Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi

BECERİKLİSOY, Hakkı Bülent; AY, Serhan Serhat; KACAR, Cihan; ZONTURLU, Abuzer K.; Cetin, Yunus; Aslan, Selim; HANDLER, Johannes

Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi

Hakkı Bülent BECERİKLİSOY, (Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Serhan Serhat AY, (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Abuzer K. ZONTURLU, (Harran Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Şanlıurfa, Türkiye)

Yunus ÇETİN, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Cihan KAÇAR, (Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Kars, Türkiye)

Johannes HANDLER, (Viyana Veteriner Üniversitesi, Doğum Jinekoloji ve Androloji Kl., Viyana, Avusturya)

Selim ASLAN (Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

0 0

Yıl: 2006 Cilt: 53 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 169 - 173 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi

Öz:

Bu çalışmanın amacı oksitosin destekli uterus yıkamalarını takiben yapılan hormon uygulamalarının önceki aşım sezonlarında birkaç kez çiftleştirilmelerine karşın gebe kalmayan kısraklarda follikül aktivitesi, ovulasyonun indüksiyonu ve gebelik sonuçları üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışmada önceki aşım sezonlarında infertilite problemi görülen değişik ırklardan 12 kısrak kullanıldı. Intrauterin yıkama (8-10 litre %0.9 NaCl solüsyonu en az üç gün süreyle akıntı temiz görülene kadar) hormon uygulamalarından önce, östrus başlangıcında tüm kısraklara uygulandı ve çiftleşmelerden sonra sorun saptananlarda yıkamalar yenilendi. Oksitosin (20 IU, i.v.) beş gün uygulandı. Kısraklar 3 gruba ayrıldı; Grup I (n=4); İnteröstrus döneminde intravaginal CIDR-B (Controlled Internal Drug Release; 1.9g progesteron; 9 gün) uygulandı, uygulamanın 7. gününde $PGF_2alpha$ (Dinolytic® 5 mg, i.m.) ve CIDR-B çıkarılırken tekrar PGF2a ve östradiol benzoat (5 mg, i.m.) yapıldı. Folliküller 30 mm büyüklüğe ulaştığında deslorelin asetat (DA; GnRH-analoğu, 2.1 mg, Ovuplant® implant) subkutan uygulandı. Grup II (n=4); Bu grupta folliküller 30 mm büyüklüğe ulaştıktan sonra DA tek başına uygulandı. Grup III (n=4); kontrol gurubu olarak alındı ve herhangi bir uygulama yapılmadı. Deslorelin uygulandıktan sonra (Grup II) ovulasyon 41.16+8.15 saatte, kontrol grubunda ise folliküller 35 mm'ye ulaştıktan sonra 90.0±22.97 saat içinde gerçekleşti. CIDR-B çıkarıldıktan 84.0±30.9 saat sonra preovulatör folliküller (>35mm) gelişti ve sonrasında ovulasyonlar 50.7±15.4 saat içerisinde saptandı. Ovulasyon oranları Grup I, II ve III için sırasıyla %70, %100 ve %40 bulundu. Grup I ve Il'den 6 kısrak gebe kaldı (%75), embriyonik ölümler sonucunda 4 kısrak gebeliğini sürdürdü. Kontrol grubundan ise 1 kısrağın (%25) gebe kaldığı ve gebeliğini sürdürdüğü saptandı. Sonuç olarak; daha önceki sezonlarda gebe kalmamış kısraklarda oksitosin 4 eşliğinde yapılan uterus yıkamaları ve tedaviye yönelik yapılan hormon uygulamalarının fertilite yönünden sorunlu işletmelerde fertilite başarısını artıracağı gözlenmiştir.

