Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu

Yavuz, Oguzhan; Aksoy, Abdurrahman

Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu

Oğuzhan YAVUZ, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Samsun, Türkiye)

Abdurrahman AKSOY (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Samsun, Türkiye)

Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi

166 0

Yıl: 2006 Cilt: 20 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 259 - 269 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu

Öz:

Örnek hazırlama; çeşitli cihazlar (yüksek basınçlı sıvı kromatografı, gaz kromatografı, radioimmun assay, spektrometrik teknikler vb.) yardımıyla yapılan analizler öncesinde yapılması gereken önemli bir basamaktır. Yıllardan beri sıvı-sıvı ekstraksiyon ve bunu takiben çözücülerin çeşitli şekillerde uzaklaştırılması, örnek hazırlamada en çok kullanılan yöntem olmuştur. Fakat geleneksel sıvı-sıvı ekstraksiyon uygulamalarının fazla miktarda çözücü harcanması, çok zaman alması ve yüksek maliyetli olması gibi dezavantajları vardır. Ayrıca bu yöntemler, ekstraksiyon sırasında emülsiyon faz oluşması, gerekli saflığa sahip olmayan ekstraktlar elde edilmesi, çözücülerin yeterince uzaklaştınlamaması ve duyarlı kantitatif sonuçlar elde edilememesi gibi istenmeyen durumlara da neden olabilmektedir. Sıvı-sıvı ekstraksiyonu dışında santrifüj etme, süzme, distilasyon, liyofilizasyon gibi diğer önemli ekstraksiyon metotları da benzer sakıncalara sahiptir. Bu metotlara alternatif olarak, 1970'li yılların ortalarında yeni bir teknik olan katı faz ekstraksiyonu (solid phase extraction, SPE) metodu kullanılmaya başlanmıştır. Bu yaklaşım, çeşitli tutucu maddelerin (adsorban) küçük, tek kullanımlık ekstraksiyon kolonlarına doldurularak pratik bir örnek hazırlama düzeneği tasarlanması esasına dayanmaktadır. Katı faz ekstraksiyonu, günümüzde etkili bir örnek hazırlama yöntemi olarak birçok laboratuvarda kullanılmaktadır. Katı faz ekstraksiyon metodu, klasik sıvı-sıvı ekstraksiyon ile karşılaştmldığında daha hızlı, az çözücüye ihtiyaç duyan, emülsiyon oluşumun şekillenmediği, çok daha ucuz bir tekniktir. Bunun yanında katı faz ekstraksiyonu ile daha temiz ekstrakt ve yüksek geri kazanım (recovery) oranları elde edilebilmektedir. Bu derlemede, katı faz ekstraksiyonu ve diğer örnek hazırlama yöntemleri; katı faz ekstraksiyonun prensipleri, uygulama işlemleri ve avantajları; katı faz ekstraksiyonunda kullanılan kolon, tutucu madde ve çözücüler ile katı faz ekstraksiyonunun başlıca kullanım alanları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime: katı faz ekstraksiyonu örnekleme metodoloji ekstraksiyon örnek hazırlama

Konular: Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Solid phase extraction method for sample preparation

Öz:

Sample preparation is a considerable step before modern instrumental analysis (High Performance Liquid Chromatography, Gas Chromatography, Radioimmun Assay, Spectrometric techniques etc.). For many years, sample dissolution followed by liquid-liquid extraction has been a popular sample preparation procedure. But, traditional liquid-liquid extractions are high solvent consumption, time consuming and costly. Furthermore, these methods present the following problems: phase emulsions, impure and wet extracts, nonquantative extractions. Other classical sample preparation techniques include centrifugation, filtration, distillation, lyophilization have same problems. In the mid 1970's, an alternative approach, solid phase extraction (SPE) was introduced. This concept is basis for the design of a practical sample preparation technique consisting of small, disposable extraction columns filled with a variety of sorbents. Today, solid phase extraction is a powerful method for sample preparation and is used by most laboratories. Compared to classical liquid-liquid extraction, SPE is faster, uses less solvent, eliminates emulsions, and saves money. In addition, solid phase extraction provides clean extracts and high recoveries. In this article, solid phase extraction and other sample preparation methods; principles, procedures, and advantages of solid phase extraction; solid phase extraction columns, adsorbents and solvents and solid phase extraction application areas are evaluated.

