Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma

Ekici, Gülay

Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma

Gülay EKİCİ (Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Eurasian Journal of Educational Research

27 0

Yıl: 2006 Cilt: 0 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 87 - 96 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma

Öz:

Problem Durumu: Öğretmen öz-yeterlik inancı araştırmalarda üzerinde önemle duru- lan kavramlardan biridir. Yapılan araştırmalarda öğrencilerin başarılarında ve motivasyonlarında öğretmenlerin sahip oldukları pozitif ve yüksek düzeydeki öz-yeterlik inancının etkili olduğu belirtilmektedir (Byrne, 1984; Multon, Brown & Lent, 1991; Pajares, 2002; Pajares, Miller & Johnson, 1999). Öğretmenler eğitim sisteminin önemli bir öğesidir. Bu noktada öğretmenlerin beklentileri ve inançları kendi davranışlarını dolayısıyla, öğrencilerin motivasyonlarını, tutumlarını ve başarılarını etkilemektedir. Öğretmen öz-yeterlik inancı, özellikle mesleki eğitimde hem öğretmenin hem de okulun verimliliğini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Bu araştırma, mesleki eğitimde niteliğin arttırılması yönünde önemli görülmektedir. Araştırmanın Amacı/Araştırma Soruları: Bu çalışmanın temel amacı; meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançlarını farklı değişkenler açısından incelemektir. Bu amaç çerçevesinde aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır; a. Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyi nedir? b. Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık göstermekte midir? c. Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları mesleki kıdemlerinegöre anlamlı farklılık göstermekte midir? d. Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları branşlarına göre anlamlı farklılık göstermekte midir? Araştırmanın Yöntemi: Betimsel nitelikte olan bu araştırmada, Ankara il merkezinde 7 meslek lisesinde görev yapan toplam 240 öğretmene, 8 maddeden oluşan 4’lü Likert tipi bir ölçek uygulanmıştır. Schmitz & Schwarzer (2000) tarafından geliştirilen ölçek, Yılmaz, Köseoğlu, Gerçek & Soran (2004) tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. Ölçeğin Cronbach-Alfa değeri 0.79 olarak hesaplanmıştır. Verilerin analizinde frekans, aritmetik ortalama ve bağımsız t-testi kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Araştırma verileri incelendiğinde; meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inanç düzeylerinin orta düzeyin üstünde (19.05) olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin öğretmen öz-yeterlik inançları cinsiyetlerine ve branşlarına göre farklılık göstermektedir. Bu farklılık kadın öğretmenler ve kültürel ders öğretmenleri yönünde olan bir farklılıktır. Diğer taraftan öğretmenlerin öğretmen öz-yeterlik inançları kıdemlerine göre farklılık göstermemektedir. Öneriler: Literatürde mesleki ve teknik eğitim öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançlarının değerlendirildiği bir araştırma bulunmamaktadır. Bu nedenle, meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançlarının farklı değişkenler açısından değerlendirildiği veya farklı öğretmen öz-yeterlik ölçeklerinin kullanıldığı araştırmalar yapılmalıdır. Bu araştırmalar meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançlarının daha iyi anlaşılmasında etkili olacaktır.

