Yıl: 2022 Cilt: 37 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 55 - 68 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-06-2022

COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ

Öz:
Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19), 2 Mart 2020’den beri Portekiz’i de etkilemeye başlayan dünya çapında bir salgın oluşturmuştur. Ciddi komplikasyonlara ve ölüme neden olan ve son derece bulaşıcı olan hastalık tüm dünyada sağlık sistemlerinin kapasitesini zorlamış, sistemleri kırılma noktasına getirmiş ve halk sağlığında uzun süredir devam eden boşlukları ortaya çıkarmıştır. Halen, tüm dünyada enfeksiyonun yıkıcı etkilerine karşı yeni önlemler için çalışmalar devam etmektedir. Bu yazıda, Portekiz’de COVID-19 salgını, sağlık sistemi içinde salgınla baş etme çalışmaları ve yapılan müdahalelerin incelenmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime:

-

Öz:
Coronavirus disease 2019 (COVID-19) has created a worldwide pandemic that has started to affect Portugal since March 2, 2020. The highly contagious disease that causing serious complications and death has strained the capacity of health systems around the world, has pushed systems to breaking points and exposed longstanding gaps in public health. Studies are still ongoing for new measures against the destructive effects of infection all over the world. In this article, it is aimed to examine the COVID-19 outbreak in Portugal, the efforts to cope with the pandemic in the health system and the measures for the pandemic..
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alert Online (2020) COVID-19: Número de profissionais de saúde portugueses infectados abaixo da média Erişim tarihi: 05.10.2020. https://www.alert-online.com/br/news/ health-portal/covid-19-numero-de-profissionais-de-saude-portugueses- infectados-abaixo-da-media
  • Baeten R, Thomson S. (2012) Health care policies: European debate and national reforms. In: Social Developments in the European Union. Brussels: European Social 2012:187–212.
  • COVID-19 Vaccine Tracker (2021) Erişim Tarihi: 20.06.2021) https://covid19.trackvaccines.org/country/portugal/
  • Diário da República, 2.ª série.(15.03.2020). SAÚDE Gabinete da Ministra Despacho n.º 3301/2020 Erişim Tarihi 15.06.2020. https://dre.pt/application/conteudo/130273592
  • Direçao-Geral de Saude-DGs (2020a) COVID 19-Pagina Inicial. Erişim tarihi: 01.07.2020 https://covid19.min-saude.pt/
  • Direção-Geral da Saúde – DGS (2020b) Erişim tarihi: 01.11.2020 https://www.dgs.pt/documentos-e-publicacoes/ plano- de-contingencia-saude-sazonal-modulo-inverno- 2019-referenciais-pdf.aspx
  • Direção-Geral da Saúde – DGS (2020c) Erişim tarihi: 01.11.2020 https://covid19.min-saude.pt/wp-content/uploads/ 2020/03/Plano-de-Conting%C3%AAncia-Novo-Coronavirus_ Covid-19.pdf
  • Direção-Geral da Saúde – DGS (2020d) Relatório de Situação no 093. Erişim tarihi: 01.11.2020 https://covid19.min- saude. pt/wp- content/uploads/2020/06/93_DGS_ boletim_20200603. pdf
  • Direção-Geral da Saúde – DGS (2020e) Relatório de Situação no 015. Erişim tarihi: 31.05.2020. https://www.dgs.pt/emdestaque/ relatorio- de- situacao- n- 015- 17032020- pdf.aspx
  • Direção-Geral da Saúde – DGS (2020f) OMS diz que Portugal está a agir de forma correta [WHO says Portugal is doing the right thing]. Erişim tarihi: 01.11.2020 https://covid19.min-saude. pt/oms-diz-que-portugal- esta-a-agir-de-forma-correta/ EPortugal.gov.pt. (2021) Vaccination Plan for COVID-19. Erişim Tarihi: 20.06.2021 https://eportugal.gov.pt/en/noticias/ plano-de-vacinacao-para-a-covid-19
  • European Comission (2017) State of Health in the EU Portugal Country Health Profile 2017. Erişim tarihi: 05.09.2020 https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/355993/ Health-Profile-Portugal-Eng.pdf
