Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i
Yıl: 2006 Cilt: 0 Sayı: 38 Sayfa Aralığı: 161 - 184 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i
Öz: Bu araştırmanın amacı, Anadolu’da Türk öncesi Bizans yerleşme mirası ile Türklerin Anadolu öncesi kentleşme deneyimlerinin sentezi olarak Anadolu Selçuklu Devleti siyasal-yönetsel düzeninin egemen olduğu 1075-1277 zaman aralığında Anadolu coğrafyasında örgütlendiği öngörülen kentsel mekân organizasyonlarına dönük model ya da modellerin geliştirilmesidir. Araştırmada, Selçuklu kentlerinin demografik büyüklüklerinin nasıl bir yöntem ile tespit edilebileceği ve kent model(ler)ini biçimlendiren unsurların neler olabileceği soruları kapsamında, döneme ilişkin özgün tarihi kaynakların, mimari yapı kalıtları ve arkeolojik bulgular eşliğinde irdelenmesi ve elde edilen bulguların harita ya da planlar üzerine aktarılmasına dayanan bir yöntem kurgulanmıştır.
Anahtar Kelime: A Bimension of Anatolion-Turkish: Urban History Anatolion Turkish Urban Models During the Seljuk Period
Öz: The aim of this study is to determine urban model(s) that were organized as the synthesis of the Byzantine settlement culture in Anatolia and urbanization experiences of Turks in Central Asia and Iran, during the Seljuk period. The methodology of this study is based on examining the original historical manuscripts, archaeological finding and architectural remains and their transferring to the maps in terms of the questions how is it possible to determine the demographical size of Seljuk cities and which were the elements that are shaped the urban models.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- AKŞİT, Ahmet (1997), “Selçuklular Devrinde Kayseri Şehrinin Nüfus ve Etnik Durumu”, I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu (11-12 Nisan 1996), s.3-12, Kayseri.
- ALTUN, Ara (1981-1982), “Kütahya’nın Türk Devri Mimarisi (Bir Deneme)”, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılına Armağan: Kütahya, s.171-700, İstanbul.
- ARIK, Feda Şamil (1991), “Selçuklular Zamanında Anadolu’da Veba Salgınları”, A.Ü.Tarih Araştırmaları Dergisi, XV/26, s.27-57, Ankara.
- ARIK, Feda Şamil (1992), “Selçuklular Zamanında Anadolu’da Meydana Gelen Depremler”, A.Ü. Tarih Araştırmaları Dergisi, XVI/27, s.13-32, Ankara.
- ASLANAPA, Oktay (1984), Türk Sanatı II; Anadolu Selçuklularından Beylikler Devrinin Sonuna Kadar, Kervan Yayınları, İstanbul.
- BARKAN, Ömer Lûtfi (1953), “Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”, Türkiyat Mecmuası, X, s.1-26, İstanbul.
- BAYKARA, Tuncer (1985), Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- BAYKARA, Tuncer (1996), “Ulu cami: Selçuk Şehrinde İskânı Belirleyen Bir Kaynak Olarak”, TTK Belleteni, LX/227, s.34-59, Ankara.
- BAYRAM, Mikail (1997), “Selçuklu Veziri Kadı İzzeddin Tarafından Düzenlenen Bir Vakıf-Nâme”, Ata Dergisi, VII, s.47-53, Konya.
- BEZER, Gülay Öğün (2000), “Selçuklular Zamanında Anadolu’da ve Civar Bölgelerde Kıtlık”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 3, s.7-22, İstanbul.
- BRAUDEL, Fernand (2004), Maddi Uygarlık; Gündelik Hayatın Yapıları, Mehmet Ali Kılıçbay (çev.), İmge Yayınları, Ankara.
- CHANDLER, Tertius-FOX, Gerald (1974), 3000 Years of Urban Growth, Academic Press, London.
- COOK, M. A. (1972), Population Pressure of Rural Anatolia: 1450-1111, Oxford University Press, London.
- CRANE, Howard (1993), “Notes on Saldjuq Architectural Patronage in Thirteenth Century Anatolia”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, XXXVI, s.1-57, London.
- EDHEM, Halil (1982), Kayseri Şehri; Selçuklu Tarihinden Bir Bölüm, Kemal Göde (haz.), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- ERGENÇ, Özer (1995), Osmanlı Klasik Dönemi Kent Tarihçiliğine Katkı; XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya, Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları, Ankara.
- FAROQHI, Suraiya - ERDER, Leila T. (1980), “The Development of the Anatolian Urban Network During the Sixteenth Century”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, XXIII, s.265-303, London.
- GÖYÜNÇ, Nejat (1991), XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, TTK Yayınları, Ankara.
- GRUNEBAUM, Gustave E. Von (1961), “The Structure of the Muslim Town”, Essays in the Nature and Growth of a Cultural Tradition, s.141-158, Routledge&Kegan Paul Limited Press, London.
- IBN BİBİ (1941), Anadolu Selçuki Devleti Tarihi (Farsça Muhtasar Selçuk-Nâme), M. Nuri Gençosman (çev.), Uzluk Basımevi, Ankara.
- IBN BİBİ (1996), El Evamirü'l-Ala'iye Fil Umuri'l-Ala'iye (Selçuk Nâme), Mürsel Öztürk (çev.), I-II, TTK Yayınları, Ankara.
- JENNINGS, Ronald C. (1976), “Urban Population in Anatolia in the Sixteenth Century: A Study of Kayseri, Karaman, Amasya, Trabzon and Erzurum”, International Journal of Middle East Studies, 7, s.21-57, Cambridge.
- KONYALI, İbrahim Hakkı (1965), Konya Tarihi, Konya Belediyesi Yayınları, Konya.
- LAPIDUS, Ira Marvin (1967), Muslim Cities in The Later Middle Ages, Harvard University Press, Cambridge.
- MORRIS, Anthony Edwin James (1979), History of Urban Form; Before the Industrial Revolutions, George Godwin Limited Press, London.
- MÜNECCİMBAŞI, Ahmed bin Lütfullah (1935), Müneccimbaşıya göre: Anadolu Selçukileri, Hasan Fehmi Turgal (çev.), Türkiye Yayınları, İstanbul.
- MÜNECCİMBAŞI, Ahmed bin Lütfullah (2001), Camiü’d-Düvel-Selçuklular Tarihi; Anadolu Selçukluları ve Beylikler, Ali Öngül (çev.), II, Akademi Yayınları, İzmir.
- ÖNEY, Gönül (1971), Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapıları, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.
- ÖNOL, Hayri (1937), “Konya’da Kadı İzzeddin Cami Vakfiyesi”, Konya Dergisi, 7, s.447-448, Konya.
- ÖZCAN, Koray (2005), Anadolu’da Selçuklu Dönemi Yerleşme Sistemi ve Kent Modelleri, Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları, Konya.
- ÖZCAN, Koray (2005a), “Anadolu’da Selçuklu Dönemi Kent Morfolojisi Üzerine Görüşler; Selçuklu Çağında Akşehir”, Akademik Araştırmalar Dergisi, 6/24, s.1-13, İstanbul.
- RUSSELL, Josiah Cox (1960), “Late Medieval Balkans and Asia Minor, Population”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, 3/3, s.265-274, London.
- RUSSELL, Josiah Cox (1972), Medieval Regions and their Cities, Indiana University Press, London.
- SAYILI, Aydın (1948), “A Hospital in Kütahya”, TTK Belleten, XII/47, s.681-682, Ankara.
- SJOBERG, Gideon (1965), The Preindustrial City; Past and Present, The Free Press,New York.
- TANYELİ, Uğur (1987), Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci (XI.-XV. Yüzyıllar), Doktora Tezi, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul.
- TOGAN, A. Zeki Velidî (1931), “Moğollar Devrinde Anadolu’nun İktisadi Vaziyeti”,Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, 1, s.1-42, İstanbul.
- TURAN, Osman (1951), “Selçuklular Zamanında Sivas Şehri”, A.Ü. DTCF Dergisi, IX/4, s.447-457, Ankara.
- TURAN, Osman (1988), Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, TTK Yayınları,Ankara.
- TURAN, Refik (1989), “Selçuklular Döneminde Kastamonu”, Türk Tarihinde ve Kültüründe Kastamonu Sempozyumu (19-21 Ekim 1988), s.1-6, Kastamonu.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1932), Kütahya Şehri, Maarif Vekaleti Yayınları, İstanbul.
- ÜNSÎ (1942), Selçuk Şehnâmesi, M. Mesud Koman (çev.), Ülkü Basımevi, Konya.
- WEBER, Max (2000), “Batı Şehri”, Fırat Oruç (çev.), Ahmet Aydoğdu (ed.), Şehir ve Cemiyet, s.131-166, İz Yayınları, İstanbul.
- WITTEK, Paul (1936), “Orta Zamanlarda Ankara”, Nureddin Ardıç (çev.), Çığır Milli Kültür Mecmuası, 47, s.118-119, Ankara.
- YÜCEL, Yaşar (1970), “Candar-Oğulları Beyliği (1439-1461)”, TTK Belleten, XXXIV/135, s.373-407, Ankara.
| APA | Özcan K (2006). Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. , 161 - 184. |
| Chicago | Özcan Koray Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. (2006): 161 - 184. |
| MLA | Özcan Koray Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. , 2006, ss.161 - 184. |
| AMA | Özcan K Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. . 2006; 161 - 184. |
| Vancouver | Özcan K Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. . 2006; 161 - 184. |
| IEEE | Özcan K "Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i." , ss.161 - 184, 2006. |
| ISNAD | Özcan, Koray. "Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i". (2006), 161-184. |
| APA | Özcan K (2006). Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(38), 161 - 184. |
| Chicago | Özcan Koray Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.38 (2006): 161 - 184. |
| MLA | Özcan Koray Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.38, 2006, ss.161 - 184. |
| AMA | Özcan K Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 0(38): 161 - 184. |
| Vancouver | Özcan K Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 0(38): 161 - 184. |
| IEEE | Özcan K "Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.161 - 184, 2006. |
| ISNAD | Özcan, Koray. "Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 38 (2006), 161-184. |
