Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi
Yıl: 2006 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 17 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi
Öz: Sağlık, yaşamımızın ileri yıllarında tüm getirilerinden yararlanmak üzere korunması ve bakılması gereken bir olgudur. Sağlıklı olmak yaşlılarda bireyin yaşam kalitesini sürdürür ve onların topluma katkısını devam ettirir. Yaşlanma süreci çevresel etkiler, yaşam biçimi ve hastalıklardan etkilenir. Buna göre, yaşlanma, ilerleyici ve yaşa bağlı olarak gelişen hastalık risklerine karşı koyamama ile gelişen işlev yetersizliği olarak tanımlanabilir. Özellikle, gelişen ülkelerde, kronik bir hastalık veya yetersizlik durumunda uygun sağlık rehabilitasyonuna erişim yaşlılar için çok önemlidir. Dil ve Konuşma terapisi de yaşlı popülasyona sağlanması gereken en önemli sağlık hizmetlerinden biridir. İletişim kurabilme yetisi her yaş için insana özgü çok önemli bir özelliktir ve kaşarlanması durumunda bireyin tüm hayatı etkilenebilir. Bu makalede, sağ ve sol beyin hasarları, Alzheimer demansı ve Parkinson Hastalıklarının yetişkin ve yaşlılarda ne tür dil ve konuşma sorunlarına yol açtığına değinilecek, bu sorunlara ilişkin olarak dil ve konuşma terapistinin rolü tartışılacaktır.
Anahtar Kelime: Neurological Communication Disorders in the Elderly: Speech and Language Therapy
Öz: Health is a state to be promoted and preserved in order to ensure that the full benefits are enjoyed in later years. Good health is essential to maintain life quality and ensures continued contributions of older persons to society. Aging is defined as a function disability resulting in a loss of response to growing risk of age associated diseases. Especially, in developing countries access to adequate health care is essential for the elderly accompanied by a chronic illness. Speech and language therapy is one of the vital services that should be provided for them in case of disability or impairment. Communication is unique to human beings. When affected negatively, it may alter individual's whole life. Accordingly, in this study, how right and left brain damages, Alzheimer's and Parkinson's affect speech and language in the elderly was described and the role of the speech and language therapist was discussed regarding the aforementioned neurological disorders.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Benson, F.D., ve Ardila, A. (1996) Aphasia. A Clinical Perspective. New York: Oxford Unv. Press
- Bozdemir, N. ve Tokgöz, M. (2000) Toplumdaki Yaşlı ve Yaşlanmakta Olan Bireylerin Rehabilitasyonu ve Sosyal Uyum Projesi, http: //www.agv.org.tr/geriatri.doc (erişim tarihi: Nisan 2005)
- Bradley, W.G., Daroff, R.B., Fenichel, G.M., ve Jankovich, J. (2004) Neurology in clinical practice: Principles of diagnosis and management (4th.ed.) Butterworth and Heinemann Voll/A
- Bryan, K. What can speech and language therapy offer in the early stage of dementia? http://www.mhilli.org/index.html (erişim tarihi: Mayıs, 2005)
- Burke, M. Deborah, ve Shafto, Meredith.A. (2004) Aging and Language Production. American Psychological Society. Vol 13, No 1
- Burns, M.S. (1997) Brief Inventory of Communication and Cognition. The Psychological Corporation. HarcourtBrace and Company
- Cangökçe, Ö. (2004) Hafif Alzheimer Demansı Olan ve Olmayan 60-80 Yaş Arası Yaşlıların Dil İşlevlerinin Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir
- Chapey, R. (1994) (ed.) Language Intervention Strategies in Adult Aphasia (3.baskı.) Baltimore, Williams and Wilkins.
