Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri

ÇETIN, ENGIN

Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri

Engin ÇETİN (Çukurova Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Adana, Türkiye)

Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

13 1

Yıl: 2005 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 185 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri

Öz:

Divanü Lügati't-Türk, her alanda olduğu gibi, Türk topluluklarının on birinci yüzyıldaki yiyecek içecek kültürleri açısından da önemli bilgiler içermektedir. Yapıtta, yiyecek ve içeceklerin adlarının verilmesi yanında kimi zaman yiyecek ve içeceklerin yapılışına dair bilgilere rastlamak da mümkündür. Bu çalışmada, kültür öğelerinin sürekliliğinin göstergesi olarak on birinci yüzyıl Türkçesinin sözvarlığmı büyük ölçüde yansıtan Divanii Lügati 't-Türk''teki yiyecek içecek adları ile bu adların Türkiye Türkçesi ölçünlü dili ve ağızlarındaki durumları sorgulanmaktadır. Geçen yaklaşık bin yıllık süre içinde yiyecek içecek adlarının günümüze ulaşıp ulaşmadıkları, ulaşma ya da ulaşmama nedenleri irdelenerek on birinci yüzyılın ve günümüz Türkiye Türkçesi ölçünlü dili ve ağızlarının sözvarlığı arasındaki ortaklıklar yiyecek içecek adları açısından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelime: türk dili Anadolu ağızları divanü lügati't-türk yiyecek içecek adları türk lehçeleri dilbilim türkçe sözvarlığı etimoloji yemek kültürü Türkiye Türkçesi 11. Yüzyıl

Öz:

Divanu Lügati't-Turk, as every subject, consists of valuable information on food and beverage culture of Turkic people in 11th century. It's possible to find any information about making food and beverages beside revealing their names in the work. In this article, we investigated the names of food and beverages in Divanu Lügati'î-Turk and their status in Turkey Turkish standart language and dialects, which gives wide range of features of 1 lth century Turkish vocabulary as a constant indicator of cultural items. It has been investigated if survives the names of food and beverages or not, considiring the time passed about thousand years, as well.

Anahtar Kelime: linguistics turkish vocabulary etymology food culture Turkey Turkish 11th Century turkish language Anatolian dialects divanu lugati't-turk food and beverage names turkish dialects

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

[BA] ATALAY, Besim (1999), Divanü Lûgati’t-Türk Dizini “Endeks”, TDK Yayınları, 4. baskı, Ankara. bk. bakınız
[EDPT] CLAUSON, sir Gerhard (1972) An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish, Oxford.
[D-K] DANKOFF, Robert- James Kelly (1985), Mahmud el-Kasgari, Türk Siveleri Lügatı (Divanü Lugati’t-Türk) III. Kısım, Dogu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları7.
[DS] Derleme Sözlügü I-XII (1993), TDK Yayınları, 2. baskı, Ankara.
[DTS] NADALYAEV, V. M. vb. (1969).Drevnetyursky Slovar Akademia Nauk SSSR, Leningrad.
GENÇ, Resat (2002) “XI. Yüzyıl Türk mutfagı”, Yemek Kitabı, Tarih-Halkbilimi- Edebiyat-, Kitabevi Yayınları, stanbul, 3-17.
KÖKSAL, Aydın (2003), Dil ile Ekin, 2. baskı, Toroslu Kitaplıgı, stanbul. krs. karsılastırınız
[SDD] Söz Derleme Dergisi 1-3 (1939-1947) Türk Dil Kurumu Yayınları, stanbul. vb. ve baskaları, ve benzeri, ve bunun gibi vd. ve devamı

APA	ÇETIN E (2005). Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. , 185 - 200.
Chicago	ÇETIN ENGIN Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. (2005): 185 - 200.
MLA	ÇETIN ENGIN Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. , 2005, ss.185 - 200.
AMA	ÇETIN E Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. . 2005; 185 - 200.
Vancouver	ÇETIN E Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. . 2005; 185 - 200.
IEEE	ÇETIN E "Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri." , ss.185 - 200, 2005.
ISNAD	ÇETIN, ENGIN. "Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri". (2005), 185-200.

APA	ÇETIN E (2005). Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 185 - 200.
Chicago	ÇETIN ENGIN Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14, no.2 (2005): 185 - 200.
MLA	ÇETIN ENGIN Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.14, no.2, 2005, ss.185 - 200.
AMA	ÇETIN E Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2005; 14(2): 185 - 200.
Vancouver	ÇETIN E Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2005; 14(2): 185 - 200.
IEEE	ÇETIN E "Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri." Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, ss.185 - 200, 2005.
ISNAD	ÇETIN, ENGIN. "Divanü Lugati't-Türk'teki Yiyecek İçecek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri". Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/2 (2005), 185-200.