Anahtar Kelime: dölyatağı işlem kısrak üreme mevsimi kısırlık dişi döl verimi oksitosin gebelik oranları yumurtalık follikülleri ovulasyon at

Konular: Veterinerlik

The effects of uterine lavage and hormonal treatments on follicular activity and some fertility parameters in the onset of breeding season in mares with reproductive failure

Öz:

The aim of this study was to investigate the effects of uterine lavage and concurrent oxytocin administrations fol- lowed by various hormonal treatments on follicular activity, induction of ovulation and pregnancy rates in mares with the history of infertility in previous breeding season. In this study, twelve different breed mares were used. Uterine lavages (8-10 litres of 0.9 % NaCl for at least 3 consecutive days until clean lavage fluid is observed) were done at the onset of oestrous before hormonal admini- strations and repeated after inseminations if necessary. Oxytocin was administered (20 IU i.v.) for 5 consecutive days. Mares were grouped as follows; Group I (n=4): intravaginal CIDR-B (1.9 g progesterone) in diestrous for 10 days combined with i.m. $PGF_2alpha$ on day 7 and on the day of CIDR-B removal in combination with i.m. estradiolbenzoate (5 mg) and subcutaneous desloreline acetate (DA; a GnRH analogue; 2.1 mg, Ovuplant® implant) as follicles reach the diameter of 30 mm. In group II (n=4); DA alone when follicles >30 mm are present. In group III (n=4); Control group, no hormonal treatments. Mean ovulation time following DA admini- strations was 41.16±8.15 h while ovulations occurred at 90.0+22.97 h after ultrasonographic detection of 35 mm diameter follicles in control group mares. Preovulatory follicles (>35 mm) were detected at 84.0±30.7 h following CIDR-B removal and ovulation of these follicles occurred at 50.7+15.4 h of reaching preovulatory diameter. Percentages of ovulations were 70%, 100% and 40% in groups I, II and III, respectively. Six mares (75%) became pregnant in Group I and II. However, due to embryonic losses, four mares carried their pregnancies to term. Only one (25%) mare became pregnant in the control group. In conclusion, it was observed that uterine lavage and concurrent oxytocin administrations followed by various hormonal treatments were increased reproductive performance in stud farm mares with the history of infertility in previous breeding season.

Anahtar Kelime: ovarian follicles ovulation horses uterus treatment mares breeding season infertility female fertility oxytocin pregnancy rate

Konular: Veterinerlik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Arbeiter K, Barth U (1991): CIDR-B Spange und Deslorelin Implant zur Ovulationsterminisierung bei der Stute. Reprod Dom Anim, 26, 183.
2. Arbeiter K, Barth U, Jöchle W (1994): Observations on the use of progesterone intravaginally and of deslorelin STI in acyclic mares for induction of ovulation. J Equine Vet Sci, 14,21-25.
3. Blanchard TL, Varner DD, Schumacher J (1998): Uterine defense mechanisms in the mare. 47-58. In: Don W. Pratt (Ed.): Manual of Equine Reproduction. Mosby-Year Book, Inc. Missouri.
4. Blanchard TL, Varner DD, Schumacher J (1998): Transrectal ultrasonography in broodmare practice. 35-45. In: Don W. Pratt (Ed.): Manual of Equine Reproduction. Mosby-Year Book, Inc. Missouri.
5. De Kruif (1993): Über die Klinik und Therapie der Endometritis bei Pferd. Der praktische Tierarzt, 1, 39-43.
6. Ginther OJ (1992): Artificial control of the estrus cycle. 278-288. In: OJ Ginther (ed), Reproductive Biology of the Mare: Basic and Applied Aspects, 2nd edition, Equiser-vices, Cross Plains WI. Wisconsin.
7. Ginther OJ (1992): Endocrinology of the ovulatory season. 233-290. In: OJ Ginther (ed), Reproductive Biology of the Mare: Basic and Applied Aspects, 2nd edition, Equiservices, Cross Plains WI. Wisconsin.
8. Grimmett JB, Perkins NR (2001): Human chorionic gonadotropin (hCG): the effect of dose on ovulation and pregnancy rate in Thorougbred mares experiencing their first ovulation of the breeding season. New Zeland Veterinary Journal, 49, 88-93.
9. Handler J, Arbeiter K (1996): Zur ovulationsterminie-rung bei der stute mit dem GnRH-analog Deslorelinacetat (OvuplantTM) im Feldversuch. Wien. Tierârztl mschr, 83, 137-140.
10. Handler J, Arbeiter K, Jöchle W (1999): Stimulation of fertile ovulations in mares during the transition period using an intravaginal progesterone device (CIDR-B) and subsequently deslorelin acetate (Ovuplant). Reprod Dom Anim, 34, 24.
11. Handler J, Arbeiter K, Jöchle W (2004): The influence of breed, breeding management and veterinarian on the timing of ovulation and fertility in mares treted with a GnRH analogue, deslorelin (Ovuplant tm ). In:Pferdeheilkunde, 20, 145-152.
12. Hopkins SM, Althouse GC (2003): Reproductive patterns of horses. 413-433. In: MH Pineda, MP Dooley (eds), McDonald's Veterinary Endocrinology and Reproduction, Fifth edition, Iowa State Press, Iowa.
13. Johnson AL, Becker SE (1993): Therapy in cycling mares: effect of implant removal on FSH secretion and ovarian function. Hormonal control of ovulation in the mare. Anim. Rep. Sci., 33, 209-226.
14. Jöchle W, Trigg TE (1994): Control of ovulation in the mare with Ovuplant™, a short-term release implant (STI) containing the GnRH analogue deslorelin acetate: Studies from 1990 to 1994. J Equine Vet Sci, 14, 632-644.
15. Klug E, Meinert K, Lepel V, Erbslöh J, Biet K, Lueb-bekke M, Bader H, Merkt H, Jöchle W (1992): Acceleration of ovulation in the mare with a short-acting subcutaneous implant of GnRH analog deslorelin. 12th International Congress on Animal Reproduction, 23.-27. August 1992, Den Haag, Congress Proceedings, 1879-1881.
16. Leidl W, Wurgau Th, Wolff N, Bouabid C (1992): Klinische aspecte der ovarfunktion und ihrer Störungen bei der stute. Tierarzt Umschau, 47, 63-62.
17. Mattos R, Castilho LFF, Malschitzky E, Neves AP, Keler A, Gregory RM, Mattos RC (1997): Uterine lavage with saline in mares as treatment for endometritis. Pferdeheilkunde, 13, 521-524.
18. McKinnon AO, Nobelius AM, Tarrida Del Marmol Figueroa S, Skidmore J, Vasey JR, Trigg TE (1993): Predictable ovulation in mares treated with an implant of the GnRH analogue deslorelin. Equine Vet J, 25, 321-323.
19. Meinert C, Silva JFS, Krotez I, Klug E, Trigg TE, Hoppen HO, Jöchle W (1993): Advancing the time of ovulation in the mare with a short-term implant releasing the GnRH analogue deslorelin. Equine Vet J, 25, 65-68.
20. Meyers PJ (1996): Control and synchronization of the estrus cycle and ovulation. 96-102. In: RS Youngquist (Ed.): Current Theraphy in Large Animal Theriogenology. W.B. Saunders Co. Philadelphia.
21. Meyers PJ, Bowman T, Blodgett G, Conboy HS, Gi-menez T, Reid MP, Taylor BC, Thayer J, Jöchle W, Trigg TE (1997): Use of the GnRH analogue, deslorelin acetate, in a slow-release implant to accelerate ovulation in oestrus mares. Vet Rec, 140, 249-252.
22. Newcombe JR, Handler J, Klug E, Meyers PJ, Jöchle W (2002): Treatment of transition phase mares with progesterone intravaginally and with deslorelin or hCG to assist ovulations. J Equine Vet Sci, 22, 57-64.
23. Pelehach LM, Greaves HE, Porter MB, Desvousges A, Sharp DC (2002): The role of estrogen and progesterone in the induction and dissipation of uterine edema in mares. Theriogenology, 58, 441-444.
24. Shilova AV, Platov EM, Lebedev SG (1976): The use of human chorionic gonadotropin for ovulation date regulation in mares. 205-220. In: Vlllth International Congress on Animal Reproduction and Artificial Insemination, Krakow.
25. Squires EL, Moran DM, Farlin ME, Jasko DJ, Keefe TJ, Meyers SA, Figueiredo E, McCue PM, Jochle W (1994): Effect of dose of GnRH analogue on ovulation in mares. Theriogenology, 41,757-769.
26. Voss JL (1993) Human chorionic gonadotropin. 325-328. In: AO McKinnon, JL Voss (eds), Equine Reproduction. Lea and Febiger, Philadelphia.

APA	BECERİKLİSOY H, AY S, ZONTURLU A, Cetin Y, KACAR C, HANDLER J, Aslan S (2006). Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. , 169 - 173.
Chicago	BECERİKLİSOY Hakkı Bülent,AY Serhan Serhat,ZONTURLU Abuzer K.,Cetin Yunus,KACAR Cihan,HANDLER Johannes,Aslan Selim Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. (2006): 169 - 173.
MLA	BECERİKLİSOY Hakkı Bülent,AY Serhan Serhat,ZONTURLU Abuzer K.,Cetin Yunus,KACAR Cihan,HANDLER Johannes,Aslan Selim Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. , 2006, ss.169 - 173.
AMA	BECERİKLİSOY H,AY S,ZONTURLU A,Cetin Y,KACAR C,HANDLER J,Aslan S Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. . 2006; 169 - 173.
Vancouver	BECERİKLİSOY H,AY S,ZONTURLU A,Cetin Y,KACAR C,HANDLER J,Aslan S Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. . 2006; 169 - 173.
IEEE	BECERİKLİSOY H,AY S,ZONTURLU A,Cetin Y,KACAR C,HANDLER J,Aslan S "Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi." , ss.169 - 173, 2006.
ISNAD	BECERİKLİSOY, Hakkı Bülent vd. "Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi". (2006), 169-173.

APA	BECERİKLİSOY H, AY S, ZONTURLU A, Cetin Y, KACAR C, HANDLER J, Aslan S (2006). Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 53(3), 169 - 173.
Chicago	BECERİKLİSOY Hakkı Bülent,AY Serhan Serhat,ZONTURLU Abuzer K.,Cetin Yunus,KACAR Cihan,HANDLER Johannes,Aslan Selim Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 53, no.3 (2006): 169 - 173.
MLA	BECERİKLİSOY Hakkı Bülent,AY Serhan Serhat,ZONTURLU Abuzer K.,Cetin Yunus,KACAR Cihan,HANDLER Johannes,Aslan Selim Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, vol.53, no.3, 2006, ss.169 - 173.
AMA	BECERİKLİSOY H,AY S,ZONTURLU A,Cetin Y,KACAR C,HANDLER J,Aslan S Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2006; 53(3): 169 - 173.
Vancouver	BECERİKLİSOY H,AY S,ZONTURLU A,Cetin Y,KACAR C,HANDLER J,Aslan S Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2006; 53(3): 169 - 173.
IEEE	BECERİKLİSOY H,AY S,ZONTURLU A,Cetin Y,KACAR C,HANDLER J,Aslan S "Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi." Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 53, ss.169 - 173, 2006.
ISNAD	BECERİKLİSOY, Hakkı Bülent vd. "Reprodüktif açıdan sorunlu kısraklarda aşım sezonu başlangıcında uterus yıkamaları ve hormon kullanımının siklus aktivitesi ve fertilite parametreleri üzerindeki etkisi". Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 53/3 (2006), 169-173.