Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: "Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı Sayfa Aralığı: 172 - 182 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31465/eeder.1021956 İndeks Tarihi: 09-06-2022
Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli
Öz: Türkçe süreli yayınlar yalnızca haber aktarma, fikir paylaşma, ihtisas bilgisi sunma ya da basıldığı çağın popüler meselelerini
duyurma işlevlerini taşımamış; aynı zamanda edebi türlerin gelişimine de büyük ölçüde katkı sağlamıştır. Gazete aracılığıyla
nesir dili doğmuş, yeni türler ilk örneklerini okurlarıyla buluşturmuştur. Yalnızca şiir, roman ya da öykü gibi başat türler değil
anı, deneme, biyografi, otobiyografi gibi türlerin doğup gelişmesinde de süreli yayınlar rol üstlenmiştir. Bu türlerin Batılı bir
forma dönüşmesi yine bu yayınlarla sağlanmıştır. Bu makalenin amacı, süreli yayınların biyografik türlerin gelişimine etkisini
göstermektir. Bu amaç doğrultusunda biyografi türünün süreli yayınlardaki görünümüne örnek teşkil edecek yazılardan
bahsedilmiş, bu yazıların ortak özelliklerine değinilmiş ve ardından Mardiros Mınakyan tarafından kaleme alınan “tercüme-i
hâl” incelenmiştir. Osmanlı tiyatrosunun hem sahne önünde hem de rejisör ve sanat yönetmeni olarak sahne arkasındaki
gelişimine katkı sunan Mınakyan’ın İkdâm’da yayımladığı otobiyografik ögeler taşıyan yazısı, yalnızca onun kişisel tarihine
değil aynı zamanda Türk tiyatro tarihinin başlangıç yıllarına da ışık tutmaktadır
Anahtar Kelime: The Contribution of Periodic To The Development of Biographic GenresAnd A Example: Mınakyan’s Autobiography
Öz: Turkish periodical publications have not only served the purpose of broadcasting news, sharing ideas, presenting expert
knowledge or pronouncing the popular events of their age of publication but have also contributed to the development of
literary genres significantly. Prose literature has been born by the hand of newspapers, and new genres have met with their
audience. Periodical publications have served a role in developing not only major genres as poems, novels and stories but have
also helped develop genres as memoirs, essays, biographies and autobiographies. The formation of these genres into western
forms in Turkish literature have also been through periodicals. The aim of this article is to present the role of periodicals in
developing biographical genres. For this purpose, writings that exemplify the biographical genres in periodicals and the
common qualities of said writings have been discussed. Consequentially, as an example of this interaction, "Tercüme-i Hâl"
by Mardiros Mırakyan has been discussed. This work of Mınakyan, who has helped develop Ottoman theatre in all roles of a
director and art director and on the stage, published with the help of periodicals that has autobiographic tones, does not only
illuminate his personal history but also the commencement years of Turkish theatre.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akar, Gül Ayşe (2013). Tanzimat’tan II. Meşrutiyete Türk Edebiyatında Biyografi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi.
- Alus, Sermet Muhtar (1950). Mınakyan'ın Osmanlı Tiyatrosu. Resimli Tarih Mecmuası, 3: 104 – 106.
- And, Metin (1958). Mınakyan ve Tiyatrolarının Oyun Dağarcığı. Dost, 3:16 - 20.
- And, Metin (1972). Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu 1908-1923. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- And, Metin (1966). Mınakyan ve Tiyatrosunun Oyun Dağarcığı. Forum, 18 (284): 16 - 17.
- And, Metin (1966). Mınakyan ve Tiyatrosunun Oyun Dağarcığı. Forum, 18 (285): 16 - 17.
- Arduç, Gökay (2019). Sabah Gazetesi (8664-9393 Sayılar İnceleme ve Seçilmiş Metinler). Yüksek Lisans Tezi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
- Bedir, İsmail (2005). Şurâ-yı Ümmet Gazetesinin (170-220) ve (140-1/140-122) Sayılarının Sistematik İndeksi-İncelemesi- Seçilmiş Yazıların Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi.
- Bozpolat, Sedef (2013). Tercüman-ı Hakikat Gazetesi (2001-2500. Sayılar) İnceleme ve Seçilmiş Metinler. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi.
- Çetinkaya, Saliha (2019). Peyâm-ı Sabah Gazetesinde Edebî Faaliyet. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi.
- Çıkla, Selçuk (2009). Tanzimat’tan Günümüze Gazete-Edebiyat İlişkisi. Türkbilig, 18: 34-63.
- Demirel, Mecit (2002). Sabah Gazetesindeki Dil ve Edebiyat Yazılarının İncelenmesi ve Şiir Metinleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi.
