Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları
Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 172 Sayfa Aralığı: 2524 - 2543 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-06-2022
Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları
Öz: 1) Anayasa Mahkemesi iptal kararları yasama, yürütme, yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri
bağlar. (Any. m.153/6)
Bağlayıcılık, yasama organı yönünden, iptal edilen yasanın aynının veya benzerinin yeniden yürürlüğe konulamaması;
yürütme organı yönünden, iptal edilen yasaya göre işlem yapılamaması; yargı organları yönünden, iptal edilen
yasanın artık uygulanmaması, iptalden sonra ortaya çıkan durumlara göre davaların çözümlenmesidir.
2) Anayasa Mahkemesi iptal kararları, görülmekte olan davalarda, istinaf ve temyiz aşamasında, henüz kesin çözüme
bağlanmamış tüm uyuşmazlıklarda dikkate alınmak zorunda olup, Anayasaya aykırılığı saptanmış yasa hükmüne
göre uyuşmazlıkların çözümlenmesi, Anayasanın üstünlüğü ve Hukuk Devleti ilkesine aykırıdır.
3) Anayasa Mahkemesi iptal kararlarının “geriye yürümezliği” kazanılmış haklarla sınırlı olup, bunun mutlak anlamda
uygulanması, adalet, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine aykırıdır. İptal kararından sonra, hak arama engelleri ve
kısıtlamalar ortadan kalkmışsa; iptal ile yargı yolu açılmışsa, yeni bir hak doğmuşsa; hak arama süreleri değişmiş
veya ortadan kalkmışsa; bu gibi durumlarda artık, geriye yürümezlik kuralı uygulanamaz ve iptal kararları geriye
yürür.
4) Anayasaya aykırı bulunarak iptal edilen yasanın yürürlükte bulunduğu dönemde verilmiş ve kesin hüküm halini
almış yargı kararlarıyla oluşan durumların “kazanılmış hak” sayılıp “korunması” Anayasaya, Hukuk Devleti ilkesine,
hak ve adalet kavramlarına aykırı olduğundan, bu tür kazanımlara karşı “yargılamanın yenilenmesi” yolu açılmalıdır.
5) Anayasaya aykırı bulunarak iptal edilen yasaya dayanılarak tarh edilen vergiler, para cezaları; kesinleşmiş mahkeme
kararları uyarınca tahsil edilen tazminat ve alacaklar, edinilen mallar “haksız ve sebepsiz zenginleşme”
sayılmalı, geri istenebilmelidir.
6) Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği yasanın yürürlükten kaldırdığı yasa, Anayasaya aykırı hükümler içermiyorsa ve
ihtiyaçları karşılıyorsa, Anayasaya aykırı yasanın iptal edilmesiyle, önceki yasanın kendiliğinden yürürlüğe girmesini
sağlayıcı bir düzenleme yapılmalı; Anayasaya böyle bir hüküm konulmalıdır
Anahtar Kelime: Effects and Consequences of the Revocation Decisions of the Constitutional Court
Öz: 1) Repeal decisions of the Constitutional Court bind the legislative, executive, judicial organs, administrative
authorities, real and legal persons. (Constitution Art.153/6)
Bindingness, in terms of the legislative body, is the failure to re-enact the same or similar act that was repealed; in
terms of the executive body, is the failure to act in accordance with the repealed act; in terms of judicial bodies,
is no longer implementation of the act repealed and is resolving the cases according to the situations that arise after
the repeal.
2) The repeal decisions by the Constitutional Court must be taken into consideration in all cases that are pending,
in all cases at the stage of appeal and cassation, and all disputes that have not reached a final verdict, because
to resolve ongoing disputes according to the rules that are found to be unconstitutional is against the Rule of Law
and the supremacy of the Constitution principles.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Aliefendioğlu, Yılmaz, Anayasal Denetimin Kimi Sorunları, Yargıtay Dergisi, C. 9 Ocak-Nisan.
- Altındağ, Halil, AYM’nin İptal Kararı veya Anayasa Değişikliği Sonrasında İdari Dava Açma Süresinin Yeniden Doğması, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2014/3-4, s. 780.
- Aybay, Rona, AYM iptal kararı geriye yürür mü? Milliyet Gazetesi 09.03.1979.
- Azrak, Ülkü, AYM İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği, Anayasa Yargısı, 1984.
