Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi
Yıl: 2022 Cilt: 14 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 75 - 91 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi
Öz: Amaç: Çalışmanın amacı Türkiye’de farklı parasal göstergeler ve istihdam değişimlerinin ekonomik büyümeye etkisini özelllikle parasal aktarım mekanizması kredi kanalının etkinliği yoluyla belirlemektir.
Tasarım/Yöntem: Çalışmada değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi, değişkenlerin durağanlık durumunu dikkate alarak yapılan ARDL Sınır testi ile sınanmıştır.
Bulgular: Uzun dönem katsayı tahmininde %5 anlamlılık düzeyinde istihdam oranı (IST) ve ihtiyaç kredi faiz oranı (IKF) değişkeni sanayi üretim endeksi (SUE) değişkeni üzerinde pozitif etkiye sahip iken tüketici kredi faiz oranı (TUKF) değişkeninin ise negatif etkiye sahip olduğu görülmüştür. Para arzı (M3) değişkeni%10 seviyesinde anlamlılık düzeyine sahipken USD, mevduat banka kredileri (MBK) ve ticari kredi faiz oranı (TKF) değişkenlerinin istatistiksel olarak anlamsız olduğu tespit edilmiştir. IST ve IKF değişkenindeki 1 birimlik artış SUE üzerinde yaklaşık 3 birim artışa sebep olurken, TUKF değişkenindeki 1 birimlik artış SUE üzerinde yaklaşık 2,5 birimlik azalışa sebep olmaktadır. M3 değişkeninin%10 anlamlılık düzeyinde değerlendirildiğinde SUE üzerinde 1,43E-08 birim artışa sebep olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Modelin kısa dönem katsayıları incelendiğinde %5 anlamlılık düzeyinde IST ve M3 değişkeninin bir gecikmeli değerlerinin SUE değişkeni üzerinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Sınırlılıklar: Türkiye’de yaşanan bankacılık krizleri sonrası oluşan yeni para politikası araçlarının kullanılması ve tarihsel süreçte daha geriye gidilmemesi çalışmanın kısıtı olup çalışmada 2006 sonrası veriler kullanılmıştır.
Özgünlük/Değer: Ekonometrik analizde Eviews paket programı yanında Phyton programlama dili de kullanılarak elde edilen bulgular çok daha detaylı ve açıklayıcı olarak sunulmaktadır. Bu bağlamda kullanılan değişkenler ve parasal aktarım mekanizması sürecinde yer alan üretime bağlı istihdam ve çıktı artışına dayanan ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik ekonometrik sonuçlar, faiz kararları ve para politikası uygulamalarına dair açıklamaların dikkate değer olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Different Monetary Indicators and the Effect of Employment Changes on Economic Growth in Turkey
Öz: Purpose: The purpose of the study is to determine the effect of different monetary indicators and employment changes on economic growth in Turkey, especially through the effectiveness of the credit channel, which is the monetary transmission mechanism.
Design/Methodology: In the study, the cointegration relationship between the variables was tested with the Autoregressive Distribution Lag (ARDL) Bounds test, which was made by taking into account the stationarity of the variables.
Findings: While employment (IST) and personal loan interest rate (IKF) variables had a positive effect on the industrial production index (SUE) variable at the significance level of 5% in the long-term coefficient estimation, it was seen that the consumer loan interest rate(TUKF) variable had a negative effect. While the money supply (M3) variable had a significance level of 10%, the USD, central bank credits (MBK) and commercial loan interest rate (TKF) variables were found to be statistically insignificant. While 1 unit increase in IST and IKF variable causes an increase of approximately 3 units on SUE, An increase of 1 unit in the TUKF variable causes a decrease of approximately 2.5 units on the SUE. When the M3 variable was evaluated at the significance level of 10%, it was concluded that it caused an increase of 1.43E-08 units on SUE. When the short-run coefficients of the model are examined, It was concluded that the one lagged values of the IST and M3 variables at the 5% significance level were effective on the SUE variable.
