147 194

Proje Grubu: SOBAG Sayfa Sayısı: 140 Proje No: 115K451 Proje Bitiş Tarihi: 15.10.2018 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-02-2020

Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi

Öz:
Afetlere doğrudan ya da dolaylı olarak maruz kalan toplum ve bireylerin uzun ve kısa süreli zorluklar yaşamamaları için afet öncesinde hazırlık, sonrasında ise müdahale çalışmalarında ruh sağlığı uzmanlarına önemli sorumluluklar düşmektedir. Oysa ülkemizde afet sonrası psikososyal müdahale yapabilecek insan gücü hayli kısıtlıdır. Yaşanan depremler, teknolojik/maden kazaları, ekonomik krizler, terör, sınırlarımızdaki savaşların sonucu meydana gelen göçler afet ve travmalara maruz kalmış ya da kalması olası bireyler düşünüldüğünde bu insan kaynağının biran önce yetiştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu ihtiyaca yanıt vermek üzere bu projede psikolojik danışmanların afetin hemen sonrasında ve orta dönemde a) çocuk ve ergenlerle b) anne-baba ve öğretmenlerle ve c) engelli bireylerle nasıl çalışacağı aynı zamanda d) kendi öz bakımlarını nasıl yapacakları konusunda çevrimiçi bir eğitim programı geliştirilmiştir. Kapasite geliştirme çalışması olarak düşünülen bu çalışmada psikolojik danışmanların yetiştirilmesinin hedeflenmesinin birçok nedeni vardır. Ruh sağlığı hizmeti veren meslekler arasında özellikle önleyici ruh sağlığı üzerinde odaklanan, bireyleri zorluklar karşısında dayanıklı kılmak üzere çalışan psikolojik danışmanlar meslek olarak en yaygın ağa sahiptir. Zira her ilde en az bir RAM bulunmakta ve her okulda en az bir psikolojik danışman istihdam edilmektedir. İkinci önemli nedense psikolojik danışmanların en sık çalıştıkları popülasyonun afet ve kriz bağlamında risk grubu olarak kabul edilen çocuk ve ergenler olmasıdır. Üçüncü nedense, birlikte çalıştıkları öğretmenler ve rehberlik ettikleri aileler düşünüldüğünde, psikolojik danışmanların hem afet öncesi hem de afetler sonrası geniş bir popülasyona hem doğrudan hem de dolaylı olarak ulaşma ve onlara psikolojik destek verme imkânı olmasıdır. Ayrıca, afet gibi geniş sayıda insanı etkileyecek kriz durumlarında yürütülen en etkili çalışmaların okul temelli yürütüldüğünü de ilgili araştırmalarla ortaya konmuştur. Bahsi geçen kapasite geliştirme çalışmaları için en etkili yönteminse iyi kurgulanmış çevrimiçi eğitim programları olduğu öngörülmüştür. Günümüzde gittikçe yaygınlaşan çevrimiçi eğitim veya e-öğrenme ya da uzaktan eğitim olarak da adlandırılan bu tür web tabanlı eğitim sistemleri, zaman ve mekân fark etmeksizin herkese eşit eğitim ve öğrenim imkânı sağlarken, eğitim maliyetlerini de dikkate değer ölçüde düşürmektedirler. Afetlerde ilk ve orta dönemli psikolojik destek eğitimini çevrimiçi bir Öğrenme Yönetim Sistemine (Learning Management System) taşıyarak yurdun çeşitli yerlerindeki okul psikolojik danışmanlarına bu eğitimi zahmetsizce ulaştırabilmek ve öğrenme faaliyetlerini gözlemleyebilmek amaçlanmıştır. Bu sayede çok kısa sürede, az maliyetle, üstelik iş gücü kaybına yol açmadan afet sonrası psikolojik destek hizmeti verebilecek insan gücü yetiştirmenin mümkündür. Bu projede yukarıda özetlenen amaçlara ulaşmak üzere sekiz adımdan oluşan bir süreç yürütülmüştür: 1. Ön araştırma; psikolojik danışmanların konuya ilişkin hâlihazırdaki bilgi, tutum ve beceri durumlarının belirlemesi, 2. Engelli grupları temsil eden bireylerden oluşan odak grupları yoluyla engelli bireylerin afet deneyimlerinin incelenmesi, 3. İlk iki aşamada elde edilen bulguları göz önünde bulundurarak içerik geliştirme (çocuklar, ergenler, yetişkinler ve engelli bireylerle çalışma ve öz bakım becerileri), 4. Belirlenen içeriğe uygun materyal geliştirme, 5. Eğitim için çevrimiçi sistem uyarlama, 6. Geliştirilen materyali çevrimiçi ortama aktarma, 7. Çevrimiçi eğitimin etkinliğinin test edilmesi, 8. Yaygınlaştırma çalışmaları etkinlikleri.
Anahtar Kelime: afet psikolojisi çevrimiçi eğitim Afet sonrası psikososyal müdahale

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Özel Psikoloji
Erişim Türü: Erişime Açık
  • Barış, Ş. 2012. Sayfa 21. Temel Afet Bilgileri. Editör: Ozmen, B. Okul Tabanlı Afet Eğitimi Projesi. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
  • Berkowitz, S., Bryant, R., Brymer, M., Hamblen, J., Jacobs, A., Layne, C., Macy, R., Osofsky, H.,Pynoos, R., Ruzek, J., Steinberg, A., Vernberg, E., Watson, P. 2010. Skills for Psychological Recovery: Field Operations Guide. The National Center for PTSD ve the National Child Traumatic Stress Network.
  • Bullock, J. A., Haddow, G., Coppola, D. P. 2011. Managing children in disasters: planning for their unique needs. CRC Press.
  • Çakır, A. 2009. Aile içinde ve toplumda maruz kalınan fiziksel şiddetin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü.
  • Clark, R. C. Mayer, R. E. 2003. E-learning and the science of instruction. San Francisco: Jossey- Bass
  • Clark, R.C., Nguyen, F., Sweller, J. 2006. Efficiency in learning: evidence-based guidelines to manage cognitive load. San Francisco: Pfeiffer.
  • Chin, J.P., Diehl, V.A., Norman, K.L. 1988. Development of an instrument measuring user satisfaction of the human-computer interface. Presented as a conference paper at CHI’88. Coffield, F., Moseley, D., Hall, E., Ecclestone, K. 2004. Learning styles and pedagogy in post-16 learning: a systematic and critical review, LSRC reference, Learning & Skills Research Centre, London.
  • Erdur-Baker, Ö., Doğan, T. 2014. Afetler, Travmalar, Krizler ve Psikolojik Yardım. PDR Derneği yayınları.
  • FEMA (Federal Emergency Management Agency). 2010. http://www.fema.gov/coping-disaster Frans, O., Rimmo, P.A., Aberg, P., Fredikson, M. 2005. “Trauma exposure and post-traumatic stress disorder in the general population.” Acta Psychiatrica Scandinavica, 111, 291-299.
  • Gökçe, O., Özden, Ş.,” Demir, A. 2008. Türkiye’de Afetlerin Mekansal ve İstatistiksel Dağılımı Afet Bilgileri Envanteri, T.C.Bayındırlık Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Afet Etüt ve Hasar Tespit Başkanlığı, Ankara.
  • Gürer, M. D., Yıldırım, Z. 2014. Development, Validity and Reliability Study of the Learning Object Evaluation Scale (LOES), Eğitim ve Bilim, 39, 121-130.
  • Inter- Agency Standing Committee (IASC). 2007. IASC Guidelines on Mental Health and Psychosocial Support in Emergency Settings. Cenevre. Erişim Tarihi 15.06.2014 http://www.who.int/mental_health/emergencies/guidelines_iasc_mental_health_psychosocial_ju ne_2007.pdf
  • Jagodic, G. K., Kontac, K., Zubenko, W.N. 2000. “Group interventions for children in crisis.” Children & Disasters: A Practical Guide to Healing & Recovery. Editör: Zubenko, W. N. ve Capozzoli, J. London: Oxford University Press.
  • Karancı, N. Erdur-Baker, Ö. 2012. Afetler ve Travmalar: Psikolojik Tepkiler ve Psikolojik İlk Yardım. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
  • Kett, M., Twigg, J. 2007. Disability and disasters: towards an inclusive approach. In IFRC, World Disasters Report. Focus on Discrimination (pp. 86‐111). Geneva: IFRC. Retrieved from: http://www.ifrc.org/Global/Publications/disasters/WDR/WDR2007‐English.pdf.
  • Kilic, E. Yıldırım, Z. 2012. “Cognitive load and goal based scenario centered 3D multimedia learning environment: Learners’ motivation, satisfaction and mental effort.” Journal of Educational Computing Research, 47, 329-349.
  • Masten, A. S., Narayan, A. J. 2012. “Child development in the context of disaster, war, and terrorism: Pathways of risk and resilience.” Annual review of psychology Psychology, 63, 227- 257.
  • Mayer R. E., Moreno, R. 2003. “Nine ways to reduce cognitive load in multimedia learning”, Educational Psychologist, 38(1), 43–52.
  • Mayer, R. 2005. Principles for reducing extraneous processing in multimedia learning: Segmenting, pretraining, and modality principles. The Cambridge Handbook of Multimedia Learning. Editör: Mayer, R.E.. New York: Cambridge University Press.
  • Mayer, R. E., Moreno, R. 2002. “Animation as an aid to multimedia learning.” Educational Psychology Review, 14, 87–99.
  • Mayer, R. E., Moreno, R. 2010. “Techniques that reduce extraneous cognitive load and manage intrinsic cognitive load during multimedia learning.” Cognitive load theory: Theory and application. Editör: Plass J. L., Moreno R., Brünken, R. New York City: Cambridge University Press.
  • McGreal, R. 2004. “Learning objects: A practical definition.” The International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, 1(9). Retrieved from http://www.itdl.org/Journal/Sep_04/ article02.htm
  • McGreal, R., Roberts, T. 2001. “A primer on metadata for learning objects: Fostering an interoperable environment.” E-learning, 2(10), 26-29.
  • Moreno, R., Park, B. 2010. “Cognitive load theory: historical development andrelation to other theories.” Cognitive load theory. Editörler: Plass, J., Moreno R., Brünken, R. New York: Cambridge University Press.
  • Myers, D., Wee, D. F. 2005. Disaster Mental Health Services: A Primer for Practitioners. Brunner- Routledge, NY.
  • Norris, F. J., Friedman, M. J., Watson, P. J., Byrne, C. M., Diaz, E., Kaniasty, K. 2002. “60,000 disaster victims speak: Part I. An empirical review of the empirical literatüre 1981–2001.” Psychiatry, 65, 207–239.
  • Nielsen, J. 2003. Usability Engineering. San Diego: Elsevier.
  • Njelesani, Janet; Shaun Cleaver; Myroslava Tataryn ; and Stephanie Nixon 2012. “Using a Human Rights-Based Approach to Disability in Disaster Management Initiatives.” Editör: Sorin Cheval, ed., Natural Disasters. InTech. http://www.intechopen.com/books/natural- disasters/using-a-human-rights-based-approach-to-disability-in-disaster-management-initiatives-
  • Openshaw, L. 2011. “School-based support groups for traumatized students.” School Psychology International, 32(2), 163-178.
  • Osofsky, J.D. 2004. “Community outreach for children exposed to violence” Infant Mental Health Journal, 25 (5), 478-487.
  • Parkinson, F. 2000. Post-Trauma Stress. Fisher Books: U.S.A.
  • Peek, L., Stough, L. M. 2010. “Children with disabilities in the context of disaster: A social vulnerability perspective.” Child Development, 81(4), 1260-1270.
  • Plummer, C. A., Cain, D. S., Fisher, R. M., Bankston, T. Q. 2008. “Introduction to and Overview of Group Psychological First Aid.” Brief Treatment and Crisis Intervention, 6(2), 130-136.
  • Priestley, M., Hemingway, L. 2007. “Disability and Disaster Recovery”. Journal of Social Work in Disability and Rehabilitation, 5 (3‐4), 23‐42.
  • Richey, R. C. Klein, J. D. 2005. “Developmental research methods: Creating knowledge from instructional design and development practice.” Journal of Computing in Higher Education, 16(2), 23-38..
  • Richey, R. C., Klein, J. D., Nelson, W. 2004. “Developmental research: Studies of instructional design and development.” Editör: Jonassen, D. Handbook of research for educational communica- tions and technology. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
  • Şendurur E., Yıldırım, Z. 2010. “Formative Evaluation of Web-based Internet Search Scaffolding Tool.” Educational Communications and Technology Sayfa:1-6. Editör: Michael Simonson Association for Educational Communications and Technology International Convention
  • Shackel, B. 1991. “Usability - context, framework, definition, design and evaluation.” Human factors for informatics usability. Editörler: Shackel, B., Richardson, S. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Sweller, J., Van Merriënboer, J.J. G., Pass, F. 1998. “Cognitive architecture and instructional design.” Educational Psychological Review 10, 251-296.
  • Speier, A. H. 2000. Disaster Relief and Crisis Counseling. Psychosocial Issues for Children and Adolescents in Disasters. Rockville, MD: Center for Mental Health Services.
  • Tobii Technology Inc. 2008. Tobii studio enterprise edition software.
  • The Spere Project 2011. “Humanitarian Charter and Minimum Standarts in Disaster Response.“ Geneva: The Sphere Project. http://www.sphereproject.org.
  • Van Gog, T., Paas, F., Van Merriënboer, J. J. G. 2006. “Effects of process-oriented worked examples on troubleshooting transfer performance.” Learning and Instruction, 16, 154-164.
  • Van Gog, T., Paas, F., Van Merriënboer, J. J. G. 2008. “Effects of studying sequences of process-oriented and product-oriented worked examples on troubleshooting transfer efficiency.” Learning and Instruction, 18, 211-222.
  • Wolmer, L., Laor, N., Dedeoglu, C., Siev, J., Yazgan, Y. 2005. “Teacher-mediated intervention after disaster: A controlled three-year follow-up of children’s functioning.” Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46, 1161–1168.
  • World Health Organization (WHO). 2011. “Psychological first aid: Guide for field workers.” Retrieved on November 29 2011 from http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241548205_eng.pdf
  • Wiley, D. A. 2001. “Connecting learning objects to instructional design theory: A definition, metaphor, and a taxonomy.” The instructional use of learning objects: Online version. Editör: D. A. Wiley Retrieved from http:// reusability.org/read/chapters/wiley.doc
  • Young, B. H., Ford, J. D., Ruzek, J. I., Friedman, M., Gusman, F. D. 1998. Disaster mental health services: A guide for clinicians and administrators. National Center for Post-Traumatic Stress Disorder, Palo Alto, California.
APA ERDUR BAKER Ö, YILDIRIM Z, ALTUN A (2018). Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. , 1 - 140.
Chicago ERDUR BAKER Özgür,YILDIRIM Zahide,ALTUN Arif Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. (2018): 1 - 140.
MLA ERDUR BAKER Özgür,YILDIRIM Zahide,ALTUN Arif Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. , 2018, ss.1 - 140.
AMA ERDUR BAKER Ö,YILDIRIM Z,ALTUN A Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. . 2018; 1 - 140.
Vancouver ERDUR BAKER Ö,YILDIRIM Z,ALTUN A Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. . 2018; 1 - 140.
IEEE ERDUR BAKER Ö,YILDIRIM Z,ALTUN A "Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi." , ss.1 - 140, 2018.
ISNAD ERDUR BAKER, Özgür vd. "Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi". (2018), 1-140.
APA ERDUR BAKER Ö, YILDIRIM Z, ALTUN A (2018). Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. , 1 - 140.
Chicago ERDUR BAKER Özgür,YILDIRIM Zahide,ALTUN Arif Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. (2018): 1 - 140.
MLA ERDUR BAKER Özgür,YILDIRIM Zahide,ALTUN Arif Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. , 2018, ss.1 - 140.
AMA ERDUR BAKER Ö,YILDIRIM Z,ALTUN A Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. . 2018; 1 - 140.
Vancouver ERDUR BAKER Ö,YILDIRIM Z,ALTUN A Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi. . 2018; 1 - 140.
IEEE ERDUR BAKER Ö,YILDIRIM Z,ALTUN A "Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi." , ss.1 - 140, 2018.
ISNAD ERDUR BAKER, Özgür vd. "Afetlerde Psikolojik Destek İçin Psikolojik Danışmanlara Yönelik Çevirimiçi Eğitim Geliştirilmesi". (2018), 1-140.