Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki

Hilal ŞAHİN, (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Diyetetik Anabilim Dalı, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Erzincan, Türkiye)
Arzu YILDIRIM, (Yalova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, Hemşirelik Bölümü, Yalova, Türkiye)
Rabia HACIHASANOĞLU AŞILAR, (Yalova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Hemşirelik Bölümü, Yalova, Türkiye)
Kadir ÇEBİ, (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Toplum Beslenmesi Anabilim Dalı, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Erzincan, Türkiye)
Demet GÜNEŞ (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Hemşirelik Bölümü, Erzincan, Türkiye)
Türk Uyku Tıbbı Dergisi
12 4
Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 39 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064 İndeks Tarihi: 27-07-2022

Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki

Öz:
Amaç: Bu araştırma, birinci basamak sağlık kurumuna başvuran bireylerde beslenme davranışları ile uyku kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile yapıldı. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ilişki arayıcı özellikte olan bu araştırma Erzincan il merkezinde bulunan üç aile sağlığı merkezine herhangi bir nedenle başvuran bireylerle (s=316) Eylül-Kasım 2018 tarihlerinde yapıldı. Veriler Tanımlayıcı Soru Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği Beslenme alt boyutu ve Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi ile toplandı. Bireylerin boy ve kilo ölçümleri yapıldı. Bulgular: Bireylerin %63,6’sının uyku kalitesinin kötü ve Beslenme alt boyutu puan ortalamasının 16,64±4,41 olduğu belirlendi. Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi toplam puan ortalaması ile Beslenme alt boyutu puan ortalaması arasında negatif yönde çok zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki belirlendi [r=-0,196 (%95 güven aralığı -0,297)-(-0,085)]. Sonuç: Bu araştırmada bireylerin yarıdan fazlasının uyku kalitelerinin kötü ve sağlıklı beslenme davranışlarının orta düzeyin üzerinde olduğu saptandı. Bireylere kötü uyku ve olumsuz beslenme davranışlarına neden olan faktörleri önlemeye yönelik sağlık profesyonelleri tarafından eğitim programları düzenlenmesi önerilmektedir
Anahtar Kelime:

The Relationship Between Nutritional Behaviours and Sleep Quality in Individuals Applying to Primary Healthcare Organizations

Öz:
Objective: This study aimed to determine the relationship between nutritional behaviours and sleep quality in individuals applying to primary health care organization. Materials and Methods: This descriptive and correlational study was conducted in September-November 2018 with individuals who applied to three primary care clinics in central Erzincan for various reasons (s=316). Data was collected using a descriptive questionnaire, the nutrition sub-dimension of the Healthy Lifestyle Behaviour Scale and the Pittsburgh Sleep Quality Index. The height and weight of the individuals were measured. Results: It was determined that 63.6% of the individuals had poor sleep quality and the average score of the nutrition sub-dimension was determined to be 16.64±4.41. A slightly negative and significant relationship was found between the total score averages of the Pittsburgh Sleep Quality Index and nutrition sub-dimension (r=-0.196 [95% confidence interval: (-0.297)-(-0.085)]. Conclusion: In this study, more than half of the individuals had low levels of sleep quality and above-average levels of healthy nutritional behaviour. It is recommended for healthcare professionals to conduct training programs towards preventing the factors that cause poor sleep quality and unhealthy nutritional behaviour in individuals.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Türkiye Beslenme Rehberi TÜBER 2015, T.C. Sağlık Bakanlığı, Yayın No:1031, Ankara, 2016. Available from: https://hsgm.saglik.gov. tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/ rehberler/2015-beslenme-rehberi.pdf
  • 2. Stanley N. The physiology of sleep and the impact of ageing. Eur Urol Suppl 2005;3:17-23.
  • 3. Cappuccio FP, D’Elia L, Strazzullo P, Miller MA. Quantity and quality of sleep and incidence of type 2 diabetes: a systematic review and metaanalysis. Diabetes Care 2010;33:414-20.
  • 4. Buysse DJ. Sleep health: can we define it? Does it matter? Sleep 2014;37:9-17.
  • 5. Frank S, Gonzalez K, Lee-Ang L, Young MC, Tamez M, Mattei J. Diet and sleep physiology: public health and clinical ımplications. Front Neurol 2017;8:393.
  • 6. Taheri S, Lin L, Austin D, Young T, Mignot E . Short sleep duration is associated with reduced leptin, elevated ghrelin, and increased body mass index. Plos Med 2004;1:210-7.
  • 7. Spiegel K, Tasali E, Penev P, Van Cauter E. Sleep curtailment in healthy young men is associated with decreased leptin levels, elevated ghrelin levels, and increased hunger and appetite. Ann Intern Med 2004;141:846-50.
  • 8. Zigman JM, Elmquıst JK. Minireview: From anorexia to obesity the yin and yang of body weight control Endocrinology 2003;144:3749-56.
  • 9. Sun Y, Ahmed S, Smith RG. Deletion of ghrelin ımpairs neither growth nor appetite. Mol Cell Biol 2003; 23:7973-81.
  • 10. St-Onge MP, Roberts A, Shechter A, Choudhury AR. Fiber and saturated fat are associated with sleep arousals and slow wave sleep. J Clin Sleep Med 2016;12:19-24.
  • 11. Afaghi A, O’Connor H, and Chow CM. High-glycemic-index carbohydrate meals shorten sleep onset. Am J Clin Nutr 2007;85:426-30.
  • 12. Peuhkuri K, Sihvola N, Korpela R. Diet promotes sleep duration and quality. Nutr Res 2012;32:309-19.
  • 13. Chaput JP. Sleep patterns, diet quality and energy balance. Physiol Behav 2014;134:86-91.
  • 14. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The healthpromoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res 1987;36:76-81.
  • 15. Esin MN. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. Hemşirelik Bült 1999;12:87-96.
  • 16. Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The pittsburgh sleep quality ındex: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatr Res 1989;28:193-213.
  • 17. Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburgh uyku kalitesi indeksi’nin geçerliliği ve güvenirliliği. Turk Psikiyatr Derg 1996;7:107-15.
  • 18. WHO. Obesity: preventing and managing the global epidemic. World Health Organ Tech Rep Ser 894, Geneva, 2000. Available from: https://www.who.int/nutrition/publications/obesity/ WHO_TRS_894/en/
  • 19. Çakir B, Nişancı Kılınç F, Özata Uyar G, Çiler Özenir, Ekici EM, Karaismailoğlu E. The relationship between sleep duration, sleep quality and dietary intake in adults. Sleep Biol Rhythms 2020;18:49-57.
  • 20. Gezmen M. Aksoy M. Uyku regülasyonu ve beslenme. Med J Göztepe Train Res Hosp 2009;24:9-15.
  • 21. Doo M. Kim Y. Association between sleep duration and obesity is modified by dietary macronutrients intake in Korean. Obesity Res Clin Pract 2016;10:424-31.
  • 22. Salahuddin M, Maru TT, Kumalo A, Perumal SRP, Bahammam AS, Manzar D. Validation of the Pittsburgh sleep quality index in community dwelling Ethiopian adults. Health Qual Life Outcomes 2017;15:58.
  • 23. Landry GJ, Best JR, Liu-Ambrose T. Measuring sleep quality in older adults: a comparison using subjective and objective methods. Front Aging Neurosci 2015;7:166.
  • 24. Hinz A, Glaesmer H, Brahler E, Loffler M, Engel C, Enzenbach C, Hegerl U, Christian Sander C. Sleep quality in the general population: psychometric properties of the Pittsburgh Sleep Quality Index, derived from a German community sample of 9284 people. Sleep Med 2017;30:57-63.
  • 25. Chen SH, Chen SC, Lai YP, Chen PH, Huang TY, Lin CC, Yeh KY. Correlates between health beliefs and health-promoting lifestyle profiles in the development of metabolic syndrome in Taiwan. Asia Pac J Public Health 2019;31:30-8.
  • 26. Şanlier N, Pehlivan M, Sabuncular G, Bakan S, Isguzar Y. Determining the relationship between body mass index, healthy lifestyle behaviors and social appearance anxiety. Ecol Food Nutr 2018;57:124-39.
  • 27. Dashti HS, Scheer FA, Jacques PF, Fava SL, Ordamas JM. Short sleep duration and dietary intake: epidemiologic evidence, mechanisms, and health implications. Adv Nutr 2015;6:648-59.
  • 28. Katagiri R, Asakura K, Kobayashi S, Suga H, Sasaki S. Low ıntake of vegetables, high ıntake of confectionary, and unhealthy eating habits are associated with poor sleep quality among middle-aged female japanese workers. J Occup Health 2014; 56:359-68.
  • 29. Yoneyama S, Sakurai M, Nakamura K, Morikawa Y, Miura K, Nakashima M, Yoshita K, Ishizaki M, Kido T, Naruse Y, Nogawa K, Suwazono Y, Sasaki S, Nakagawa H. Associations between rice, noodle, and bread ıntake and sleep quality in japanese men and women. Plos One 2014;9:105-98.
  • 30. Stelmach-Mardas M, Iqbal K, Mardas M, Schwingshackl L, Walkowiak J, Tower RJ, Boeing H. Synchronic inverse seasonal rhythmus of energy density of food intake and sleep quality: a contribution to chrono-nutrition from a Polish adult population. Eur J Clin Nutr 2017;71:718-22.
  • 31. Quick V, Byrd-Bredbenner C, White AA, Brown O, Colby S, Shoff S, Lohse B, Horacek T, Kidd T, Greene G. Eat, sleep, work, play: associations of weight status and health-related behaviors among young adult college students. Am J Health Prom 2014;29:64-72.
  • 32. Quick V, Shoff S, Lohse B, White A, Horacek T, Greene G. Relationships of eating competence, sleep behaviors and quality, and overweight status among college students. Eat Behav 2015;19:15-9.
  • 33. Kanerva N, Kronholm E, Partonen T, Ovaskainen ML, Kaartinen NE, Konttinen H, Broms U, Männistö S. Tendency toward eveningness ıs associated with unhealthy dietary Habits. Chronobiol Int 2012;29:920-7.
  • 34. Grigsby-Toussaint D, Shin J. Sleep duratıon, sleep quality, and factors influencıng food choices among supplemental nutrition assıstance program participants. Basic and Translational Sleep Science Apr 2018;41:73-4.
  • 35. Pehlivan Z, Ada EN, Öztaş G. Ev kadınlarının sosyal görünüş kaygıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe J Sport Sci 2017;28:11-23.
  • 36. Koçoğlu D. Konya kent merkezinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesinde sağlıkta sosyoekonomik eşitsizlikler (Yüksek lisans tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi, 2006. Available from: http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/ handle/123456789/8433/192628.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • 37. Polat Ü. Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Derg 2013;18:213-8.
  • 38. Tuğut N, Bekar M. Üniversite öğrencilerinin sağlığı algılama durumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki. Atatürk Üniv Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2008;11:17-26.
  • 39. Altay B, Çavuşoğlu F, Güneştaş İ. Tıp Fakültesi Hastanesi’nde Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler. Dokuz Eylül Üniv Hemşirelik Fakült Elektronik Derg 2015;8:12-8.
  • 40. Şahin H, Yildirim A, Aşilar HR, Güneş D. International Health Sciences Conference, Diyarbakır, Türkiye, 14-17 Kasım 2018, ss.150-5
  • 41. Altay B. Samsun 6 nolu sağlık ocağı bölgesinde 15-49 yaş evli kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Ondokuz Mayıs Üniv Tıp Derg 2006;23:1-8.
  • 42. Arslan C, Ceviz D. Ev hanımı ve çalışan kadınların obezite prevalansı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Fırat Univ Med J Health 2007;21:211-20.
  • 43. Ege E, Zincir H, Güneş G, Nevzat Bilgin N. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan personelin sağlıklı yaşam davranışları biçimi ve öz etkililik yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2003;14:83-92. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/986395
  • 44. Göktaş E, Çelik F, Özer H, Çıray Gündüzoğlu N. Obez Bireylerin Uyku Kalitesinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2015;8:156-61. Available from: https://dergipark. org.tr/en/download/article-file/753209
  • 45. Kaya H. Yetişkin kadınlarda uyku kalitesi ve gece yeme davranışıyla beden kitle indeksi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Haliç Üniversitesi, 2019. Available from: http://earsiv. halic.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12473/2192/593593. pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • 46. Hung HC, Yang YC, Ou HY, Wu JS, Lu FH, Chang CJ. The association between self-reported sleep quality and overweight in a chinese population. Obesity (Silver Spring) 2013;21:486-92.
  • 47. Özdemir Ç, Halıcı F, Özdemir İ, Görpelioğlu S, Akbıyık D, Suvak Ö, Aypak C, Yıkılkan H. 15-49 yaş kadınlarda aneminin uyku kalitesi üzerine etkisi. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2018;38:230-5.
  • 48. Malakouti SK, Foroughan M, Nojomi M, Ghalebandi MF, Zandi T. Sleep patterns, sleep disturbances and sleepiness in retired Iranian elders. Int J Geriatr Psychiatry 2009;24:1201-8.
  • 49. Bidulescu A, Din-Dzietham R, Coverson DL, Chen Z, Meng YX, Buxbaum SG, Gibbons GH, Welch VL. Interaction of sleep quality and psychosocial stress on obesity in African Americans: the Cardiovascular Health Epidemiology Study (CHES). BMC Public Health 2010;28:581-9.
  • 50. Aktaş H, Şaşmaz C, Kılınçer A, Mert E, Gülbol S, Külekçioğlu D. Kılar S, Yüce R, İbik Y, Uğuz E, Demirtaş A. Yetişkinlerde Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Uyku Kalitesi İle İlişkili Faktörlerin Araştırılması. Mersin Univ J Med Sci 2016;8:60-70.
  • 51. Olds TS, Maher CA, Matricciani L. Sleep duration or bedtime? Exploring the relationship between sleep habits and weight status and activity patterns. Sleep 2011;34:1299-307.
  • 52. Moraes W, Poyares D, Zalcman I, De Mello MT, Bittencourt LR, Santos SR, Tufik S. Association between body mass index and sleep duration assessed by objective methods in a representative sample of the adult population. Sleep Med 2013;14:312-8.
  • 53. Rahe C, Czira ME, Teismann H, Berger K. Associations between poor sleep quality and different measures of obesity. Sleep Med 2015;16:1225-8.
  • 54. Demir AU, Ardiç S, Firat H, Karadeniz D, Aksu M, Ucar ZZ, Sevim S, Ozgen F, Yilmaz H, İtil O, Peker Y, Aygul F, Kiran S, Gelbal S, Cepni Z, Akozer M. Prevalence of sleep disorders in the Turkish adult population epidemiology of sleep study. Sleep Biol Rhythms 2015;13:298-308.
  • 55. Rujnan T, Çaykara B, Sağlam Z, Pençe HH. Sigara bağımlılarında depresyon, anksiyete, uykululuk ve uyku kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. ACU Sağlık Bil Derg 2019;10:609-15.
APA Şahin H, Yıldırım Ar A, Hacıhasanoğlu Aşılar r, Cebi K, güneş d (2020). Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. , 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
Chicago Şahin Hilal,Yıldırım Ar Arzu,Hacıhasanoğlu Aşılar rabia,Cebi Kadir,güneş demet Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. (2020): 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
MLA Şahin Hilal,Yıldırım Ar Arzu,Hacıhasanoğlu Aşılar rabia,Cebi Kadir,güneş demet Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. , 2020, ss.29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
AMA Şahin H,Yıldırım Ar A,Hacıhasanoğlu Aşılar r,Cebi K,güneş d Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. . 2020; 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
Vancouver Şahin H,Yıldırım Ar A,Hacıhasanoğlu Aşılar r,Cebi K,güneş d Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. . 2020; 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
IEEE Şahin H,Yıldırım Ar A,Hacıhasanoğlu Aşılar r,Cebi K,güneş d "Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki." , ss.29 - 39, 2020. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
ISNAD Şahin, Hilal vd. "Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki". (2020), 29-39. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
APA Şahin H, Yıldırım Ar A, Hacıhasanoğlu Aşılar r, Cebi K, güneş d (2020). Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 7(1), 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
Chicago Şahin Hilal,Yıldırım Ar Arzu,Hacıhasanoğlu Aşılar rabia,Cebi Kadir,güneş demet Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Uyku Tıbbı Dergisi 7, no.1 (2020): 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
MLA Şahin Hilal,Yıldırım Ar Arzu,Hacıhasanoğlu Aşılar rabia,Cebi Kadir,güneş demet Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, vol.7, no.1, 2020, ss.29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
AMA Şahin H,Yıldırım Ar A,Hacıhasanoğlu Aşılar r,Cebi K,güneş d Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Uyku Tıbbı Dergisi. 2020; 7(1): 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
Vancouver Şahin H,Yıldırım Ar A,Hacıhasanoğlu Aşılar r,Cebi K,güneş d Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Uyku Tıbbı Dergisi. 2020; 7(1): 29 - 39. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
IEEE Şahin H,Yıldırım Ar A,Hacıhasanoğlu Aşılar r,Cebi K,güneş d "Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki." Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 7, ss.29 - 39, 2020. 10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
ISNAD Şahin, Hilal vd. "Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Bireylerde Beslenme Davranışları ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki". Türk Uyku Tıbbı Dergisi 7/1 (2020), 29-39. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2020.93064
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 0:9

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları