Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling

Yıl: 2021 Cilt: 4 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 244 - 264 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33708/ktc.913033 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling

Öz:
Toplumsal cinsiyet rolleri, kültür tarafından cinsiyetlere atfedilen, "kadınlık" ve "erkeklik" rolleridir. Hâkim kültür, bireyden cinsiyeti ile ilişkili olarak birtakım rolleri yerine getirmesini beklemektedir. Bu beklentiler, kültürden kültüre farklılık gösterse de temelde erkek egemen toplum yapısının yansıması olarak toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin deneyimlenmesine ve bu yolla eşitsizliklerin yeniden inşa edilmesine neden olmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri her alanda olduğu gibi ekonomi alanındaki kurumsal yapıların işleyişine de yansımaktadır. Kurumsal yapılar, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin gözlemlenebileceği mikro kültür alanlarıdır. Kadının çalışma hayatında var olma mücadelesi onun, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ile özel alanın yanında kamusal alanda da mücadele etmesine neden olmaktadır. Cam tavan kavramı, kadınların kurumsal liderlikte kendinden ve toplumsal yapıdan kaynaklı engellemelerle mücadele ettiğini ve bir noktadan sonra yükselmelerinin engellendiğini anlatmak için kullanılmaktadır. Cam uçurum kavramı ise kadınların liderlik mücadelesinde cam tavan kavramının aksine terfi alabildiklerini ancak söz konusu terfilerin çalıştıkları kurumların kriz dönemlerinde gerçekleştiğine işaret etmektedir. Bu haliyle “cam uçurum” metaforu ile krizde olan kurumlarda başarısızlığın sorumluluğunun ve faturasının kadınlara kesilmesi durumu anlatılmak istenmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, Türkiye’de çalışan kadınların çalıştıkları kurum içerisindeki terfi deneyimlerini cam tavan ve cam uçurum bağlamında araştırmaktır. Çalışma, cam tavan ve cam uçurum kavramları bağlamında kadınların iş yerindeki deneyimlerini (“işe alım”, “işte yükseliş”, “işten ayrılma”) anlamak açısından önem taşımaktadır. Sonuç olarak araştırma bulguları çalışan kadınların belli bir kısmının "cam uçurum" olgusunu deneyimlemekle beraber temelde kadınların, "cam tavana" takıldıklarını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime: Cam Uçurum Toplumsal Cinsiyet Cam Tavan İş hayatında Kadın

Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling

Öz:
Gender roles are those of "femininity" and "masculinity" that are culturally ascribed to the sexes. The dominant culture expects the individual to fulfill certain roles in relation to his/her gender. Although these expectations differ from culture to culture, they cause gender inequalities to be experienced and reconstruct inequalities in this way as a reflection of the male-dominated social structure. Gender inequalities are reflected in the functioning of institutional structures in the field of economy, as in every field. Institutional structures are micro-cultural areas where gender inequalities can be observed. The struggle of women to exist in the working life causes her to struggle with gender inequalities both in the public sphere and in the private sphere. The concept of glass ceiling is used to explain that women struggle with the obstacles stemming from themselves and the social structure in corporate leadership and that they are prevented from rising after a point. The concept of glass cliff, on the other hand, indicates that women can be promoted in the struggle for leadership, contrary to the concept of glass ceiling, but that these promotions take place during the crisis periods of the institutions they work for. In this state, the metaphor of the "glass cliff" is intended to explain the situation in which the responsibility and the blame for failure in institutions in crisis are imposed on women. In this context, the aim of the study is to investigate the promotion experiences of women working in Turkey in the context of glass ceiling and glass cliff. The study is important in terms of understanding the experiences of women in the workplace (“recruitment”, “ascension”, “leaving the job”) in the context of the glass ceiling and glass cliff concepts. As a result, research findings reveal that although a certain part of working women experience the "glass cliff" phenomenon, basically women are stuck with the "glass ceiling".
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acar, F. P. (2015). Gender differences in promotions to top level management positions: an examination of glass cliff in the ıt sector, procedia - Social And Behavioral Sciences, 210, 223- 230, doi.Org/10.1016/J.Sbspro.2015.11.362.
  • Adams, S.M., Gupta, A. & Leeth, J.D. (2009). Are female executives over-represented in precarious leadership positions?. British Journal Of Management, 20, 1-12.
  • Ak Kurt, D. (2011). Glass cliff in relationship to hostile and benevolent sexism, The Degree Of Master Of Science İn The Department Of Psychology, Middle East Technical University, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
  • Akbaş, N, Taner, B. (2017). Yönetim ve cinsiyet: cam uçurum’un ötesi. Laü Sosyal Bilimler Dergisi,8(2) , 193-214. Arastaman, G, Öztürk Fidan, İ ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1) , 37-75 .
  • Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. DEUHFED, 9(1), 23-28.
  • Bruckmüller, S. & Branscombe, N. R. (2010). The glass cliff: when and why women are selected as leaders in crisis contexts. British Journal Of Social Psychology, 49(3), 433-451.
  • Butler, J. (2014). Performative acts and gender constitution: an essay in phenomenology and feminist theory, Theatre Journal, Vol. 40(4), 519-531.
  • Chambers, K. (2011). The glass cliff: the contribution of social ıdentity and gender stereotypes in preceding leadership preference and trust, Master Of Art İn Psychology, Carleton University, Canada.
  • Dzanic, L. (2009). The role of women in business: the case of bosnia and herzegovina. bosnia and herzegovina University Of Ljubljana Faculty Of Economics Diploma Thesis.
  • Glick, P. ve Fiske, S. T. (1996), The ambivalent sexism inventory: differentiating hostile and benevolent sexism, Journal of Personality and Social Psychology, 70 (3): 491-512.
  • Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (2020). Competing paradigms in qualitative research., https://www.researchgate.net/profile/Sandra_Richardson2/post/What_does_it_means_to_stren gthen_theoretical_links/attachment/59d6213e79197b807797fa52/AS:295415858647041%401 447444037342/download/10-guba_lincoln_94.pdf&hl=tr&sa=X&scisig=AAGBfm3VrTXKhMIxQNu3JNVHxjhtTjmNg&nossl=1&oi=scholarr.
  • Haslam, S.A. & Ryan, M.K. (2008). The road to glass cliff: differences in the perceived suitability of men and women for leadership positions in succeeding and failing organizations, Leadership Quarterly, 19 (5), 530- 546.
  • Hofstede, G. (1980). Motivation, leadership, and organization: Do american theories apply broad?. Organizational Dynamics, 9(1), 42–63.
  • Houser, J. (2015). Nursing research: reading, using, and creating evidence. (3rd ed.). Jones ve Bartlett Learning.
  • Judge, E. (2003). Women on board: Help or hindrance. The Times.
  • Kabasakal, H. (1994). Türkiye’de üst düzey kadın yöneticilerin profili, The Gender Gap in Higher Education, Kogan Page Lmt.
  • Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: the assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45 (3), 214-222.
  • Kymlicka, W. (2006). Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş, (Çev. E. Kılıç), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Mulcay, M. & Linehan, C. (2014). Females and precarious board positions: further evidence of the glass cliff, British Journal Of Management, 25 (3), 425-438.
  • Na Young Ahn & G. B. Cunningham, (2020). Standing On A Glass Cliff?: A Case Study of Fıfa’s Gender Initiatives. Managing Sport And Leisure, 25:1-2, 114-137, doi.10.1080/23750472.2020.1727357.
  • O’neill, B., Pruysers, S. & Stewart, D. K. (2019). Glass Cliffs or Partisan Pressure? Examining Gender and Party Leader Tenures and Exits. Political Studies, doi.Org/10.1177/0032321719880316
  • Oakley, A. (1972). Sex, Gender and Society. Maurice Temple Smith Ltd.
  • Öğüt, A. (2006). Türkiye'de kadın girişimciliğin ve yöneticiliğin önündeki güçlükler cam tavan sendromu. 18 Mart Üniversitesi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(1), 56-78.
  • Öncül, M. Deniz, M. & İnce, A. (2016). Hofstede’nin örgüt kültürü modelinin potansiyel girişimcilerin yetiştiği çevresel özellikler kapsamında değerlendirilmesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi , 7 (1) , 255-269.
  • Peters, T. & J. Waterman, R. H. (1995). Yönetme ve yükselme sanatı: mükemmeli arayış (Çev. S. Sargut) Altın Kitaplar.
  • Peterson, H. (2016). Is managing academics “women’s work”? exploring the glass cliff in higher education management. Educational Management Administration & Leadership, 44(1), 112– 127, doi.Org/10.1177/1741143214563897.
  • Ryan, M. K. & Haslam, S.A. (2005). The Glass Cliff: Evidence That Women Are OverRepresented in Precarious Leadership. British Journal Of Management, 16(2), 81-90.
  • Ryan, M.K. & Haslam, S.A., (2007). The glass cliff: exploring the dynamics surrounding the appointment of women to precarious leadership positions, Academy Of Management Review, 32 (2), 549-572.
  • Ryan, M.K. & Haslam, S.A. (2006). The glass cliff: the stress of working on the edge. European Business Forum, 27, 42-47.
  • Ryan, M.K., Haslam, S.A. & Kulich, C., (2010). Politics and the glass cliff: evidence that women are preferentially selected to contest hard-to-win seats. Psychology Of Women Quarterly, 34(1), 56–64, doi.org/10.1111/J.1471-6402.2009.01541.X.
  • Ryan, M.K., Haslam, S.A., Hersby, M.T. & Bongiorno, R. (2011). Think crisis –think female: the glass cliff and contextual variation in the manager –think male stereotype, Journal Of Applied Psychology, 96(3): 470-484.
  • Streubert, H. J. & Carpenter, D. R. (2011). Qualitative research in nursing. (5th ed.). Lippincott Williams ve Wilkins.
  • Uyar, E. (2011). The glass cliff: differences in perceived suitability and leadership ability of men and women for leadership positions in high and poor performing companies, The Degree Of Master Business Of Business Administration İn The Department Of Business Administration, Middle East Technical University, Ankara.
  • Vural, M. F. (2017). Türkiye'de cam uçurum' olgusunun incelenmesi: Özel şirket çalışanları üzerine bir araştırma, Yüksek lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi.
  • Wilson-Kovacs, D.M., Ryan, M. & Haslam, A. (2006). The glass‐cliff: women's career paths in the uk private ıt sector. Equal Opportunities International, Vol. 25 No. 8, Pp. 674-687, doi.Org/10.1108/02610150610719137.
  • Wirth, L. (2001). Breaking through the glass ceiling. Genova: Women in Management, International Labour Office.
  • Yaman Öztürk, M. (2010). Kapitalist Gelişme ve Kriz Sürecinde Kadın Emeği: Asya Deneyiminden Çıkarılacak Dersler. Çalışma ve Toplum, 24(1): 105-132, http://calismatoplum.org/sayi24/yaman.pdf.
  • Yıldız, S. & Vural, M. (2019). A Cultural Perspective Of The Glass Cliff Phenomenon. Ege Academic Review , 19 (3) , 309-321.
  • Yıldız, S., Alhas , F., Sakal, Ö. ve Kosa, G. (2019). Cam Uçurum Algısı: Kafkas Üniversitesi Öğrencileri Arasında Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(6), 423- 438.
  • Yıldız, S., Alhas , F., Sakal, Ö. ve Yıldız, H. (2016). Cam Uçurum: Kadın Yöneticiler Cam Tavanı Ne Zaman Aşar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(4), 1119 - 1146.
  • Yıldız, S., Vural, M. F. ve Savcı, G. (2018). Kadınların Kariyer Gelişimi İçin Stratejiler: Özel Sektörde Çalışan Kadınlar Üzerine Bir Araştırma. Kadin/Woman 2000, 19(1).
APA Karakuş Umar E (2021). Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. , 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
Chicago Karakuş Umar Esra Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. (2021): 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
MLA Karakuş Umar Esra Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. , 2021, ss.244 - 264. 10.33708/ktc.913033
AMA Karakuş Umar E Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. . 2021; 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
Vancouver Karakuş Umar E Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. . 2021; 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
IEEE Karakuş Umar E "Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling." , ss.244 - 264, 2021. 10.33708/ktc.913033
ISNAD Karakuş Umar, Esra. "Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling". (2021), 244-264. https://doi.org/10.33708/ktc.913033
APA Karakuş Umar E (2021). Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi , 4(2), 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
Chicago Karakuş Umar Esra Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi 4, no.2 (2021): 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
MLA Karakuş Umar Esra Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi , vol.4, no.2, 2021, ss.244 - 264. 10.33708/ktc.913033
AMA Karakuş Umar E Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi . 2021; 4(2): 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
Vancouver Karakuş Umar E Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi . 2021; 4(2): 244 - 264. 10.33708/ktc.913033
IEEE Karakuş Umar E "Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling." Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi , 4, ss.244 - 264, 2021. 10.33708/ktc.913033
ISNAD Karakuş Umar, Esra. "Türkiye’de İş Hayatında Yönetimde Kadın Olmak: Cam Tavan ve Cam Uçurum Kavramları Üzerine Nitel Bir Araştırma | Being a Woman in Management in Business Life in Turkey: A Qualitative Study on Concepts Glass Cliff and Glass Ceiling". Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi 4/2 (2021), 244-264. https://doi.org/10.33708/ktc.913033