Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi

M. Kemal DEĞER (Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Erzurum, Türkiye)
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi
2 0
Yıl: 2006 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 67 - 86 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi

Öz:
Gelişmekte Olan Ülkelerin (GOÜ) ekonomik performanslarını etkileyen önemli faktörlerden birisi, mal ve hizmet ihracatıdır. İhracata dayalı sanayileşme stratejilerinin teorik faydalarına rağmen, genellikle ilksel mal ihracatçısı olan GOÜ’lerin yaşadıkları sıkıntılar, turizm ve hizmet ihracatının önemi artırmıştır. Turizm, yurtiçi ekonomide çarpan ve ileri-geri bağlantı etkileri nedeniyle üretim ve istihdam artışına neden olabilmektedir. Ayrıca turizm, başta küçük ülke ekonomileri olmak üzere birçok GOÜ’nün ihraç ettiği mal karmasını çeşitlendiren önemli bir araçtır. Bu çalışma, 1980-2005 dönemi mal ihracatı ve turizmden elde edilen döviz gelirlerinin Türkiye’nin ekonomik büyümesi üzerine etkilerini araştırmaktadır. Sıradan En Küçük Kareler (SEK) sonuçlarına göre, mal ihracatı Türkiye’nin ekonomik büyümesinde pozitif ve istatistiki olarak anlamlı etkilere sahipken, turizm gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde anlamlı etkileri bulunmamaktadır. Turizm ve mal ihracatı gelirleri birlikte ele alındığında, toplam ihracat gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde istatistiki olarak anlamlı etkilere sahip olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte ekonomik büyüme üzerine turizm ve mal ihracatının uzun dönemli etkileri, Johansen eş-bütünleşme testi ile ortaya konulmuştur. Bu sonuçlar, dış ticaret gelirlerinin Türkiye ekonomisi için mevcut ve gelecek dönemler açısından önemini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime: ihracat regresyon analizi turizm zaman serisi analizi ekonomik büyüme eşbütünleşim testi

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm İşletme Coğrafya İktisat İşletme Finans

-

Öz:
One of the factors affecting Developing Countires’ economic performance is commodity and service exports. In spite of benefits of export-led industrialization policies in theoretical framework, priority of services exports, especially tourism, has increased because of problems of developing countries that usually export primary goods. Tourism might increase production and employment because of multiplier effect and forward-backward linkages. Furthermore, tourism is an important means of diversification of export goods in developing countries, especially small countries. This article has investigated effects of goods export and tourism earnings on Turkish economy between 1980 and 2005, one by one. According to Ordinary Least Squares’ (OLS) results, tourism earnings have no important effects on Turkish economic growth, while commodity exports have statistically significant and positive effects. Effect of aggregate exports including merchandise export and tourism earnings on economic growth is statistically significant. However, long run effects of commodity export and tourism earnings on economic growth are found by Johansen co-integration tests. These results bring out importance of foreign trade earnings for Turkish economy at the moment and the future time.
Anahtar Kelime: cointegration test export regression analysis tourism time series analysis economic growth

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm İşletme Coğrafya İktisat İşletme Finans
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ayres R., (2000) “Tourism as a Passport to Development in Small States: Reflections on Cyprus”, International Journal of Social Economics, 27 (2): 114-133.
  • Bahmani-Oskoee, M., H. Mohtadi and G. Shabsigh (1991) “Exports, Growth and Causality in LDCs: A Re-examination” Journal of Development Economics, 36: 405-415
  • Balassa B., (1978) “Exports and Economic Growth: Further Evidence”, Journal of Development Economics, 5 (6): 181-189.
  • Balassa, B. (1985) “Exports, Policy Choices, and Economic Growth in Developing Countries after the 1973 Oil Shock” Journal of Development Economics, 18: 23-35.
  • Balaguer, J. and M. Cantavella-Jordá (2002), “Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: The Spanish Case”, Applied Economics, 34 (7): 877-884.
  • Brau, R., A. Lanza, and F. Pigliaru (2003), “How Fast are the Tourism Countries Growing? The Cross Country Evidence”, FEEM Working Paper No:85.2003, http://www.feem.it/NR/rdonlyres /59ADDAAD-7DD9-4098-8223-5DA32DA1F5D9/832/8503.pdf (Ocak 2006)
  • Brohman J., (1996) “New Directions in Tourism for Third World Development”, Annals of Tourism Research, 23 (1): 48-70.
  • Clancy M. J. (1999) “Tourism and Development: Evidence from Mexico”, Annals of Tourism Research, 26 (1): 1-20.
  • Dawe D., (1996) “A New Look at the Effects of Export Instability on Invesment and Growth”, World Development, 24 (12): 1906-1913.
  • Diamond J., (1977) “Tourism’s Role in Economic Development: The Case Reexamined”, Economic Development and Cultural Change, 25 (3): 539-553.
  • Durbarry, R. (2004), “Tourism and Economic Growth: the Case of Mauritius”, Tourism Economics, 10(4): 389-401.
  • Edwards, S. (1993) “Openness, Trade Liberalization and Growth in Developing Countries” Journal of Economic Literature, 31: 1358-93.
  • Eugenio-Martín, J. L., N. M. Morales and R. Scarpa (2004) “Tourism and Economic Growth in Latin American Countries: A Panel Data Approach”, FEEM Working Paper No:26.2004, http://www.feem.it/NR/rdonlyres/881EB22A-4CF2-4FE8-9E78-D8C9AB1E65FD/1057/2604.pdf (Ocak 2006)
  • Feder G. (1983) “On Exports and Economic Growth”, Journal of Development Economics, 12 (1-2): 59-73.
  • Ghatak, S., C. Milner and U. Utkulu (1997) “Exports, Export Composition and Growth: Cointegration and Causality Evidence for Malaysia”, Applied Economics, 29:213-233.
  • Giles, Judith A. and Cara L. Williams (2000), Export-led Growth: A Survey of the Empirical Literature and Some Noncausality Results Part 1, Econometrics Working Paper EWP0001, http://web.uvic.ca/econ/ewp0001.pdf (Aralık 2005).
  • Glezakos C., (1973), “Export Instability and Economic Growth: A Statistical Verification”, Economic Development and Cultural Change, 21: 670-678.
  • Greenaway, D. and D. Sapsford (1994a) “What Does Liberalization Do for Exports and Growth”, Weltwirtschaftliches Archiv, 130: 152-74.
  • Greenaway, D. and D. Sapsford, (1994b) “Exports, Growth, and Liberalization: An Evaluation” Journal Of Policy Modelling, 16: 165-86.
  • Guillaumont, P., (1987) “From Export Instability Effects to International Stabilization Policies”, World Development, 15 (5): 633-643.
  • Henry E. W., and Deane B., (1997), “The Contribution of Tourism to Economy of Ireland in 1990 and 1995”, Tourism Management, 18 (8): 535-553.
  • İlkin A., ve M. Z. Dinçer (1991), Turizm Kesiminin Türk Ekonomisindeki Yeri ve Önemi, TOBB Yayınları, Ankara.
  • Jiménez I. C., and M. A. Ortuño (2004), “The Role of the Tourism Sector in Economic Development: Lessons from the Spanish Experience”, http://www.feweb.vu.nl/ersa2005/final_papers/488.pdf (Şubat 2006)
  • Karluk, S. Rıdvan (1995), Türkiye Ekonomisi: Tarihsel Gelişim-Yapısal Değişim, 2. Baskı, Beta A.Ş. İstanbul.
  • Kazgan, G. (1988), Ekonomide Dışa Açık Büyüme, Son Gelişme ve Rakamlarla Güncelleştirilmiş 2. Basım, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
  • Kenen P. B., and C. S. Voivodas (1972), “Export Instability and Economic Growth”, Kyklos, 25: 791-804.
  • Kepenek Y. ve N. Yentürk, (2000), Türkiye Ekonomisi, Geliştirilmiş 10. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Kılıçbay, A. (1994), Türk Ekonomisi: Modeller, Politikalar ve Stratejiler, 5. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
  • Krueger A. O. (1980), “Trade Policy as an Input to Development”, American Economic Review Papers and Proceedings, 70, May, 288-292.
