Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği
Yıl: 2021 Cilt: 31 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 208 - 231 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14744/planlama.2020.18291 İndeks Tarihi: 06-07-2022
Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği
Öz: stanbul, sahip olduğu tarihsel katmanlaşmanın izleri ve bu izlerin
birlikteliği sonucunda oluşan nitelikli kültürel birikimi sayesinde
her daim zenginleşen bir metropol olmuştur. 20. yüzyılın gelişiyle birlikte İstanbul’un çok katmanlı yapısı dahilinde yer bulmaya
başlayan modern mimarlık ürünleri de bu birikimin bir parçasıdır.
Ancak kültürel miras tanımı altında yer bulmasına rağmen tarihi
çevreyi tahrip eden unsurlar olarak algılanmaları, modern mimarlık mirasının kentsel dönüşüme konu olarak kaybedilmesine
sebep olmuştur. Türkiye’nin modern mimarlık mirasının korunması problematiği de bu bağlamda alınan yenileme, sağlıklaştırma,
canlandırma, yeniden yapım vb. gibi dönüşüm kararları sebebiyle
farklı ölçeklerde tartışılan bir sorun olarak gündemdedir. Bu çalışma, İstanbul’un 19. yüzyıl dokusu hâkimiyetinde olan Beyoğlu
sınırları dahilinde 20. yüzyılın ilk yarısında Taksim Meydanı komşuluğunda tasarlanarak hayata geçirilmiş modernist bir proje olan
Talimhane’yi konu almaktadır. Makale kapsamında, geçmişte Taksim Topçu Kışlası’nın askeri talim yeri olarak kullanılan kentsel
bir boşluk tanımlayan Talimhane’nin 1930’lu yıllarda bütüncül bir
konut alanı olarak oluşumu ve 1940’lı yıllardaki gelişimi süreçleri
özgün görsel belgelerle aktarılmıştır. Ardından, alanın 1950'lerden
bu yana süregelen sosyal, fiziksel ve işlevsel dönüşümü vurgulanmış, söz konusu dönüşüm mevcut durum analizleri yardımıyla
belgelenmiştir. Kentsel dönüşümün modern mimarlık mirası üzerindeki etkilerini Talimhane örneği aracılığıyla eleştirel bir şekilde
tartışan bu çalışmanın sonuç bölümü ise gerek Talimhane gerekse
ülkemiz modern mimarlık mirasının korunması konusunda halen
var olan potansiyellere vurgu yapmaktadır.
Anahtar Kelime: Effects of Urban Transformation on a Modern Housing Area: Talimhane, Istanbul Example
Öz: Istanbul has always been a flourishing metropolis with regard to
the qualified cultural accumulation resulting from the traces of
its historical stratification and the combination of these traces.
With the advent of the 20th century, the modern architectural
products are also a part of this accumulation. However, despite
being involved under the definition of cultural heritage, they are
perceived as elements destroying the historical environment.
This situation resulted in the loss of modern architectural heritage through the misinterpreted practices of urban transformation. The protection of Turkey's modern architectural heritage
is also on the agenda as a problematic issue discussed at different scales because of the transformation-oriented decisions.
This study focuses on Talimhane, a modernist project designed
and implemented in the first half of the 20th century. Within the
scope of the article, Talimhane, which was an urban open space
used as the military training place of Taksim Artillery Barracks in
the past, is introduced with regards to its formation in the 1930s
as a holistic residential area and its development in the 1940s.
Then, the social, physical and functional transformation of the
area, which has been under evolution since the 1950s, is emphasized and this transformation is documented with the help of
current situation analyses. The conclusion part, which critically
evaluates the destructive impacts of urban transformation on the
modern architectural heritage, aims to draw attention on the
existing potentials in the preservation of modern architectural
heritage not limited to Talimhane case.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahunbay, Z. (2012). Taksim Meydanı ve Topçu Kışlası’nın Yeniden Yapımı: Rekonstrüksiyon Tutkusu/ “Hortlatılmak” İstenen Yapılar. Mimarlık (364).
- Akay, Z. (2012). Sefaletin Tarihselciliği. Mimarist (43) 56-60.
- Akın, N. (2005). Talimhane Yayalaştırma Projesi’nin Düşündürdükleri. Arredamento Mimarlık Tasarım Kültür Dergisi (176) 84-88.
- Akkar, M. Z. (2006). Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye. Planlama Dergisi (36) 29-38.
- Anonim (1932). İstiklal Apartmanı. Arkitekt, Sayı: 23-24, İstanbul, (11-12) 308-310.
- Anonim (1933). Agop Efendi Apartmanı. Arkitekt, Sayı: 31, İstanbul; (7) 204-205.
- Anonim (1933). Ceylan Apartmanı. Arkitekt, Sayı: 35, İstanbul; (11) 331- 346.
- Anonim (1939). Taksim’de Bir Kira Evi. Arkitekt, Sayı: 101-102, İstanbul; (05-06) 101-103.
- Anonim (1940). Doğu Apartmanı. Arkitekt, Sayı: 115-116, İstanbul; (07-08) 145-147.
- Anonim (1943). Güzelleşen İstanbul. İstanbul Belediyesi Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- Arpad, B. (1988). Yok Edilen İstanbul. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi.
- Beyoğlu Belediyesi Arşivi.
- Bilsel, F. C. (2010). Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951): Nazım Planlar ve Kentsel Operasyonlarla Kentin Yapısal Dönüşümü. İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyet’in Modern Kentine: Henri Prost’un İstanbul Planlaması (1936-1951), İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Cezar, M. (1991). XIX. Yüzyıl Beyoğlusu. Akbank Yayınları, İstanbul.
- Çokuğraş, I. (2007). Talimhane Dönüşüm Projesi. Yapı Dergisi (303) 42-45.
- DOCOMOMO_International. (2017). Madrid-New Delhi Document: Approaches To The Conservation of Twentieth-Century Cultural Heritage, [http://www.icomos-isc20c.org/pdf/madrid-new-delhi-document2017.pdf ] Erişim Tarihi (23.04.2020)
- Donnison, D. (1993). Agenda For The Future. Campbell McConnell (der.), Trickle Down on Bubble Up?, Community Development Foundation, London.
- Görgülü, Z. (2009). Kentsel Dönüşüm ve Ülkemiz. TMMOB, İzmir Kent Sempozyumu, 08-10.01.2009.
- Gülersoy, Ç. (1986). Taksim Bir Meydanın Hikayesi. İstanbul Kitaplığı Ltd., İstanbul.
- İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Arşivi, [https://www.iae.org.tr] Erişim Tarihi (23.04.2020)
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Arşivi, [http://ataturkkitapligi.ibb.gov.tr/ataturkkitapligi/index.php] Erişim Tarihi (23.04.2020)
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi (Kültür A.Ş.) Yayınları. (2017). Alman Mavileri 1913-1914 1.Dünya Savaşı Öncesi İstanbul Haritaları, İstanbul.
- İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi.
- Köksal, G. (2012). Tarihsel Sahtelik/Özgünlük Üzerine Görüşler. Mimarist, 43, 61-68.
- Lichfield, D. (1992). Urban Regeneration For The 1990’s. London Planning Advisory Committee, London.
- Omay Polat, E., Aslan, E., Durusoy, E., Can, C. (2014). Conserving 20th Century Architectural Heritage: A Study On Development And Transformation Process Of Talimhane. Oral Presentation at: 9 th International Conference on Structural Analysis of Historical Constructions F. Peña & M. Chávez (eds.) Mexico City, Mexico, 14–17 October 2014. http:// www.hms.civil.uminho.pt/sahc/2014/topic01-fullpaper011.pdf
- Omay Polat, E., Polat, M. (2006). Modern Mimari Mirasın Yıkımına Seyirci Kalmak: Talimhane ve Ayhan Apartmanı. Arredamento Mimarlık Tasarım Kültür Dergisi, 195, 105-107, 2006.
- Özden, P. (2008). Kentsel Yenileme. İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Pervititch, J. (2000). Jacques Pervititich Sigorta Haritalarında İstanbul. Tarih Vakfı Yurt Yayınları Kent Araştırmaları Dizisi, İstanbul.
- Roberts, P. (2000). The Evolution, Definition And Purpose Of Urban Regeneration. Peter Roberts ve Hugh Sykes (der.), Urban Regeneration. London, Thousand Oaks, Sage Publications, New Delhi, 9-36.
- SALT Araştırma Arşivi, [https://saltonline.org/tr/tag/25/acik-arsiv] Erişim Tarihi (23.04.2020)
- Saraç, M. (2015). Kentsel Dönüşüm ve Gelişimi, Sosyal Boyutu. Adalet Yayınevi, Ankara.
- Taksim Kentsel Tasarım Yarışması, [https://konkur.istanbul/taksim/] Erişim Tarihi (23.04.2020)
- Tanatar Baruh, L. (2013). İstanbul Emlak Şirket-i Osmaniyesi’nin Yatırımları: Karaköy Borsa Hanı, Taksim Kışlası ve Talimhane. Toplumsal Tarih, 232, 30-35, 2013.
- Tanyeli, U. (2004) İstanbul 1900-2000 Konutu ve Modernleşmeyi Metropolden Okumak. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
- Yıldız, S. ve Öztürk Kerestecioğlu, F. (2011) Turizm Amaçlı Değişen Tarihi Bölge Talimhane’nin Sokak Cephelerinde Mimari Kimliği Oluşturan Verilerin İncelenmesi. Megaron, Vol. 6, (3) 193-209.
APA | DURUSOY ÖZMEN E, Omay Polat E (2021). Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. , 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
Chicago | DURUSOY ÖZMEN ELİFNAZ,Omay Polat Ebru Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. (2021): 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
MLA | DURUSOY ÖZMEN ELİFNAZ,Omay Polat Ebru Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. , 2021, ss.208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
AMA | DURUSOY ÖZMEN E,Omay Polat E Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. . 2021; 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
Vancouver | DURUSOY ÖZMEN E,Omay Polat E Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. . 2021; 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
IEEE | DURUSOY ÖZMEN E,Omay Polat E "Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği." , ss.208 - 231, 2021. 10.14744/planlama.2020.18291 |
ISNAD | DURUSOY ÖZMEN, ELİFNAZ - Omay Polat, Ebru. "Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği". (2021), 208-231. https://doi.org/10.14744/planlama.2020.18291 |
APA | DURUSOY ÖZMEN E, Omay Polat E (2021). Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. PLANLAMA, 31(2), 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
Chicago | DURUSOY ÖZMEN ELİFNAZ,Omay Polat Ebru Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. PLANLAMA 31, no.2 (2021): 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
MLA | DURUSOY ÖZMEN ELİFNAZ,Omay Polat Ebru Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. PLANLAMA, vol.31, no.2, 2021, ss.208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
AMA | DURUSOY ÖZMEN E,Omay Polat E Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. PLANLAMA. 2021; 31(2): 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
Vancouver | DURUSOY ÖZMEN E,Omay Polat E Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği. PLANLAMA. 2021; 31(2): 208 - 231. 10.14744/planlama.2020.18291 |
IEEE | DURUSOY ÖZMEN E,Omay Polat E "Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği." PLANLAMA, 31, ss.208 - 231, 2021. 10.14744/planlama.2020.18291 |
ISNAD | DURUSOY ÖZMEN, ELİFNAZ - Omay Polat, Ebru. "Kentsel Dönüşümün Modern Bir Konut Alanı Üzerindeki Etkileri: Talimhane, İstanbul Örneği". PLANLAMA 31/2 (2021), 208-231. https://doi.org/10.14744/planlama.2020.18291 |