Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri

Ömer Faruk UYGUR, (Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Gaziantep, Türkiye)
Onur HURŞİTOĞLU, (Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Kahramanmaraş, Türkiye)
Hilal UYGUR, (Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Gaziantep, Türkiye)
Esat Fahri AYDIN, (Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Erzurum, Türkiye)
Fatma Özlem ORHAN (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş, Türkiye)
Klinik Psikiyatri Dergisi
32 11
Yıl: 2022 Cilt: 25 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 101 - 111 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/kpd.2022.54189 İndeks Tarihi: 02-07-2022

Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri

Öz:
Amaç: Bu araştırmada, 17 maddeden oluşan Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeğinin (UFÖ) Türkçeye uyarlanmasını ve psikometrik özelliklerini incelemeyi amaçladık. Yöntem: Çalışmaya 240 sağlıklı gönüllü ve majör depresif bozukluğu olan 75 hasta katılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yöntemleri ile yürütülmüştür. Güvenirlik analizi için ise Cronbach alfa katsayısı, test-tekrar test korelasyonu ve madde toplam korelasyon yöntemi kullanılmıştır. Ayırt edici geçerlik için gruplar arasında UFÖ ve alt ölçek puanları karşılaştırılmıştır. Ölçüt bağıntılı geçerliği değerlendirmek üzere Pittsburg Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) ve Uykusuzluk Şiddeti İndeksi (UŞİ) kullanılmıştır. Bulgular: Sağlıklı gönüllülerin ve depresyon grubunun yaş ortalaması sırasıyla 21.29±2.88, 33.98± 10.14 idi. Varimax rotasyonu ile temel bileşen analizinde UFÖ’nün iki faktörlü bir yapıya sahip olduğu bulunmuştur. AFA’da 4. ve 11. maddelerin her iki faktörde yer alması ve faktör yükleri arasındaki farkın 0.1 den az olması DFA’da ise 3., 5. ve 14. maddelerin diğer faktörler ile korelasyon hatalarının olması nedeniyle bu maddeler ölçekten çıkarılmıştır. 12 maddelik UFÖ’nün son versiyon uyum indeksleri CMIN=135.270, df=51, p<0.001, x2/df=2.652, RMSEA=0.073, CFI=0.978, GFI=0.929 olarak saptanmıştır. UFÖ son versiyonunun, gece ve gündüz alt ölçeklerinin Cronbach alfa katsayısı sırasıyla 0.958, 0.941 ve 0.955 olarak bulunmuştur. İki hafta arayla uygulanan test-tekrar test güvenirliği sonucunda UFÖ zamana karşı iyi bir kararlılık göstermiştir (depresyon grubu r=0.592, sağlıklı gönüllüler grubu r=0.857). Ayırt edici geçerlik incelemesinde UFÖ puanları depresyon ve klinik uykusuzluk grubunda anlamlı olarak daha yüksek saptandı. Ölçüt bağıntılı geçerliği için uygulanan PUKİ ve UŞİ ile UFÖ arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Sonuç: UFÖ, iki alt ölçek ve 12 madde olarak revize edilmiş modeli ile Türk dili ve kültürü için geçerli ve güvenilirdir.
Anahtar Kelime:

