Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

ESEN KIRAN, Binnaz; ÇELİKKALELİ, Öner; gündoğdu, mehmet

Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öner ÇELİKKALELİ, (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Mehmet GÜNDOĞDU, (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Binnaz ESEN KIRAN (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Mersin, Türkiye)

Eurasian Journal of Educational Research

8 0

Yıl: 2006 Cilt: 0 Sayı: 25 Sayfa Aralığı: 62 - 72 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz:

Problem Durumu: İnsanların değişik alanlarda ve farklı düzeylerde birçok yeter- likleri bulunmaktadır. Ancak bireylerin hangi alanlarda ne kadar yeterli olduğu ve bu yeteneğine ne kadar güvenebileceği ile ilgili yetersiz bilgiye sahip olduk- ları gözlenmektedir. Bireylerin kendilerini istedikleri sonuçlara ulaştıracak ye- teneklerine olan güven duyguları-yetkinlik beklentileri- her zaman merak konusu olmuştur. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, ergenlerin yetkinlik beklentisi düzey- lerini ölçmek amacıyla geliştirilmiş olan Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği’nin (Muris, 2001) Türkçe uyarlama çalışmasını yapmaktır. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma grubunu çeşitli liselerden seçilen 731 ergen oluşmaktadır. Ölçeğin faktör yapısını incelemek için yaşları 14-17 ( X =16.61, ss=1.02) arasında değişen 381 ergen (176 kız, 205 erkek); test-tekrar test güvenir- lik çalışması için 91 ergen; ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerliğini araştırmak için yaşları 14-17 ( X =15.34, ss=.64) arasında değişen 258 ergen (132 kız, 126 erkek) çalışma grubunu oluşturmuştur. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, ko- relasyonlar, iç tutarlık katsayısı (Cronbach’s α), varyans analizi ve faktör analizi kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Yapılan faktör analizi sonucunda ölçeğin orijinalinde olduğu gibi üç alt faktörden oluştuğu gözlenmiştir. Bu alt faktörler akademik, sosyal ve duygusal yetkinlik beklentisi alt faktörleridir. Bulgular ölçeğin iç tutarlık katsayısının ve test tekrar test güvenirlik katsayısının yüksek olduğunu göstermektedir. Ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerliğini incelemek amacıyla Kovaks (1981) tarafından geliştirilen ÇDÖ ile EYBÖ arsındaki korelasyon hesaplanmış ve sonuçlar anlamlı bulunmuştur. Ayrıca yapılan varyans analizi, düşük depre- syon düzeyine sahip ergenlerin yüksek akademik ve sosyal yetkinlik beklentisi düzeyine sahip odlularını göstermiştir. Tartışma: Bu çalışmadan elde edilen bulgulara dayanarak, EYBÖ’ nün Türkçe uyarlamasında hesaplanan geçerlik ve güvenirlik katsayılarının yeterli düzeyde olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelime: lise öğrencileri ergenler öz yeterlik öz-yeterlik ölçeği Mersin depresyon

