Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi
Yıl: 2006 Cilt: 21 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 340 - 349 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi
Öz: Keneler, vücudu gnathosoma ve idiosoma'dan meydana gelen, akarlardır. Kan ile beslenme özellikleri nedeniyle, insan ve hayvanlarda hastalığa neden olabilen pek çok patojeni taşıyabilecek büyük bir potansiyele sahiplerdir. Bu etmenlerden biri de, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)' ne neden olan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsü'dür. Dünya da 1944' lü yıllarda tanımlanan bu hastalık, ülkemizde ilk defa 2002 yılında Tokat çevresinde belirlenmiş ve sonraki iki yıl içinde Erzurum, Erzincan, Sivas, Yozgat, Amasya, Çorum, Çankırı, Karabük, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Artvin ve Gümüşhane' ye kadar yayılmıştır. Hastalığın Türkiye' ye Rusya'dan göç eden kuşlar üzerindeki kenelerle ulaştığı düşünülmektedir. Bu hastalık, insanlarda ateş ve kanamalarla kendini gösterip, ölüme kadar varan sonuçlar doğurabilmektedir. Hastalığı tehlikeli kılan diğer bir özelliği de, etmen virüsün biyolojik silah olarak kullanılabilecek özelliklere sahip olmasıdır. KKKA virüsü 30 kene türünden izole edilmiştir. Fakat en yaygın vektörü Hyalomma cinsi keneleridir. Bu nedenle hastalıkla mücadelede, kene popülasyonunun baskı altına alınması önemli bir yer tutmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Ticks and Crimean congo haemorrhagic fever
Öz: Ticks are mites, and their bodies have gnathosoma and idiosoma. Ticks have tremendous potential for transmitting organisms that may cause disease in humans and other animals due to their blood feeeding activities. One of these is Crimean Congo Haemorrhagic Fever Virus which is the causative agent of Crimean Congo Haemorrhagic fever (CCHF). CCHF has been known in worth since 1944, but the first outbreak of the disease was described in 2002 in Tokat region at Turkey and it was detected that the disease has distributed Erzurum, Erzincan, Sivas, Yozgat, Amasya, Çorum, Çankırı, Karabük, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Artvin ve Gümüşhane in two years. İt was thought that this diseae came to Turkey with ticks on birds which migrate from Rusia to Turkey. This disease cause fervous and skin hemorrhage and severe haemorrhagic fewer in humans with %30 mortality. Also it's another propety which endanger it may been used biological arm agent. CCHF has beeen isolated from at least 30 species of thicks. But the most common vectors are ticks of the hyalomma genus. Because of this reasion, it is important control tick population in management of disease
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aiello, S.E. and Mays, A., 2004. txod.es ricinus. http:www.cfsph.iastate.edu.
- Andersson, I., Bladh, L., Jazi, M. M., Magnusson, K. E., Lundkvist, A., Haller, O. and Mirazimi, A., 2004. Human MxA protein inhibits the replication of crimean-congo hemorrhagic fever virus. J. Virol., o 78(8): 4323-4329.
- Anderson, R. R. and Harrington, L. C, 2005. Tick biology for the homeowner. http://www.entomology.cornell. edu/MedEnt/TickBioFS/TickBioFS.html.
- Anonymous, 1999. Diagnostic tests for Crimean congo haemorrhagic fever [CCHF] in atites. Report of the Scientific Committee on Animal Health and Animal Welfare, 19 October, 1-20.
- Anonymous, 2000. Adams Flea & Tick Shampoo. http ://www. dealtime. com/xPO- Adams_Flea_Tick_ Shampoo_ 3696242.
- Anonymous, 2001a. Crimean congo hemorrhagic fever, commander, U. S, Army center for health promotion and preventive medicine, europe. http:/www. apgea.army.mil/ento/FACTS/CCHF %20fact %20 sheet.pdf.
- Anonymous, 2001b. Crimean-congo haemorrhagic fever. World health organization, http://www.who.int/ mediacentre/factsheets/fs208/en/.
