Yıl: 2022 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 135 - 155 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21325/jotags.2022.983 İndeks Tarihi: 11-06-2022

Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış

Öz:
Bu çalışmanın amacı, Türk Paralimpik Sporcularının, Paralimpik Oyunlara katılım ve başarı göstermesinde engelli spor politikalarının rolünü nitel bir araştırma yöntemi olan doküman analizi ile anlamaya çalışmaktır. Tarihsel süreç içerisinde engelli bireylere toplumun yaklaşımı farklılık göstermiştir. Engelli bireylerin sosyal dışlanmaya maruz kalmasına neden olan bazı yaklaşımlar, engellilerin toplumsal hayata katılmasında ve toplumun bir parçası olarak kabul edilmesindeki asıl engelin “toplum” olduğunun öne sürülmesiyle birlikte, değişikliğe uğrayarak küresel çapta düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır. Dünya’da engelli hakları farkındalığının artmasıyla eş zamanlı olarak engelli politikaları Türkiye’de de devlet politikası haline gelmiştir. Spor, toplumsal hayata katılma ve adapte olmada önemli bir araçtır. Engelli bireylerin spor aktivitelerine aktif bir şekilde katılması ve spora teşvik edilmesinde uygulanan spor politikalarının önemli bir yeri bulunmaktadır. Sporun iyileştirici etkisinden faydalanmaları ve spora katılım konusunda Paralimpik Oyunlar özendirici bir rol üstlenmektedir. Spor bu yönüyle rekreasyonel terapinin önemli bir aktivite kaynağı olarak dikkat çekmektedir. Sportif rekreasyon aktiviteleri, engelli bireyleri yalnızca fiziksel açıdan değil sosyal, ruhsal ve duygusal açıdan tam bir iyilik halinde olmalarını amaçlayan terapatik rekreasyonun önemli bir unsurudur. Bu çalışmada Türkiye’nin engelli spor politikaları Paralimpik Oyunlar çerçevesinde ele alınmıştır. Nitel çalışma yöntemlerinden kaynak taramasının kullanıldığı çalışmada güncel veriler incelenerek Paralimpik Oyunlara katılım düzeyi ve kazanılan sportif başarılar incelenmiştir. Elde edilen veriler, Türkiye’nin Engelli spor politikaları geliştirmesi, uygulaması ve devamlılığı sağlamasının Paralimpik Oyunlara katılımı ve Paralimpik Oyunlarda gösterilen başarıyı arttırdığını göstermektedir.
Anahtar Kelime:

The Overview of Paralympic Games in the Scope of Disabled Sports Policies

Öz:
The aim of this study is to try to understand the role of sports policies for those who are disabled in the participation and success of Turkish Paralympic Athletes in the Paralympic Games, through document analysis which is a qualitative research method. In the historical process, society's approach to people with disabilities has differed. Some approaches, which cause disabled people to be exposed to social exclusion, have been changed and global regulations have begun to be made, with the claim that "society" is the main obstacle itself for the disabled to participate in social life and to be accepted as a part of society. With the increase in awareness of the rights of the disabled in the world, disability policies have also become a state policy in Turkey. Sport is also an important tool for participation and adaptation to social life. Sports policies have an important place in the active participation of disabled individuals in sports activities and encouraging them to do sports. Paralympic Games play an encouraging role in benefiting from the healing effect of sports and participating in sports. In this aspect, sport is an important source of activity for recreational therapy. Sportive recreation activities are an important element of therapeutic recreation that aims to ensure that people with disabilities are not only physically well but also socially, spiritually and emotionally well. In the study, in which literature review, one of the qualitative study methods, was used, the current data were examined and the level of participation in the Paralympic Games and the sportive achievements were examined. The data obtained shows that Turkey's development, implementation and continuity of disabled sports policies increased the participation in the Paralympic Games and the success shown in the Paralympic Games.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anatça, Y. V. & Yılmaz, C. (2019). Ucube bedenden paralimpik bedene. Süleyman Demirel Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (46), 136-157.
  • Argan, M., Gürbüz, B., Koçak, F. & Atıcı, M. (2021). Engelli Sporcuların objektifinden spor deneyimini görmek: engelleyici faktörlerin sosyo-ekolojik model perspektifinden analizi. Spor Bilimleri Dergisi, 32(2), 75-97.
  • Çaha, H. (2016). Engellilerin toplumsal hayata katılmasına yönelik politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya örnekleri. İnsan & Toplum Dergisi, 5(10), 123-150.
  • Çetiner, H. (2019). Sağlık rekreasyonu kapsamında terapatik rekreasyon uygulamaları. Journal of Recreation and Tourism Research, 6(4), 405-411.
  • Çevik, O. & Kabasakal, K. (2013). Spor etkinliklerinin, engelli bireylerin toplumsal uyumuna ve sporla sosyalleşmelerine etkisinin incelenmesi. International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2), 74-83.
  • Darcy, S. & Taylor, T. (2009). Disability citizenship: an australian human rights analysis of the cultural industries. Leisure Studies, 28(4), 419-441.
