Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama
Yıl: 2021 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 823 - 837 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.47644/TurkishStudies.47537 İndeks Tarihi: 08-06-2022
Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama
Öz: Günümüzde işletmeler elinde bulunan mevcut kaynaklarını doğru ve etkin bir biçimde kullanarak elde
edilecek gelirlerini artırmak için üretim planlaması yaparlar. Genellikle işletmeler siparişlere göre çalışan ve
değişik özelliklerde ürün üretimi yapan sınırlı kaynaklarına ait nicel verileri değerlendirirken ve verimli bir
ürün planı oluştururken bazı teknikler kullanmaktadır. Bu kullanılan tekniklerden biri de doğrusal
programlamadır. Bu yöntem, siparişe göre çalışan ve farklı niteliklerde üretim yapan işletmelerin kısıtlı
kaynaklarına ait sayısal verileri değerlendirerek etkin bir üretim planlaması yapılması için kullanılabilecek
yöntemlerden biridir. Günümüzde problemlerin ortaya çıktığı durumlarda karmaşıklıklardan ve çevredeki
belirsizliklerinden dolayı farklı görülmeleri veya farklı algılanmaları durumlarında bulanıklık ifadesi
kullanılmaktadır. Buna göre bulanık mantık, değişik türlerdeki belirsizlik ve bulanıklıkların modellenmesine
yardımcı olmaktadır. Her an değişen durumlarda farklı sonuçların elde edilebileceği gerçeğinden yola çıkarak
bulanık mantık uygulanabilmektedir. İşletmelerdeki karar vericiler, işletmede kâr maksimizasyonu veya
maliyet minimizasyonu sağlamak amacıyla üretim planlaması yaparlar. Bu aşamada da alternatif üretim
seçeneklerinden en iyisini seçmek isterler. Bu amaçla yönetimin verdiği kararlar işletmenin politikasını
belirlemektedir. Bu çalışmada, yalıtımlı taş (BIMS) üretimi yapan bir işletmeden sağlanan gerçek veriler
kullanılmış olup işletmede üretilen 𝑥1,𝑥2, 𝑥3, 𝑥4, 𝑥5, 𝑥6 ve 𝑥7 olarak kodlanan ürünler için bulanık doğrusal
programlama ile çeşitli kısıtlar altında üretim planlaması yapılarak kâr maksimizasyonu modeli
araştırılmıştır. Çalışmada, doğrusal programlama modeli oluşturulmuş ve daha sonra bu sonuçlar bulanık
doğrusal programlama yöntemlerinden Werners Yaklaşımı ile değerlendirilmiştir. Araştırma yapılan
işletmenin kârını maksimum yapabilmek için üretilen 7 çeşit yalıtımlı taşın (BIMS) üretim planlaması
yapılmıştır. Buna göre, işletmede BIMS çeşitlerinden; 𝑥2 = 421730, 𝑥4 = 2981308, 𝑥5 = 365654, 𝑥6 =
365654, 𝑥7 = 365654 adet üretilmesi halinde maksimum kâra ulaşılacaktır.
Anahtar Kelime: Fuzzy Linear Programming And An Applicatiıon In BIMS Production Facility
Öz: In these days, managements make production planning in order to increase their proceeds by using
existing resources exactly and effectively. Linear programming method is one of the most usually used
methods during production planning to solve the problems which noticed. Generally, some techniques are
used when businesses evaluate the quantitative data of their limited resources that work according to orders
and produce products with different characteristics and create an efficient product plan. One of these
techniques used is linear programming. This method is one of the methods that can be used to make an
effective production planning by evaluating the numerical data of the limited resources of enterprises
working to order and producing with different qualities. Today, when problems arise, the term blurring is
used when they are viewed differently or perceived differently due to the complexities and uncertainties in
the environment. Fuzzy logic helps modeling different types of uncertainty and blur. Based on the fact that
different results can be obtained in situations that changing all time, fuzzy logic can be applied. In this
research, real data used from insulated stone (BIMS) production company and the profit maximization
model was investigated by making production planning in various constraints with fuzzy linear programming
for the products coded as 𝑥1,𝑥2, 𝑥3, 𝑥4, 𝑥5, 𝑥6 𝑎𝑛𝑑 𝑥7 in company. In this study, a linear programming model
was created and then these results were evaluated using with Werners approach which is the one of fuzzy
lineer programming methods. The production planning of 7 types of insulated stones (BIMS) produced in
order to maximize the profit of the researched enterprise. As a result of study, if the firm which products
BIMS stones 𝑥2 = 421730, 𝑥4 = 2981308, 𝑥5 = 365654, 𝑥6 = 365654, 𝑥7 = 365654 of BIMS types are
produced, the maximum profit will be reached.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alan, M.A. & Yeşilyurt, C. (2004). Doğrusal programlama problemlerinin excel ile çözümü. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 152-155, https://www.academia.edu/7305969
- Başkaya, Z. (2011). Bulanık Doğrusal Programlama. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- BIMS Sanayicileri Derneği, (2006). BIMS Alt Sektör Raporu. Ankara.
- Bolayır, B. & Ergülen, A. (2017). Bulanık Doğrusal Programlama Yöntemi İle Optimal Planlama: Gıda ve Tarım Ürünleri Atıklarından Geri Dönüşüm Yapan Bir İşletmede Uygulama. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. 5(18), 2097-2129, https://ceeol.com/search/article- detail?id=686067
- Çevik, O. & Yıldırım, Y. (2010). Bulanık doğrusal programlama ile süt ürünleri işletmesinde bir uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), 15-26, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/107362
- Dowling, E. T. (1993). İşletme ve İktisat İçin Matematiksel Yöntemler. Nobel Yayın.
- Erdaş, M.L. & Demir, Y. (2016). Bulanık Doğrusal Programlama Yöntemiyle Bir Portföy Optimizasyonu Modelinin Geliştirilmesi: Bist 30 Endeksinde Bir Uygulama. Journal Of International Social Research. 9(45), 768-789, http://dx.doi.org /10.17719/jisr.20164520654
- Gençer, M. (1991). Bulanık Kuram ve Uygulamalarında Gelişmeler. Elektrik Mühendisliği Dergisi, 239-242.
- Gündüz, L., Sarıışık, A., Tozaçan, B., Davraz, M., Uğur, İ. & Çankıran, O. (1998). Pomza Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, 275-285, Cilt-I https://scholar.google.com.tr/scholar?hl=tr&as_sdt=0,5&cluster=10244707651333470933
- Karaatlı, M., Ömürbek, N. & Yılmaz H. (2014). Mobilya Sektöründe Bulanık Doğrusal Programlama Tekniği İle Üretim Planlaması Uygulaması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), 95-118, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1145887
- Mendel, J. M. (2000). Uncertain Rule-Based Fuzzy Logic Systems,Usa: Prentice Hall PTR.
- Oruç, K.O. & Gülışık, M.N. (2013). Bulanık Doğrusal Programlama Yaklaşımı İle Üretim Planlaması. Alphanumeric journal. The Journal of Operations Research, Statistics, 1(1), Econometrics and Management İnformation Systems, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/19219
- Özkan, M. (2019). Arıcılık Malzemeleri Üretiminde Bulanık Doğrusal Programlama Kullanımı: Werners Yaklaşımı. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(20), Sayfa 139-155, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/737141
- Öztürk, A. (2005). Yöneylem araştırması. Ekin Kitabevi. Şişman, B. (2012). Talebin Belirsiz Olduğu Tedarik Zinciri Tasarımında Bulanık Eniyileme Yaklaşımı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(17), 27-44. http://dx.doi.org/10.11122/ijmeb.2012.8.17.43
- Teke, Ç. & Kiraz, A. (2018). Determining Amounts Of Energy Saver Devices İn An Electronic Industry Using Fuzzy Linear Programming. Zeki Sistemler Teori ve Uygulamaları Dergisi, Cilt 1, Sayfa 26-30, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/546842
- Wang, R.C. & Liang, T.F. (2004). Application of Fuzzy Multi-Objective Linear Programming to Aggregate Production Planning, Computers&Industrial Engineering, 46, 7-41.
- Yaşar, E.J. & Erdoğan, Y. (2001). Toprakkale Bazaltının Doğal Taş Endüstrisindeki Yeri. 4. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu.
- Yaşar, Z.R., Öksüzkaya, M. & Atan, M. (2018). Bulanık Doğrusal Programlama İle Optimal Portföy Seçimi. International Congress of Business, Economics and Marketing, 11-14 Ekim, http://web.hitit.edu.tr/dosyalar/yayinlar/veliahmetcevik@hititedutr110120192H9T2C2F
- Yılmaz, H. (2010). Doğrusal Programlama Tekniği ile Üretim Planlamasının Mobilya Sektöründe Uygulanması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta, http://tez.sdu.edu.tr/Tezler/TS00788
- Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy Sets. Information and Control . 8, 338-353.
- Zhang, G., Wu, Y.H., Remias, M. & Lu, J. (2003). Formulation of fuzzy linear programming problems as four objective constrained optimization problems, Applied Mathematics and Computation, 139(2-3), 383-399. https://doi.org/10.1016/S0096-3003(02)00202-3
| APA | GÜLER A, Bircan H (2021). Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. , 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| Chicago | GÜLER Abdulkerim,Bircan Hudaverdi Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. (2021): 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| MLA | GÜLER Abdulkerim,Bircan Hudaverdi Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. , 2021, ss.823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| AMA | GÜLER A,Bircan H Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. . 2021; 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| Vancouver | GÜLER A,Bircan H Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. . 2021; 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| IEEE | GÜLER A,Bircan H "Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama." , ss.823 - 837, 2021. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| ISNAD | GÜLER, Abdulkerim - Bircan, Hudaverdi. "Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama". (2021), 823-837. https://doi.org/10.47644/TurkishStudies.47537 |
| APA | GÜLER A, Bircan H (2021). Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics , 16(2), 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| Chicago | GÜLER Abdulkerim,Bircan Hudaverdi Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics 16, no.2 (2021): 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| MLA | GÜLER Abdulkerim,Bircan Hudaverdi Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics , vol.16, no.2, 2021, ss.823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| AMA | GÜLER A,Bircan H Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics . 2021; 16(2): 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| Vancouver | GÜLER A,Bircan H Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics . 2021; 16(2): 823 - 837. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| IEEE | GÜLER A,Bircan H "Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama." Turkish Studies - Economics, Finance, Politics , 16, ss.823 - 837, 2021. 10.47644/TurkishStudies.47537 |
| ISNAD | GÜLER, Abdulkerim - Bircan, Hudaverdi. "Bulanık Doğrusal Programlama ve BIMS Üretim İşletmesinde Bir Uygulama". Turkish Studies - Economics, Finance, Politics 16/2 (2021), 823-837. https://doi.org/10.47644/TurkishStudies.47537 |