Anahtar Kelime: methodology extraction sample processing solid phase extraction sampling

Konular: Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Shulamit L. "Solid phase extraction (SPE)". http://www.forumsci.co.il/HPLC/spe_abic.pdf/ Erişim tarihi: 29.1.2005.
2. Zief M. Solid Phase Extraction for Sample Preparation. Phillipsburg: JT Baker, 2005.
3. Stevenson D. Immuno-affinity solid-phase extraction. Journal of Chromatography B 2000; 745: 39-18.
4. Rosenfeld J.M. Solid-phase analytical derivatization: Enhancement of sensitivity and selectivity of analysis. Journal of Chromatography A 1999; 843: 19-27.
5. Majors R.E. Trends in sample preparation. LCGC North America 2002; 20: 1098-1113.
6. Pichon V. Solid-phase extraction for multiresidue analysis of organic contaminants in water. Journal of Chromatography A 2000; 885: 195-215.
7. Poole C.F., Gunatilleka A.D., Sethuraman R. Contributions of theory to method development in solid-phase extraction. Journal of Chromatography A 2000; 885: 17-39.
8. Hennion M-C. Solid-phase extraction: method development, sorbents, and coupling with liquid chromatography. Journal of Chromatography A 1999; 856 : 3-54.
9. Liljegren G. Development and Investigations of Novel Sample Preparation Techniques, Electrochemical Extraction and Evaluation of Miniaturized Analytical Devices Cuopled to Mass Spectrometry. Digital Comprehensive Summaries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Science and Technology 54. Uppsala: Acta Universitatis Upsaliensis, 2005.
10. EPA. EPA Method 3535A Solid Phase Extraction (SPE). http://www.epa.gov/epaoswer/hazwaste/test/pdfs/ 3535a.pdf Erişim tarihi: 29.1.2005.
11. Macherey-Nagel. Sample Preparation, Solid Phase Extraction. In: Macherey-Nagel Catalogue 2004: 184-241.
12. Christie W.W. Solid-Phase Extraction Columns In The Analysis Of Lipids. http://www.lipidlibrary.co.uk/topics/spe_alm/ Erişim tarihi: 12.2.2005.
13. Empore Products. Extraction Disk Plates for SPE. http://www.3m.com/empore/products/plates/ Erişim tarihi: 17.3.2005.
14. Gen Pore Product Applications. Solid Phase Extraction (SPE) Filters. http://www.genpore.com/app.htm/ Erişim tarihi: 17.3.2005.
15. Haginaka J. Selectivity of affinity media in solid-phase extraction of analytes. Trends in Analytical Chemistry 2005; 24-5: 407-15.
16. Cobert Associates Catalogue. Solid Phase Extraction (SPE) Guide. http://www.cobertassoc.com/ xpertekspe.jpg / Erişim tarihi: 17.3.2005.
17. Beney P.J., Breuer G.M. Jacobs G.H., et. al. Review, Evaluation, and Application of Solid Phase Extraction Methods Hotlines, 1996; 35: 1-5. http://www.uhl.uiowa.edu/newsroom/hotline/1996 /1996_12/solidphase.html/ Erişim tarihi:12.2.2005.
18. Majors R.E. New designs and formats in solid-phase extraction sample preparation. LCGC North America 2001; 19:678-687.
19. LeBlanc G. A review of EPA sample preparation techniques for organic compound analysis of liquid and solid samples. LCGC North America 2001; 19: 1120-1130.
20. Rossi D.T. and Zhang N. Automating solid-phase extraction: Current aspects and future prospects. Journal of Chromatography A 2000; 885: 97-113.
21. Drummer O.H. Chromatographic screening techniques in systematic toxicological analysis. Journal of Chromatography B 1999; 733: 27-45.
22. Liska I. Fifty years of solid-phase extraction in water analysis-historical development and overview. Journal of Chromatography A 2000; 885: 3-16.
23. Soriano T., Jurado C, Menendez M., et al. Improved solid-phase extraction method for systematic toxicological analysis in biological fluids. Journal of Analytical Toxicology 2001; 25: 137-143.
24. Fuh M-R., Huang S-Y., Lin T-Y. Determination of residual anabolic steroid in meat by gas chromatography-ion trap-mass spectrometer.Talanta 2004; 64: 408-414.
25. Gaga E.O. and Tuncel S.G. Occurence and distribution of polycyclic aromatic hydrocarbons in Ankara precipitation. Water, Air, and Soil Pollution 2003; 3: 127-134.
26. Mallatou H., Pappas C.P. and Albanis T.A. Behaviour of pesticides lindane and methyl parathion during manufacture, ripening and storage of feta cheese. International Journal of Dairy Technology 2002; 55: 211-16.
27. Posyniak A., Sniegocki T. and Zmudzkı J. Solid phase extraction and liquid chromatography analysis of sulfonamide residues in honey. Bull. Vet. Inst. Pulawy 2002; 46: 111-117.
28. Wardencki W., Magdalena M. and Curylo J. A review of theoritical and pratical aspects of solid-phase microextraction in food analysis. International Journal of Food Science and Technology 2004; 39: 703-717.
29. Guliyev V.B., Gül M., Yıldırım A. Hippophae rhamnoides L.: Chromatographic methods to determine chemical composition, use in traditional medicine and pharmacological effects. Journal of Chromatography B 2004; 812: 291-307.
30. Venn R.F., Merson J, Cole S. and Macrae P. 96-well solid-phase extraction: A brief history of its development. Journal of Chromatography B 2005; 817: 77-80.
31. Alpendurada M.F. Solid-phase microextraction: a promising technique for sample preparation in environmental analysis. Journal of Chromatography A 2000; 889: 3-14.
32. Kataoka H. Automated sample preparation using in-tube solid-phase microextraction and its application - a review. Anal. Bioanal. Chem. 2002; 373 :31-45.
33. Snow N.H. Solid-phase micro-extraction of drugs from biological matrices. Journal of Chromatography A 2000; 885: 445-455.
34. Ulrich S. Solid-phase microextraction in biomedical analysis. Journal of Chromatography A 2000; 902: 167-194.
35. Carson M.C. Ion-pair solid-phase extraction. Journal of Chromatography A 2000; 885: 343-350.