  • Demir, G. T. & İlhan, E. L. (2019). Spora katılım motivasyonu: görme engelli sporcular üzerine bir araştırma. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), (157-170).
  • Doğan, B. (2007). Spor sosyolojisi ve uygulamalı spor sosyolojisine giriş. Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Ergun, N., Algun, C. & Dolunay, N. (1990). Özürlülerde spor yaklaşımı. Spor şurası. Ankara: Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayınları.
  • Kabasakal, K. (2007). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinde boyun eğici davranışlar ve şiddetle ilişkisi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Karataş, B. (2021). Engellilerde spor yönetimi. H. Babacan (Ed). İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler- Teori, Güncel Araştırmalar ve Yeni Eğilimler (69-89). Çetinje: İvpe Yayınevi Bildirileri. Ankara: Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayınları.
  • Knott, B. & Tinaz, C. (2021). Lessons learned from the emerging nations. Sport and Development in Emerging Nations (201-210). Newyork: Routledge.
  • Konar, N. (2003). Rehabilitasyon-engelliler sporu ve paralimpikler. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 162-166.
  • Meşe, İ. (2014). Engelliliği açıklayan sosyal model nedir? Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (33), 79-92.
  • Metin, B. (2017). Engellilere yönelik sosyal politikalarda yerel yönetimlerin rolü: Keçiören belediyesi örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 320-344.
  • Mumcu, H. E. (2017). Bazı AB ülkelerinde uygulanan engelli spor politikalarinin ekonomik, sosyal ve proje bazlı olarak Türkiye ile karşılaştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
  • Mumcu, H.E. (2018). Engelli spor politikaları: Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye karşılaştırması. Yasin Dilmen (Koord.). Ankara: Akademisyen Yayınevi.
  • Özdemir, M. & Ilkım, M. (2019). Engellilik ve Paralimpik Oyunları. M. Ilkım ve Ö. Karataş (Ed.) Sporda Yeni Akademik Çalışmalar içinde (35-56), Ankara: Akademisyen Kitabevi.
  • Özgökçeler, S. (2006). Sosyal dışlanma sorunsalı ve engellilerin sosyal politikası bağlamında değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Özgökçeler, S., & Alper, Y. (2010). Özürlüler Kanunu'nun sosyal model açısından değerlendirilmesi. Business and Economics Research Journal, 1(1), 33-54.
  • Öztürk, Y. (2011). Engelli çocuğa sahip ailelerin gereksinimlerinin ve aile yükünün belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Savran, S. (2020). Özel gereksinimli çocukların rekreatif etkinliklere katılımları ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişkinin ebeveyn rolü açısından incelenmesi: Manisa ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
  • Şentürk, Y. (2010). Sakatlık ve sosyal teori: toplumbilim kuramlarındaki normal özneyi yeniden düşünmek.
  • Yılmaz, V. & Yentürk, N. (2017). Türkiye'de engellilere yönelik kamu harcamalarının on yıllık seyri. Çalışma ve Toplum, 52(1), 59-74.
  • Zengin, S. (2021). Engellilerde Spor Organizasyonları. M. Uca & H. Akdeniz (Ed.), Spor Bilimlerinde Güncel Konular ve Yaklaşımlar (32-54). Ankara: Çizgi Kitabevi.
  • İnternet Kaynakları
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, (t.y.). Uluslararası Mevzuat. https://www.aile.gov.tr/eyhgm/mevzuat/uluslararasi-mevzuat/ adresinden erişilmiştir.
  • Engelsiz Spor, (t.y.). Engelli Spor Federasyonu Var mı? https://www.handisport-nordpasdecalais.org/engelli-sporfederasyonu/ adresinden erişilmiştir.
  • Gençlik ve Spor Bakanlığı, (t.y.). Ulusal Gençlik ve Spor Politikası Belgesi. https://gsb.gov.tr/dosyalar/mevzuatlar/ulusal_genclik_ve_spor_politikasi.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Girişmen, G. (2017). Türkiye’nin Paralimpik Oyunları Karnesi.https://medium.com/@TurkParalimpik/t%C3%BCrkiyenin-paralimpik-oyunlar-karnesi-c3454512946b adresinden erişilmiştir.
  • İnsan Hakları ve Eşitlik Uzmanları Derneği, (2021). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme Bilgi Notu. https://www.ihud.org/bilgi-notlari/engellilerin-haklarina-iliskin-sozlesme-bilgi-notu adresinden erişilmiştir.
  • İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, (2021). Engelli Hakları Komitesi. https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/tr/content/146-engelli-haklar-komitesi/ adresinden erişilmiştir.
  • Mevzuat Bilgi Sistemi, (2005). Engelliler Hakkında Kanun https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5378&MevzuatTur=1&Mevzuat adresinden erişilmiştir.
  • Paralimpik Oyunları Türkiye Tarihçesi (2019). https://www.abcspor.com/paralimpik-oyunlar-turkiye-tarihcesi/ adresinden erişilmiştir.
  • Resmî Gazete, (2005). Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050707-2.htm adresinden erişilmiştir.
