Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 51 - 55 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5080/u25472 İndeks Tarihi: 09-07-2022

Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi

Öz:
Amaç: Dünyanın pek çok ülkesinde özel bir Ruh Sağlığı Yasası vardır. Ülkemiz de bir ruh sağlığı yasasına kavuşmak üzeredir. Ruh sağlığı alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri Türkiye Psikiyatri Derneği öncülüğünde bu hususta emek vererek, mevcut yasa taslağının ortaya çıkmasına güçlü katkıda bulunmuştur. Taslak uzun yıllar verilen emek ile olgunlaştırılmış, son haline yakın bir duruma getirilmiş ve TBMM’de kanun teklifi hüviyeti kazanarak işleme alınmıştır. Bu gözden geçirmede, yasanın Adli Psikiyatri açısından önemi, getirecekleri, sorun yaratma ihtimali bulunan yönleri ve bunlara dayanarak bilim insanı kimliği ile yapacağımız önerilerimiz yer alacaktır. Yöntem: Henüz son hali verilmemiş bu taslak ayrıntılı bir biçimde incelenmiş, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Massachusetts eyaletindeki benzeri yasalar, uygulamalar ve tecrübeler ışığında, Türkiye’de kabul edilmesi düşünülen yasanın içeriği karşılaştırılmıştır. Bulgular: Yasanın tümü üzerinde genel bir değerlendirme yapacak olur isek; daha önceden hiç olmayan bazı düzenlemelerin metinde yer aldığı, yasanın ruh sağlığı çalışma alanında görülen bir takım dağınık uygulamaları derleyici özelliğinin bulunduğu, insan haklarına ve ilgili uluslararası sözleşmelere genel olarak uygun olduğu; bunun yanında bazı hususların ise pratikte sorun yaratma ihtimalinin bulunduğu saptanmıştır. Sonuç: Bu gözden geçirmede, benzer yasaların uzun zamandan beri uygulanageldiği ABD’nin bir eyaletindeki tecrübelerimizden de yola çıkarak, bir takım hususlara değinmeyi amaçladık. Her iki ülke uygulamalarının birebir karşılaştırılmasından ziyade, buradaki tecrübelerimiz ışığında taslağın mevcut haliyle yasalaşması durumunda getireceği olumlu katkılar ve bunun yanında meslektaşlarımızın karşılaşabileceği muhtemel sorunlara da dikkat çekmek istedik.
Anahtar Kelime:

A Forensic Psychiatric Perspective on the Draft Mental Health Act of Turkey in Light of Similar Laws and Practice in a Foreign Jurisdiction

Öz:
Objective: Designated Acts for issues related to mental health are in force in many countries throughout the world. A mental health act is also expected to be approved in Turkey soon. Under the leadership of the Psychiatric Association of Turkey, non-governmental organizations operating in the field of mental health has contributed to the emergence of a comprehensive draft. The current draft, after extensive discussion and reiterations for almost a decade, was brought to a state close to its final form and accepted as a draft bill, ready to be legislated in the Turkish Grand National Assembly. This review will discuss the potential impact of the law in matters involving Forensic Psychiatry, and present our recommendations. Method: Current draft, which has not yet been finalized, was compared to similar statutes in Massachusetts, USA, and potential benefits and pitfalls were discussed in light of experience with these laws in this jurisdiction. Results: The draft introduces several new concepts and practices which have never existed in Turkey before. It also attempts to organize some of the existing de facto clinical practices in a uniform manner. As a whole, it appears to be in compliance with human rights and related international treaties. However, it is likely that some of the sections might have compliance issues in daily practice. Conclusion: In this review, we aimed to draw attention to a number of issues, based on our experience in Massachusetts, USA, where similar laws have been in force for a very long time. Rather than literally comparing the statutes in both jurisdictions, we attempted to emphasize positive aspects as well as likely problems that we might encounter should Turkish draft be legislated in the present form.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Appelbaum PS, Bateman AL (1979) Competency to consent to voluntary psychiatric hospitalization: A theoretical approach. Bull Am Acad Psychiatry Law 7:390-9.
  • Appelbaum PS, Grisso T (1995) The MacArthur treatment competence study. Law Hum Behav 19:105-26.
  • Arikan R, Appelbaum PS, Sercan M ve ark. (2007) Civil commitment in Turkey: reflections on a bill drafted by psychiatrists. Int J Law Psychiatry 30:29-35.
  • Freeman M, Pathare S (2005) WHO resource book on mental health, human rights and legislation. World Health Organization. 8.3.1. ISBN 92 4 156282 X.
  • Freemon FR (2001) The origin of the medical expert witness: the insanity of Edward Oxford. J Leg Med 22:349–73.
  • Güriz A (2016) Hukuk Başlangıcı. Ankara, Siyasal Kitabevi, s. 77.
  • Gold LH (2010) Rediscovering Forensic Psychiatry. American Psychiatric Publishing Textbook of Forensic Psychiatry. 2. Baskı, RI Simon ve LH Gold (ed.). Arlington, VA, ABD, American Psychiatric Publishing, s. 3-41.
  • Hasta Hakları Yönetmeliği 1998 Resmî Gazete Tarihi: 01.08.1998 Resmî Gazete Sayısı: 23420. https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4 847&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=hasta%20haklar%C4%B1.
  • Karakaşlı AA, Mutlu E, Aki ÖE, Ak S (2018) Macarthur Competence Assessment Tool For Treatment (Maccat-T) Ölçeğinin Türkçe Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması Ön Verileri. Turk Psikiyatri Derg 29(Ek-2):110.
  • Massachusetts General Law, USA, Part II, Title II, Chapter 190B, Article V, 5-416. https://malegislature.gov/Laws/GeneralLaws/PartII/TitleII/ Chapter190B/ArticleV/Section5-416.
  • Massachusetts General Law, USA, Part I, Title XVII, Chapter 119, Section51a https://malegislature.gov/laws/generallaws/parti/titlexvii/chapter119/ section51a
  • Massachusetts General Law, USA, Part I, Title XVII, Chapter 119, Section35 https://malegislature.gov/Laws/GeneralLaws/PartI/TitleXVII/Chapter119/ Section 35.
  • Nesipoğlu G (2017) Zorunlu Yatış Özelinden Ulusal “Ruh Sağlığı Yasası’’nın Önemi ve Gerekliliği Turkiye Klinikleri J Med Ethics 25:49-56.
  • Öncü F, Sercan M (2007) Ceza Hukukunda Adli Psikiyatri. Adli Psikiyatri Uygulama Kılavuzu,1. Baskı, Sercan M (ed), Ankara, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, s. 35-6.
  • Sert G, Özçelik H, Yıldırım G (2019) Türkiye’de Akıl Hastalığı Olan Hastalarda Zorla Yatırma ve Zorla Tedavi/ Hukuki ve Etik Sorunlar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 9:393- 404. Doi: 10.31020/mutftd.595300
  • Sullivan TM (1974) The involuntarily confined mental patient and informed consent to psychiatric treatment. Loy U Chi LJ 5:578.
  • TBMM Esas numarası: 2/858. Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu. https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-0858.pdf
APA Ak S, Arikan R (2021). Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. , 51 - 55. 10.5080/u25472
Chicago Ak Sertaç,Arikan Rasim Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. (2021): 51 - 55. 10.5080/u25472
MLA Ak Sertaç,Arikan Rasim Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. , 2021, ss.51 - 55. 10.5080/u25472
AMA Ak S,Arikan R Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. . 2021; 51 - 55. 10.5080/u25472
Vancouver Ak S,Arikan R Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. . 2021; 51 - 55. 10.5080/u25472
IEEE Ak S,Arikan R "Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi." , ss.51 - 55, 2021. 10.5080/u25472
ISNAD Ak, Sertaç - Arikan, Rasim. "Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi". (2021), 51-55. https://doi.org/10.5080/u25472
APA Ak S, Arikan R (2021). Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 32(1), 51 - 55. 10.5080/u25472
Chicago Ak Sertaç,Arikan Rasim Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 32, no.1 (2021): 51 - 55. 10.5080/u25472
MLA Ak Sertaç,Arikan Rasim Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.32, no.1, 2021, ss.51 - 55. 10.5080/u25472
AMA Ak S,Arikan R Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2021; 32(1): 51 - 55. 10.5080/u25472
Vancouver Ak S,Arikan R Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2021; 32(1): 51 - 55. 10.5080/u25472
IEEE Ak S,Arikan R "Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi." Türk Psikiyatri Dergisi, 32, ss.51 - 55, 2021. 10.5080/u25472
ISNAD Ak, Sertaç - Arikan, Rasim. "Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi". Türk Psikiyatri Dergisi 32/1 (2021), 51-55. https://doi.org/10.5080/u25472