Limitations: The use of new monetary policy tools that emerged after the banking crises in Turkey and not going back in the historical process is the limitation of the study, and the data after 2006 were used in the study.
Originality/Value: In econometric analysis, the findings obtained by using the Python programming language as well as the Eviews package program are presented in a much more detailed and explanatory way. In this context, it is thought that the econometric results, interest rate decisions and explanations of monetary policy implementations for examining the relationship between the variables used and economic growth based on production-related employment and output increase in the monetary transmission mechanism process are considered to be remarkable.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbaş, Y., Zeren, F., & Özekicioğlu, H. (2013). Türkiye’de parasal aktarım mekanizması: Yapısal VAR analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 187-198. http://esjournal.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/4264/57367
- Akcan, M. B., & Azazi, H. (2022). İstihdam oluşturmayan büyümenin sektörel analizi: Türkiye örneği. Journal of Management and Economics Research, 20(1), 227-246. https://dergipark.org.tr/en/pub/yead/issue/68916/1037008
- Altuntepe, N., & Güner, T. (2013). Türkiye'de istihdam-büyüme ilişkisinin analizi (1988-2011). Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 73-84. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uaifd/issue/21596/231903
- Arıkan, C., Görgün, S., & Yalçın, Y. (2018). Parasal aktarım sürecinde faiz koridorunun yeri. Maliye Dergisi, (174), 1-25. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TXpBeU9Ua3pNdz09
- Bal, O. (2020). Ekonomik büyüme, politika faiz oranları ve GSYH ilişkisi: 2006-20019 Türkiye ekonomisi örneği. Turkish Studies-Social Sciences, 15(4), 1937-1953. https://dx.doi.org/10.47644/TurkishStudies.46679
- Beck, T., Levine, R., & Loayza, N. (1999). Finance and the sources of growth. World Bank Policy Research Working Paper, 2057, 1-31. https://www.econbiz.de/Record/finance-and-the-sources-of-growth-beck-thorsten/10005116009
- Bernanke, B. S. (1993). Credit in the macroeconomy, Federal Reserve Bank of New York Quarterly Review, 18, 50-70. https://fraser.stlouisfed.org/files/docs/publications/frbnyreview/pages/1990-1994/67207_1990-1994.pdf
- Bernanke, B. S., & Blinder, A. S. (1988). Credit, money and aggregate demand. American Economic Review, 78(2), 435-439. https://www.ssc.wisc.edu/~mchinn/bernanke_blinder_AEAPP1988.pdf
- Bernanke, B. S,. & Gertler, M. (1995). Inside the black box: The credit channel of monetary policy transmission. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 27-48. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.9.4.27
- Binici, M., Kara, H., & Özlü, P. (2016). Faiz koridoru ve banka faizleri: Parasal aktarım mekanizmasına dair bazı bulgular. TCMB Çalışma Tebliği, 16(08), 1-36. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/EN/TCMB+EN/Main+Menu/Publications/Research/Working+Paperss/2016/16-08
- Bondt, G. (2002), Retail bank pass through: New evidence at the euro area level. ECB Working Paper, 136. https://www.ecb.europa.eu//pub/pdf/scpwps/ecbwp136.pdf
- Bulir, A. (2001). Inequality: Does inflation matter?. IMF Staff Papers. 48(1), 139-159. https://doi.org/10.5089/9781451928549.001
- Büyükakın, F., Cengiz, V., & Türk, A. (2009). Parasal aktarım mekanizması: Türkiye’de döviz kuru kanalının VAR analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 171-191. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuiibfd/issue/22738/242706
- Cambazoğlu, B., & Karaalp, H. S. (2012). Parasal aktarım mekanizması döviz kuru kanalı: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 53-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13697/165773
- Ceylan, S., & Durkaya, M. T. (2010). Türkiye’de kredi kullanimi-ekonomik büyüme ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 21-35. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2699/35580
- Cottarelli, C., & Kourelis, A. (1994). Financial structure, bank lending rates, and the transmission mechanism of monetary policy. IMF Staff Papers, 41, 587-623. https://doi.org/10.2307/3867521
- Çağlayan, E. (2014). Enflasyon, faiz oranı ve büyümenin yurtiçi tasarruflar üzerindeki etkileri. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 423-438. https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/489/4262
- Doğanalp, N. (2022). Parasal aktarım mekanizması kanallarından faiz ve kredi kanalının var yöntemiyle incelenmesi: Türkiye örneği. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 33, 138-144. https://doi.org/10.31590/ejosat.1038909
- Göçer, İ. (2015). Bankacılık sektörü kredi hacmi genişlemesinin işsizlik üzerindeki etkileri: Çoklu yapısal kırılmalı eştümleşme analizi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(2), 109-129. https://doi.org/10.4026/1303-2860.2015.0279.x
- Göçer, İ., Mercan, M., & Bölükbaş, M. (2015). Bankacılık sektörü kredilerinin istihdam ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: Türkiye ekonomisi için çoklu yapısal kırılmalı eş bütünleşme analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 65-84. https://doi.org/10.17065/huiibf.58825
- Hubbard, R. G. (1994). Is there a credit channel'for monetary policy? NBER Working Paper Series, https://www.nber.org/system/files/working_papers/w4977/w4977.pdf,
- Kaplan, H. E. (2020). Banka mevduatları ve sanayi üretimi ilişkisi: Parasal aktarım mekanizması üzerine bir nedensellik incelemesi. Gaziantep University Journal of Social, 19(4), 1717-1734. https://doi.org/10.21547/jss.756259
- Karadağ, H. (2021). Türkiye ekonomisinde bankalar tarafından verilen konut kredileri, konut satışları ve işsizlik arasındaki ilişki (2010: Q1-2020: Q3). In Journal of Social Policy Conferences, 80, 403-422. https://doi.org/10.26650/jspc.2021.80.001609
- Kocaman, M., & Biçerli, M. K. (2021). Para ve maliye politikalarının işsizlik üzerindeki asimetrik etkileri: Türkiye uygulaması. Maliye Dergisi, 181, 19-44. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2022/01/02-181-42-Para-ve-Maliye-Politikalari.pdf
- Korkmaz, S., & Yılgör, M. (2010). 2001 krizinden sonra Türkiye’de büyüme ve istihdam arasındaki ilişki. Journal of Management and Economics Research, 8(14), 169-17. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yead/issue/21817/234522
- Krugman, P., & Wells, R. (2013). F. Oğuz, M. M. Arslan, K. A. Akkemik, & K. Göksal (Çev.), Makro iktisat (2. Baskı). Palme Yayıncılık. https://www.turcademy.com/tr/kitap/makro-iktisat-9786054414420
- Mishkin, F. S. (1995). Symposium on the monetary transmission mechanism. Journal of Economic perspectives, 9(4), 3-10. https://doi.org/10.1257/jep.9.4.3
- Nagayasu, J. (2007). Empirical analysis of the exchange rate channel in Japan. Journal of International Money and Finance, 26(6), 887-904. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2007.05.002
- Oktar, S., & Dalyancı, L. (2012). Türkiye ekonomisinde para politikasının ekonomik büyüme üzerine etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/495/4377
- Özdemir, B. K., & Yıldırım, S. (2013). Türkiye'de ekonomik büyüme ve istihdam arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi: Özçıkarımlı dalgacık yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (38). https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4780/65886
- Özün, A., & Çifter, A. (2007). Industrial production as a credit driver in banking sector: An empirical study with wavelets. Bank and Bank Systems, 2(2), 69-80. https://www.businessperspectives.org/index.php/journals?controller=pdfview&task=download&item_id=1627
- Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. https://www.jstor.org/stable/2678547
- Razmi S. F., Mohamed, A., Chin, L., & Habibullah, M. S. (2015). The effects of oil price and us economy on thailand’s macroeconomy: The role of monetary transmission mechanism. Journal of Economics and Management, 9(5), 121-141. http://www.econ.upm.edu.my/ijem
- Ross, L., & Zervos, S. (1998). Stock markets, banks and economic growth. The American Economic Review, 88(3), 537-558. https://www.jstor.org/stable/116848
- Sarı, A. (2007). Faiz kanalı yoluyla türkiye’de parasal aktarım mekanizmalarının işlerliği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(8), 15-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yead/issue/21823/234576
- Scott, I. O. (1957). The availability doctrine: Development and implications. The Canadian Journal of Economics and Political Science, 23(4), 532-539. https://doi.org/10.2307/139018
- Turgut, A., & Ertay, H. İ. (2016). Bankacılık sektörünün ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye üzerine nedensellik analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 114-128. http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/tr/pub/issue/34734/387673
- Uslu, H. (2020). İstihdam yaratmayan ekonomik büyüme: Türkiye için okun yasası çerçevesinde ekonometrik bir analiz. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 101-126. https://dergipark.org.tr/en/pub/optimum/issue/51382/578251
- Yeşildağ, E. (2021). Altın, faiz, işsizlik, para arzı ile borsa arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin araştırılması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19(2), 130-148. https://dergipark.org.tr/en/pub/yead/article/886825
- Yetiz, F., & Ergin Ünal, A. (2021). Banka kredileri, para arzı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 17(37), 4487-4509. https://doi.org/10.26466/opus.873635
- Yıldırım, U., & Aksoy, E. Türkiye’de ekonomik büyüme ve işsizlik ilişkisi (2004-2020). Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 15-33. https://dergipark.org.tr/en/pub/jcsci/issue/69018/1064668
- Yıldız Contuk, F. (2021), Covid -19’un Borsa İstanbul üzerindeki etkisi: Bir ARDL sınır testi modeli. Muhasebe ve Finans Dergisi, (89), 101-112. https://doi.org/10.25095/mufad.852088
- Yiğitbaş, Ş. B. (2013). Parasal aktarım mekanizması: Türkiye’de banka kredi kanalı. Bankacılar Dergisi, 85, 71-80. https://www.researchgate.net/publication/299899348_Parasal_Aktarim_Mekanizmasi_Turkiye'de_Banka_Kredi_Kanali
| APA | ERGIN ÜNAL A, NAS S (2022). Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. , 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| Chicago | ERGIN ÜNAL AYSE,NAS Serkan Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. (2022): 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| MLA | ERGIN ÜNAL AYSE,NAS Serkan Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. , 2022, ss.75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| AMA | ERGIN ÜNAL A,NAS S Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. . 2022; 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| Vancouver | ERGIN ÜNAL A,NAS S Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. . 2022; 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| IEEE | ERGIN ÜNAL A,NAS S "Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi." , ss.75 - 91, 2022. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| ISNAD | ERGIN ÜNAL, AYSE - NAS, Serkan. "Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi". (2022), 75-91. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| APA | ERGIN ÜNAL A, NAS S (2022). Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| Chicago | ERGIN ÜNAL AYSE,NAS Serkan Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 14, no.26 (2022): 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| MLA | ERGIN ÜNAL AYSE,NAS Serkan Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, vol.14, no.26, 2022, ss.75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| AMA | ERGIN ÜNAL A,NAS S Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2022; 14(26): 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| Vancouver | ERGIN ÜNAL A,NAS S Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2022; 14(26): 75 - 91. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| IEEE | ERGIN ÜNAL A,NAS S "Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi." Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14, ss.75 - 91, 2022. 10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
| ISNAD | ERGIN ÜNAL, AYSE - NAS, Serkan. "Türkiye’de Farklı Parasal Göstergeler ve İstihdam Değişimlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi". Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 14/26 (2022), 75-91. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1077482 |