  • European Commission (2020). Portugal - Health care. Erişim Tarihi 10.06.2020. https://ec.europa.eu/social/main.jsp?- catId=1125&langId=en&intPageId=4736
  • European Union (2020) Eurostat - Healthcare personnel statistics https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index. php/ Healthcare _personnel_statistics_- _nursing_and_caring_ professionals
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020a) Policy Responses for Portugal- Transition Meeasures: Governance. Erişim Tarihi: 05.11.2020 https://www.covid19healthsystem.org/countries/portugal/livinghit. aspx?Section=5.1%20Governance&Type=Section Fronteira I, Augusto GF. (2020b) Policy Responses for Portugal- Ensuring sufficient physical infra structure and workforce capacity: Physical infrastructure. Erişim Tarihi: 05.11.2020 https://www.covid19healthsystem.org/countries/portugal/livinghit. aspx?Section=2.1%20Physical%20infrastructure&Type=- Section
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020c) Policy Responses for Portugal- Ensuring sufficient physical infra structure and workforce capacity:Workforce. Erişim Tarihi: 05.11.2020 https://www. covid19healthsystem.org/countries/portugal/livinghit.aspx?Section= 2.2%20Workforce&Type=Section
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020d) Policy Responses for Portugal- Providing Health Services Effectively- Transition Measures: Planning Sevices. Erişim Tarihi: 05.11.2020 https://www.covid19healthsystem. org/countries/portugal/livinghit.aspx?Section= 3.1%20Planning%20services&Type=Section
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020e) Policy Responses for Portugal- Providing Health Services Effectively- Transition Measures: Maintaining Essential Services. Erişim Tarihi: 05.11.2020 https://www.covid19healthsystem.org/countries/portugal/livinghit. aspx?Section=3.3%20Maintaining%20essential%20services& Type=Section
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020f) Policy Responses for Portugal- Paying for Services: Health Financing Erişim Tarihi: 05.11.2020 https://www.covid19healthsystem.org/countries/ portugal/livinghit.aspx?Section=4.1%20Health%20financing&- Type=Section
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020g) Policy Responses for Portugal-Preventig Transmission Transition Measures: Health Communiciation. Erişim Tarihi: 05.11.2020
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020h) Policy Responses for Portugal: Monitoring and Surveillance Erişim Tarihi: 05.11.2020. https://www.covid19healthsystem.org/countries/portugal/livinghit. aspx?Section=1.4%20Monitoring%20and%20surveillance& Type=Section
  • Fronteira I, Augusto GF. (2020i) Policy Responses for Portugal: Transition measures. Erişim Tarihi: 05.11.2020. https://www. covid19healthsystem.org/countries/portugal/livinghit.aspx?Section= 1.2%20Physical%20distancing&Type=Section
  • Garg S. (2020) Hospitalization Rates and Characteristics of Patients Hospitalized with Laboratory-Confirmed Coronavirus Disease 2019—COVID-NET, 14 States, March 1–30, MMWR Morbidity and Mortality Weekly Report. Atlanta, GA 69.
  • OECD/European Observatory on Health Systems and Policies (2017) Portugal: Country Health Profile 2017, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris/European Observatory on Health Systems and Policies, Brussels.
  • Olivieria M, Fernanades C. (2020) Managing the Coronavirus Pandemic in Portugal: A Step-by-Step Adjustment of Health and Social Services. Psychological Trauma Theory Research Practice and Policy; 2020, Vol. 12, No. 5, 536–538
  • Our World in Data (2021) Coronavirus (COVID-19) Vaccinations. Erişim Tarihi: 01.07.2021 https://ourworldindata.org/ covid-vaccinations
  • Özkan Ö (2019) Sağlığın sosyal belirleyicileri sağlıktaki eşitsizliklerin temel nedeni olabilir mi? Toplum ve Hekim 2019; 34 (5): 374-395.
  • Population Reference Bureau (2020) Percent of population ages 65 and older. Erişim Tarihi: 1.12.2020 https://www.prb.org/ international/indicator/age65/map/region
  • PORDATA (2020). Healthcare Personnel: Doctors, Dentists, Odontologists, Nurses and Pharmacists.Erişim Tarihi: 07.10.2020 https://www.pordata.pt/en/Portugal/healthcare+personnel+- doctors++dentists++odontologists++nurses+and+ pharmacists Republica Potuguesa(2020) Vacinaçao COVID19. Erişim tarihi 04.12.2020. https://covid19estamoson.gov.pt/plano-vacinacao- covid-19/
  • Sakellarides C, Castelo-Branco L, Barbosa P, Azevedo H. (2014) The Impact of the Financial Crisis on the Health System and Health in Portugal. Copenhagen: World Health Organization Sargutan AE (ED)(2007) Ülkelerin Karşılaştırmaları Sağlık Sistemleri – Portekiz Sağlık Sistemi. Erişim Tarihi: 30.09.2020 https://docplayer.biz.tr/7398348-A-erdal-sargutan- portekiz-saglik-sistemi-arastirma-yoneticisi-editor- doc-dr-a-erdal-sargutan.html
  • Servico National De Saude. (2020a) Covid-19 Testes de diagnóstico. Erişim Tarihi: 3.6.2020 https://www.inem. pt/2020/06/04/covid- 19- testes- de- diagnostico- 2/
  • Servico Nacionael De Saude (2020b) Plano Da Saúde Para O Outono-Inverno 2020-21 Erişim Tarihi: 10.09.2020. https:// www.sns.gov.pt/wp-content/uploads/2020/09/PLANO-DASA% C3%9ADE-PARA-O-OUTONO-INVERNO-2020-21.pdf
  • Shaaban AN, Morais S, Peleteiro B. (2018) Healthcare services utilization among migrants in Portugal: results from the National Health Survey 2014. Journal of immigrant and minority health; 21:219–29. doi: 10.1007/s10903-018-0744-3
  • Shaaban AN, Peleteiro B, Martins MRO. (2020) COVID-19: What is next for Portugal? Front Public Health. 2020; 8: 392. Simões J, Augusto GF, Fronteira I, Hernández-Quevedo C. (2017) Portugal: Health system review. Health Systems in Transition, 2017; 19(2):1–184.
  • United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) (2020) PORTUGAL REPORT Third Review and Appraisal of the Regional Implementation Strategy (RIS) of the Madrid International Plan of Action on Ageing (MIPPA). (2017) Available online at: https://www.unece.org/fileadmin/DAM/pau/ age/ country_rpts/2017/POR_report_EN.pdf (accessed April 1, 2020).
  • World Bank (2020a) Erişim Tarihi:01.11.2020, Life expentacy at birth – Portugal https://data.worldbank.org/indicator/SP. DYN.LE00.IN?locations=PT
  • World Bank (2020b) The World Bank Data-Hospital beds for 1 000 people. Erişim tarihi 01.12.2020 https://data.worldbank. org/indicator/SH.MED.BEDS.ZS?locations=EU
  • World Health Organization (WHO) (2020a) COVID 19 Case Definions Erişim tarihi: 05.09.2020 https://apps.who.int/iris/ bitstream/handle/10665/333912/WHO-2019-nCoV-Surveillance_ Case_Definition-2020.1-eng.pdf
  • World Health Organization (WHO) (2020b). COVID 10 Data- Protugal. https://covid19.who.int/region/euro/country/pt Wu Z, McGoogan JM. (2020) Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: summary of a report of 72 314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA. 323:1239– 42. doi: 10.1001/jama.2020.2648
APA Tokuç B (2022). COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. , 55 - 68.
Chicago Tokuç Burcu COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. (2022): 55 - 68.
MLA Tokuç Burcu COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. , 2022, ss.55 - 68.
AMA Tokuç B COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. . 2022; 55 - 68.
Vancouver Tokuç B COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. . 2022; 55 - 68.
IEEE Tokuç B "COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ." , ss.55 - 68, 2022.
ISNAD Tokuç, Burcu. "COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ". (2022), 55-68.
APA Tokuç B (2022). COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. Toplum ve Hekim, 37(1), 55 - 68.
Chicago Tokuç Burcu COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. Toplum ve Hekim 37, no.1 (2022): 55 - 68.
MLA Tokuç Burcu COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. Toplum ve Hekim, vol.37, no.1, 2022, ss.55 - 68.
AMA Tokuç B COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. Toplum ve Hekim. 2022; 37(1): 55 - 68.
Vancouver Tokuç B COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ. Toplum ve Hekim. 2022; 37(1): 55 - 68.
IEEE Tokuç B "COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ." Toplum ve Hekim, 37, ss.55 - 68, 2022.
ISNAD Tokuç, Burcu. "COVID-19 PANDEMİSİNDE SAĞLIK SİSTEMLERİ: PORTEKİZ ÖRNEĞİ". Toplum ve Hekim 37/1 (2022), 55-68.