Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği
Yıl: 2022 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 54 - 66 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.51664/artium.996309 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği
Öz: Günümüz toplumunun giderek tüketici hale gelmesi, bireyin yaşam kalitesini ve yaşam tarzını değiştirmektedir. Bu durum dışa kapalı konut yerleşimlerini bir cazibe merkezi haline getirmiştir. Dışa kapalı konut siteleri; orta ve üst gelir grubundan hane halklarının dışarıya kapalı, özel güvenlik önlemleri ile korunan ve çeşitli sosyal olanakları barındıran konut alanları olarak ifade edilebilir. Günümüzde çeşitli üretim biçimleriyle karşımıza çıkan dışa kapalı konut yerleşimleri bireyin mekân algısını zayıflatan kentler oluşturmaktadırlar. Bu bağlamda çalışma dışa kapalı konut yerleşimlerinin kişisel deneyimlerle oluşan algısal mekân okumalarını sorgulamaktadır. Çalışma kapsamında; Konya’da farklı gelir guruplarına göre ayrıştıran Naturapark, Mete Konakları ve Temaşehir dışa kapalı konut yerleşimleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Mevcut durumları yerinde inceleme ve gözlem yapılarak tespit edilmiştir. Lynch’in geliştirdiği zihinsel haritalama metodu ve Gestalt temel tasarım ve kompozisyon ilkeleriyle bireyin mekân algısını etkileyen faktörlerin analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak, dışa kapalı konut yerleşimlerinde sosyal alanlar, peyzaj alanları ve farklı mekânsal fonksiyonların bir araya gelmesi düşünülmüştür. Ancak, orta ve üst gelir durumuna göre mekân kullanımı ayrışmış ve bütünleşme kurgusu zayıf kalmıştır.
Anahtar Kelime: Review of Gated Communities in the Context of Spatial Perception: The case of Konya
Öz: The fact that today's society is becoming increasingly consumer is changing the quality of life and lifestyle of the individual. This has made gated community an attraction. Gated community can be expressed as residential areas of households from the middle and upper income group that are closed to the outside, protected by special security measures and have various social opportunities. Gated communities, which are encountered today with various forms of production, form cities that weaken the individual's perception of space. In this context, the study questions the perceptual space readings of Gated communities formed by personal experience. Within the scope of the study, Naturapark, Mete mansions and Temaşehir gated communities, which are divided according to different income groups in Konya, were examined comparatively. Their current status was determined by on-site examination and observation. The mental mapping method developed by Lynch and the Gestalt basic design and composition principles analyzed the factors affecting the individual's perception of space. As a result, a combination of social spaces, landscape areas and different spatial functions were considered in decidedly gated communities. However, according to the middle and upper income situation, the use of space has diverged and the integration fiction has remained weak.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akalın, M. (2016). Mekânsal Ayrışmanın Bir Yeni Biçimi Olarak Kapalı/Kapılı Siteler: Akkent Konutları Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(2).
- Altun, T. D. A. (2010). Kent Çeperlerindeki Az Katlı Konut Topluluklarının Kullanıcı-Mekan İlişkisi Bağlamında Değerlendirilmesi: İzmir Örneği. (Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Asar, H. (2013). Mimari Mekân Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- Aydınlı, S. (1992). Mimarlıkta görsel analiz: İTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Ayten, S. S. (2011). Kapalı Sitelerin Sosyal ve Mekansal Yapısının Ankara Örneğinde İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Bektaş, B. (2011). Kapali Siteler Üzerine Yerel Bir Değerlendirme: Mersin Örneği. Toplum ve Demokrasi(11), 97-114.
- Berköz, L. (2012). Güvenlikli Yerleşimler: Konut Kullanıcılarının Yaşam Tercihlerindeki Değişim. 3(6), 172- 189.
- Blakely, E. J., & Snyder, M. G. (1997). Fortress America : Gated Communities in the United States. Cambridge, Massachusetts: Brookings Institution Press.
- Caldeira, T. P. R. (1996). Fortcified Enclaves: The New Urban Segregation. Public Culture, 8(2), 303-328. doi:10.1215/08992363-8-2-303 %J Public Culture
- Carvalho, M., George, R. V., & Anthony, K. H. (1997). Residential Satisfaction in Condominios Exclusivos (GatedGuarded Neighborhoods) in Brazil. Environment and Behavior, 29(6), 734-768.
- Downs, R. M., & Stea, D. (2011). Cognitive Maps and Spatial Behaviour: Process and Products. In Image and Environment: John Wiley & Sons, Ltd.
- Edgü, E. (2021). Hayatta Kalma Güdüsü: Bir Mekânsal Algı Süreci. Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1), 217-241.
- Ertürk, S. (1984). Mimari Mekan Algılanması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. (Doktora Tezi), Karadeniz Üniversitesi, Trabzon.
- Fishman, R. (1987). Bourgeois Utopias: Visions of Suburbia.
- Garreau, J. (1991). Edge city: Life on the new frontier. In. New York: Doubleday.
- Glasze, G. (2005). Some Reflections on the Economic and Political Organisation of Private Neighbourhoods. Housing Studies, 20(2).
- Grant, J. (2005). Planning Responses to Gated Communities in Canada. Housing Studies, 20(2), 273-285. doi:10.1080/026730303042000331772
- Gürkan, Ü. Ç. (2017). Postmodern Dönemde Kamusal Mekânın Dönüşümünün Kapali Siteler Üzerinden İncelenmesi: İstanbul, Göktürk Örneği. (Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Güven, S. K., & Kar, A. (2013). Kutuplaş (tır) manın yeni mekânları: Kapalı siteler. 19(75), 9-36.
