70 52

Proje Grubu: SOBAG Sayfa Sayısı: 112 Proje No: 120K541 Proje Bitiş Tarihi: 01.12.2020 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-08-2021

COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi

Öz:
Covid-19 krizi arz, talep ve finans soklarının es anlı tezahürüne dayalı, çok boyutlu sistemik bir kriz olarak yasanmaktadır. Söz konusu soklar ise gelir dagılımında hem fonksiyonel, hem bölgesel, hem de cinsiyet bazında derin esitsizliklerin var oldugu; kamusal hizmetlere erisimin ticarilestirildigi; ve dolayısıyla, gelir esitsizligine baglı olarak yoksullugun sosyal dıslanma ile birlikte yasanmakta oldugu bir ortamda gerçeklesmektedir Covid-19 krizi Türkiye ekonomisini, 2018 finansal krizinin etkilerinin tamamıyla çözümlenmedigi ve ulusal ekonominin akım dengelerinin yeniden saglanmasının henüz tamamlanmamıs oldugu bir konjonktürde etkilemektedir. Bu durum, Türkiye?nin krize karsı uygulayabilecegi politika önlemlerinin etkinligini de kısıtlamaktadır. Bu tespitler altında, bu çalısmanın ana amacı, Covid-19 salgını krizinin ekonomik etkilerini öngörmek ve krizin olumsuz etkilerini en aza indirgeyecek gerçekçi gelir ve maliye politikalarını tasarlayarak Türkiye politik ekonomi yazınına ve ilgili tüm sosyal paydasların gündemine sunmaktır. Bu amaçla bir makroekonomik genel denge model kurgulanarak öncelikle COVID19 salgının yol açtıgı kriz konjonktürünün sektörel üretim, istihdam, ücret ve sermaye gelirleri, milli gelir büyüklükleri ve dıs ticaret dengeleri üzerine yaratmakta oldugu etkiler irdelenmekte; daha sonra krize karsı gelistirebilecek savunma politikalarının analizi gerçeklestirilmektedir. Bu gözlemlerden hareketle, makroekonomik genel denge modeli bir sosyal laboratuvar gibi kullanılarak alternatif bir politika paketi tasarlanmıstır. Bu paketin önceligi hanehalkları emek gelirlerinin desteklenmesi amacına yöneltilmis ve kamu kesiminden dogrudan gelir destegi biçiminde uygulanması öngörülmüstür. Söz konusu Emek Gelir Destegi paketinin teknik unsurları (i) ücretlilerin formel kesim ortalama ücretinin %50?sine tekabül edecek sürekli bir gelir transferi ile desteklenmesi; (ii) küçük ve orta boy sirketlerin ve kendi hesabına çalısan kesimin desteklenmesi; ve (iii) kamunun tüketim harcamalarının %20 düzeyinde arttırılması ile uygulanmıstır. Model sonuçları Emek Gelir Destegi paketinin mali yükünün 2019 sabit fiyatlarıyla 123.5 milyar TL düzeyinde olacagını ve 2019 milli gelirinin %2.9?una ulasacagını göstermektedir. Böylesi bir paketin uygulanması neticesinde hanehalkları kullanılabilir ücret geliri kayıplarının yüzde 85?i telafi edilmekte ve yurtiçi gayrı safi hasıla Covid-19 salgınının yaratması muhtemel düzeye görece %60?lık bir kazanım saglamaktadır. EGD programı kamunun bütçe dengelerinde de görece olumlu sonuçlar yaratmakta ve olası Covid-19 altındaki bütçe açıgını yarı yarıya azaltmaktadır. Model sonuçları EGD programının özellikle ara ve yatırım malları üreten sektörlerde canlanma yaratacagını göstermektedir. Çalısmamızın pandeminin Hanehalkları düzeyinde, özellikle gelir ve yasam kosulları özelindeki bulguları ise söyle özetlenebilir; ? Tarım sektöründe ücretsiz aile isçisi olarak çalısan kadınlar arasında beklenmedik istihdam kayıpları gözlemlenmistir. Aynı sayıda olmasa da, erkek nüfusunun tarımda kayıtlı istihdamı artmıstır. Erkek nüfusu için tarım istihdamı bir nebze de olsa B planı islevi görmüs gibidir. ? 2018-2019 arasında hanelerin aylık ücret ve mütesebbis gelirleri ayda ortalama 2.9 milyar TL azalmıstır. Azalmanın hemen hemen hepsi erkek çalısanlardan kaynaklanmıstır. ? 6.2 milyon haneye verilen 1000 TL?lik nakdi yardım sayesinde medyan gelirin yarısından daha az kazanan yoksulların oranı %13.5?ten %19.9?a çıkacagına %17.8 seviyesinde kalmıstır. Sonuç olarak, bu Rapor çalısması kapsamında vurgulamamız gereken, Türkiye?de ve bir çok gelismekte olan piyasa ekonomisinde su ana degin uygulanmakta oldugu destekleme politikaları ile karsılastırıldıgında, net olarak odaklanmıs ve sınırları seffaf olarak çizilmis böylesi bir canlandırma ve gelirler programının daha etkili olabilecegidir.
Anahtar Kelime: covid-19 krizine karsı ekonomik tedbirler uygulanabilir genel denge türkiye ekonomisi covid-19

Konular: İktisat
Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arthi, V., Parman, J., 2020. “Disease, Downturns, and Wellbeing: Economic History and the Long-Run Impacts of COVID-19” (No. w27805). National Bureau of Economic Research. https://doi.org/10.3386/w27805
  • Aygün, A.H., Köksal, S. & Uysal, G. (2020). “COVID-19 Salgınının Hane Gelirleri Üzerindeki Yıkıcı Etkisi”. BETAM Araştırma Notu 20/254. https://betam.bahcesehir.edu.tr/wp-content/uploads/2020/10/ArastirmaNotu254.pdf Erişim: Ekim 2020.
  • Baba, C., Kokenyne, A., 2011. “Effectiveness of Capital Controls in Selected Emerging Markets in the 2000s”. IMF Work. Pap. 11/281.
  • Baldwin, R., di Mauro, B.W. (Eds.), 2020. “Mitigating the COVID Economic Crisis: Act Fast and Do Whatever It Takes”. VOX, CEPR Policy Portal.
  • Banerjee, R., Mehrotha, A., Zampolli, F., 2020. “Inflation at risk from Covid-19”, (BIS Bulletin No.28). BIS.
  • Beck, T., 2020. “Finance in the times of coronavirus, in: Baldwin, R., di Mauro, B.W. (Eds.), Economics in the Time of Covid-19”. CEPR Press, pp. 73–77.
  • Bigio, S., Zhang, M., & Zilberman, E. (2020). Transfers vs Credit Policy: Macroeconomic Policy Trade-offs during Covid-19 (Working Paper No. 27118; Working Paper Series). Blanchard, O., 2020. “Is there deflation or inflation in our future?”, VoxEU CEPR.
  • Casey Buchholz (2020) “The Coronavirus and Carceral Capitalism” Developing Economics”, https://developingeconomics.org/2020/04/11/the-coronavirus-and-carceral-capitalism/ Erişim: 19 Nisan 2020
  • Céspedes, L. F., Chang, R., & Velasco, A. (2020). The Macroeconomics of a Pandemic: A Minimalist Model (Working Paper No. 27228; Working Paper Series). National Bureau of Economic Research. https://doi.org/10.3386/w27228
  • Chang, R., & Velasco, A. (2020). Economic Policy Incentives to Preserve Lives Chandrasekhar, C.P., Ghosh, J., 2020. “Developing Asia: The growing divergence between China and the rest”. Int. Dev. Econ. Assoc. IDEAs Blogs. URL https://www.networkideas.org/featured-articles/2020/11/developing-asia-the-growing-divergence-between-china-and-the-rest/ Erişim: 11 Eylül 2020
  • Cihak, M., Sahay, R., 2020. “Finance and Inequality”, IMF Staff Discussion Note. IMF.
