Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri

CEYHAN, Aydoğan Aykut; CANDANGİL ÖZCAN, Seçil

Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri

Seçil CANDANGİL ÖZCAN, (Yıldırım Belediyesi İlköğretim Okulu, Bursa, Türkiye)

Aydoğan Aykut CEYHAN (Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

6 0

Yıl: 2006 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 71 - 87 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri

Öz:

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin denetim odağı düzeylerine göre karar vermede öz-saygı ve karar vermede stres düzeylerinin önemli bir biçimde farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Ayrıca, içten ve dıştan denetimli lise öğrencilerinin cinsiyetlerine ve fiziki görünümünü algılama biçimine göre karar vermede öz-saygı ve karar vermede stres düzeylerinin farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma, 1796 resmi lise öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Karar Verme Davranışı Ölçeği ve Nowicki-Strickland Denetim Odağı Ölçeği ile toplanılan verilerin analizinde, bağımsız gruplar için t testi ve Faktöriyel Varyans Analizi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; içten denetimli lise öğrencilerinin karar vermede öz-saygı düzeyleri dıştan denetimli lise öğrencilerinden anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte, içten denetimli lise öğrencilerinin karar vermede stres düzeyleri dıştan denetimli lise öğrencilerinden anlamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur. Ayrıca, cinsiyet ve fiziki görünümlerini algılama biçimleri açısından, karar vermede öz-saygı ve karar vermede stres düzeylerinin temel etkisinin önemli bir biçimde farklılık gösterdiği, ancak etkileşimlerinin önemli olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelime: lise öğrencileri karar vermede stres nowicki-strickland kontrol odağı ölçeği karar verme ölçekleri denetim odağı karar vermede öz saygı fiziki görünümü algılama biçimi toplumsal cinsiyet karar verme