- Anonymous, 2002a. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 1 (5) Anonymous, 2002b. Bayticol. http://w_bayer_com_tr - animalhealth-images-urunlef-urunler-bayticol_ jpg.
- Anonymous, 2003. Trix tick remover. http://www.prestigepetproducts.com.au/index.php?pid= pro&product=260&sid=&uhash=.
- Anonymous, 2004a. Better pest control. http://www Betterpestcontrol.Com/ Tick.Html.
- Anonymous, 2004b. Institute for international cooperation in animal biologies. http://www. vm. astate.edu/services/institutes/iicab/iicab.htm;
- Anonymous, 2004c. Arachnida: Parasitiformes. http ;//www.forestryimages.org/browse/detail.cfm?imgnum =1308023.
- Anonymous,2004d. Emerging infectious diseases, 10 (12): 2143-2149.
- Anonymous, 2004e. Ktrım-kongo kanamalı ateşi. http://www.saghk.gov.tr.
- Anonymous, 2004f. Frontline, http://frontline.fr.merial.com /products/dogs/dogs.asp.
- Anonymous, 2004g. Ivomec plus (ivermectin/ clorsulon), injection for cattle. http://us.merial.com/ producers/dairy/products/ index.asp.
- Anonymous, 2004h. Kırım kongo kanamalı ateşi. http://www.enfeksiyon.org/ Detail.asp?ctg=24&Article=915.
- Anonymous, 2005a. External structures and terms for describing and identifying ticks. Canadian Lyme Disease Fondation. http://www.caniyme.com/exttick. html#fig_01a.gif.
- Anononymous, 2005b. Geri geldiler. Focus Popüler Bilim ve Kültür Dergisi, http://www.focusdergisi.com.tr /saglik/00157/.
- Anonymous, 2005c. Natural tick & insect repellent. http://www.lifesvigor.com/ prod/5372/.
- Anonymous, 2005d. Botanical solutions-tick guard. http://www.rutabaga.com/product.asp?pid=1006565:
- Anonymous, 2005e. Zodiac fleatrol carpet& upholstery pump spray, http://www.pet-dog-cat-supply-store.com /shop/index.php?page=shop-browse-m-WELLMARK.
- Anonymous, 2005f. Tick remover scoop, www.arcatapet. com.
- Anonymous, 2005g. Pour-on treatment for parasite. www.lescerfs.com/ contention_adultes.htm.
- Anonymous, 2005h. Frontline top spot cat. •http://firontline.fr.merial.com/products/cats/cats.asp.
- Anonymous, 2005ı. Bayer bolfo. http://www.allpet. cz/scripts/podrobnosti.php? IDZ=2&track_mod=title.
- Anonymous, 2005i. Çiftlik hayvanları ürünleri, http- www_bayer_com_tr-animalhealth-images-urunler- urunler-bayticol_jpg.
- Anonymous, 2005j. Cydectin, pour-on. www_nrrbs_com _au-animalhealthcydectinjpg.
- Anonymous, 2005k. Cydectin. http://www. wyeth.com/ products/all, asp.
- Anonymous, 20051. American dog ticks. http://www.pestcontrolsupplies.com/B&GIndustrialPic. jpeg-
- Anonymous, 2005m. T.C. sağlık bakanlığı temel sağlık hizmetleri genel müdürlüğü genelgesi. http://www.saglik.gov.tr.
- Anonymous, 2005n. Pet care product, www.biconet.com /pets/fleatickgranular.htm.
- Anonymous, 2006a. Tick of Canada, http://res2.agr. ca/ecorc/ti/tech/-transfer-e-htm# dermacentor.
- Anonymous, 2006b. Kırım kongo kanamalı ateşi. http://giresunvho.sitemynet.com/GVHO/idl 1 .htm.
- Bakır, M., 2004a. Kırım kongo hemorajik ateşi. http://public.cumhuriyet.edu.tr/~bdemir/.
- Bakır, M., 2004b. Kırım kongo kanamalı ateşi öldürüyor. http ://www.yen iulke. net/.
- Bakır, M., Vatansever, Z., 2005. Kırım kongo kanamalı ateşi. http://www.kkgm.gov.tr/Birimler/Hayv_Sagl/ Hastalik lar /kirim_kongo.htm.
- Balık, İ. 2004. Kırım- kongo kanamalı ateşi. http://www_enfeksiyon_prg.htm.
- Capua, I,5 1998. Crimean- congo haemorrhagic fever in ostriches of the european union. Av. Pathol., 27: 117-. 120.
- Ceylan, S., 2002. Viral hemorajik ateşler. http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/halksagligi/bulten .htm.
- Chin, J., 2000. Febbre congo-crimea, febbre emorragica congo-crimea, febbre emorragica dell'asia centrale. www.antropozoonosi.it/. ,./Febbre%20CC.htm.
- Curt, P. and Samlaska, M. N., 1994. Arthropod infestations and vectors of disease. Military Dermatology Textbook, Chapter 9. http://www.wramc.amedd. >army.mil/fieldmed/dermatology/Derm Textbook_Ch9. pdf.
- Daştan, A., 2003. Erzurum il sağlık müdürlüğü, basın açıklaması, http://www.erzurum.saglik.gov.tr /halk_ egitim/kirimjcong.htm.
- Dohm, D.J., Logan, T.M., Linthicum, K.J., Rossi, C.A. and Türeli, M.J., 1996. Transmission of crimean-congo hemorrhagic fever virus by hyalomma impeltatum (acari:ıxodidae) after experimental infection. J. Med. Entomol.,33(5):848-51.
- Erickson, B., Martin, R., Vincent, J., Nichol, S.T., Comer, J. A., Rollin, P. E. and Ksiazek, T. G., 2004. Emerging infectious diseases. 10(8): 1379- 1384. http://www.cdc.gov/eid.
- Estrada-Pena A. and Jongejan, F., 1999. Ticks feeding on humans: A Review Of Records On Human-Biting Ixodoidea With Special Reference To Pathogen Transmission. Exp. Appl. Acarol., 23: 685-715.
- Faulde, M. K., 2005. Vector- borne infectious diseases in Kazakhstan. Crimean- congo hemorrhagic fever. http://www.afpmb.org/pubs/dveps/Kazakhstan.pdf.
- Faye, O., Fontenille, D., Thonnon, J., Gonzalez, J.P., Cornet, J.P. and Camicas, J.L., 1999. Experimental transmission of crimean-congo hemorrhagic fever virus, http://www.pathexo.fr/pdf/1999n3/Faye.pdf.
- Hassenein, K. M. and El-Azazy, O. M. E., 2000. Isolation of Crimean- congo hemorhagic fever virus from ticks on imported Sudanese sheep in Saudi Arabia. Anals Of Saudi Medicine, 20(2): 153-154.
- Horak, I.G., Fourie, LJ, Heyne, H., Walker, J. B. and Needham, G.R., 2002. Ixodid ticks feeding on humans in south africa: with notes on preferred hosts, geographic istribution, seasonal occurrence and transmission of pathogens. Exp. Appl. Acarol., 27(1-2): 113-136.
- Karti, S. S., Odabaşı, Z., Korten, V., Yılmaz, M., Sönmez, M., Ceylan, R., Akdoğan, E., Eren, N., Koksal, I. ve Ovalı, E., 2004. Crimean-congo hemorrhagic fever in Turkey. Emerging Infectious Disease, 10(8): 1379- 1384.
- Khalid, M., Hassanein, M.E. ve Osama, P.E.A., 2000. Isolation of crimean-congo hemorrhagic fever virus from ticks on imported Sudanese sheep in Saudi Arabia. Brief Reports Annals Of Saudi Medicine, 20(2): 153-154,.
- Kocan, A. A., 1998. Ticks, http://www.cvm. okstate. edu/instruction/kocan/vpar5 3 3 3/vpar5 3 3 3. htm.
- Mehlhorn, H., 2004. Ticks as vectors of agents of man diseases. Encyclopedic Reference of Parasitology. Second Edition, Online-Version: Informatik II. http://parasitology.informatik.uni-wuerzburg.de /login/n/h/2129.html.
- Mekonen, S., 2000. Efficacy of flumethrin 1% pour-on against tick on cattle under field conditions in Ethiopia. Onderstepoort J. Veter. Res., 67: 235-237.
- Peter, B. and Jahrling,, D., 2005. .Viral hemorrhagic fevers. Textbook of Military Medicine: Medical Aspects Of Chemical and Biological Warfare. www.vnh.org/MedAspChemBioWar/images/ P595_29-1-jpg-
- Sargison, N., 2005. Plunge dipping, http://www.nadis.org.uk /Fly%20Strike/FLYSTR~l_files/image0081,jpg.
- Solberg, V. B., Miller, J. A., Hadfıeld, T., Burge, R., Şchech, J. M. and Pound, J. M., 2003. Control of txodes scapularis (Acari: Ixodidae) With Topical Self-Application Of Permethrin by Whitw-Tailet Deer inhabiting NASA Beltsville, Maryland. J. Vec. Ecol., 28(1): 117-134.
- Tavana, A. M., Chinikar, S. and Mazaheri, V., 2002. The seroepidemiological aspects of Crimean congo hemorrhagic fever in three health workers: A Repot From Iran. Arch. Iranian Med., 5(4): 255-258.
- Uzun, R., 2005. Kırım kongo kanamalı ateşinde vaka tanımı. AVHO Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Forum Köşesi. http://www.avho.org.tr/forum /forum jposts.asp?TID=62.
- Ünüvar, N., 2005. Kırım- kongo kanamalı ateşi. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sayı: B100TSH0110002, 3580 Genelge/ 40.
- Vincent, M. J., Sanchez, A. J., Erickson, B. R., Başak, A., Chretien, M., Seidah, N. G. and Nichol, S. T., 2003. Crimean-congo hemorrhagic fever virus glycoprotein proteolytic processing by subtilase SKI-1. Society for Microbiology. J. Virol., 77(16): 8640-8649.
- Vredevoe, L., 1997. Background information on the biology of ticks. http://entomology.ucdavis.edu/faculty /rbkimsey /tickbio.html.
- Yalçın, E. 2003. Kırım kongo kanamalı ateşi. http://erzurum.vet.gov.tr/ guncel_has__.htm.
| APA | Akyazı R, ECEVİT O (2006). Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. , 340 - 349. |
| Chicago | Akyazı Rana,ECEVİT Osman Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. (2006): 340 - 349. |
| MLA | Akyazı Rana,ECEVİT Osman Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. , 2006, ss.340 - 349. |
| AMA | Akyazı R,ECEVİT O Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. . 2006; 340 - 349. |
| Vancouver | Akyazı R,ECEVİT O Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. . 2006; 340 - 349. |
| IEEE | Akyazı R,ECEVİT O "Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi." , ss.340 - 349, 2006. |
| ISNAD | Akyazı, Rana - ECEVİT, Osman. "Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi". (2006), 340-349. |
| APA | Akyazı R, ECEVİT O (2006). Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi), 21(3), 340 - 349. |
| Chicago | Akyazı Rana,ECEVİT Osman Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi) 21, no.3 (2006): 340 - 349. |
| MLA | Akyazı Rana,ECEVİT Osman Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi), vol.21, no.3, 2006, ss.340 - 349. |
| AMA | Akyazı R,ECEVİT O Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi). 2006; 21(3): 340 - 349. |
| Vancouver | Akyazı R,ECEVİT O Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi). 2006; 21(3): 340 - 349. |
| IEEE | Akyazı R,ECEVİT O "Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi), 21, ss.340 - 349, 2006. |
| ISNAD | Akyazı, Rana - ECEVİT, Osman. "Keneler ve Kırım kongo kanamalı ateşi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi) 21/3 (2006), 340-349. |