  • Cihan, Ulaş Berkay (2020) “Covid-19’un Küresel Eğilimlere Etkisi Ve Politika Yapıcılar Tarafından Açıklanan Ekonomik Canlanma Paketleri”, Kadir Has Üniversitesi, Ekonomi Bölümü, teksir.
  • Deleidi, M., Mazzucato, M., 2019. “Putting Austerity to Bed: Technical Progress, Aggregate Demand and the Supermultiplier”. Rev. Polit. Econ. 31, 315–335.
  • Demirgüç-Kunt, A., Detragiache, E., 1999. “Financial Liberalization and Financial Fragility, Policy Research Working Papers”. The World Bank. https://doi.org/10.1596/1813-9450-1917
  • Didier, T., Huneeus, F., Larrain, M., & Schmukler, S. L. (2020). Financing Firms in Hibernation during the COVID-19 Pandemic (No. WPS9236; pp. 1–25). The World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/818801588952012929/Financing-Firms-in-Hibernation-during-the-COVID-19-Pandemic
  • Dimakou, O., Romero, M.J., Van Waeyenberge, E., 2020. “Never Let a Pandemic Go To Waste: How the World Bank’s Covid response is prioritising the private sector”. Eurodad SOAS Jt. Brief. Pap. October 2020.
  • Elenev, V., Landvoigt, T., & Van Nieuwerburgh, S. (2020). Can the Covid Bailouts Save the Economy? (Working Paper No. 27207; Working Paper Series). National Bureau of Economic Research. https://doi.org/10.3386/w27207
  • Elgin, Ceyhun, Gökçe Başbuğ, Abdullah Yalaman (2020) “Economic policy responses to a pandemic: Developing the COVID-19 Economic Stimulus Index” Vox EU CEPR Policy Portal, 7 May 2020.
  • Feyzullah Altay (2016), “helikopter para, Mevcut Parasal Genişleme Programları İle Kıyaslama.” Konya Ticaret Odası.
  • Fine, B., Saad-Filho, A., 2017. “Thirteen Things You Need to Know About Neoliberalism”. Crit. Sociol. 43, 685–706. https://doi.org/10.1177/0896920516655387
  • Fishback, P.V., Hoorace, W.C., Kantor, S., 2006. “The Impact of New Deal Expenditures on mobility during the Great Depression”. Explor. Econ. Hist. 43, 179–222.
  • Fitsch Solutions (2020) “Turkey’s Macroeconomic Outlook: Covid-19 To Exacerbate Key Structural Challenges”, Mayıs 13.
  • Gereffi, G., 2014. “Global value chains in a post-Washington Consensus world”. Rev. Int. Polit. Econ. 21, 9–37. https://doi.org/10.1080/09692290.2012.756414
  • Ghosh, J., 2019. “A Brave New World or the Same Old Story with New Characters?”. Dev. Change 50, 379–393.
  • Gordon, R., 2015. “Secular Stagnation: A Supply-Side View”. Am. Econ. Rev. 105, 54–59. Krugman, P., 2020. Coming Next: The Greater Recession. N. Y. Times.
  • Guerrieri, V., Lorenzoni, G., Straub, L., & Werning, I. (2020). Macroeconomic Implications of COVID-19: Can Negative Supply Shocks Cause Demand Shortages? (Working Paper No. 26918; Working Paper Series). National Bureau of Economic Research. https://doi.org/10.3386/w26918
  • Hazine ve Maliye Bakanlığı (2020). Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak’ın YEP sunumu. https://www.hmb.gov.tr/haberler/hazine-ve-maliye-bakani-sayin-berat-albayrak-yeni-ekonomi-programi-sunumunu-gerceklestirdi Erişim: Kasım 2020:
  • İŞKUR (2020). “Nakdi Ücret Desteği”. https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/issizlik-sigortasi/nakdi-ucret-destegi/ Erişim: Kasım 2020.