  • Lanza A. and Pigliaru F. (2000), “Why are Tourism Countries Small and Fast-growing?”, http://www.crenos.it/working/pdf/99-6.pdf (Ocak 2006)
  • Lanza, A. P. Temple and G. Urga (2003) “The Implications of Tourism Specialisation In the Long Run: An Econometric Analysis for 13 OECD Economies”, Tourism Management, 24: 315-321.
  • Lim D., (1976), “Export Instability and Economic Growth: A Return to Fundamentals”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 38: 311-322.
  • Love J., (1987) “Export Instability in Less Developed Countries: Consequences and Causes”, Journal of Economic Studies, 14 (2): 3-80.
  • Love, J. (1994) “Engines of Growth: The Export and Government Sectors”, World Economy, 17: 203-18.
  • MacBean A. I., (1966), Export Instability and Economic Development, George Allen&Unwin Ltd., London.
  • Maizels A. (1987), “Commodities in Crisis: An Overview of the Main Issues”, World Development, 15 (5): 537-549.
  • Perry J. M., J. W. Steagall and L. A. Woods (1997) “Cuban Tourism, Economic Growth, and The Welfare of Cuban Worker” Cuba in Transition, ASCE, http://lanic.utexas.edu/la/cb/cuba/asce/cuba7/Perry.pdf. (Kasım 2002).
  • Poirier, Robert A. (1997). “Political Risk Analysis and Tourism”, Annals of Tourism Research, 24 (3): 675-686.
  • Rural and Agricultural Incomes with Sustainable Environment (RAISE) (2002) “Tourism - Engine for Economic Growth and Sustainability Under RAISE”, http://www.raise.org/tourism/pubs/tourism.pdf. (Kasım 2002)
  • Ram, R. (1985) “Exports and Economic Growth: Some Additional Evidence” Economic Development and Cultural Change, 33: 415-425.
  • Ram R. (1987) “Exports and Economic Growth in Developing Countries: Evidence from Time-Series and Cross-Section Data”, Economic Development and Cultural Change, 36 (1): 51-72.
  • Salvatore D. (1990) International Economics, Third Edition, Macmillan Publising Company, New York.
  • Sequeira T. N., and C. Campos (2005) “International Tourism and Economic Growth: A Panel Data Approach”, FEEM Working Paper No: 141.2005 http://www.feem.it/NR/rdonlyres/89519C3D-0544-4E07-B34A-BDF8A810E641/1796/14105.pdf (Ocak 2006).
  • Seyidoğlu H., (1999), Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 13. Baskı, İstanbul.
  • Sinclair, M. T. and A. Tsegaye (1990) “International Tourism and Export Instability”, Journal of Development Studies, 26(3): 487-504.
  • Sinclair, M. T. (1998), “Tourism and Economic Development: a Survey”, Journal of Development Studies, 34 (5): 1-51.
  • Stork, Ute E. M. The Tourism Industry in the Third Millennium is a Resilient Industry, Shown at the Impact of the Terror Attack of 9-11-2001, La Salle University, 2002.
  • Şahin, H., (2002), Türkiye Ekonomisi: Tarihsel Gelişimi-Bugünkü Durumu, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
  • Tooman L. A., (1997) “Tourism and Development”, Journal of Travel Research, Winter, 33-40.
  • Veri Kaynakları http://www.dpt.gov.tr
  • http://www.die.gov.tr
  • http://www.foreigntrade.gov.tr
  • http://www.tcmb.gov.tr
  • http://www.treasury.gov.tr
APA DEĞER M (2006). Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. , 67 - 86.
Chicago DEĞER M. Kemal Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. (2006): 67 - 86.
MLA DEĞER M. Kemal Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. , 2006, ss.67 - 86.
AMA DEĞER M Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. . 2006; 67 - 86.
Vancouver DEĞER M Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. . 2006; 67 - 86.
IEEE DEĞER M "Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi." , ss.67 - 86, 2006.
ISNAD DEĞER, M. Kemal. "Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi". (2006), 67-86.
APA DEĞER M (2006). Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 67 - 86.
Chicago DEĞER M. Kemal Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 20, no.2 (2006): 67 - 86.
MLA DEĞER M. Kemal Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.20, no.2, 2006, ss.67 - 86.
AMA DEĞER M Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2006; 20(2): 67 - 86.
Vancouver DEĞER M Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2006; 20(2): 67 - 86.
IEEE DEĞER M "Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi." Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20, ss.67 - 86, 2006.
ISNAD DEĞER, M. Kemal. "Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Denetimi". Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 20/2 (2006), 67-86.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 12:19

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları