Yıl: 2005 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 88 - 99 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış

Öz:
Bebeklik döneminde duygusal gelişimin sağlıklı olabilmesinde anahtar rolü ana-baba oynamaktadır. Bebeklikteki bağlanma kavramı; anne-baba ya da birincil bakım verenlere olumlu tepkilerin verilmesi, bu kişilere yönelme, arama, bağlanılan kişinin varlığının duyumsanmasına eş zamanlı olarak rahatlama duygusunun eşlik etmesi gibi duygu ve davranış örüntülerinin tümünü kapsamaktadır. Bağlanma bebekle birincil bakım veren arasında gelişen ve bebekte güven duygusunu yerleştiren güçlü bir bağdır. İlk yılın ikinci yarısında bebek kendisinin ihtiyaçlarına yanıt veren kişiye bağlanmaya başlar. "Bağlanma nasıl gelişir?, etkileyen faktörler nelerdir?, güvenli bağlanma nasıl ölçülür?" gibi sorular hem pratik hem teorik olarak ilgi çekmekte ve değişik bakış açılarıyla farklı yanıtlar bulmaktadır. Çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkan birçok psikopatolojinin kaynağı, bebeğin birincil bakıcısı ile olan ilişkisinin niteliği ile yakından ilişkilidir. Ortaya çıkan çoğu patoloji, bu ilişkinin ele alınmasını gerektirmekte ve klinik açıdan tedavinin temelini oluşturmaktadır. Bebeklik döneminde yaşanan patolojik bağlanma örüntülerinin gelecekteki ilişkiler üzerindeki etkisi günümüzde önemini koruyan bir konu niteliğindedir. Bu nedenle, bebek ile birincil bakıcısı arasındaki ilişki örüntülerinin berraklaştırılması ve dinamiklerin saptanması önem kazanmaktadır. Bu gözden geçirme yazısında, Bolwby'nin bağlanma kuramı çerçevesinde ilgili literatür incelenmiştir. Bağlanma konusunda yapılan hayvan ve insan çalışmaları, bağlanmanın değerlendirilmesi, bağlanma türleri ve bağlanma oluşumunda etkili olan süreçler tartışılmıştır.
Anahtar Kelime: Süt çocuğu Duygusal semptomlar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ainsworth MDS, Blehar MC, Waters E ve ark. (1978) Patterns of attachment: Assessed in the Strange Situation and at home. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Ainsworth MDS, Bell SM (1970) Attachment, exploration, and separation: illlustrated by the behavior of one-year-olds in a strange situation. Child Dev, 41: 49-67.
  • Altuğ BF, Özkan I (1996) Bilişsel Süreçlerin Gelişimi. Psikiyatri Bülteni, 4(2):58-64.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, IV. Baskı (DSM-IV) Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington DC, çev: E. Köroğlu, Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
  • Atasoy Z, Ertürk D, Şener Ş (1997) Altı ve on iki aylık bebek­lerde bağlanma. Türk Psikiyatri Dergisi, 8(4):266-279.
  • Atasoy Z (1996) 6 Aylık Bebeklerde Bağlanma. Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı.
  • Biller HB (1993) Fathers and Families Paternal Factors in Child Development. London, Auburn House.
  • Bloom KC (1995) The development of attachment behaviors in pregnant adolcccnts. Nurs Res, 44(5) : 284-289.
  • Boccio M, Laudenslager MN, Retic ML (1994) Intrinsic and extrinsic factors affect infant responses to maternal separation. Psychiatry, 57: 43-50.
  • Bowlby J (1988) A Secure Base: Clinical Applications of Attachment Theory. London, Routlcdgc.
  • Casiddy J (1988) Child-mother attachment and the self in six year olds. Child Dev, 59: 121-134.
  • Casiddy J (1986) The ability to negotiate the enviroment: an aspect of infant of competence as related to quality of attach­ment. Child Dev, 57:331-337.
  • Coates SW (2004) John Bowlby and Margaret S. Mahler: their lives and theories. J Am Psychoanal Assoc, 52(2):571-601.
  • Cohn JF, Tronick EZ (1987) Mother-infant face-to-facc inter­action: the sequence literature. Adolcsencc, 14(76): 952-970.
  • Cyntia A, Stiftcr CA, Coulchan CM vc ark. (1993) Linking employment to attachment: the ncdiating effects of maternal separation anxiety and interactive behavior. Child Dcv, 64: 1451-1460.
  • Çevik A, Ceyhun B (1993) Türkiye'de babalar ve aile içinde değişen rolleri: psikodinamik bir değerlendirme. Psikiyatri Bülteni, 2(3): 121-126.
  • Denham SA (1993) Maternal emotional responsiveness and Toddler's social-emotional complctcncc. J Child Psychol Psychiatry, 34: 715-728.
  • Dodson F (1995) Çocuk Yaşken Eğilir: Doğumdan Altı Yaşa Kadar Çocuk Bakımı ve Eğitimi. (Çev. S Selvi), İstanbul, Özgür Yayınları.
  • Donley MG (1993) Attachment and the emotional unit. Fam Process, 32:3-22.
  • Erkuş A (1994) Psikolojik Terimler Sözlüğü. Ankara, Emel Matbaacılık.
  • Galbo JJ (1984) Adolcccnt perceptions of significant adults: a review of the literature. Adolesencc, 76: 952-970.
  • Gewirtz JL, Nogucras MP. (1992) Skinner's legacy to human infant behavior and development. Am Psychol, 11(47):1411-1422.
  • Goldsmith HH, Alansky JA (1987) Maternal and infant tem­peramental predictors and attachment: a meta-analytic review. J Consult Clin Psychol, 6 (55):805-816.
  • Goodfriend MS (1993) Treatment of attachment disorder of infancy in a neonatal intensive care unit. Pediatrics, 1:139-142.
  • Habip B (1996) Çocuk Psikanizi Tarihi Üzerine Cogito "Yüzyılın Psikoanalizi. Istanbul, Altan Matbaacılık.
  • Hazan C, Shaver P (1987) Romantic love conceptualized as an attachment process. J Pers Soc Psychol, 52: 511-524.
  • Hazan C, Shaver PR (1994), Attachment as an organizational framework for research on close relationships. Psychol Inquiry, 1:1-22.
  • Holmes J (1993) Attachment theory: a biological basis for psy­chotherapy. Br J Psychiatry, 163: 430-438.
  • Hortaçsu N (1991) İnsan İlişkileri. Ankara, İmge Kitapevi.
  • Ijzcndoorn MH Kroonenbcrg PM (1988) Cross-cultural pat­terns of attachment: a meta-analysis of the strange situation. Child Dev, 5:147-156.
  • Isabella RA (1993) Origins of attachment: maternal interactive behavior across the first year. Child Dev, 64:605-621.
  • Joseph R (1992) The Right Brain and the Unconscious Discovering the Stranger Within. New York, Plenum Press.
  • Kaplan RM, Saccuzzo DP (1989) Psychological Testing Principles, Applications and Issues. California, Brooks/Cole Publishing Company.
  • Kaplan HI, Sadock BJ, Grebb JA (1994) Synopsis of Psychiatry. Baltimore Maryland, s.161-165.
  • Kemp VH, Page C (1986) The psychosocial impact of a high-risk pregnancy on the familiy. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs, 15(3): 232-236.
  • LeCroy CW (1988) Parent adolescent intimacy: impact on adolcent functioning. Adolescence, 89: 137-147.
  • Park LE, Crocker J, Mickclson KD (2004) Attachment styles and contingencies of self-worth.Pers Soc Psychol Bull, 30(10):1243-54.
  • Lewis M (1990) Models of Developmental Psychopathology. M. Lewis ve S. M. Miller (Eds.) Handbook of Developmental Psychopathology. New York, Pleneum Press.
  • Main M, Cassidy J (1988) Categories of response to reunion with the parent at age 6: predictable from infant attachment classifications and stable over a 1 month period. Dev Psychol, 24(3): 415-426.
  • Morgan CT (1991) Psikolojiye Giriş: Ders Kitabı. Çev. H.Ü. Psikoloji Bölümü. Yayın sorumlusu: Sirel Karakaş. Ankara, Meteksan
  • Pearson JL, Cowan PA, Cowan CP vc ark. (1993) Adult attach­ment and adult child-order parent relationships. Am J Orthopsychiatry, 4: 606-613.
  • Rijt-Plooij HHC, Plooij FX (1993) Distinct periods of mother infant conflict in normal development: sources of progress and germs of pathology. J Psychol Psychiatry, 34, (2): 229-245.
  • Roe KV, Drivas A (1993) Planned conception and infant func­tioning at age three months: a cross-cultural study. Am J Orthopsychiatry, 63(1):120-125.
  • Ruble DN, Fleming AS, Stangor C ve ark. (1990) Transition to modcrhood and the self: measurement, stability, and change. J Pers Psychol, 3: 450-463.
  • Schrier AM, Harlow HF (1958) Effect of reserpinc on avoid­ance of humans by Rhesus monkeys. J Gen Psychol, 59(2):149-55.
  • Schaffer HR, Emerson PE (1964) Monographs of the Society For Research in Child Development. 29, 3 (Serial No: 94).
  • Seifert KL, Hoffnung RJ (1987) Child and Adolescent Development. Boston, Hougton Miffling Company.
  • Shaver PR, Mikulinccr M (2002) Attachment-related psychodynamics.Attach Hum Dev, 4(2):133-161.
  • Soysal AŞ (1999) Erken Doğan Bebeklerle Normal Doğan Bebeklerin Psikomotor ve Duygusal Gelişimlerinin Karşılaştırılmasına İlişkin Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
  • Soysal AŞ, Ergenekon E, Aksoy E (1999) Yenidoğan döneminde hastanede uzun süreli tedavi görmenin bağlanma örüntüsü üzerindeki etkileri: Bir olgu sunumu. Klinik Psikiyatri Dergisi, 2: 266-270.
  • Soysal AŞ, Ergenekon E, Eroğlu D ve ark. (2000a) Bebekleri tanı açısından yüksek-standart risk altında olan annelerin duygudurumlarının kısa süreli yardım grupları ile değer­lendirilmesi. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 8 (2):106-111.
  • Soysal AŞ, Ergenekon E, Öktem F ve ark. (2000b) Doğum türü değişkeninin bağlanma örüntüsü üzerindeki etkilerinin incelen­mesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3(2):75-85.
  • Şener Ş, Özdemir D, Şahin MV (1995) Tepkisel Bağlanma Bozukluğu: Bir olgu sunumu. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(1), 28-34.
  • Şener Ş, Türkmen F (1989) Yetiştirme Yurdundaki Çocuklarda Nesne Bağımlılığının İncelenmesi. (Yayınlanmamış bir çalışma).
  • Troy NW (1995) The time of this first holding of the infant and maternal self-esteem related to feelings of maternal attach­ment. Women Health, 32(3): 59-72.
  • Waters E, Crowell J, Elliott M ve ark. (2002) Bowlby's secure base theory and the social/personality psychology of attachment styles: work(s) in progress. Attach Hum Dev, 4(2):230-42.
  • Yalın A (1979) Baba çocuk etkileşimi. Türk Psikoloji Dergisi, 2: 28-32.
  • Zeanah CH, Bcnoit D, Barton M ve ark. (1993) Representations of attachment in mothers and their one year old infants. J Am Acad Child Adolescent Psychiatry, 32 (2): 278-286.
  • Zeanah CH, Boris NW, Larriey JA (1997) Infant development and dcvclopmantal risk: a review of the past 10 years. J Am Acad Child Adolescent Psychiatry, 36(2): 165-178.
  • Zeanah CH (1993) Subjectivity in parent-infant relationships: contributions from attachment research. Adolescent Psychiatry, 19:121-136.
APA SOYSAL A, BODUR Ş, İŞERİ E, ŞENOL S (2005). Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. , 88 - 99.
Chicago SOYSAL A. Şebnem,BODUR Şahin,İŞERİ Elvan,ŞENOL Selahattin Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. (2005): 88 - 99.
MLA SOYSAL A. Şebnem,BODUR Şahin,İŞERİ Elvan,ŞENOL Selahattin Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. , 2005, ss.88 - 99.
AMA SOYSAL A,BODUR Ş,İŞERİ E,ŞENOL S Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. . 2005; 88 - 99.
Vancouver SOYSAL A,BODUR Ş,İŞERİ E,ŞENOL S Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. . 2005; 88 - 99.
IEEE SOYSAL A,BODUR Ş,İŞERİ E,ŞENOL S "Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış." , ss.88 - 99, 2005.
ISNAD SOYSAL, A. Şebnem vd. "Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış". (2005), 88-99.
APA SOYSAL A, BODUR Ş, İŞERİ E, ŞENOL S (2005). Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri Dergisi, 8(2), 88 - 99.
Chicago SOYSAL A. Şebnem,BODUR Şahin,İŞERİ Elvan,ŞENOL Selahattin Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri Dergisi 8, no.2 (2005): 88 - 99.
MLA SOYSAL A. Şebnem,BODUR Şahin,İŞERİ Elvan,ŞENOL Selahattin Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.8, no.2, 2005, ss.88 - 99.
AMA SOYSAL A,BODUR Ş,İŞERİ E,ŞENOL S Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2005; 8(2): 88 - 99.
Vancouver SOYSAL A,BODUR Ş,İŞERİ E,ŞENOL S Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2005; 8(2): 88 - 99.
IEEE SOYSAL A,BODUR Ş,İŞERİ E,ŞENOL S "Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış." Klinik Psikiyatri Dergisi, 8, ss.88 - 99, 2005.
ISNAD SOYSAL, A. Şebnem vd. "Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış". Klinik Psikiyatri Dergisi 8/2 (2005), 88-99.