  • IMF (2020) World Economic Outlook, Washington DC. International Trade in a post Covid-19 World, Rebuilding Macroeconomics, April 21, 2020 https://www.rebuildingmacroeconomics.ac.uk/event-details/international-trade-in-a-post-covid-19-world Erişim: 20 Nisan 2020
  • Karabacak, Sümeyye (2020) “Covid-19’un Global ve Yerel Piyasa Ekonomilerine Etkisi, Covid-19 Salgınıyla Yaşanan Global Ekonomik Krize Devletlerin Hangi Mali ve Para Politikaları İle Karşılık Verdiği Üzerine Bir Literatür Çalışması” Kadir Has Üniversitesi, Ekonomi Bölümü, teksir.
  • Magud, N., Reinhart, C.M., 2007. “Capital Controls: An Evaluation, in: Capital Controls and Capital Flows in Emerging Economies: Policies, Practices and Consequences”. National Bureau of Economic Research, Cambridge, Massachusetts.
  • Mazzucato, M., Semieniuk, G., 2016. “Financing Renewable Energy: Who is Financng What and Why It Matters”. (SPRU Working Paper Series No. SWPS 2016-12 (June)). SPRU (Science Policy Research Unit) at the University of Sussex.
  • Milanovic, B., 2020. “Coronavirus: Why Making Economic Predictions Now is Useless”. OECD (2020) http://www.oecd.org/newsroom/global-economy-faces-gravest-threat-since- the-crisis-as-coronavirus-spreads.htm Erişim: 20 Nisan 2020
  • Oscar Ugarteche ve Alfredo Ocampo (2020) “Covid-19: The Beginning of the Domino Effect”, OBELO Tartışma Metni, http://www.networkideas.org/wp-content/uploads/2020/04/covid19_domino_effect.pdf Erişim: 25 Nisan 2020
  • Ostry, J. D. & Loungani, P & Furceri. D. (2016). “Neoliberalism Oversold?” Washington, DC: International Monetary Fund.
  • Restoy, F., 2020. “Central banks and financial stability: A reflection after the Covid-19 outbreak FSI Occasional Papers”. Bank for International Settlements.
  • Rodrik, D., Greenaway, D., 1998. “GLOBALIZATION, SOCIAL CONFLICT AND ECONOMIC GROWTH”. https://paper/GLOBALIZATION%2C-SOCIAL-CONFLICT-AND-ECONOMIC-GROWTH-Rodrik-Greenaway/0be2aa4a79a5be9ec7ce307ad0ff888808376cae Erişim: 11 Ağustos 2020
  • Rodrik, D. (2020). “Will COVID-19 Remake the World?” Project Syndicate, April 6 2020. https://www.project-syndicate.org/commentary/will-covid19-remake-the-world-by-dani-rodrik-2020-04 Erişim: 11 Eylül 2020
  • Saad-Filho, Alfredo (2020) “Coronavirus, Crisis, and the End of Neoliberalism” The Bullet, Erişim: 15 Nisan 2020
  • Sahay, R., eriksson von Allmen, U., Lahreche, A., Khera, P., Ogawa, S., Bazarbash, M., Baeaton, K., 2020. “The Promise of Fintech : Financial Inclusion in the Post COVID-19 Era”. IMF, IMF Departmental Papers 20/09. Stiglitz, J.E., 2000. “Capital Market Liberalization, Economic Growth, and Instability”. World Dev. 28, 1075–1086. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(00)00006-1 Summers, L.H., 2015. “Demand Side Secular Stagnation”. Am. Econ. Rev. 105, 60–65.
  • Taymaz, Erol (2020) “Covid-19 Tedbirlerinin Türkiye Ekonomisine Etkisi ve Çözüm Önerileri”, Bilim Akademisi: Sarkaç, https://sarkac.org/2020/04/covid19-tedbirlerinin-turkiye ekonomisine-etkisi-cozum-onerileri/ 10 Nisan 2020
  • TC Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2020) “Türkiye Ekonomisinde Haftalık Gelişmeler ve Genel Görünüm”, Mayıs 15 http://www.sbb.gov.tr/turkiye-ekonomisinde-haftalik-gelismeler-ve-genel-gorunum-15052020/
  • TRT (2020a). “İşsizlik Maaşı ne kadar?” 2020 İşsizlik Maaşı... (3 Şubat 2020). https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/issizlik-maasi-ne-kadar-2020-issizlik-maasi-458348.html Erişim: Kasım 2020.
  • TRT (2020b). “3,5 Milyondan fazla kişi Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlandı” (18 Kasım 2020). https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/35-milyondan-fazla-kisi-kisa-calisma-odeneginden-yararlandi-531992.html Erişim: Kasım 2020.
  • TÜİK (2020b). “Gelir ve Yaşam Koşulları 2018 Anketi Veri Seti”. https://tuikweb.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2018/turkce/index.html Erişim: Temmuz 2020.
  • TÜİK (2020a). “TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri”. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=enflasyon-ve-fiyat-106&dil=1 Erişim: Kasım 2020.
  • TÜİK (2020c). “TÜİK İşgücü İstatistikleri”. TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr 99 Erişim: Kasım 2020.
  • Warwick McKibbin and Roshen Fernando (2020) “The Global Macroeconomic Impacts of COVID-19: Seven Scenarios*” Australian National University; the Brookings Institution; and Centre of Excellence in Population Ageing Research (CEPAR), Araştırma raporu, Mart, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2020/03/20200302_COVID19.pdf Erişim: 25 Nisan 2020.
  • Vagliasindi, M., 2013. “Revisiting Public-Private Partnerships in the Power Sector”. World Bank Studies No. 76183. World Bank.
APA YELDAN A, ÜNSAL E, TEKGÜÇ H (2020). COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. , 1 - 112.
Chicago YELDAN Alp Erinç,ÜNSAL Ezgi Berfin,TEKGÜÇ Hasan COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. (2020): 1 - 112.
MLA YELDAN Alp Erinç,ÜNSAL Ezgi Berfin,TEKGÜÇ Hasan COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. , 2020, ss.1 - 112.
AMA YELDAN A,ÜNSAL E,TEKGÜÇ H COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. . 2020; 1 - 112.
Vancouver YELDAN A,ÜNSAL E,TEKGÜÇ H COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. . 2020; 1 - 112.
IEEE YELDAN A,ÜNSAL E,TEKGÜÇ H "COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi." , ss.1 - 112, 2020.
ISNAD YELDAN, Alp Erinç vd. "COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi". (2020), 1-112.
APA YELDAN A, ÜNSAL E, TEKGÜÇ H (2020). COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. , 1 - 112.
Chicago YELDAN Alp Erinç,ÜNSAL Ezgi Berfin,TEKGÜÇ Hasan COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. (2020): 1 - 112.
MLA YELDAN Alp Erinç,ÜNSAL Ezgi Berfin,TEKGÜÇ Hasan COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. , 2020, ss.1 - 112.
AMA YELDAN A,ÜNSAL E,TEKGÜÇ H COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. . 2020; 1 - 112.
Vancouver YELDAN A,ÜNSAL E,TEKGÜÇ H COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi. . 2020; 1 - 112.
IEEE YELDAN A,ÜNSAL E,TEKGÜÇ H "COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi." , ss.1 - 112, 2020.
ISNAD YELDAN, Alp Erinç vd. "COVID-19 Salgının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri ve Politika Alternatiflerinin Makroekonomik Genel Denge Analizi". (2020), 1-112.