TY - JOUR TI - Skualen: Biyolojik Etkileri ve Uygulama Alanları: Geleneksel Derleme AB - Doğal kaynaklardan elde edilen ham maddeler; fitokimyasal yapıları ve biyolojik aktiviteleri ile her zaman ilgi çekici olmuştur. Bu ham maddeler, hem hayvanlardan hem de bitkilerden elde edilmekte olup, farklı yapı ve özellikte olmaktadır. Triterpenler de doğada bulunan önemli bir grup sekonder bileşiklerdir. Triterpen yapısında olan “skualen”; insanlar, hayvanlar ve bitkiler tarafından sentezlenebilen biyosentetik bir ara üründür. Skualen, yapısal olarak 6 izoprenmolekülünden oluşan ve 6 çifte bağı bulunan, 30 karbonlu doymamış bir hidrokarbon, izoprenoit yapısına sahip, triterpenler sınıfında yer alan lipfilik bir biyomolekül, kokusuz, renksiz sıvı bir yağ olarak tanımlanmaktadır. Bu bileşik, ilk defa, Squalidae familyasına ait bir köpek balığının karaciğer yağından izole edildiği için, familyasına atfen “Skualen” ismini almıştır. Daha sonraları pek çok bitkide de bulunduğu tespit edilmiştir. Hem doğal hem de sentetik yöntemlerle üretilen bu metabolit, sahip olduğu önemli etkiler sebebiyle özellikle kozmetik, ilaç ve diğer farmasötik alanlarda oldukça yaygın kullanılmaktadır. Skualen, emilim ve dağılım veriminin yüksek olması, farklı yollarla uygulandığı zaman vücut tarafından iyi tolere edilebilmesi, toksisite profilinin güvenilir olması sebebiyle farklı alanlarda ve birden fazla uygulama yöntemine sahiptir. Özellikle terapötik uygulamalarda farklı şekillerde kullanımı bulunan bu bileşiğin, tarihçesi, elde edildiği kaynakları, etkileri ve kullanım alanları, bu derleme ile birlikte değerlendirilmiş olup; detaylı literatür incelemesinin ardından kapsamlı bir şekilde sunulmuştur. Bu bilgiler ışığında, skualen hakkında genel bilgilerin yanı sıra kozmetik ve farmasötik alanda kullanımına ve üretimine yönelik tüm bilgiler, bu derlemede sunulacak ve böylece bu konuya dair yeni bir pencere açılacaktır AU - Önder, Alev AU - Çınar, Ahsen sevde AU - YILMAZ, OZGE DO - 10.5336/jtracom.2021-84639 PY - 2021 JO - Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi VL - 4 IS - 3 SN - 2630-6425 SP - 415 EP - 425 DB - TRDizin UR - http://search/yayin/detay/519384 ER -