- Chayer, C. (2002) The Neurological examination: brief mental status Journal of Geriatric Care. Vol 1 No 3
- Demantia and communication: Language changes in dementia of the Alzheimer type. http: //www.unc.edu/ (erişim tarihi: Mayıs, 2005)
- Dijkstra, K., Bourgeois, M.S., Allen, R.S. ve Burgio, L.D. (2004) Conversational coherence: Discourse analysis of older adult with and without dementia. Journal of Neurolinguistics, Volume 17,4 ,263-283
- Duffy, J. R. (1995) Motor Speech Disorders. Substrates, Differential Diagnosis, and Management. St. Louis: Mosby
- Ertan, S. (2005) Parkinson hastalığının|klinik özellikleri. Siva, A., Saip, S. ve Kaynak, D. (ed) Nörolog Olmayanlar için Nöroloji. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No:42. İstanbul,
- Ferrand, C.T., ve Bloom, R.L. (1997) Introduction to Organic and Neurogenic Disorders of Communication. Current Scope of Practice. Allyn and Bacon, Boston
- Foistein, M (1994) The Dementias, Journal of the Neurological Sciences, 127,1-1-10
- Freed, D. (2000) Motor Speech Disorders; Diagnosis and Treatment. Africa: Singular. Thomson Learning
- Harvey, R.J., Skelton-Robinson, M., ve Rosson, M.N. (2003) The prevalence and causes of dementia in people under the age of 65 years. J. Neurol Neurosurg Psychiatry; 74:1206-1209.
- Kara, S. H., Tuğlu, C, Ateş, İ., Molla, S. ve Abay, E. (2002) Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Servisinde Yatırılarak Tedavi Edilen Geriatrik Hastaların Sosyodemografik Özellikleri, Tanı ve Tedavi Dağılımları. Yeni Symposium. 40(4), 151-155
- Karaman, Y. (2000). Demans. Kayseri, Geçit Yayınevi,
- Karaman, Y., Köseoğlu, E., Tomar, A. Endoğan, F., Soyuer, A. ve Özkürekçi, H. (1997). Parkinson ve Alzheimer hastalığında lisan fonksiyon bozuklukları. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji A.B.D. Nörolojik Bilimler Dergisi;14(3-4).Kayseri
- Kutluk, K., Özakbaş, S., Çapa K., G., Ünlü, B., Şengün, İ.Ş. ve Dönmez, B. (2000)Primer Progresif Afazi: Bir Olgu Sunumu. Dokuz Eylül Üniv. Tıp Fak. Nöroloji A.B.D. Otuzaltıncı Ulusal Nöroloji Kongresi.
- Lovestone, S., Gauthier, S. ve Dunitz, M. (2001) Management of Dementia. London, Martin Dunitz Ltd.
- MacNeil, M.R. & Pratt, S.R. (2001) Defining aphasia: some theoretical and clinical implications of operating from a formal definition. Aphasiology, 15(10/11).
- Maviş, İ. (1988) Instructional Differences and Learning Outcomes: A Methodological Study of Systematic Intonation Teaching to the Learners of English as a Foreign Language .(An Experimental Study with Laryngograph I Voiscope) Eskişehir, Anadolu University, Institute of Social Sciences Department: English Language Teaching
- Maviş, İ.,ve Torun, Ş. (2001) Public awareness of aphasia: does it make any difference? Uluslar arası Özel Eğitim Konferansı: Etkileşim ve İşbirliği. 24-27. Haziran, 2001.
- Maviş, İ. (2004) Sözün bittiği yer...Afazi. Anadolu Üniversitesi, Dilkom. Dil ve Konuşma Terapisi, Klinik, Eğitim ve Araştırma Dizisi-3. Eskişehir
- Maviş, İ., Doğramacı, Ö., Diken, İ. (2005) Birincil bakıcıların felçli ve afazili bireylerin sözel olmayan davranışlarına ilişkin görüşleri. Türk Serebrovasküler Hastalıklar Dergisi. Cilt: 11(3) Eskişehir: Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği Yayınları
- Men, Ageing and Health: Achieving health across the life span-WHO Report. http://www.who.int/hpr/ageing/MenAgeingandHealth.pdf (erişim tarihi: Mayıs, 2005)
- Mercer, B.F. (1998) Evaluating Memory Loss in Older Wowen. Women's Health in Primary Care, Vol 1,No 10
- Mesulam, M.M. (2000). Davranışsal ve Kognitif Nörolojinin İlkeleri. (çev.ed.Gürvit,H.) Ankara,Yelkovan Yayıncılık.
- Obler, L.K., ve Gjerlow, K. (1999) Language and the Brain. Cambridge Unv. Press
- Özdemir, G. (2000) Beyin Krizi nedir? Hakkında Bilmek İstedikleriniz. Eskişehir, Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği Yayınları.
- Pengilly, K. Introduction to Speech and Swallowing Problems Associated With Parkinson's Disease, http://www.parkinson.org/ (erişim tarihi: Mart, 2005)
- Pırıldar, Ş., Bora, E., Evyapan, D.ve Özaşkınlı, S. (2001) Frontotemporal Demans: Şizofreni Benzeri Psikoz Tablosuyla Giden Bir Olgu Sunumu. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 11 Sayı: 2
- Pound, C, Parr, S. Lindsay, J. & Woolf, C. (2000) Beyond Aphasia: Therapies for living with communication disability. Speechmark Pub. Ltd..
- Scinto, L.F.M., ve Daffner, K.R. (2000) Early diagnosis of Alzheimer's Disease (Alzheimer hastalığının erken tanısı) çev. Arıkan, A. A. Tümay Matbaacılık.
- Selekler, K.(2003) Alzheimer ve Diğer Demanslar. Modern Tıp Seminerleri: 26. Ankara, Güneş Kitapevi.
- Shames,G.H., Wiig, E.H., Secord, W.A. (1991) Human Communication Disorders. An introduction (4th. Ed.) New York: Merrill
- Steele, R.D., Aftonomos, L.B. ve Munk, M.W. (2003) Evaluation and treatment of aphasia among the elderly with stroke. Topics in Geriatric Rehabilitation . V 19/2, 98-10.8;
- Tanrıdağ, O. (1994) Teoride ve pratikte davranış nörolojisi. İstanbul, Nobel Tıp Kitapevleri.
- Tanrıdağ, O. (1995) Afazi, İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri (3. baskı)
- Tanrıdağ, O. (2005) Gülhane Afazi Testi. Dil ve Konuşma Bozuklukları 2. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresi Bildiri Kitabı, (tam metin) İstanbul, Kök Yayıncılık.
- Torun, Ş. (1991) Parkinson'lularda Konuşma Fonksiyonunun Sübjektif ve Objektif (Elektrolaringografik) Yöntemlerle İncelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık tezi, Anadolu Üniversitesi, Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı. Eskişehir
- Vinson, B.P. (2000) Essentials for speech-language pathologists. Londra, Singular Thomson Learning.
| APA | MAVİŞ İ, ÖZBABALIK D (2006). Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. , 1 - 17. |
| Chicago | MAVİŞ İlknur,ÖZBABALIK Demet Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. (2006): 1 - 17. |
| MLA | MAVİŞ İlknur,ÖZBABALIK Demet Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. , 2006, ss.1 - 17. |
| AMA | MAVİŞ İ,ÖZBABALIK D Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. . 2006; 1 - 17. |
| Vancouver | MAVİŞ İ,ÖZBABALIK D Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. . 2006; 1 - 17. |
| IEEE | MAVİŞ İ,ÖZBABALIK D "Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi." , ss.1 - 17, 2006. |
| ISNAD | MAVİŞ, İlknur - ÖZBABALIK, Demet. "Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi". (2006), 1-17. |
| APA | MAVİŞ İ, ÖZBABALIK D (2006). Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 1 - 17. |
| Chicago | MAVİŞ İlknur,ÖZBABALIK Demet Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6, no.1 (2006): 1 - 17. |
| MLA | MAVİŞ İlknur,ÖZBABALIK Demet Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.6, no.1, 2006, ss.1 - 17. |
| AMA | MAVİŞ İ,ÖZBABALIK D Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 6(1): 1 - 17. |
| Vancouver | MAVİŞ İ,ÖZBABALIK D Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 6(1): 1 - 17. |
| IEEE | MAVİŞ İ,ÖZBABALIK D "Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, ss.1 - 17, 2006. |
| ISNAD | MAVİŞ, İlknur - ÖZBABALIK, Demet. "Yaşlılıkta Nörolojik Temelli İletişim Sorunları ve Dil ve Konuşma Terapisi". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/1 (2006), 1-17. |