  • Resmî Gazete, (2009). Milletlerarası Sözleşme. resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm adresinden erişilmiştir. Resmî Gazete, (2009). Türkiye Zihinsel Engelliler Spor Federasyonunun İsminin, Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu Olarak Değiştirilmesine Dair Karar. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/02/20090210- 13.htm adresinden erişilmiştir.
  • Şiyhan, E. (2020). Türkiye'nin 2020 Tokyo Olimpiyatları ve Paralimpik Oyunları'ndaki Başarısı. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiyenin-2020-tokyo-olimpiyatlari-ve-paralimpik-oyunlarindakibasarisi/2358896 adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu, (t.y.). Tarihçe http://www.tbesf.org.tr/kurumsal/tarihce/?id=20 adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu, (t.y). Kuruluş. http://www.gesf.org.tr/kurulus adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu, (t.y.). Tarihçe. https://tiesf.gov.tr/tarihce/ adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Milli Paralimpik Komitesi, (t.y.). Paralimpik Hareketin Tarihçesi. http://www.tmpk.org.tr/paralimpiknedir/?doing_wp_cron=1640562697.1699779033660888671875 adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Milli Paralimpik Komitesi, (t.y.). Paralimpik Oyunlarına Katılan Sporcularımız. http://www.tmpk.org.tr/sporcular/?doing_wp_cron=1640569966.1834249496459960937500 adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Milli Paralimpik Komitesi, (t.y.). Paralimpik Spor Dalları. http://www.tmpk.org.tr/paralimpik-sporlar/ adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Milli Paralimpik Komitesi, (t.y.). Sınıflandırma. http://www.tmpk.org.tr/siniflandirma/ adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu, (t.y). Branşlarımız. https://www.tossfed.gov.tr/branslarimiz/ adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu, (2021). Milli Sporcularımızın Tokyo 2020 Paralimpik Oyunları Başarısı Türkiye’nin Önde Gelen Haber Ajanslarında Yerini Aldı. https://www.tossfed.gov.tr/milli-sporcularimizintokyo-2020-paralimpik-oyunlar-basarisi-turkiyenin-onde-gelen-haber-ajanslarinda-yerini-aldi/ adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu, (t.y). Vizyonumuz Misyonumuz. https://www.tossfed.gov.tr/vizyonumuz-misyonumuz/ adresinden erişilmiştir.
  • Türkiye Tekwaondo Federasyonu, (2021). Para Taekwondo’da Dünya Şampiyonuyuz. https://www.turkiyetaekwondofed.gov.tr/haber.asp?ID=2499 adresinden erişilmiştir.
  • TÜRSAB. (2014). Spor Turizmi Sektör Raporu. https://www.tursab.org.tr/dosya/12195/tursab-spor-turizmiraporu_12195_5670173.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Uluslararası Paralimpik Komitesi, (t.y.). Kış Paralimpik Oyunlarına Genel Bakış. https://www.paralympic.org/paralympic-games/winter-overview adresinden erişilmiştir.
  • Uluslararası Paralimpik Komitesi, (t.y.). Paralimpik Oyunları. https://www.paralympic.org/paralympic-games adresinden erişilmiştir.
  • Uluslararası Paralimpik Komitesi, (t.y.). Paralimpik Spor Dalları. https://www.paralympic.org/sports adresinden erişilmiştir.
  • Uluslararası Paralimpik Komitesi, (t.y.). Sınıflandırma. https://www.paralympic.org/classification adresinden erişilmiştir.
  • Uluslararası Paralimpik Komitesi, (t.y.). Yaz Paralimpik Oyunlarına Genel Bakış. https://www.paralympic.org/paralympic-games/summer-overview adresinden erişilmiştir.
APA KARADAŞ B, ÇETİNER H (2022). Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. , 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
Chicago KARADAŞ Buse,ÇETİNER Hakan Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. (2022): 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
MLA KARADAŞ Buse,ÇETİNER Hakan Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. , 2022, ss.135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
AMA KARADAŞ B,ÇETİNER H Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. . 2022; 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
Vancouver KARADAŞ B,ÇETİNER H Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. . 2022; 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
IEEE KARADAŞ B,ÇETİNER H "Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış." , ss.135 - 155, 2022. 10.21325/jotags.2022.983
ISNAD KARADAŞ, Buse - ÇETİNER, Hakan. "Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış". (2022), 135-155. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.983
APA KARADAŞ B, ÇETİNER H (2022). Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(1), 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
Chicago KARADAŞ Buse,ÇETİNER Hakan Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 10, no.1 (2022): 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
MLA KARADAŞ Buse,ÇETİNER Hakan Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.10, no.1, 2022, ss.135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
AMA KARADAŞ B,ÇETİNER H Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2022; 10(1): 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
Vancouver KARADAŞ B,ÇETİNER H Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2022; 10(1): 135 - 155. 10.21325/jotags.2022.983
IEEE KARADAŞ B,ÇETİNER H "Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10, ss.135 - 155, 2022. 10.21325/jotags.2022.983
ISNAD KARADAŞ, Buse - ÇETİNER, Hakan. "Engelli Spor Politikaları Kapsamında Paralimpik Oyunlara Bakış". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 10/1 (2022), 135-155. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.983