- Demiryürek, Meral (2009). II. Meşrutiyet Devrinde Ermeniler Üzerine Üç Piyes. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 6 (1): 107-127.
- Ergün Atbaşı, Nurtaç (2017). Türk Gazeteciliğinin Yeni Edebiyatın Doğuşuna Etkisi (1860-1876). Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi.
- Gökalp Alpaslan, Gonca (2016). Özyaşamöyküsünde Yazarın Yeniden Doğuşu. Ankara: Ürün Yayınları.
- İsen, Mustafa (2010). Tezkireden Biyografiye. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Kılıç, Filiz (2011). Klasik Türk Edebiyatının Peşinden. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Köseoğlu, Hatice (2014). Tercüman-ı Hakikat Gazetesi (3001- 3500. Sayılar) İnceleme ve Seçilmiş Metinler. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
- [Mardiros Mınakyan] (1901). Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli II. İkdam, 2693: 2-3.
- [Mardiros Mınakyan] (1901). Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. İkdam, 2692: 2.
- Okay, Cüneyd. Mınakyan Efendi (Mınakyan Efendi''nin Ellinci Sene-i Devriyesi Yadigârı Adlı Eseri Üzerine). Toplumsal Tarih, 7(41): 62 - 64.
- Özkan, Ayşegül Neslihan (2019). Sabah Gazetesi (1898-1900) (İnceleme ve Seçilmiş Metinler, 2921-3650). Yüksek Lisans Tezi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
- Öztürk, Yakup (2019). Sermet Muhtar Alus ve Türk Tiyatrosu. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 20: 105-143.
- Pamukciyan, Kevork. Kendi Kalemiyle Mardiros Mınakyan. Hayat Tarih Mecmuası, 2(10): 32 - 34.
- Topaloğlu, Yüksel (2012). Kendi Kaleminden Şemsettin Sami’nin İlk Tercüme-i Hâli. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2 (4): 81-94.
- Tuncor, Ferit Ragıp. Mardiros Minakyan (1839-1920). Yeni Defne, 7(74): 12 - 19. Üstün, Koray (2017). İkdam Gazetesinde Edebi Faaliyetler (1894-1913). Türkbilig, 34: 135-154.
- Yakuplar, Gökhan (2019). Sabah Gazetesi (10124-10821. Sayılar İnceleme ve Seçilmiş Metinler). Yüksek Lisans Tezi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Yalçın, Alemdar (2002). II. Meşrutiyette Tiyatro Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yay.
- Yayman, İsmail Göktuğ (2019). Tercüman-I Hakikat Gazetesi (2501-3000. Sayılar) İnceleme ve Seçilmiş Metinler. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
- Yazıcı, Nermin (2006). Türk Edebiyatında Otobiyografi. Türkbilig, 11: 189-217.
- Yüksel, Levent (2014). Sabah Gazetesi Üzerine Bir İnceleme (1902-1903 / 4381 - 5096). Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi
| APA | Ustun K (2021). Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. , 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| Chicago | Ustun Koray Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. (2021): 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| MLA | Ustun Koray Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. , 2021, ss.172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| AMA | Ustun K Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. . 2021; 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| Vancouver | Ustun K Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. . 2021; 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| IEEE | Ustun K "Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli." , ss.172 - 182, 2021. 10.31465/eeder.1021956 |
| ISNAD | Ustun, Koray. "Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli". (2021), 172-182. https://doi.org/10.31465/eeder.1021956 |
| APA | Ustun K (2021). Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. Edebî Eleştiri Dergisi, 0("Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı), 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| Chicago | Ustun Koray Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. Edebî Eleştiri Dergisi 0, no."Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı (2021): 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| MLA | Ustun Koray Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. Edebî Eleştiri Dergisi, vol.0, no."Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı, 2021, ss.172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| AMA | Ustun K Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. Edebî Eleştiri Dergisi. 2021; 0("Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı): 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| Vancouver | Ustun K Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli. Edebî Eleştiri Dergisi. 2021; 0("Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı): 172 - 182. 10.31465/eeder.1021956 |
| IEEE | Ustun K "Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli." Edebî Eleştiri Dergisi, 0, ss.172 - 182, 2021. 10.31465/eeder.1021956 |
| ISNAD | Ustun, Koray. "Süreli Yayınların Biyografik Türlerin Gelişimine Katkısı ve Bir Örnek: Mınak Efendi’nin Tercüme-i Hâli". Edebî Eleştiri Dergisi "Takvîm-i Vekâyi'den 1928 Yılına Süreli Yayınlar ve Edebiyat" Özel Sayısı (2021), 172-182. https://doi.org/10.31465/eeder.1021956 |