Anahtar Kelime: öğretmen görüşleri öğretmen yeterliliği öz yeterlik inancı meslek okulları öğretmen algılamaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akkoyunlu, B. & Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz- yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1–10.
Akkoyunlu, B. & Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (BÖTE) bölümü öğrenci- lerinin bilgisayar kullanma öz-yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Education Technology, 2 (3), 11.
Alinder, R. M. (1994). An examination of the relationship between teacher efficacy and curriculum based measurement and student achievement. Remedial & Special Education, 27, 141-152.
Aston, P.T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35 (5), 28-32.
Aşkar, P. & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz- yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. Self-efficacy in changing societies. Cambridge University Press.
Bandura, A. (1997). Self- efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Baytekin, Ç, Kıyıcı, M. & Horzum, M. B. (2002). Okul deneyimi-I dersinin öğrenme ve öğretme ders teknolojisi açısından saptanması. The Turkish Online Journal of Education Technology, 1 (1), 9.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitab.Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
Byrne, B. M. (1984). The general /academic self-concept nomological network: A review of construct validation research. Review of Educational Research, 54, 427-456.
Dorman, J. P. (2001). Association between classroom environment and academic efficacy. Learning Environments Research, 4, 243-257.
Emmer, E. & Hickmen, J. (1991). Teacher efficacy in classroom management and discipline. Educa- tional and Psychological Measurement, 51, 755-765.
Enochs, L. G. & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument. A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694-706
Esgin, E. (2004). Eğitim-istihdam ilişkisi bağlamında meslek liseleri. Orta öğretimde yeniden yapılan- ma.[Özet].MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 20–22 Aralık 2004, Bildiri özetleri kitabı. Ankara.
Gibson, S.& Dembo, M. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Education Psychol- ogy, 76, 569-582.
Graham, S., Harris, K. R., Fink, B. & McArthur, C. A. (2001). Teacher efficacy in writing: A construct validation with primary grade teachers. Scientific Studies of Reading, 5, (2), 177-203.
Hayran, M. & Özdemir, O.(1996). Bilgisayar, istatistik ve tıp. Ankara: Medikomat Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti.
Hoy, W. K. & Woolfolk, A. E. (1993). Teachers’ sense of efficacy and the organizational healthy of schools. The elementary School Journal. 93, 356-372.
Koray, Ö. Yaman, S. & Altunçekiç, A. (2004, Eylül). Yaratıcı ve eleştirel düşünmeye dayalı laboratuvar yön- teminin öğretmen adaylarının öz-yeterlik inancı algısı ve akademik başarı düzeylerine etkisi. VI. Ulusal Fen bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kushner, S. N. (1993, February 17–22). Teacher efficacy and pre-service teachers: A construct validation. Pa- per presented at the annual meeting of the Eastern Educational Research Association in Clear- water. Clearwater Beach, FL.
Mahiroğlu, A.(1996).Teknik eğitim fakültesi mezunlarını izleme araştırması (1994 Mezunları). Ankara: MEB, Metargem, Yayın No: 6.
Moore, W. & Esselman, M. (1992, April). Teacher efficacy, power, school climate and achievement: A deseg- regating district’s experience. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Francisco, CA.
Multon, K., D., Brown, J. D. & Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta- analytic investigation . Journal of Counseling Psychology, 38, 30–38.
Özdemiröncül, F. & Babadoğan, C. (2003). Ticaret meslek liseleri meslek dersleri öğretim programla- rının meslek dersi öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Ankara İli Örneği). Milli Eğitim Dergisi, Bahar 2003, sayı: 158.
Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66(4), 543- 578.
Pajares, F. (2002). Self-efficacy beliefs in academic contexts: An outline. [Online] Retrieved March 15, 2005, from http:/www.emory.edu/Educatıon/mfp/efftalk. html.
Pajares, F., Miller, M. D. & Johnson, M. J. (1999). Gender differences in writing self-beliefs of elemen- tary school students. Journal of Educational Psychology, 91, 50-61.
Ross, J. A. (1992). Teacher efficacy and the effect of coaching on student achievement. Canadian Journal of Education, 17, 51- 65.
Savran, A. & Çakıroğlu, J. (2003). Differences Between elementary and secondary preservice science teachers’ perceived efficacy beliefs and their classroom management beliefs. The Turkish Online Journal of Education Technology, 2 (4), 3.
Schmitz, G. S. & Schwarzer, R. (2000).Selbstwirksamkeitserwartung von Lehrern: Langsschnitt be- funde mit einem neuen instrument. Zeitschrift für padogogische Psychologie, 14 (1), 12-25.
Soodak, L. C. & Podell, D. M. (1998). Teacher efficacy and the vulnerability of the difficult-to-teach student. Advances in Research on Teaching, 7, 75-109.
Stein, K. & Wang, M. C. (1988). Teacher development and school improvement. The process of teacher change. Teaching and Teacher Education, 4, 171-187. Tschannen-Moran, M. & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education. 17, 783-805.
Ulusoy, A.(1997). Mesleki eğitim fakültesi mezunlarının fakülte programı ve görevdeki yeterliklerine ilişkin görüşleri. Mesleki Eğitim Dergisi, 1(2), 17–22.
Ulusoy, A. (2003, Mayıs). Türkiye’ de mesleki ve teknik öğretim için öğretmen yetiştirme uygulama- ları, sorunlar ve öneriler. Eğitimde Yansımalar: VII, Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu. 21–23 Mayıs 2003, Cumhuriyet Üniversitesi. Sivas.
Woolfolk, A. E., Rosoff, B. & Hoy, W. K. (1990). Teachers’ sense of efficacy and beliefs about control. Journal of Educational Psychology, 82, 81-91.
Yavuzer, Y. & Koç, M. (2002). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmen yetkinlikleri üzerine bir değer- lendirme. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 35-43.
Yılmaz, M., Köseğlu, P. Gerçek, C. & Soran, H. (2004). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz- yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 260– 267.
Zimmerman, B. J. (Eds.) (1995). Self-efficacy and educational development. Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.

APA	Ekici G (2006). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. , 87 - 96.
Chicago	Ekici Gülay Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. (2006): 87 - 96.
MLA	Ekici Gülay Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. , 2006, ss.87 - 96.
AMA	Ekici G Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. . 2006; 87 - 96.
Vancouver	Ekici G Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. . 2006; 87 - 96.
IEEE	Ekici G "Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma." , ss.87 - 96, 2006.
ISNAD	Ekici, Gülay. "Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma". (2006), 87-96.

APA	Ekici G (2006). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Eurasian Journal of Educational Research, 0(24), 87 - 96.
Chicago	Ekici Gülay Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Eurasian Journal of Educational Research 0, no.24 (2006): 87 - 96.
MLA	Ekici Gülay Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Eurasian Journal of Educational Research, vol.0, no.24, 2006, ss.87 - 96.
AMA	Ekici G Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Eurasian Journal of Educational Research. 2006; 0(24): 87 - 96.
Vancouver	Ekici G Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Eurasian Journal of Educational Research. 2006; 0(24): 87 - 96.
IEEE	Ekici G "Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma." Eurasian Journal of Educational Research, 0, ss.87 - 96, 2006.
ISNAD	Ekici, Gülay. "Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-Yeterlik İnançları Üzerine Bir Araştırma". Eurasian Journal of Educational Research 24 (2006), 87-96.