- Babayiğit, Mustafa, Türk Hukukunda AYM Kararlarının Geriye Yürümezliği, TBB Dergisi, 2016-124.
- Balta, Tahsin Bekir, İdare Hukukuna Giriş, 1968/1970.
- Bilge, Necip, AYM Kararlarının Geçmişe Yürümezliği Sorunu, Ankara Barosu Dergisi, 1990/3.
- Bilgen, Pertev, Kanunların Uygulanmasının Anayasa Mahkemesi Tarafından Durdurulması, Anayasa Yargısı, C. 12, Ankara 1995, s. 182-183.
- Boyacıoğlu, Ahmet H., AYM Kararlarının Bağlayıcılığı ve Yürürlüğe Girişi, Bahri Savcı’ya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayını, 1988, s. 198-209.
- Cansel, Erol, AYM’nin Verdiği İptal Kararından Doğan Kimi Sorunlar, Anayasa Yargısı, C. 9, Ankara 1992.
- Centel, Nur / Zafer, Hamide / Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 2020.
- Erem, Faruk, Ceza Usulü Hukuku, Ankara 1978, s. 371-372.
- Gönenç, Levent, Yasaların Anayasaya Uygunluğunun Denetimi ve Anayasa Yargısı, Anayasa Çalışma Metinleri 2, Tepav, Ankara 2010.
- Güler, Ahmet, Özgürlük ve Anayasa Sorunları, İstanbul 1973. Güran, Sait, Anayasa Yargısında Yürütmenin Durdurulması, Anayasa Yargısı, S. 2, Ankara 1986.
- Kıratlı, Metin, Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi: İtiraz Yolu, AÜSBF Yayınları, Ankara 1966.
- Osmanoğlu, M. Kerem, Ceza Hukukunda Geriye Yürüme Yasağı, Erzincan HF. Der. 2010/3-4.
- Önbilgin, Gürbüz / Oytan, Muammer, T.C. Anayasasının İlke ve Kuralları, Ankara 1977.
- Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler I, İstanbul 1991.
- Öztürk, Bahri / Erdem, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, Ankara 2016.
- Sağlam, Fazıl, AYM İptal Kararları Geri Yürür, Yıldırım Uler’e Armağan, Yakındoğu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Lefkoşa 2014, s. 443-454.
- Tutumlu, Mehmet Akif, Anayasa Yargısında Yürütmenin Durdurulması Üzerine, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1989/5.
- Uler, Yıldırım, Anayasa Mahkemesi İptal Kararları Geri Yürür, Bahri Savcıya Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayını, 1988, s. 515-534.
- Yıldırım, Turan, AYM Kararlarının Bağlayıcılığı, Amme İdaresi Dergisi, 1993/4.
- Karar örnekleri (Kazancı Yazılım).
| APA | CELIK C (2020). Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. , 2524 - 2543. |
| Chicago | CELIK CELIK AHMET Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. (2020): 2524 - 2543. |
| MLA | CELIK CELIK AHMET Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. , 2020, ss.2524 - 2543. |
| AMA | CELIK C Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. . 2020; 2524 - 2543. |
| Vancouver | CELIK C Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. . 2020; 2524 - 2543. |
| IEEE | CELIK C "Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları." , ss.2524 - 2543, 2020. |
| ISNAD | CELIK, CELIK AHMET. "Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları". (2020), 2524-2543. |
| APA | CELIK C (2020). Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. Terazi Hukuk Dergisi, 15(172), 2524 - 2543. |
| Chicago | CELIK CELIK AHMET Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. Terazi Hukuk Dergisi 15, no.172 (2020): 2524 - 2543. |
| MLA | CELIK CELIK AHMET Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. Terazi Hukuk Dergisi, vol.15, no.172, 2020, ss.2524 - 2543. |
| AMA | CELIK C Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. Terazi Hukuk Dergisi. 2020; 15(172): 2524 - 2543. |
| Vancouver | CELIK C Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları. Terazi Hukuk Dergisi. 2020; 15(172): 2524 - 2543. |
| IEEE | CELIK C "Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları." Terazi Hukuk Dergisi, 15, ss.2524 - 2543, 2020. |
| ISNAD | CELIK, CELIK AHMET. "Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Etkileri ve Sonuçları". Terazi Hukuk Dergisi 15/172 (2020), 2524-2543. |