- Kuppinger, P. (2012). Dışlayıcı Yeşillik: Kahire’de Yeni Güvenlikli Siteler. İdealkent, 10-39.
- Kurdoğlu, B. Ç., & Bekar, M. (2018). Bir Fuaye Alanının Değişiminin Temel Tasar İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60).
- Kuyrukçu, E. Y., & Ulusoy, M. (2014). Yeni Konutlaşma Eğilimi Olan Dışa Kapalı Konut Yerleşmelerinde Kullanıcı Memnuniyeti Analizi: Konya Örneği. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3).
- LaCour-Little, M., & Malpezzi, S. (2001). Gated Communities and Property Values.
- Landman, K. (2000). The Urban Future: Enclosed Neighbourhoods. Paper presented at the The Urban Future Conference, Johannesburg, South Africa.
- Leisch, H. (2002). Gated communities in Indonesia. Cities, 19(5), 341-350. doi:https://doi.org/10.1016/S0264-2751(02)00042- 2
- Lynch, K. (2012). Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Mumford, L. (2007). Tarih Boyunca Kent / Kökenleri Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Newman, O. (1972). Defensible Space; Crime Prevention Through Urban Design.
- Özak, N. Ö., & Gökmen, G. P. (2009). Bellek ve mekan ilişkisi üzerine bir model önerisi. itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, 2(8), 145-155.
- Özgür, E. F. (2006). Sosyal ve Mekânsal Ayrışma Çerçevesinde Yeni Konutlaşma Eğilimleri: Kapalı Siteler, İstanbul, Çekmeköy Örneği. Planlama Dergisi, 4, 79-95.
- Sihombing, A. (2014). Drawing Kampung through Cognitive Maps Case Study: Jakarta Paper presented at the 2013 5th International Conference on Chemical, Biological and Environmental Engineering (ICBEE 2013), Indonesia.
- Sipahi, E. B. (2011). Sonrası Yeni-Liberalizm ve Küreselleşmenin Etkisinde Yeni Bir Kentsel Gelişme Biçimi Olarak Güvenlikli Siteler: Konya Örneği. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Sıramkaya, S. B. (2018). Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Organizasyonlarındaki Değişimin İncelenmesi: Konya Örneği. In Z. Ö. P. Biçer (Ed.), Mimarlık, Planlama ve Tasarım Araştırmaları: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
- Şenyiğit, Ö. (2010). Biçimsel ve Anlamsal İfade Aracı Olan Cephelerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul’da Meşrutiyet ve Halaskargazi Caddeleri’ndeki Cephelerin İncelenmesi. (Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Taş, L., & Sağlam, E. B. (2020). Güvenlikli Sitelerde Yeni Eğilimler ve Sosyo-Mekânsal İlişkiler. Journal of Economy Culture and Society, 61(1).
- Tümer, H. Ö., & Dostoğlu, N. (2008). Bursa’da Dışa Kapalı Konut Yerleşmelerinin Oluşum Süreci ve Sınıflandırılması. 13(2).
- Türk, E. (2020). Batman’da Mekânsal ve Toplumsal Ayrışmanın Yansıması Olarak Güvenlikli Siteler. Journal of Academic Researches and Studies, 12(22), 230-244.
- Us, F. (2009). Mimari Mekanın Aktaılmasında Algılayıcı Hareketinin Önemi. tasarım+kuram(7), 82-98. Wertheimer, M., & Riezler, K. (1944). Gestalt Theory. Social Research, 11(1), 78-99.
- Yakışan, D. (2008). Postmodern planlamanın Bir Yansıması Olarak Kapılı-Güvenlikli Siteler ve Konya Örneğinde Bir Araştırma. (Yüksek Lisan Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Yıldız, E. (2011). Konya’da Dışa Kapalı Konut Yerleşmelerinde Kullanıcı Memnuniyeti Araştırması. (Yüksek Lisans Tezi), Yüksek Lisans Tezi, SÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Konya
| APA | Özdemir H (2022). Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. , 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| Chicago | Özdemir Hüseyin Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. (2022): 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| MLA | Özdemir Hüseyin Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. , 2022, ss.54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| AMA | Özdemir H Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. . 2022; 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| Vancouver | Özdemir H Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. . 2022; 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| IEEE | Özdemir H "Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği." , ss.54 - 66, 2022. 10.51664/artium.996309 |
| ISNAD | Özdemir, Hüseyin. "Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği". (2022), 54-66. https://doi.org/10.51664/artium.996309 |
| APA | Özdemir H (2022). Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. Artium, 10(1), 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| Chicago | Özdemir Hüseyin Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. Artium 10, no.1 (2022): 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| MLA | Özdemir Hüseyin Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. Artium, vol.10, no.1, 2022, ss.54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| AMA | Özdemir H Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. Artium. 2022; 10(1): 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| Vancouver | Özdemir H Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği. Artium. 2022; 10(1): 54 - 66. 10.51664/artium.996309 |
| IEEE | Özdemir H "Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği." Artium, 10, ss.54 - 66, 2022. 10.51664/artium.996309 |
| ISNAD | Özdemir, Hüseyin. "Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Algı Bağlamında İrdelenmesi: Konya Örneği". Artium 10/1 (2022), 54-66. https://doi.org/10.51664/artium.996309 |
