Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri

SAKARYA, Engin; SARIÖZKAN, Savaş

Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri

Savaş SARIÖZKAN, (Erciyes Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Kayseri, Türkiye)

Engin SAKARYA (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi

20 2

Yıl: 2006 Cilt: 46 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 44 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri

Öz:

Bu araştırma, Afyon İli yumurta tavukçuluğu işletmelerinde; teknik performans değerlerini, üretim sürecinde kullanılan girdi unsurlarının dağılımlarını, optimum kaynak kullanımındaki etkinlik derecesini, karlılık ve verimliliği artırmak için alınabilecek önlemleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyalini, ildeki yumurta tavukçuluğu işletmeleri arasından tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 40 adet işletmeden anket yoluyla sağlanan 2002-2003 yıllarına ait veriler oluşturmuştur. İldeki yumurta tavukçuluğunda, ortalama üretim süresi 480 gün, mortalite oranı % 12.5; ortalama yemden yararlanma oranı (Y.Y.O.) ise 2.37 olarak hesaplanmıştır. Araştırmada, girdi unsurlarının toplam girdi içerisindeki oranları incelendiğinde; yarka maliyetinin % 16.94: yem'in % 69.35; işçilik'in % 3.07; veteriner-sağlık giderlerinin % 0.72; bakım-onarım ve amortisman giderlerinin % 2.42 ve diğer giderlerin % 7.50 pay aldığı tespit edilmiştir. İlde yumurta tavukçuluğunda mali rantabilite rasyosu 7.23; rantabilite faktörü ise 7.68 olarak gerçekleşmiştir. Model tahmin sonuçlan, ölçekler itibariyle ve tüm işletmeler bazında ölçeğe göre azalan getirinin olduğunu göstermektedir. Girdi unsurlarının her biri için hesaplanan-Marjinal Değer Prodüktiviteleri tüm işletmeler üzerinden; yarkada - 0.40 TL, yemde 1.65 TL, işçilikte - 2.73 TL, veteriner-sağlıkta 7.59 TL ve diğer giderlerde 0.91 TL olarak bulunmuştur. İşletmelerde ortalama verimlilik değerleri; küçük ölçekli işletmelerde 97.43; orta ölçekli işletmelerde 98.75 ve büyük ölçekli işletmelerde ise 98.03 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak, işletmelerin mevcut üretim yapılarını koruyarak, bu piyasa koşullarında ölçeklerini büyütmeleri işletmecilik açısından rasyonel bir karar olmayacaktır.

Anahtar Kelime: işgücü yumurtlama performansı Afyon yemden yararlanma üretim maliyeti işletmeler regresyon analizleri kümes hayvanları yumurta üretimi yumurtlamayan tavuk karlılık maliyet Türkiye yem çevirimi yemler ölüm oranı yumurta tavuğu ekonomik analizler tavuk veteriner ürünleri

Konular: İş İşletme Ziraat Mühendisliği İktisat İşletme Finans

The profitability and productivity analyses of layer hen enterprises in Afyon province

Öz:

This study was aimed to investigate the technical performance parameters, proportion of cost components in the total cost of production, efficiency of optimum source management, and determining measures to be taken for improvement of profitability and productivity. The data used in the study obtained from an interview survey from randomly selected 40 laying hen enterprises in the province in years 2002-2003. The average egg production period, mortality rate and Feed Conversion Ratio (FCR) were calculated as 480 days; % 12.5 and 2.37 respectively. The proportions of cost of pullet, feed, labour, vets&meds, depreciation-repair-maintenance and miscellaneous expenses in the total cost accounted for 16.94; 69.35; 3.07; 0.72; 2.42 and 7.50 respectively. The financial rantability ratio and rantability factor of all enterprises calculated as 7.23 and 7.68 respectively. The estimated regression model results showed a decreasing return to scale in an all scales and aggregate of all farms. The marginal product values calculated for all enterprises were - 0.40 TL for pullet, 1.65 TL for feed, - 2.73 TL for labour, 7.59 TL for veterinary-medicine, and 0.91 TL for the other costs. Average productivity values of enterprises were calculated to be 97.43;.98.75 and 98.23 in small, medium and large scale enterprises respectively. As a result, present marketing conditions don't allow increasing the enterprise scales.

Anahtar Kelime: costs Turkey feed conversion feeds mortality hens economic analysis fowls veterinary products labour laying performance Afyon feed conversion efficiency production costs enterprises regression analysis poultry egg production pullets profitability

Konular: İş İşletme Ziraat Mühendisliği İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1.Abrahamsson P (1996) Furnished Cages and Aviaries For Laying Hens. Swedish University of Agricultural Sciences. Report No: 234. Uppsala, Sweden.
2.Akdemir Ş (1987) Adana-İçel İllerinde Etlik Piliç ve Yumurta Üretim Ekonomisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
3.Akıncı YM (1973) Konya İli ve Konya Harası Tavukçuluğu. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları: 292, Ankara.
4.Albayrak N (1989) Afyon ili Başmakçı Yöresi Tavukçuluk Kooperatifine Bağlı İşletmelerin Pazarlama Faaliyetleri ve Kooperatifin Yumurta Fiyatlarının Teşekkülündeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
5. Aral S (1986) Türkiye'de Tavukçuluğun Ekonomik Gelişimi ve Finansman Sorunları. Türkiye VI. Tavukçuluk Kongresi. Ankara.
6. Aral S, Günlü A (1997) Afyon İlinin Ekonomik Gelişmesinde Hayvancılık Sektörünün Önemi. İktisadi Araştırmalar Vakfı. Seminer. Afyon.
7. Arkın M Colton, RR, (1956) Ekonomi, İşletmecilik, Psikoloji, Eğitim ve Biyolojiye Uygulanan İstatistik Metodlar. Ayyıldız Matbaası A.Ş. (Çeviri: Kendir, S. 1968). Ankara.
8.Badubi SS, Ravindran R (2004) A Survey of Small Scale Layer Production Systems in Botswana. International Journal of Poultry Science, 3(5); 322-325.
9.Bayaner A (1999) Çorum İlinde Yumurta Tavuk çuluğunun Ekonomik Analizi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü. Yayın No: 23. Ankara.
10. Bostan M (1980) İstanbul İli Tavukçuluk İşletmeciliğinin Ekonomik Yapısı ve Temel Yönetim Sorunları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi, İstanbul.
11.Conlin J (1991) The Cost of Producing Milk. Bovine Practioner 26. P. 12-13. U.S.A.
12.Elson HA (1994) The Economics of Modified Enriched Cages Compared to Other Systems of Egg Production in Sherwin. Modified Cages for Laying Hens, P. 91-92. Erişim:http://www.lei.wageningen-ur.nl/ publicaties/ PDF/2003/2_xxx/2_03_04.pdf Erişim tarihi: 23.11.2004
13. FA Norvall BSc Stock Owners (1995) The Management and Economics of Feedlots. Erişim: [http: // www.agriserve.co.za / beef_in_natal.htm]. Erişim Tarihi: 07.04.2002.
14. FAO, (1999) Food and Agriculture Organization of the United Nations. Erişim: [http://www.fao.org] Erişim tarihi: 11.03.2004
15. Farooq M, Mian MA, Zahoor-UI-Haq, Durrani FR, Syed M (2002) Standardizing Limits For Cost of Production in Commercial Egg Operation. Inter national Journal of Poultry Science, 1(6). 179-184.
16.Flock DK, Preinger R (1995) Lotmann Tier Cucht GmbH Cuxhoven, Germany. (Çeviri: Yalçın, S. Çiftlik Dergisi. Sayı: 164, Sayfa 37).
17.Goffinet R (1973) Le Prix De Revient De L'oluf De Consummation en Belgigue. İnstitut Economique Agricole Cahiers No:154 (32).
18.Hearn PJ (1976) A Comparision of Trough Nippeis and Cup Drinkers For Laying Hens in Cage. Ministry of Agriculture, Fisheries and Food. Poultry Booklet, Page:94. U.S.A.
19.Home van PLM, Bondt N (2003) Impact of EU Council Directive 99/74/EC Welfare of Laying Hens' On The Competitiveness of The EU Egg Industry. Erişim: http://animalscience.ucdavis.edu. Erişim tarihi: 20.09.2003
20. Isa Babcock (2002) Ticari Sürülerin Yönetimi El Kitabı. Dost Damızlık. Afyon.
21. Itavı (1972) Le Prix De De L'oluf Consummation en France. No: 173. Paris.
22. Kabukçu MA (1982) Golden Comet Hibritlerinin Elazığ Koşullarındaki Teknik ve Ekonomik Verimliliği. Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. Cilt: 7, Sayı: 1-2. Elazığ.
23. Kadıoğlu B (1992) Tavukçulukta Mekanizasyon. Teknik Tavukçuluk Dergisi. Sayı:76. Sayfa: 3 - 6. Ankara.
24. Kurtaslan T (1997) Çorum İlinde Yumurta Tavukçuluğu İşletmelerinin Ekonomik Yapısı ve Üretim Faktörlerinin Ekonometrik Analizi. Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
25. Küçükaydın H, Camcı Ö (1996) Hatay İlindeki Tavukçuluk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri, Ekonomik Durumları, Sorunları ve Çözüm Yolları (1). Teknik Tavukçuluk Dergisi. Sayı: 83, Sayfa: 11-19. Ankara.
26.Müftüoğlu T (1999) İşletme İktisadı. Turhan Kitabevi, 3. Baskı, Ankara.
27.Nechiporuk LP (1974) Effect of Age Onset of Fattening on Productivity of Cattle. A.B.A. Vol.44, No:7- 346.
28.Olagunju FL (2002) Cost of Returns on Egg Production in South Western Nigeria: Case Study. Journal of Financial Management and Analysis. Vol. 15(1). 51-54.
29.Özdamar K (2001) SPSS He Biyoistatistik. 5. Baskı. Kaan Kitabevi. Eskişehir.
30.Özyaltırık F (1987) Kemalpaşa Yöresi Yumurta Üretim İşletmelerinin Teknik ve Ekonomik Yönden İrdelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bornova- İzmir.
31.Petek M (2004) International World's Poultry Congress. 8-13 June, İstanbul.
32.Rahn AP (2002) An Economic Perspective on the United Egg Producers' Animal Husbandry Guidelines for U.S. Egg Laying Flocks. Michigan State University. Midwest Poultry Federation Convention. U.S.A.
33.Sakarya E (1990) Ankara İli Kazan İlçesi Broyler Tavukçuluk İşletmelerinde Karlılık ve Verimlilik Analizleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 37 (2): 375-398.
34.Schmit MT, Reberte CJ, Kaiser MH (1997) An Economic Analysis of Generic Egg Advertising in California, 1985-1995. Agribusiness. Vol: 13(4), 365-373.
35.Şengül S, Erkan O (1999) Türkiye'de Tavuk Eti ve Yumurtanın Pazarlama Marjları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14 (1). Adana.
36.Topak C, (1982) Simental ve Holştayn Irkı Erkek Danalarla Yapılan Besi İşletmeciliğinde Karlılığı ve Verimliliği Etkileyecek Özelliklerin Saptanması. Uzmanlık Tezi. Ankara.
37.Tuğluk E, Yalçın C (2004) Nevşehir İli Kozaklı İlçesindeki Yumurta Tavukçuluğu İşletmelerinin Genel Yapısal Özellikleri ve Karşılaşılan Sorunlar. Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Dergisi, 5 (1). 41-46. Ankara.
38. TVHB (2001) Türk Veteriner Hekimler Birliği Dergisi. Cilt: 2, Sayı: 1. Ankara. Erişim:www.tvhb.org.tr/Dergi/Cilt2Sayi1/gidagunu. htm. Erişim tarihi: 14.03.2005
39.Uludağ N, Kabukçu MA (1981) Elazığ İli Özel İdare Koşullarıyla Yönetilen Yumurta Tavukçu luğunda Teknik ve Ekonomik Verimlilik. Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. Cilt: 6, Sayı: 1-2. Elazığ.
40.Walker AW, Tucker SA, Elson HA (1998) An Economic Analysis Of A Modified, Enriched Cage Egg Production System. British Poultry Science Supplement. Vol: 39(5). England.
41. Yalçın H (1999) Konya İlinde Yumurta Üretimi Yapan Ticari Yumurtacı İşletmelerin Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
42. Yoğurtçugil K (1976) Örnekleme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 380. Sermet Matbaası. İstanbul.

APA	SARIÖZKAN S, SAKARYA E (2006). Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. , 29 - 44.
Chicago	SARIÖZKAN Savaş,SAKARYA Engin Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. (2006): 29 - 44.
MLA	SARIÖZKAN Savaş,SAKARYA Engin Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. , 2006, ss.29 - 44.
AMA	SARIÖZKAN S,SAKARYA E Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. . 2006; 29 - 44.
Vancouver	SARIÖZKAN S,SAKARYA E Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. . 2006; 29 - 44.
IEEE	SARIÖZKAN S,SAKARYA E "Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri." , ss.29 - 44, 2006.
ISNAD	SARIÖZKAN, Savaş - SAKARYA, Engin. "Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri". (2006), 29-44.

APA	SARIÖZKAN S, SAKARYA E (2006). Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 46(1), 29 - 44.
Chicago	SARIÖZKAN Savaş,SAKARYA Engin Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 46, no.1 (2006): 29 - 44.
MLA	SARIÖZKAN Savaş,SAKARYA Engin Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol.46, no.1, 2006, ss.29 - 44.
AMA	SARIÖZKAN S,SAKARYA E Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2006; 46(1): 29 - 44.
Vancouver	SARIÖZKAN S,SAKARYA E Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2006; 46(1): 29 - 44.
IEEE	SARIÖZKAN S,SAKARYA E "Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri." Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 46, ss.29 - 44, 2006.
ISNAD	SARIÖZKAN, Savaş - SAKARYA, Engin. "Afyon ili yumurta tavukçuluğu işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri". Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 46/1 (2006), 29-44.