APA	Yavuz O, Aksoy A (2006). Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. , 259 - 269.
Chicago	Yavuz Oguzhan,Aksoy Abdurrahman Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. (2006): 259 - 269.
MLA	Yavuz Oguzhan,Aksoy Abdurrahman Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. , 2006, ss.259 - 269.
AMA	Yavuz O,Aksoy A Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. . 2006; 259 - 269.
Vancouver	Yavuz O,Aksoy A Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. . 2006; 259 - 269.
IEEE	Yavuz O,Aksoy A "Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu." , ss.259 - 269, 2006.
ISNAD	Yavuz, Oguzhan - Aksoy, Abdurrahman. "Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu". (2006), 259-269.

APA	Yavuz O, Aksoy A (2006). Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(3), 259 - 269.
Chicago	Yavuz Oguzhan,Aksoy Abdurrahman Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20, no.3 (2006): 259 - 269.
MLA	Yavuz Oguzhan,Aksoy Abdurrahman Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.20, no.3, 2006, ss.259 - 269.
AMA	Yavuz O,Aksoy A Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2006; 20(3): 259 - 269.
Vancouver	Yavuz O,Aksoy A Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2006; 20(3): 259 - 269.
IEEE	Yavuz O,Aksoy A "Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu." Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 20, ss.259 - 269, 2006.
ISNAD	Yavuz, Oguzhan - Aksoy, Abdurrahman. "Örnek hazırlamada katı faz ekstraksiyonu metodu". Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20/3 (2006), 259-269.