Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri

Uzunkoy, Ali

Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri

Ali UZUNKÖY (Harran Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Şanlıurfa, Türkiye)

Ulusal Travma Dergisi

362 34

Yıl: 2005 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 269 - 281 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri

Öz:

Cerrahi alan enfeksiyonları mortaliteyi, morbiditeyi, hastanede yatış süresini ve hastane masraflarını arttırması bakımından cerrahinin çok önemli ve ciddi bir problemidir. Cerrahi girişimi takiben, eğer implant kullanılmamış ise 30 gün içinde, implant kullanılmış ise bir yıl içinde gözlenen, cerrahi insizyon ve açılan veya manipüle edilen alanla ilgili enfeksiyonlar cerrahi alan enfeksiyonu olarak adlandırılır. Bu enfeksiyonlar insizyonel ve organ/alan cerrahi alan enfeksiyonu olmak üzere iki gruba ayrılır. Ayrıca, insizyonel cerrahi alan enfeksiyonları da yüzeyel ve derin olmak üzere iki grup halinde incelenir. Bu enfeksiyonlar mikroorganizma ile hasta bağışıklık sistemi arasındaki dengenin enfeksiyon ajanı lehine bozulması sonucu gelişir. Cerrahi alan enfeksiyonuna neden olan mikroorganizmaların başlıca kaynağı cilt, müköz membran ve intestinal sistem endojen florasıdır. Beslenme bozukluğu, diyabet, sigara kullanımı, immün cevap yetersizliği, hastanede kalış süresinin uzaması, uygun olmayan antimikrobiyal profilaksi operasyon odasının yetersiz ventilasyonu, asepsi ve antisepsi tekniklerine uyulmaması, cerrahi alanda yabancı materyal bulunması ve cerrahi teknik gibi pek çok faktör cerrahi alan enfeksiyonu gelişiminde rol oynar. Öpere edilecek olan her hastanın bu risk faktörleri açısından değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması cerrahi alan enfeksiyonlarının insidansını azaltacaktır. Bu çalışmada, cerrahi alan enfeksiyonları ile ilgili risk faktörleri ve önleme yöntemleri güncel literatür eşliğinde tartışılmaktadır.

Anahtar Kelime: Ameliyathane Cerrahi yara enfeksiyonu Risk faktörleri Hastalık oranı Asepsi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Mangram AJ, Horan TC, Pearson ML, Silver LJ, Jarvis WR Guideline for prevention of surgical site infection,1999. AJIC 1999; 27:97-134.
2. Fry DE. Surgical Site Infection: Pathogenesis and Prevention. 13, 200. www. Medscape.com. Release Date: February
3. Kılıç YA, Abbasoğlu O. Cerrahi alan enfeksiyonları: Giriş ve tanımlar. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001; 5:63-68. 4. Horan TC, Gaynes RP, Martone WJ, Jarvis WR, Emory TG. CDC definitions of nosocomial surgical site infections 1992; A modification of CDC definitions of surgical wound infections. Am J Infect Control 1992; 20: 271-4.
5. Garner JS, Jarvis WR, Emori TG, Horan TC, Hughes JM. CDC definitions for nosocomial infections. J İnfect Control 1988; 16:128-140.
6. Mangram AJ, Horan TC, Pearson ML, Silver LC, Jarvis WR. Guideline for prevention of surgical site infection,1999. Infection Control and Hospital Epidemiology, 1999; 20:247-278.
7. Martorell C, Engelman R, Corl A, Brown RB. Surgical site infections in cardiac surgery: an 11-year perspective. Am J Infect Control 2004; 32:63-8.
8. Thomas C, Cadwallader HL, Riley TV. Surgical-site infections after orthopaedic surgery: statewide surveillance using linked administrative databases. J Hosp Infect 2004; 57:25-30.
9. Smith RL; Bohl JK, McElearney ST, Friel CM, Barclay MM, Sawyer RG, et al. Wound infection after elective colorectal resection. Ann Surg 2004; 239: 599-607.
10. O’Neill PA, Kirton OC, Dresner LS, Tortella B, Kestner MM. Analysis of 162 colon injuries in patients with penetrating abdominal trauma: concominant stomach injury results in a higher rate of infection. J Trauma 2004; 56:304-313.
11. Taylor EW, Duffy K, Lee K, Hill R, Noone A, MacIntyre R, et al. Surgical site infection after groin hernia repair. Br J Surg 2004; 91:105-108
12. Shindholimath VV, Seenu V, Parshad R, Chaudhry R, Kumar A. Factors influencing wound infection following laparoscopic cholecystectomy. Trop Gastroenterol 2003; 24:90-92.
13. Patel SC, Jumba GF Akmal S. Laparoscopic appendectomy at the Aga Khan Hospital, Nairobi. East Afr Med J. 2003; 80: 447-451.
14. Marroni M, Fiorio M, Cao P Parlani G, Morosi S, Stagni G, et al. Nosocomial infections in vascular surgery: 1-year surveillance. Recenti Prog Med 2003; 94: 430-3.
15. Hollenbeak CS, Alfrey EJ, Sheridan K, Burger TL, Dillon PW. Surgical site infections following pediatric liver transplantation: risks and costs. Transpl Infect Dis 2003; 5:72-8.
16. Porras-Hernandez JD, Vilar-Compte D, Cashat-Cruz M, Ordorica-Flores RM, Bracho-Blanchet E, Avila-Fgueroa C. A prospective study of surgical site infections in a pediatric hospital in Mexico City. Am J Infect Control 2003;31:302-8
17. Eriksen HM, Chugulu S, Kondo S, Lingaas E. Surgical-site infections at Klimanjaro Christian Medical Center. J Hosp Infect 2003; 55: 14-20.
18. Erbay H, Yalcin AN, Serin S, Turgut H, Tomatir E, Çetin B. et al. Nosocomial infections in intensive care unit in a Turkish university hospital: a 2-year survey. Intensive Care Med 2003; 29: 1482-8.
19. Dokuzoğuz B. Cerrahi alan infeksiyonlarında mikrobiyoloji ve epidemiyoloji. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001; 5:84-87.
20. Willke A, Baksan S, Palabıyıkoğlu İ, Erdem B, Kökse T. Ankara Üniversitesi Tıp fakültesi İbn-i Sina Hastanesi’nde 1992-1998 yıllarında gözlenen hastane infeksiyonları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001; 5:31-7
21. Geyik FM, Kökoğlu ÖF Hoşoğlu S, Ayaz C, Boşnak V. Dicle Üniversitesi Hastanesi’nde nozokomiyal infeksiyonlar 1998. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2000;4:160-163.
22. Özkurt Z, Erol S, Parlak M, Yılmaz Ş. Atatürk Üniversitesi Hastanelerinde hastane infeksiyonları: 1998 yılı sonuçları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2000; 4:156-9.
23. Taşyaran MA, Ertek M, Çelebi S, Harbigil A, Kızıloğlu G. Atatürk Üniversitesi Hastanelerinde hastane infeksiyonları: 1999 yılı sonuçları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001; 5:38-42.
24. Erhan M, Tülek N, Mert A. SSK Ankara Eğitim Hastanesi’nde hastane infeksiyonları sürveyansı. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 1998; 2:94-98.
25. Çetin B, Yalçın AN, Turgut H, Kaleli İ, Orhan N. Pamukkale Üniversitesi Hastanesi’nde hastane infeksiyonları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 1999; 3: 161-4.
26. Nathens AB, Dellinger EP. Surgical site infections.Current Treatment Options in Infectious Diseases 2000; 2: 347-358.
27. Nichols RL.Preventing Surgical Site Infections: a surgeons perspective. Emerg Infect Dis 2001; 7:220-4.
28. Valenzuela-Flores AA, Rangel-Frausto MS, Gutierrez-Garcia JN, Valenzuela-Flores AG, Tabal-Galan N. Nosocomial infection surveillance: experience at a cardiology hospital in Mexico.Cir Cir 2004; 72: 41-6.
29. Schaberg DR, Culver DH, Gaynes RP. Major trends in the microbial etiology of nosocomial infection. Am J Med 1991;91:72S-5S.
30. Santos KR, Fonseca LS, Bravo Neto GP, Gontijo Filho PP. Surgical site infection: Rates, etiology and resistance patterns to antimicrobials among strains isolated at Rio de Janeiro University Hospital. Infection 1997; 25:217-20.
31. Mahmood A. Bacteriology of surgical site infections and antibiotic susceptibility pattern of isolated at a tertiary care hospital in Karachi. J Pak Med Assoc 2000;50:256-9.
32. Dağ Z, Çoşkun D, Göktaş P. Genel cerrahi kliniklerinde postoperatif nozokomiyal infeksiyon sürveyansı. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 1998;2: 103-11.
33. James RC, Mac Leod CJ. Induction of staphylococcal infections in mice with small inocula introduced on sutures. Br J Exp Pathol 1961; 42: 266-272.
34. Henderson B, Poole S, Wilson M. Microbial/host interactions in health and disease: who controls the cytokine network? Immunopharmacology 1996;35:1-21.
35. Demling R, LaLonde C, Saldinger P, Knox J. Multipleorgan dysfunction in the surgical patient:pathophysiology, prevention, and treatment. Curr Probl Surg 1993;30:345-414.
36. Bozfakioğlu Y. Cerrahi alan infeksiyonlarında patogenez ve sınıflama. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001; 5:91-94.
37. Elek SD, Conen PE. The virulence of Staphylococcus pyogenes for man: a study of the problem of wound infection. Br J Exp Pathol. 1957;38:573-580
38. Nichols RL, Smith JW, Klein DB, Trunkey DD, Cooper RH, Adinolfi MF al. Risk of infection after et penetrating abdominal trauma. N Engl J Med. 1984;311:1065-1070
39. Dellinger EP, Oreskovich MR, Wertz MJ, Hamasaki V, Lennard ES. Risk of infection following laparotomy for penetrating abdominal injury. Arch Surg. 1984;119:20-27.
40. Culver DH, Horan TC, Gaynes RP, Martoni WJ, Jarvis WR, Emori TG. et al. Surgical wound infection rates by wound class, operative procedure, and patient risk index. Am J Med. 1991; 91:152-157.
41. Uzunköy A. Cerrahi alan enfeksiyonlarında ameliyathanenin rolü. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004; 1:38-48.
42. Perl TM, Golub JE. New approaches to reduce Staphylococcus aureus nosocomial infection rates:treating S. aureus nasal carriage. Ann Pharmacother 1998; 32-16.
43. Kluytmans JA, Mouton JW, Ijzerman EP, Vandenbroucke-Grauls CM, Maat AW, Wagenvoort JH, et al.Nasal carriage of Staphylococcus aureus as a major risk factor for wound infections after cardiac surgery.J Infect Dis 1995; 171:216-9.
44. Slaughter MS, Olson MM, Lee JT Jr., Ward HB. A fifteen-year wound surveillance study after coronary artery bypass. Ann Thorac Surg 1993; 56:1063-8.
45. Bryan AJ, Lamarra M, Angelini GD, West RR, Breckenridge IM.Median sternotomy wound dehiscence: a retrospective case control study of risk factors and outcome. J R Coll Surg Edinb 1992; 37:305-8
46. Jones JK, Triplett RG. The relationship of cigarette smoking to impaired intraoral wound healing: a review of evidence and implications for patient care. J Oral Maxillofac Surg 1992; 50:237-40.
47. Post S, Betzler M, vonDitfurth B, Schurmann G, Kuppers P, Herfarth C. Risks of intestinal anastomoses in Crohn’s disease. Ann Surg 1991; 213:37-42.
48. Vamvakas EC, Carven JH, Hibberd PL. Blood transfusion and infection after colorectal cancer surgery. Transfusion 1996; 36:1000-8.
49. Jensen LS, Kissmeyer-Nielsen P, Wolff B, Qvist N. Randomised comparison of leucocyte-depleted versus buffy-coat-poor blood transfusion and complications after colorectal surgery. Lancet 1996; 348:841-5.
50. Moro ML, Toni A, Stolfi I, Carrieri MP, Braga M, Zunin C. Risk factors for nosocomial sepsis in newborn intensive and intermediate care units. Eur J Pediatr 1996;155:315-22.
51. Yalçın AN. Nozokomiyal Sepsis: Risk Faktörleri, Hastanede Yatış Süresi, Ek Maliyet, Prognozu Etkileyen Faktörler ve Mortalite. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 1998; 2: 230-236
52. Deulofeu F Cervello B, Capell S, Marti C, Mercade V.Predictors of mortality in patients with bacteremia:the importance of functional status. J Am Geriatr Soc 1998; 46:14-8.
53. Poutanen SM, Lovie M, Simon AE. Risk factors, clinical features and outcome of Acinetobacter bacteremia in adults. Eur J Clin Microb Infect Dis 1997; 16:737-40.
54. Pittet D, Li N, Woolson RF Wenzel RP. Microbiological factors influencing the outcome of nosocomial bloodstream infections: A 6-year validated, population based model. Clin Infect Dis 1997;24:1068-78
55. Trick WE, Scheckler WE, Tokars JI, Jones RC, Smith EM, Reppen ML, et al. Risk factors for radial artery harvest site infection following coronary artery bypass graft surgery. Clin Infect Dis 2000; 30:270–5.
56. Spelman DW, Russo P, Harrington G, Risk factors for surgical wound infection and bacteraemia following coronary artery bypass surgery. Aust NZJ Surg 2000;70:47-63
57. Karim H, Chafik K, Karim K, Moez H, Makki AM, Adnen el-H, et al. Risk factors for surgical wound infection in digestive surgery. Retrospective study of 3,000 surgical wounds. Tunis Med 2000; 78:634 – 40.
58. Malone DL, Genuit T, Tracy JK, Gannon C, Napolitano LM. Surgical Site Infections: Reanalysis of Risk Factors. Journal of Surgical Research 2002; 103:89-95.
59. Zerr KJ, Furnary AP, Grunkemeier GL, Bookin S, Konkere V, Starr A, et al. Glucose control lowere the risk of wound infection in diabetics after open heart operations. Ann Thorac Surg 1997; 63:356–61.
60. Lilienfeld DE, Vlahov D, Tenney JH, McLaughlin JS. Obesity and diabetes as risk factors for postoperative wound infections after cardiac surgery. Am J Infect Control 1988;16:3-6.
61. Terranova A. The effects of diabetes mellitus on wound healing. Plast Surg Nurs 1991;11(1):20-5.
62. Ziv Y, Church JM, Fazio VW, King TM, Lavery IC. Effect of systemic steroids on ileal pouch-anal anastomosis in patients with ulcerative colitis. Dis Colon Rectum 1996; 39:504-8.
63. Pons VG, Denlinger SL, Guglielmo BJ, Octavio J, Flaherty J, Derish P, et al. Ceftizoxime versus vancomycin and gentamicin in neurosurgical prophylaxis: a randomized, prospective, blinded clinical study. Neurosurgery 1993; 33:416-23.
64. Brown IW Jr, Moor GF Hummel BW, Marshall WG Jr, Collins JP. Toward further reducing wound infections in cardiac operations. Ann Thorac Surg 1996; 62:1783-9.
65. Hu SS, Fontaine F Kelly B, Bradford DS. Nutritional depletion in staged spinal reconstructive surgery. The effect of total parenteral nutrition. Spine 1998; 23:1401-5.
66. Leite JF Antunes CF Monteiro JC, Pereira BT. Value of nutritional parameters in the prediction of postoperative complications in elective gastrointestinal surgery. Br J Surg 1987;74:426-9.
67. Buzby GP, Mullen JL, Matthews DC, Hobbs CL, Rosato EF Prognostic nutritional index in gastrointestinal surgery. Am J Surg 1980; 139:160-7.
68. Christou NV, Nohr CW, Meakins JL. Assessing operative site infection in surgical patients. Arch Surg 1987; 122: 165-169.
69. Klein JD, Hey LA, Yu CS, et al. Perioperative nutrition and postoperative complications in patients undergoing spinal surgery. Spine 1996; 21:2676-82.
70. Anielski R, Barczynski M. Postoperative wound infections.III. Patient related risk factors. Przegl Lek 1998; 55:565–71.
71. Scott JD, Forrest A, Feuerstein S, Fitzpatrick P, Schentag JJ. Factors associated with postoperative wound infection. Infect Control Hosp Epidemiol 2001; 22:347–51.
72. Brennan MF Pisters PW, Posner M, Quesada O, Shike M, et al. prospective randomised trial of a total parenteral nutrition after major pancreatic resection for malignancy. Ann Surg 1994; 220:436-441.
73. Moore FA, Feliciano DV, Andrassy RJ, McArdle AH, Booth FV, Morgenstein-Wagner TB, et al. Early enteral feeding, compared with parenteral, reduces postoperative septic complications. The results of a meta-analysis. Ann Surg 1992; 216:172-83.
74. Senkal M, Mumme A, Eickhoff U, Geier B, Spath G, Wulfert D, et al. Early postoperative enteral immunonutrition: clinical outcome and costcomparison analysis in surgical patients. Crit Care Med 1997; 25:1489-96.
75. Kluytmans JA, Mouton JW, VandenBergh MF, Manders MJ, Maat AP, Wagenwoort JH, et al. Reduction of surgical-site infections in cardiothoracic surgery by elimination of nasal carriage of Staphylococcus aureus. Infect Control Hosp Epidemiol 1996; 17:780-5.
76. Boyce JM. Preventing staphylococcal infections by eradicating nasal carriage of Staphylococcus aureus: proceeding with caution. Infect Control Hosp Epidemiol 1996; 17:775-9.
77. Heys, S. D., Walker, L. G., Smith, I., Eremin, O. Enteral nutritional supplementation with key nutrients in patients with critical illness and cancer: A metaanalysis of randomized controlled clinical trials. Ann Surg 1999; 229:467–77.
78. Zacharias, A., and Habib, R. H. Factors predisposing to median sternotomy complications. Deep vs superficial infection. Chest 1996; 110:1173–8.
79. El Oakley R, Paul E, Wong PS, Yohana A, Magee P, Walesby R, et al. Mediastinitis in patients undergoing cardiopulmonary bypass: Risk analysis and midterm results. J Cardiovasc Surg 1997; 38:595–600.
80. Vamvakas EC, Carven JH. Transfusion of white-cell containing allogeneic blood components and postoperative wound infection: Effect of confounding factors. Transfus Med 1998; 8:29–36.
81. Nystrom PO, Jonstam A, Hojer G, Ling L. Incisional infection after colorectal surgery in obese patients. Acta Chir Scand 1987; 153: 225-227.
82. Blumenthal P, McIntosh P. Combined (estrogen and progestin) contraceptives. Pocked Guide for Family Planning Service Providers, 2nd ed. JHPIEGO Corporation: Baltimore, MD, 1996; p. 86-114.
83. Bitkover CY, Marcusson E, Ransjo U. Spread of coagulase-negative staphylococci during cardiac operations in a modern operating room. Ann Thorac Surg 2000; 69: 1110-1115.
84. Whyte W, Hambraeus A, Laurell G, Hoborn J. The relative importance of routes and sources of wound contamination during general surgery. II. Airborne. J Hosp Infect 1992; 22: 41-54.
85. Dharan S, Pittet D. Environmental controls in operating theatres. Journal of Hospital Infection 2002; 51: 79-84
86. Çakmakçı M. Modern Ameliyathanenin oluşturul- ması. I. Uludağ Cerrahi Hemşireliği Sempozyumu. Sempozyum Kitabı. Bursa 2002; 35-41.
87. Pittet D, Ducel G. Infectious risk factors related to operating rooms. Infect Control Hosp Epidemiol 1994; 15: 456-462.
88. Chosky SA, Modha D, Taylor GJ. Optimisation of ultraclean air. The role of instrument preparation. J Bone Joint Surg Br 1996; 78: 835-837
89. Woodheady K, Taylorz EW, Bannisterx G, Chesworth T, Hoffmank P, Humphreys H. Behaviours and rituals in the operating theatre. Journal of Hospital Infection (2002) 51: 241- 255
90. Mills SJC, Holland DJ, Hardy AE. Operatıve fıeld contamınatıon by the sweatıng surgeon. Aust NZJ Surg. 2000; 70: 837–839
91. Hubble MJ, Weale AE, Perez JV, Bowker KE, MacGowan AP, Bannister GC. Clothing in laminar flow operating theatres. J Hosp Infect 1996; 32: 1-7.
92. Verkkala K, Eklund A, Ojajarvi J, Tiittanen L, Hoborn J, Makela P. The conventionally ventilated operating theatre and air contamination control during cardiac surgery–bacteriological and particulate matter control garment options for low level contamination.Eur J Cardiothor Surg 1998; 14: 206-210.
93. Berger SA, Kramer M, Nagar H, Finklestein A, Frimmerman A, Miller HI. Effect of surgical mask position on bacterial contamination of the operative field. J Hosp Infect 1993; 23: 51-54.
94. Romney MG. Surgical face masks in the operating theatre: re-examining the evidence. J Hosp Infect 2001; 47: 251-256.
95. McLure HA, Tallboys CA, Yentis SM, Azadian BS. Surgical face masks and downward disposal of bacte- ria. Anaesthesia 1998; 53: 624-626.
96. Weightman NC, Banfield KR. Protective over-shoes are unnecessary in a day surgery unit. J Hosp Infect 1994;28:1–3.
97. Köksal F El yıkama. Sterilizasyon, dezenfeksiyon ve hastane enfeksiyonları. Ed: Günaydın M, Esen Ş, Saniç A. Leblebicioğlu H. Simad Yayınları, 2. baskı, Samsun, 2002: 215-226.
98. Rosenthal VD, McCormick RD, Guzman S, Villamayor C, Orellano PW. Effect of education and performance feedback on handwashing: The benefit of administrative support in Argentina hospitals. Am J Infect Control 2003; 31: 85-92.
99. Pittet D, Dharan S, Touveneau S, Sauvan V, Perneger TV. Bacterial contamination of the hands of hospital staff routine patient care. Arch Intern Med 1999; 159: 821-826.
100. Kaiser AB, Kernodle DS, Barg NL, Petracek MR. Influence of preoperative showers on staphylococcal skin colonization: a comparative trial of antiseptic skin cleansers. Ann Thorac Surg 1988; 45: 35-38.
101. Garibaldi RA, Skolnick D, Lerer T, Poirot A, Graham J, Krisuinas E, et al. The impact of preoperative skin disinfection on preventing intraoperative wound contamination. Infect Control Hosp Epidemiol 1988; 9: 109-113.
102. Earnshaw JJ, Berridge DC, Slack RC, Makin GS, Hopkinson BR. Do preoperative chlorhexidine baths reduce the risk of infection after vascular reconstruction. Eur J Vasc Surg 1989; 3: 323-326.
103. Sütçü Ş. Cerrahi Enfeksiyonların önlenmesi ve izlenmesi. I. Uludağ Cerrahi Hemşireliği Sempozyumu.Sempozyum Kitabı. Bursa 2002; p.24-28.
104. Seropian R, Reynolds BM. Wound infections after preoperative depilatory versus razor preparation. Am J Surg 1971; 121: 251-254. Recommended practices subcommittee AORN:
105. Proposed recommended practices for preoperative skin preparation of patients. AORN J 1982; 35: 918-923.
106. Hardin WD, Nichols RL. Handwashing and patient preoperative skin preparation. In: Malangoni MA, Ed. Critical issues in Operating room Management. Philadelphia: Lippincott-Raven 1997; p. 133-149
107. Sayek İ, Wittmann D. Cerrahi antibiyotik proflaksisi. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001; 5:95-102.

APA	Uzunkoy A (2005). Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. , 269 - 281.
Chicago	Uzunkoy Ali Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. (2005): 269 - 281.
MLA	Uzunkoy Ali Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. , 2005, ss.269 - 281.
AMA	Uzunkoy A Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. . 2005; 269 - 281.
Vancouver	Uzunkoy A Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. . 2005; 269 - 281.
IEEE	Uzunkoy A "Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri." , ss.269 - 281, 2005.
ISNAD	Uzunkoy, Ali. "Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri". (2005), 269-281.

APA	Uzunkoy A (2005). Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. Ulusal Travma Dergisi, 11(4), 269 - 281.
Chicago	Uzunkoy Ali Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. Ulusal Travma Dergisi 11, no.4 (2005): 269 - 281.
MLA	Uzunkoy Ali Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. Ulusal Travma Dergisi, vol.11, no.4, 2005, ss.269 - 281.
AMA	Uzunkoy A Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. Ulusal Travma Dergisi. 2005; 11(4): 269 - 281.
Vancouver	Uzunkoy A Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri. Ulusal Travma Dergisi. 2005; 11(4): 269 - 281.
IEEE	Uzunkoy A "Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri." Ulusal Travma Dergisi, 11, ss.269 - 281, 2005.
ISNAD	Uzunkoy, Ali. "Cerrahi alan enfeksiyonları: risk faktörleri ve önleme yöntemleri". Ulusal Travma Dergisi 11/4 (2005), 269-281.