SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Yıl: 2020 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 677 - 705 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14395/hititilahiyat.737811 İndeks Tarihi: 14-06-2022
SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Öz: Herhangi bir derse karşı öğrencinin yüksek motivasyona sahip olması
o dersin hedeflerini gerçekleştirmede önemli bir etkendir. Bu nedenle öğrencilerin bir derse karşı motivasyonlarının ölçülmesiyle öğretmen ve program geliştirme uzmanlarına öneriler geliştirilebilmektedir. Bu çerçevede
bu araştırmada seçmeli Kur’an-ı Kerim (SKK) dersine yönelik motivasyon
ölçeği geliştirilmesi ve bu ölçeğin çeşitli değişkenlere göre analiz edilmesi
hedeflenmiştir.
Araştırma karma yöntem desenlerinden keşfedici sıralı desene göre tasarlanmıştır. Araştırmada 3 farklı öğrenci grubu ile çalışılmıştır. Bu öğrencilerin
ortak özelliği halihazırda SKK dersini almaları ve lisede öğrenim görmeleridir. Veri toplama aracı olarak mülakat formu ve anket kullanılmıştır. Araştırmada içerik analizi, açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizleri (DFA),
normallik, ilişkisiz örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi ANOVA ve
Pearson korelasyon analizleri kullanılmıştır.
Araştırma desenine uygun olarak çalışma 3 adımda gerçekleştirilmiştir.
İlk adımda; belirli sayıdaki öğrenciye (234) SKK dersini bir sonraki yıl alma
durumları sorulmuş ve gerekçelerini yazmaları istenmiştir. Öğrencilerin dersi
alma veya almama nedenlerinin şunlar olduğu tespit edilmiştir: dersteki öğretme-öğrenme sürecinin verimli geçmesi, dini anlamda yetkinlik (dinin daha
iyi anlaşılmasına olan inanç), dersin ortalamaya etki etmesi, dersin öğretmeninin olumlu izlenimi, diğer derslerin daha önemli addedilmesi, din kültürü
ve ahlak bilgisi dersi ile benzer konuların olması.
Araştırmada SKK dersine yönelik 18 maddeden oluşan ve 3 alt boyutu
(İçsel motivasyon-İM, dışsal motivasyon-DM ve iş birliğine dayalı motivasyon-İDM) olan geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Görüşme yolu
ve literatür taraması neticesinde 11 temadan ve 52 maddeden oluşan madde
havuzu oluşturulmuştur. İki din eğitimi uzmanından alınan değerlendirmeler sonrasında taslak iki ölçme ve değerlendirme uzmanına gönderilmiş ve 49
maddelik taslak form oluşturulmuştur. Dil uzmanına da gönderilerek taslak
formun dil geçerliliği sağlanmıştır. Beşli likert şeklinde hazırlanan formda 14
madde ters sorulmuştur. Madde analizi için form ikinci çalışma grubu olan 93 lise öğrencisine uygulanmış sonrasında 13 madde ölçekten çıkarılarak 36
maddelik ölçek elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: Development of Motivation Scale Toward the Elective Koran Course(MSEKC) and Its Analysis According to Different Variables
Öz: Abstract
Motivation can be defined as the underlying mechanism of the individual’s
behavior. In terms of education, there are two types of motivation: internal
motivation, external motivation. The high motivation of the students toward
the course is an important factor in achieving the aims of that course. This is
also valid for the elective Koran (EK) course.
EK course has been added as an elective course to the curriculum of the
secondary schools and high schools in 2012. In other words, EK courses have
been taught in schools for about eight years. In this process, various researches have been done on EK in Turkey. In these studies, the reasons of students
for choosing the course, the opinions and attitudes of teachers, and students
toward the course were discussed. However, no research on the motivation
toward the EK course has been done yet. In this context, the problem statement of the research was determined as “To develop a scale in order to
determine the motivation of high school students towards EK course and to
examine it in terms of various variables”.
The research was done in 3 steps. These steps were designed according to
an exploratory sequential design, which is one of the mixed-method research
approaches. Study groups were created according to these steps. The common feature of all study groups is that they are high school students taking
EK courses. In the first step, the study group consists of a total of 284 students,
of which 155 are girls and 79 are boys. The study group for the item analysis
of the second step consists of 92 students, 57 of whom are girls and 35 are
boys. For the factor analysis of the second step, the study group consists of 385
students, 47% female, and 52.7% male. The factor analysis study group of the
second step is the same as the study group of the third step.
The interview form was used as the data collection tool in the first step,
the survey in the second step, and the scale and the survey in the third step.
Content analysis was used as data analysis in the first step; item analysis,
exploratory factor analysis (EFA), and confirmatory factor analysis (CFA) in
the second step; normality analysis, t-test, ANOVA, and relationship analysis
were used in the third step
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acuner, Hacı Yusuf. “Öğrencilere Göre Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersi: Artvin İli Örneği”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/4, 2016.
- Ada൴r, John. Etkili Motivasyon. Çev. Salih Uyan. Ankara: Babıali Kültür Yayınları, 4. Baskı, 2013.
- Akbaba, Sırrı. “Eğitimde Motivasyon”. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 13 (2006) 343-361.
- Altun, Mukadder. Öğretmen Görüşlerine Göre Seçmeli Kur’an Dersleri: Nitel Bir Araştırma. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
- Aşlamacı, İbrahim- Gök, Ömer Faruk. “Öğretmenlere Göre Ortaokul Din, Ahlak ve Değerler Alanı Seçmeli Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar: Nitel Bir Araştırma”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/XVII (2015) 354-385.
- Bahçekapılı, Mehmet. Yeni Eğitim Sisteminde Seçmeli Din Dersleri İmkanlar, Fırsatlar, Aktörler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. İstanbul: İlke, 2013.
- Başaran, İbrahim Ethem. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayınları, 6. Baskı, 2005.
- Bolat, Özgür. Beni Ödülle Cezalandırma. İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık, 120. Baskı, 2018.
- Cole, Luella- Morgan, John J. B. Çocukluk ve Gençlik Psikolojisi. Çev. Belkıs Halim Vassaf. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 2. Basım, 1975.
- Cüceloğlu, Doğan. İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 36. Baskı, 2018.
- Creswell, John W.- Clark, V൴ck൴ L. Plano. Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi. Çev. Ed. Yüksel Dede. Selçuk Beşir Demir, Ankara: Anı Yayınları, 2015.
- F൴dan, Nuret൴n. Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 3. Baskı, 2012.
- Gülşen, Celal. “Sınıfta Motivasyon Sürecinin Yönetimi”, Kuram ve Uygulamada Sınıf Yönetimi. Ed. Celal Gülşen, Ankara: Anı Yayınları, 5. Baskı, (2017) 165- 192.
- Günel, Eyup. Ortaokul Öğrencilerinin Seçmeli Kur’an-ı Kerim Dersine Yönelik Tutumları (Erzurum İli Örneği). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
- Gündoğdu, Yusuf Bahri. “Seçmeli Din Dersleri Neden Tercih Edilmiyor? (Ordu İli Örneği)”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/32 (2017/2) 557-582.
- Gündoğdu, Yusuf Bahri. “Seçmeli Din Derslerini Tercih Eden Öğrencilerin Tercihlerini Etkileyen Faktörler: Ordu Örneği”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 15/2 (2015) 121- 155.
- Işık, Yüksel. Motivasyon Mucizesi. İstanbul: Sis Yayıncılık, 2014. İEKBDYDK, İlköğretim ve Eğitim kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Resmi Gazete 28261 (30 Mart 2012). Erişim 7 Ekim 2020, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/04/201204118.htm?utm_campaign=DonanimHaber&utm_ medium=referral&utm_source=DonanimHaber.
- Kaymakcan, Recep- Aşlamacı, İbrahim- Yılmaz, Mustafa- Telli, Adnan. Seçmeli Din Eğitimi Dersleri İnceleme ve Değerlendirme Raporu Temel Dini Bilgiler- Hz. Muhammed’in hayatı- Kur’an-ı Kerim. İstanbul: DEM Yayınları, 2013.
- Kotan, İlhami. Ortaöğretimde Bazı Seçmeli Din Derslerine İlişkin Öğrenci Öğretmen ve Yönetici Görüşlerinin İncelenmesi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
- Köse, Ümit. Ortaokullarda Seçmeli Din Derslerinin Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi: Gaziantep İli Örneği. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep 2018.
- Lang, Peter J- Bradley, Margaret M.- Cuthberet, Bruce N. “Emotion, Motivation and Anxciety: Brain Mechanisms and Psychophysiology”. Biol Psychiatry 44 (1998) 1248-1263.
- Mamak, Muhammed Şakir. Ortaöğretim Din, Ahlak ve Değerler Alanı Seçmeli Derslerinin Öğrenci Görüşüyle Değerlendirilmesi (Elazığ İli Örneği). Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
- MEB, Milli Eğitim Bakanlığı. “18. Milli Eğitim Şurası Kararları”. Erişim: 24 Temmuz 2019, http:// ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29170222_18_sura.
- Meydan, Hasan. “Din, Ahlak ve Değerler Alanı Seçmeli Derslerinin Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 40 (2013) 219- 250.
- Özkaya, Halil. Ortaöğretim Öğrencilerinin Seçmeli Din Derslerini Tercih Etme Nedenlerinin Değerlendirilmesi (Kilis İli Örneği). Kilis: Kilis Yedi Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
- Özkaya, Mehmet. “Okullarda Seçmeli Ders Olarak Okutulan Kur’an-ı Kerim Dersine Yönelik Likert Tipi Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2015) 285- 314.
- Seçer, İsmail. SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi: Analiz ve Raporlaştırma. Ankara: Anı Yayınları, 2015.
- Seçer, İsmail. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 2015.
- Şimşek, Ömer Faruk. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları, 2007.
- Tavşancıl, Ezel, Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayınları, 2005.
- Tosun, Cemal. “Din Eğitiminde Motivasyon”. Din Eğitiminde Motivasyon ve Verimlilik Sempozyumu. Balıkesir: 2017.
- TDK, Türk Dil Kurumu. Erişim: 11 Nisan 2020, https://sozluk.gov.tr.
- Ulusoy, Ayten. “Güdülenme”. Gelişim ve Öğrenme. Ed. Ayten Ulusoy. Ankara: Anı Yayınları, 5. Baskı, (2006) 307- 324.
- V൴au, Rolland. Okulda Motivasyon. Çev. Yusuf Budak. Ankara: Anı yayınları, 2015.
- Yorulmaz, Bilal. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Seçmeli Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’in Hayatı ve Temel Dini Bilgiler Derslerine İlişkin Öz Algıları”. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi 11/41 (2014) 312- 324.
| APA | ÇAKMAK A, ECER M (2020). SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| Chicago | ÇAKMAK Ahmet,ECER M�NIR SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2020): 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| MLA | ÇAKMAK Ahmet,ECER M�NIR SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2020, ss.677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| AMA | ÇAKMAK A,ECER M SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2020; 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| Vancouver | ÇAKMAK A,ECER M SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2020; 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| IEEE | ÇAKMAK A,ECER M "SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.677 - 705, 2020. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| ISNAD | ÇAKMAK, Ahmet - ECER, M�NIR. "SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2020), 677-705. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.737811 |
| APA | ÇAKMAK A, ECER M (2020). SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| Chicago | ÇAKMAK Ahmet,ECER M�NIR SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19, no.2 (2020): 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| MLA | ÇAKMAK Ahmet,ECER M�NIR SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.19, no.2, 2020, ss.677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| AMA | ÇAKMAK A,ECER M SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 19(2): 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| Vancouver | ÇAKMAK A,ECER M SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 19(2): 677 - 705. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| IEEE | ÇAKMAK A,ECER M "SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ." Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19, ss.677 - 705, 2020. 10.14395/hititilahiyat.737811 |
| ISNAD | ÇAKMAK, Ahmet - ECER, M�NIR. "SEÇMELİ KUR’AN-I KERİM DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİNİN (SKKMÖ) GELİŞTİRİLMESİ VE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ". Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2020), 677-705. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.737811 |