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adalbjamardottir, Sigrun (1995). How school children propose to negotiate: The role of social withdrawal, social anxiety, and locus of control. Child Development, 66: 1739-1751.
Aksoy, Ayşe (Cerit) (1992). Lise son sınıf öğrencilerinin özsaygı ve denetim odağını etkileyen bazı değişkenlerin incelenmesi.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1992.
Aydın, O. (1999). Denetim odaklan farklı olan ergenlerin problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Balcı, S. (1997). Lise öğrencilerinin denetim odağı ile sınav kaygısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Balkuvvar, N. G.(1998). Farklı liselerin öğrencilerinin denetim odağı ve sürekli kaygı düzeylerinin belirlenip karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1998.
Basgall, J,o A. ve Snyder, C.R. (1998). Exuces in waiting: External locus of control and reactions to success- failure feedback. Journal of Personality And Social Psychology. 54,4 : 656- 662, 1998.
Bilgin, A. (1995). Grup rehberliğinin ve grupla psikolojik danışmanın lise öğrencilerinin anne- babalarından bağımsız meslek kararı verme davranışına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Brown, J.E. ve Mann, L. (1991). Decision-making competence and self-esteem: A com-parision of parents and adolescent. Journal of Adolescence. 14: 363- 371.
Burnett, P.(1991). Decision making style and self concept. Australian Psychologist. 26, 1:55-58,1991.
Çakıl, N. (1992). Suç işleyen ve işlemeyen çocuklarda denetim odağını etkileyen bazı değişkenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Çolakkadıoğlu, O. (2003). Ergenlerde karar verme ölçeğinin uyarlama çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
Çoruh, Y. (2003). Denetim odağı ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi .
Dağ,İ. (1992). Kontrol odağı, öğrenilmiş güçlülük ve psikopataloji ilişkileri. Ankara: Psikoloji Dergisi. 7, 27: 1-9, 1992.
Demir, N. (1998). Stresle başa çıkma stratejileri ile denetim odağı arasındaki ilişki: bir grup lise öğrencisi üzerinde yapılan bir araştırma.. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Demirbaş, H.(1992). Suçlu ve suçlu olmayan ergenlerin karar verme davranışlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Gordon, C. P. (1996). Adolescent decision making: Abroadly based theory and its application to the prevention of early pregnancy. Adolescence. 31, 123: 561- 585.
Güçray, S. S.(1996). Karar verme davranışları ölçeğinin (kdö) geçerlik ve güvenirliği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2,4: 60-68.
Güçray, S. S.(1998). Bazı kişisel değişkenler, algılanan sosyal destek ve atılganlığın karar verme stilleri ile ilişkisi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2, 9: 7-16.
Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz- saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. ÇukurovaÜniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8,8:106- 121.
Güçray, S. S. (2003). The analysis of decision making behaviors and perceived problem solving skills in adolescents. The Turkish Online Journal of Educational Techno-logy-TOJET, 2 (2), Article 5. http://www.tojet.net/articles/222.htm
Gültekin, M. (2003). Ergenlerde kontrol odağı algısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
Jaffe, M L.(1998). Adoler-~ence. USA: R.R. Donneley And sons Company.
Karakaş, E. (1999). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin günlük yaşamlarındaki problemlerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
Kesici, Ş.(2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejilerinin psikolojik ihtiyaç örüntüleri ve özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Korkut, F. (1991). Yetiştirme yurdundaki öğrencilerle, geştalt yaklaşımına dayalı olarak yapılan bireysel danışmanın sürekli kaygı ve denetim odağı üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik Psikolojisi. 3. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kulas, H. (1996). Locus of control in adolescence. A longitudinal study. Adolescence. 31, 123: 721- 729.
Kuzgun, Y. (1993). Karar stratejileri ölçeği geliştirilmesi ve standardizasyonu. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Editör: Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, 161- 170.
Lease, SJL(2004). Effect of locus of control, work knowledge, and mentoring on career decision- making difficulties: testing the role of race and academic institution. Journal Of Career Assessment. 12, 3: 239- 254.
Manger, T., Eikeland, O J. ve Asbjomsen, A. (2002). Effects of social cognitive training on students' locus of control. School Psychology International. 23, 3: 342-354.
Okwumaba, J. O.; Wong, S.P. and Duryea, E. J.(2003). Depressive symptoms and decision making among African American youth. Journal of Adolescent Research. 18, 5 :436- 453.
Onur, B.(1995). Gelişim Psikolojisi. 3. Basım. Ankara: İmge Kitabevi Yayınlan.
Post, P. ve Bryan, E. R. (1998). School- age children of alcoholics and non- alcoholics: their anxiety, self- esteem, and locus of control. Professional School Counseling .1,5,36- 41.
Tiryaki, M. G.(1997). Üniversite öğrencilerinin karar verme davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Topses, G. (2004). 11-18 yaş ergenlik döneminde ergenlik. Gelişim ve Öğrenme. Editör: Ayşegül Ataman. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2004.
Trudeau, L.; Lillehoj, C; Spoth, R. ve Redmond, C. (2003). The role of assertiveness and decision making in early adolescent substance initiation: mediating processes". Journal Of Research On Adolescence. 13, 3: 301- 328.
Ulutaş, İ. (1999). İlköğretim okullanna devam eden on yaş çocuklanmn denetim odağı ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi .Ankara: Ankara Üniversitesi.
Yavuzer, H. (2003). Çocuk Psikolojisi. 24. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yazar, O. Z. (1996). Kendini kabul düzeyi düşük ve yüksek olan üniversite öğrencilerinin denetim odağı algılamalan ile kendini ayarlama becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi.
Yeşilyaprak, B. (1988). Lise öğrencilerinin içsel ya da dışsal denetimli olmalannı etkileyen etmenler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Yılmaz, Z. (1996). Girişimcilik açısından endüstri meslek lisesi son sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme ve denetim odağı özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Yörükoğlu, A. (1993). Gençlik Çağı. İstanbul: Yayın- Dağıtım.

APA	CANDANGİL ÖZCAN S, CEYHAN A (2006). Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. , 71 - 87.
Chicago	CANDANGİL ÖZCAN Seçil,CEYHAN Aydoğan Aykut Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. (2006): 71 - 87.
MLA	CANDANGİL ÖZCAN Seçil,CEYHAN Aydoğan Aykut Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. , 2006, ss.71 - 87.
AMA	CANDANGİL ÖZCAN S,CEYHAN A Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. . 2006; 71 - 87.
Vancouver	CANDANGİL ÖZCAN S,CEYHAN A Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. . 2006; 71 - 87.
IEEE	CANDANGİL ÖZCAN S,CEYHAN A "Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri." , ss.71 - 87, 2006.
ISNAD	CANDANGİL ÖZCAN, Seçil - CEYHAN, Aydoğan Aykut. "Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri". (2006), 71-87.

APA	CANDANGİL ÖZCAN S, CEYHAN A (2006). Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 71 - 87.
Chicago	CANDANGİL ÖZCAN Seçil,CEYHAN Aydoğan Aykut Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6, no.2 (2006): 71 - 87.
MLA	CANDANGİL ÖZCAN Seçil,CEYHAN Aydoğan Aykut Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.6, no.2, 2006, ss.71 - 87.
AMA	CANDANGİL ÖZCAN S,CEYHAN A Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 6(2): 71 - 87.
Vancouver	CANDANGİL ÖZCAN S,CEYHAN A Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 6(2): 71 - 87.
IEEE	CANDANGİL ÖZCAN S,CEYHAN A "Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, ss.71 - 87, 2006.
ISNAD	CANDANGİL ÖZCAN, Seçil - CEYHAN, Aydoğan Aykut. "Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (2006), 71-87.