DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları

Kahveci Öncü, Burcu; Tutarel Kışlak, Şennur

doi:10.29399/npa.27502

DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları

Burcu KAHVECİ ÖNCÜ, (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Şennur TUTAREL KIŞLAK (Ankara Üniversitesi DTCF, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

154 5

Yıl: 2022 Cilt: 59 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 127 - 132 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29399/npa.27502 İndeks Tarihi: 14-06-2022

DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları

Öz:

Amaç: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) yetişkinlik döneminde özellikle yakın kişiler arası ilişkilerde ve evlilikte pek çok soruna neden olmaktadır. Bu araştırmanın amacı; sağlıklı çiftler ile eşlerden birinin DEHB tanısı aldığı çiftlerin evlilik ilişkilerindeki örüntüler arasındaki farkların incelenmesidir. Yöntem: Çalışmanın örneklemi, DEHB grubunda eşlerden birinin DEHB tanısı aldığı 28 çift, karşılaştırma grubunda ise kartopu örnekleme yoluyla ulaşılan 28 sağlıklı çiftten oluşmaktadır. Tüm çiftler en az bir yıldır evli olup yaşları 22 ile 61 arasında değişmektedir. Veri toplama aracı olarak Wender Utah Derecelendirme Ölçeği, Erişkin DEHB Kendi Bildirim Ölçeği, Evlilik Yaşamı Anketi, Evlilikte Uyum Ölçeği, Romantik İlişkilerde Çatışma Çözüm Stilleri Ölçeği ve Birtchnell Eş Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Yapılan analizler DEHB tanısı alan yetişkinler ve eşlerinin evlilikteki çatışma düzeyi, evlilik uyumu, çatışma çözme stilleri ve birbirlerine ilişkin değerlendirmeleri açısından karşılaştırma grubundan daha olumsuz örüntülere sahip olduklarını göstermektedir. Tartışma: DEHB tanınmadığında ve uygun yollarla tedavi edilmediğinde evliliklerin sonlandırılmasına yol açabilmektedir. Bu anlamda mevcut araştırmanın özellikle evlilik sorunları ile başvuran erişkinlerde DEHB’nin tanınması ve uygun bir tedavi için yönlendirilmeleri açısından bilgi sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Marital Adjustment and Marital Conflict in Individuals Diagnosed with ADHD and Their Spouses

Öz:

Introduction: Attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD) can cause many problems in adulthood, particularly in close interpersonal relationships and marriage. The aim of this study was to investigate the differences in patterns of the marital relationship between healthy couples and couples with one member previously diagnosed with ADHD. Methods: The sample of the study included the ADHD group consisting of 28 couples one of whom was diagnosed with ADHD; and the comparison group consisting of 28 healthy couples who were reached through snowball sampling. All couples had been married for at least one year and their ages range from 22 to 61. Wender Utah Rating Scale, Adults ADHD Self-Report Scale, Marital Conflict Questionnaire, Marital Adjustment Scale, Conflict Resolution Styles Scale in Romantic Relationship, and The Birtchnell Partner Evaluation Scale were used as data collection tools. Results: Analysis results showed that adults diagnosed with ADHD and their spouses had more unfavorable patterns in their marriages with regard to the level of conflict, marital adjustment, conflict resolution styles, and reciprocal evaluations when compared to the comparison group. Conclusion: ADHD can lead to the termination of marriages when it is not recognized and not treated properly. In consideration of this fact, it is thought that this study will provide information about the recognition of ADHD in adults who apply with especially marital problems and directing them to appropriate treatment.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed. Washington DC: Author; 2013. https://www. psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm
2. Sadock BJ, Sadock VA. Comprehensive Textbook of Psychiatry, 8th ed. (Aydın H, Bozkurt A, çev.). Ankara: Güneş Tıp Kitabevi; 2007.
3. Biederman J, Faraone SV, Spencer TJ, Mick E, Monuteaux MC, Aleardi M. Functional impairments in adults with self-reports of diagnosed ADHD. A controlled study of 1001 adults in the community. J Clin Psychiatry 2006;67:524–540. [Crossref]
4. Knouse LE, Mitchell JT, Brown LH, Silvia PJ, Kane MJ, Myin-Germeys I, Kwapil TR. The expression of adult AD/HD symptoms in daily life: An application of experience sampling methodology. J Atten Disord 2008;11:652–663. [Crossref]
5. Murphy K, Barkley RA, Attention deficit hyperactivity disorder adults: comorbidities and adaptive impairments. Compr Psychiatry 1996;37:393– 401. [Crossref]
6. Tuğlu C, Öztürk Şahin Ö. Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu: Nörobiyoloji, tanı sorunları ve klinik özellikler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2010;2:75–116. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/115158
7. Rapport LJ, Friedman SL, Tzelepis A, Van Voorhis A. Experienced emotion and affect recognition in adult attention-deficit hyperactivity disorder. Neuropsychology 2002;16:102–110. [Crossref]
8. Fuermaier A, Tucha L, Koerts J, Aschenbrenner S, Kaunzinger I, Hauser J, Weisbrod M, Lang KW, Tucha O. Cognitive impairment in adult ADHD -perspective matters! Neuropsychology 2015;29:45–58. [Crossref]
9. Barkley RA, Murphy KR, Fischer M. ADHD in Adults: What The Science Says. New York: Guilford Press; 2008.
10. Kamradt JM, Ullsperger JM, Nikolas MA. Executive function assessment and adult attention-deficit/hyperactivity disorder: Tasks versus ratings on the barkley deficits in executive functioning scale. Psychol Assess 2014;26:1095– 1105. [Crossref]
11. Brown FC, Roth RM, Katz LJ. Allocentric but not egocentric visual memory difficulties in adults with ADHD may represent cognitive inefficiency. Psychiatry Res 2015;228:649–658. [Crossref]
12. Finke K, Schwarzkopf W, Müller U, Frodl T, Müller HJ, Möller J. Schneider WX, Engel RR, Riedel M, Möller HJ, Hennig-Fast K. Disentangling the adult attention-deficit hyperactivity disorder endophenotype: Parametric measurement of attention. J Abnorm Psychol 2011;120:890–901. [Crossref]
13. Roth RM, Wishart HA, Flashman LA Riordan HJ, Huey L, Saykin AJ. Contribution of organizational strategy to verbal learning and memory in adults with attention-deficit/hyperactivity disorder. Neuropsychology 2004;18:78–84. [Crossref]
14. Forster S, Robertson DJ, Jennings A, Asherson P, Lavie N. Plugging the attention deficit: Perceptual load counters increased distraction in ADHD. Neuropsychology 2014;28:91–97. [Crossref]
15. Segal D, Mashal N, Shalev L. Semantic conflicts are resolved differently by adults with and without ADHD. Res Dev Disabil 2015;47:416–429. [Crossref]
16. Young S, Morris R, Toone B, Tyson C. Planning ability in adults with attentiondeficit/ hyperactivity disorder. Neuropsychology 2007;21:581–589. [Crossref]
17. Pera G. Sen mi, Ben mi, Erişkin DEHB mi? Sevdiğiniz Birinde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olduğunda Lunapark Trenini Durdurmak (Ersoy MA, Çev.) İzmir: Psikoaktif; 2013.
18. Cowan N. The magical number 4 in short-term memory: A reconsideration of mental storage capacity. Behav Brain Sci 2001;24:87–114. [Crossref]
19. Lijffijt M, Kenemans JL, Verbaten MN, van Engeland H. A meta-analytic review of stopping performance in attention-deficit/hyperactivity disorder: deficient inhibitory motor control? J Abnorm Psychol 2005;114:216–222. [Crossref]
20. Roberts W, Fillmore MT, Milich R. Separating automatic and intentional inhibitory mechanisms of attention in adults with attention-deficit/ hyperactivity disorder. J Abnorm Psychol 2011;12:223–233. [Crossref]
21. Bruner MR, Kuryluk AD, Whitton SW. Attention-deficit/hyperactivity disorder symptom levels and romantic relationship quality in college students. J Am Coll Health 2015;63:98–108. [Crossref]
22. Koyuncu A. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Zemininde Gelişen İkincil Sosyal Fobi. İstanbul: Roza Press; 2016.
23. Eakin L, Minde K, Hechtman L, Ochs E, Krane E, Bouffard R, Greenfield B, Looper K. The marital and family functioning of adults with ADHD and their spouses. J Atten Disord 2004;8:1–10. [Crossref]
24. Minde K, Eakin L, Hechtman L, Ochs E, Bouffard R, Greenfield B, Looper K. The psychosocial functioning of children and spouses of adults with ADHD. J Child Psychol Psychiatry 2003;44:637–646. [Crossref]
25. Faraone SV, Biederman J, Spencer T, Wilens T, Seidman LJ, Mick E, Doyle AE. Attention-deficit/hyperactivity disorder in adults: An overview. Biol Psychiatry 2000;48:9–20. [Crossref]
26. Özkorumak E, Özten HS, Tiryaki A. Ayaktan başvuran psikiyatri hastalarında erişkin DEHB yaygınlığı, eş tanı oranı ve işlevsellik düzeyi. Anadolu Psikiyatri Derg 2013;14:347–353. [Crossref]
27. Ben-Naim S, Marom I, Krashin M, Gifter B, Arad K. Life with a partner with ADHD. The moderating role of intimacy. J Child Fam Stud 2017;26:1365– 1373. [Crossref]
28. Ward MF, Wender PH, Reimherr FW. The Wender Utah Rating Scale: an aid in the retrospective diagnosis of childhood attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 1993;150:885–890. [Crossref]
29. Öncü B, Ölmez Ş, Şentürk V. Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği Türkçe formunun erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nda geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Derg 2005;16:252–259. https://toad. halileksi.net/sites/default/files/pdf/wender-utah-derecelendirme-olcegitoad. pdf
30. Kessler R, Adler L, Barkley R, Biederman J, Conners CK, Demler O, Faraone SV, Greenhill LL, Howes MJ, Secnik K, Spencer T, Ustun, TB, Walters EE, Zaslavsky A. The prevalence and correlates of adult ADHD in the United States: results from the National Comorbidity Survey Replication. Am J Psychiatry 2006;163:716–723. [Crossref]
31. Doğan S, Öncü B, Varol Saraçoğlu G, Küçükgöncü S. Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu kendi bildirim ölçeği (ASRS-v1.1): Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Derg 2009;10:77–87. https://toad. halileksi.net/sites/default/files/pdf/eriskin-dikkat-eksikligi-hiperaktivitebozuklugu- kendi-bildirim-olcegi-asrs-v11-toad.pdf
32. Hatipoğlu Z. The Role of Certain Demographic Variables and Marital Conflict in Marital Satisfaction of Husbands and Wives. ODTÜ, Yüksek Lisans Tezi. 1993.
33. Locke HJ, Wallace KM. Short marital-adjustment and prediction tests: Their reliability and validity. J Marriage Fam 1959; 21:251-255. [Crossref]
34. Kışlak TŞ. Evlilikte Uyum Ölçeği’nin (EUÖ) güvenirlik ve geçerlik çalışması. 3P 1999;7:50–57. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/ T0RVMk56Yz0
35. Özen A, Salman-Engin S, Sakallı-Uğurlu N. Romantik İlişkilerde Çatışma Çözüm Stilleri Ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. Nesne 2016;4:1–19. [Crossref]
36. Birtchnell J. The assessment of the marital relationship by questionnaire. J Sex Marital Ther 1988;3:57–70. [Crossref]
37. Kabakçı E, Tuğrul C, Öztan N. Birtchnell eş değerlendirme ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Derg 1993;8:31–37. https://toad.halileksi. net/sites/default/files/pdf/birtchnell-es-degerlendirme-olcegi-toad.pdf
38. Kenny DA. The effect of nonindependence on significance testing in dyadic research. Pers Relatsh 1995;2:67–75. [Crossref]
39. Kenny DA, Kashy DA, Cook WL. Dyadic Data Analysis. NY. The Guilford Press; 2006.
40. Furczyk K, Thome J. Adult ADHD and suicide. Atten Defic Hyperact Disord 2014;6:153–158. [Crossref]
41. Fleming J, Snell WE. Emotional ıntelligence in adults with ADHD. Psi Chi J Undergrad Res 2008;15:86–95. [Crossref]
42. Robin AL, Payson E. The impact of ADHD on marriage. ADHD Rep 2002;10:9– 11. [Crossref]
43. Canu WH, Carlson CL. Rejection sensitivity and social outcomes of young men with ADHD. J Atten Disord 2007;10:261–275. [Crossref]
44. Canu WH, Tabor LS, Michael KD, Bazzini DG, Elmore AL. Young adult romantic couples’ conflict resolution and satisfaction varies with partner’s attentiondeficit/ hyperactivity disorder type. J Marital Fam Ther 2014;40:509–524. [Crossref]
45. Evangelista NM, Owens JS, Golden CM, Pelham WE. The positive illusory bias: Do inflated self-perceptions in children with ADHD generalize to perceptions of others? J Abnorm Child Psychol 2008;36:779–791. [Crossref]
46. Knouse LE, Bagwell CL, Barkley RA, Murphy KR. Accuracy of self-evaluation in adults with ADHD. Evidence from a driving study. J Atten Disord 2005;8:221– 234. [Crossref]
47. Soylu Y, Kağnıcı Y. Evlilik uyumunun empatik eğilim, iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derg 2015;5:44–54. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200309
48. Robbins CA. ADHD couple and family relationships: Enhancing communication and understanding through imago relationship therapy. J Clin Psychol 2005;61:565–577. [Crossref]
49. Ekinci S, Öncü B, Canat S. Eişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu: Eş tanı ve işlevsellik. Anadolu Psikiyatri Derg 2011;12:185–191. https://app. trdizin.gov.tr/dokuman-goruntule?ext=pdf&path=CrnWZGRsXTjRjLjWx D978OSUAL2jXitizhVYmCxNvH4J2wkTNMeLwVJIEUFqo0LDYPJnUNZL5 Kz4_FhS2A3V349ucNxQ6o2KjhrYF0O_ssL0zKme1xE3IOPBnK4UnlLgrZLjo 6lqo5atopGHphty0L1QyL-XmC49W0iplpAmy564Ui0f3Due5FprgTW2BGh 9MKp5uFQgszLHh7zh9DEBO6cmrtuyyjUQ3qj6Hlq2Fq4=&contentType=- application/pdf
50. Murphy K. Psychosocial treatments for ADHD in teens and adults: A practicefriendly review. J Clin Psychol 2005;61:607–619. [Crossref]

APA	Kahveci Öncü B, Tutarel Kışlak Ş (2022). DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. , 127 - 132. 10.29399/npa.27502
Chicago	Kahveci Öncü Burcu,Tutarel Kışlak Şennur DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. (2022): 127 - 132. 10.29399/npa.27502
MLA	Kahveci Öncü Burcu,Tutarel Kışlak Şennur DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. , 2022, ss.127 - 132. 10.29399/npa.27502
AMA	Kahveci Öncü B,Tutarel Kışlak Ş DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. . 2022; 127 - 132. 10.29399/npa.27502
Vancouver	Kahveci Öncü B,Tutarel Kışlak Ş DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. . 2022; 127 - 132. 10.29399/npa.27502
IEEE	Kahveci Öncü B,Tutarel Kışlak Ş "DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları." , ss.127 - 132, 2022. 10.29399/npa.27502
ISNAD	Kahveci Öncü, Burcu - Tutarel Kışlak, Şennur. "DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları". (2022), 127-132. https://doi.org/10.29399/npa.27502

APA	Kahveci Öncü B, Tutarel Kışlak Ş (2022). DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. Nöropsikiyatri Arşivi, 59(2), 127 - 132. 10.29399/npa.27502
Chicago	Kahveci Öncü Burcu,Tutarel Kışlak Şennur DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. Nöropsikiyatri Arşivi 59, no.2 (2022): 127 - 132. 10.29399/npa.27502
MLA	Kahveci Öncü Burcu,Tutarel Kışlak Şennur DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.59, no.2, 2022, ss.127 - 132. 10.29399/npa.27502
AMA	Kahveci Öncü B,Tutarel Kışlak Ş DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. Nöropsikiyatri Arşivi. 2022; 59(2): 127 - 132. 10.29399/npa.27502
Vancouver	Kahveci Öncü B,Tutarel Kışlak Ş DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları. Nöropsikiyatri Arşivi. 2022; 59(2): 127 - 132. 10.29399/npa.27502
IEEE	Kahveci Öncü B,Tutarel Kışlak Ş "DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları." Nöropsikiyatri Arşivi, 59, ss.127 - 132, 2022. 10.29399/npa.27502
ISNAD	Kahveci Öncü, Burcu - Tutarel Kışlak, Şennur. "DEHB Tanısı Alan Bireyler ve Eşlerinde Evlilik Uyumu ve Evlilik Çatışmaları". Nöropsikiyatri Arşivi 59/2 (2022), 127-132. https://doi.org/10.29399/npa.27502