Turkish adaptation and psychometric properties of Insomnia Catastrophizing Scale

Öz:
Objective: In this study, we aimed to adapt the 17-item Insomnia Catastrophizing Scale (ICS) into Turkish and to examine its psychometric properties. Method: 240 healthy volunteers and 75 patients with major depressive disorder participated in the study. The construct validity of the scale was carried out by exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA) methods. For reliability analysis, Cronbach alpha coefficient, test-retest correlation and item-total correlation methods were used. ICS and subscale scores were compared between groups for discriminant validity. For assessing the criterion related validity, the Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) and Insomnia Severity Index (ISI) were used. Results: The mean age of the healthy volunteers and depression group were respectively 21.29 ± 2.88, 33.98 ± 10.14. ICS was found to have a two-factor structure as revealed by principal component factor analysis with Varimax rotation. In the EFA, the 4th and the 11th items were included in both factors and the difference between the factor loads was less than 0.1, and the 3rd, 5th and 14th items were excluded from the scale due to the correlated errors with other factors in the CFA. The fit indices of the 12-item final version of the ICS were CMIN=135.270, df=51, p<0.001, x2/df=2.652, RMSEA=0.073, CFI=0.978, GFI=0.929. The Cronbach alpha coefficients of the ICS final version, night and, daytime subscales were 0.958, 0.941 and, 0.955 respectively. Test–retest reliability analysis at two weeks also showed good temporal stability (depression group r=0.592, healthy volunteers group r=0.857). In the discrimanant validity, ICS scores were found to be significantly higher in the depression and clinical insomnia groups. Significant positive correlations were found between ICS and the PSQI and ISI. Conclusion: The ICS is valid and reliable for Turkish languge and culture with revised model as two subscale and 12 items.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1.American Academy of Sleep Medicine International classification of sleep disorders 3rd ed. Darien, IL: Author; 2014.
  • 2.Morin CM, Drake CL, Harvey AG, Krystal AD, Manber R, Riemann D, Spiegelhalder K. Insomnia disorder. Nat Rev Dis Primers 2015; 3(1):15026.
  • 3.Ohayon MM. Epidemiology of insomnia: what we know and what we still need to learn. Sleep Med Rev 2002; 6(2):97–111.
  • 4.Kessler RC, Berglund PA, Coulouvrat C, Fitzgerald T, Hajak, G, Roth T, Shahly V, Shillington AC, Stephenson JJ, Walsh KJ. Insomnia, comorbidity, and risk of injury among insured Americans: Results from the America Insomnia Survey. Sleep 2012; 35:825–834.
  • 5.Uyku bozuklukları tanı ve tedavi kılavuzu. Editör Akıncı E, Orhan FÖ, Demet MM. Ankara, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2016, pp.74-75.
  • 6.Beck AT, Emery G, Greenberg RL. (1985). Anxiety disorders and phobias: A cognitive approach. New York: Basic.
  • 7.Startup HM, Davey GC. Mood as input and catatrophic worrying. Journal of Abnormal Psychology 2001;110:83.
  • 8.Morin CM, Stone J, Trinkle D, Mercer J, Remsberg S. Dysfunctional beliefs and attitudes about sleep among older adults with and without insomnia complaints. Psychology and Aging 1993;8:463–467
  • 9.Harvey AG. A cognitive model of insomnia. Behav Res and Ther 2002;40:869–893.
  • 10.Harvey AG, Tang NK, Browning L. Cognitive approaches to insomnia. Clin Psychol Rev 2005;25:593–611.
  • 11.Harvey AG, Grennall E. Catastrophic worry in primary insomnia. J Behav Ther Exp Psychiatry 2003;34:11-23.
  • 12.Barclay NL, Gregory AM. The presence of a perseverative iterative style in poor vs. good sleepers. J Behav Ther Exp Psychiatry 2010;41(1):18-23.
  • 13.Güleç H, Bilici M. Uyku tıbbında kullanılan ölçekler. Türkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics 2013;6(3):77-81.
  • 14.Boysan M, Merey Z, Kalafat T, Kağan M. Validation of a brief version of the Dysfunctional Beliefs and Attitudes About Sleep Scale in Turkish sample. Proc-Soc Behav Sci. 2010.
  • 15.Tan LO, Hadjistavropoulos T, MacNab YC. The catastrophic thoughts about insomnia scale (CTIS): development and validation. Cogn Ther Res 2016;41:143–54.
  • 16.Jansson-Fröjmark M, Harvey AG, Flink IK. Psychometric properties of the Insomnia Catastrophizing Scale (ICS) in a large community sample. Cogn Behav Ther 2020;49(2):120-136.
  • 17.Ballesio A, Mallia L, Cellini N, Cerolini S, Jansson-Fröjmark M, Lombardo C. Italian adaptation of the Insomnia Catastrophizing Scale (ICS): A tool to evaluate insomnia-specific catastrophic thinking. Sleep and Biol Rhythms 2018:16;423– 429.
  • 18.Kabadayi F, Mercan O, Yazici-Kabadayi S, Elhatip YE, Büyüksevindik B. Validity and reliability of the Turkish version of the insomnia catastrophizing scale. Sleep Biol Rhythms 2021. doi:10.1007/s41105-021-00336-7. [Baskıda].
  • 19.Marques-Correia AL. Adaptação Portuguesa da ICS (Insomnia Catastrophizing Scale) (In Portuguese). Unpublished master’s thesis. 2019.
  • 20.Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989; 28:193-213.
  • 21.Ağargün MY, Kara H, Anlar O. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin Geçerliği ve Güvenirliği. Turk Psikiyatri Derg 1996; 7:107-111.
  • 22.Bastien C, Vallie`res A, Morin C. Validation of the Insomnia Severity Index as an outcome measure for insomnia research. Sleep Medicine 2001; 2:297–307.
  • 23.Boysan M, Gülec M, Besiroglu, Kalafat T. Psychometric properties of the Insomnia Severity Index in Turkish sample. Anatol J Psychiatry 2010; 11:248-252.
  • 23.Byrne BM. Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming. New York, Routledge Academic 2010.
  • 24.Yurdugül H. Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması. 14. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı 2005.
  • 25.Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. 13. baskı, Ankara, Pegem Akademi, 2011.
  • 26.Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS uygulamaları, 3.Baskı. Ankara, Emek Ofset, 2005, s 440- 55.
  • 27.Brown TA. Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. New York, NY: Guilford Press, 2006.
  • 28.Hoelter JW. The analysis of covariance structures: Goodness of-fit indices. Sociological Methods and Research 1983; 11(3):325-44.
  • 29.Bentler PM. Comparative fit indexes in structural models. Psychol Bull 1990; 107(2):238-246.
  • 30.Hu LT, Bentler P. Evaluating model fit, in Structural Equation Modeling. Editör Hoyle RH, Concepts, Issues, and Applications. London, Sage, 1995, pp. 76-99.
  • 31.Alpar R. Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik, 5.baskı, Ankara, Detay yayıncılık, 2018, s 515.
  • 32.Savaşır I, Şahin NH. Bilişsel - Davranışçı Terapilerde Değerlendirme : Sık Kullanılan Ölçekler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1997. Ankara.
  • 33.Baglioni C, Battagliese G, Feige B, Spiegelhalder K, Nissen C, Voderholzer U, Lombardo C, Riemann D. Insomnia as a predictor of depression: a metaanalytic evaluation of longitudinal epidemiological studies. J Affect Disord. 2011;135:10–19.
  • 34.Asarnow LD, Manber R. Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia in Depression. Sleep Med Clin 2019;14(2):177-184.
  • 35.LeBlanc M, Chantal M,Savard J,Ivers H, Baillargen L, Morin CH. Incidence and risk factors of insomnia in a populationbased sample. Sleep 2009;32(8):1027-1037.
APA uygur Ö, hursitoglu o, Uygur H, AYDIN E, orhan f (2022). Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. , 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
Chicago uygur Ömer faruk,hursitoglu onur,Uygur Hilal,AYDIN ESAT FAHRI,orhan fatma özlem Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. (2022): 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
MLA uygur Ömer faruk,hursitoglu onur,Uygur Hilal,AYDIN ESAT FAHRI,orhan fatma özlem Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. , 2022, ss.101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
AMA uygur Ö,hursitoglu o,Uygur H,AYDIN E,orhan f Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. . 2022; 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
Vancouver uygur Ö,hursitoglu o,Uygur H,AYDIN E,orhan f Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. . 2022; 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
IEEE uygur Ö,hursitoglu o,Uygur H,AYDIN E,orhan f "Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri." , ss.101 - 111, 2022. 10.5505/kpd.2022.54189
ISNAD uygur, Ömer faruk vd. "Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri". (2022), 101-111. https://doi.org/10.5505/kpd.2022.54189
APA uygur Ö, hursitoglu o, Uygur H, AYDIN E, orhan f (2022). Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 25(1), 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
Chicago uygur Ömer faruk,hursitoglu onur,Uygur Hilal,AYDIN ESAT FAHRI,orhan fatma özlem Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi 25, no.1 (2022): 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
MLA uygur Ömer faruk,hursitoglu onur,Uygur Hilal,AYDIN ESAT FAHRI,orhan fatma özlem Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.25, no.1, 2022, ss.101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
AMA uygur Ö,hursitoglu o,Uygur H,AYDIN E,orhan f Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2022; 25(1): 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
Vancouver uygur Ö,hursitoglu o,Uygur H,AYDIN E,orhan f Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2022; 25(1): 101 - 111. 10.5505/kpd.2022.54189
IEEE uygur Ö,hursitoglu o,Uygur H,AYDIN E,orhan f "Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri." Klinik Psikiyatri Dergisi, 25, ss.101 - 111, 2022. 10.5505/kpd.2022.54189
ISNAD uygur, Ömer faruk vd. "Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri". Klinik Psikiyatri Dergisi 25/1 (2022), 101-111. https://doi.org/10.5505/kpd.2022.54189
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 23:44

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları