Link]
- 10. World Health Organization {İnternet]. © 2021 WHO [Erişim tarihi: 10.07.2021]. COVID-19 significantly impacts health services for noncommunicable diseases. published 2020. Erişim linki: [Link]
- 11. World Health Organization. Maintaining essential health services: operational guidance for the COVID-19 context. 2020. (Erişim Tarihi: 02 Mayıs 2021) Erişim linki: [Link]
- 12. Elston JW, Moosa AJ, Moses F, Walker G, Dotta N, Waldman RJ, et al. Impact of the Ebola outbreak on health systems and population health in Sierra Leone. J public Health (Oxf). 2016;38(4):673-8. [pubMed]
- 13. Ahmed SAKS, Ajisola M, Azeem K, Bakibinga p, Chen YF, Choudhury NN, et al; Improving Health in Slums Collaborative. Impact of the societal response to COVID-19 on access to healthcare for non-COVID-19 health issues in slum communities of Bangladesh, Kenya, Nigeria and pakistan: results of pre-COVID and COVID-19 lockdown stakeholder engagements. BMJ Glob Health. 2020; 5(8):e003042. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 14. Deerberg-Wittram J, Knothe C. Do not stay at home: we are ready for you. NEJM Catal. 2020;202:1-7. [Crossref]
- 15. Neal RD, Nekhlyudov L, Wheatstone p, Koczwara B. Cancer care during and after the pandemic. BMJ. 2020;370:1-2. [Crossref] [pubMed]
- 16. Bolkan HA, Bash-Taqi DA, Samai M, Gerdin M, von Schreeb J. Ebola and indirect effects on health service function in sierra leone. pLoS Curr. 2014;6. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 17. Delamou A, Hammonds RM, Caluwaerts S, Utz B, Delvaux T. Ebola in Africa: beyond epidemics, reproductive health in crisis. Lancet. 2014;384(9960):2105. [Crossref] [pubMed]
- 18. Sağlık Bakanlığı. Elektif işlemlerin ertelenmesi ve diğer alınacak tedbirler. 2020.(Erişim Tarihi: 30 Nisan 2021) Erişim linki: [Link]
- 19. Coşkun R, Altunışık R, Yıldırım E. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SpSS Uygul amalı. 10. Baskı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık; 2019. [Link]
- 20. Cohen L, Lawrence M, Keith M. Research Methods in Education. 5th ed. London: Routledge Falmer; 2000. [Link]
- 21. Sevinç C, Tertemiz KC, Atik M, Güler N, Ulusoy M, Coşkun F, et al. How were Non-COVID pulmonary patients and diseases affected from COVID-19 pandemic period? Turk Thorac J. 2021;22(2):149-53. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 22. Wong LE, Hawkins JE, Langness S, Murrell KL, Iris p, Sammann A. Where are all the patients? Addressing Covid-19 fear to encourage sick patients to seek emergency care. NEJM Catal. published online 2020:1- 12. [Link]
- 23. Hartnett Kp, Kite-powell A, DeVies J, Coletta MA, Boehmer TK, Adjemian J, et al; National Syndromic Surveillance program Community of practice. Impact of the COVID-19 pandemic on emergency department visits- United States, January 1, 2019-May 30, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(23): 699-704. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 24. Morelli N, Rota E, Terracciano C, Immovilli p, Spallazzi M, Colombi D, et al. The baffling case of ischemic stroke disappearance from the casualty department in the COVID-19 era. Eur Neurol. 2020;83(2):213-5. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 25. Houshyar R, Tran-Harding K, Glavis-Bloom J, Nguyentat M, Mongan J, Chahine C, et al. Effect of shelter-in-place on emergency department radiology volumes during the COVID-19 pandemic. Emerg Radiol. 2020;27(6):781-4. [Crossref] [pubMed] [pMC]
- 26. Simsek p, Ilhan E, Bulbul O, Ucuncu E, Topbas M, Gunduz A. How did the COVID-19 pandemic affect inappropriate adult emergency department attendances?: a prospective cross-sectional study. Med Bull İstanbul Haseki Train Res Hosp. 2021;59:96-102. [Crossref]
| APA | Cetin Aslan E (2022). COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. , 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| Chicago | Cetin Aslan Emine COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. (2022): 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| MLA | Cetin Aslan Emine COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. , 2022, ss.534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| AMA | Cetin Aslan E COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. . 2022; 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| Vancouver | Cetin Aslan E COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. . 2022; 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| IEEE | Cetin Aslan E "COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma." , ss.534 - 543, 2022. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| ISNAD | Cetin Aslan, Emine. "COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma". (2022), 534-543. https://doi.org/10.5336/healthsci.2021-84653 |
| APA | Cetin Aslan E (2022). COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| Chicago | Cetin Aslan Emine COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi 7, no.2 (2022): 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| MLA | Cetin Aslan Emine COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.7, no.2, 2022, ss.534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| AMA | Cetin Aslan E COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 7(2): 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| Vancouver | Cetin Aslan E COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022; 7(2): 534 - 543. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| IEEE | Cetin Aslan E "COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma." Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 7, ss.534 - 543, 2022. 10.5336/healthsci.2021-84653 |
| ISNAD | Cetin Aslan, Emine. "COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma". Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi 7/2 (2022), 534-543. https://doi.org/10.5336/healthsci.2021-84653 |