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akkoyunlu, B. ve Orhan F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (böte) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inanci ile demografik özellikleri arasindaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology- TOJET July 2003 ISSN: 1303-6521 Volume 2, Issue 3,
Aşkar P. ve Umay A. (2000). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz- yeterlik algisı. yunus.hacettepe.edu.tr/~aumay/yayim/ozyeter.doc
Bandura, A. (1977a). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. (1983). Self-efficacy determinants of anticipated fears and calamities. Journal of Person- ality and Social Psychology, 45, 464-469.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought on action: a socian cognitive theory. Englewood Cliffs; NJ, Prentice Hall.
Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist. 44, 1175-1184.
Bandura, A. (1991). Social Cognitive theory and social referencing in Feinman S. Social referencing and so- cial construction of reality. New York: Plenum
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Bandura, A.(1977) Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavior change. Psychol. Rev., 84, 191-215.
Bandura, A., Pastorelli, C. Barbaranelli, C. ve Caprara, G. V.(1999). Self-efficacy pathways to child- hood depression. Journal of Personality and Social Psychology, 76. 258-269.
Barling, J., ve Abel, M. (1983). Self-efficacy beliefs and tenis performance. Cognitive Therapy and Re- search, 7, 265-272.
Bernstein, G. A. Borchharddt, C. ve Perwin, A. M. (1996). Anxiety disorder in children and adoles- cents: a review of the past 10 years. Journal of the American Academy of Child and Adolecent Psy- chiatry, 35, 1110-1119.
Bilgin, M. (1996). Grup rehberliğinin sosyal yetkinlik beklentisi üzerindeki etkisine yönelik deneysel bir çal- ışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilinler Enstitüsü.. Adana.
Birmaher, B., Ryan, N. D. Williamson, D. A., Kaufman, J., Dahl, R. E. Perel, J. ve Nelson, B. (1996). Childhood and adolescent depression: A review of the past 10 years. Journal of the American Academy of Child and Adolecent Psychiatry, 35. 1427-1439.
Bray, M. A. Kehle,T., J., Lawless, K., A.ve Theodore, L., A. (2003). The relationship of self-efficacy and depression to stuttering. American Journal of Speech Language Pathology. (12), 4
Butki, B. D., Rudolph, D. L. ve Jacobsen, H. (2001). Self-efficacy, state anxiety, and cortisol re- sponses to treadmill running. Percept Mot Skills. 92, 1129-38.
Communian, A. L. (1989). Some characteristics of relation among depression, anxiety, ve self- efficacy. Perceptual and Motor Skills, 69, 755-764.
Connolly, J. (1989). Social self-efficacy in sdolecence: Relations with self-concept, social- adjusment and mental healt. Canadian Jurnal of Behavior Science Review, 21 (3), 258-269.
Davis, F. W. ve Yates, B. T. (1982). Self-efficacy expectancies versus outcome expectancies as de- terminents of performance deficiets and depressive affect. Cognitive Therapy and Research , 6, 23-35.
Edwards, R., Telfair J., Cecil H. ve Lenoci J. (2001). Self-Efficacy as a predictor of adult adjustment to sickle cell disease: One-year outcomes. Psychosomatic Medicine, 63, 850-858
Ehrenberg, M. F., Cox, D. N. ve Kopman, R. F. (1991). The relationship between self-efficacy and depression in adolescents. Adolescence, 26, 361-374.
Gammage, K. L., Ginis K. A. M. ve Hall, C. R. (2004) Self presentational efficacy its influence on social anxiety in an exercise context. Journal of Sport & Exercise Psychology, 26(2)..
Garcia, M. E., Schmitz, J. M. Ve Doerfler, L. A. (1990). A fine-grtained analisis of the rol of self- efficacy in self-initiated attempts to quit smoking. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 58, 317-322.
Gaudiano, B. A., & Herbert, J. D. (2003). Preliminary psychometric evaluation of a new self-efficacy scale and its relationship to treatment outcome in Social Anxiety Disorder. Cognitive Therapy and Research, 27, 537-555.
Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (46), 19-26.
Hermann, K., S., Betz., N., E. (2004). Path models of the relationships of instrumentality and expres- siveness to social self-efficacy. Shyness and depressive symptoms. Sex Roles, Vol.51, Iss. 1/2; pg. 55
Kovaks, M. (1981). Rating scales to assess depression in school-aged children. Acta Paedopsychiat- rica, 46, 305-315.
La Guardia, R ve Labbe, EE. (1993). Self-efficacy and anxiety and their relationship to training and race performance. Percept Mot Skills. 77(1), 27-34.
Manning, M. M. ve Wright, T. L. (1983). Self-efficacy expectancies, outcome expectancies, and the persistence of pain control in childbirth. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 421-431.
Moe, K. O. ve Zeiss, A. M. (1982). Measuring self efficacy expectations for social skill: A methodo- logical inquiry. Cognitive and Research, 6, 191-205.
Muris, P. (2001). A brief questionnaire for measuring self-efficacy in youths. Journal of Psychopa- thology and Behavioral Assessment, Vol. 23, No:3.
Muris, P. (2002). Relationships between self-efficacy and symptoms of anxiety disorders and de- pression in a normal adolescent sample. Personality and Individual Differences, 32(19), 337-348
Öy, B. (1991). Çocuklar için depresyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Der- gisi, 2, 132-137.
Özyürek, R. (2005). Matematik yetkinlik beklentisi bilgilendirici kaynaklar ölçeği. International Journal of Psychology, 40 (3), 145-156.
Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academik settings. Review of Educational Research, 66(4), 543-578.
Pajares, F. ve Miller, M. D. (1994). The rol of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem-solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86, 190-203.
Palancı, M. ve Özbay, Y. (2002). Üniversite öğrencilerinde sosyal anksiyetenin kontrol algısı, sosyal öz- yeterlik, incinebilirlik ve başa çikma davranışları ile yordanabilirliği. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri Kitapçığı, İ. Ü. Malatya
Pintrich, P. R. ve Schunk, D. H. (1995). Motivation in education: Theory, research, and applications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Saltzman, K. M. ve Holahan, C. J. (2002). Social support, self-efficacy, and depressive symptoms: An integrative model. Journal of Social and Clinical Psychology, 21(3), 309 -322
Satow, L. (1999). Perceived self-efficacy and test anxiety -a multilevel approach with latent vari- ables. Zeitschrift für Pädagogische Psychologie, 13(4), 207-211.
Todd B. K. ve John E. R. (2004). Social anxiety’s impact on affect, curiosity, and social self-efficacy during a high self-focus social threat situation. Cognitive Therapy and Research, 28(1), 119–141
Zeldin, L. A. ve Pajares F. (1997). Against the adds self-efficacy beliefs of women with math-related career. Paper Preseted of the Amerikan Educational Research Association, Chicago.

APA	ÇELİKKALELİ Ö, gündoğdu m, ESEN KIRAN B (2006). Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 62 - 72.
Chicago	ÇELİKKALELİ Öner,gündoğdu mehmet,ESEN KIRAN Binnaz Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. (2006): 62 - 72.
MLA	ÇELİKKALELİ Öner,gündoğdu mehmet,ESEN KIRAN Binnaz Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 2006, ss.62 - 72.
AMA	ÇELİKKALELİ Ö,gündoğdu m,ESEN KIRAN B Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2006; 62 - 72.
Vancouver	ÇELİKKALELİ Ö,gündoğdu m,ESEN KIRAN B Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2006; 62 - 72.
IEEE	ÇELİKKALELİ Ö,gündoğdu m,ESEN KIRAN B "Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." , ss.62 - 72, 2006.
ISNAD	ÇELİKKALELİ, Öner vd. "Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". (2006), 62-72.

APA	ÇELİKKALELİ Ö, gündoğdu m, ESEN KIRAN B (2006). Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, 0(25), 62 - 72.
Chicago	ÇELİKKALELİ Öner,gündoğdu mehmet,ESEN KIRAN Binnaz Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eurasian Journal of Educational Research 0, no.25 (2006): 62 - 72.
MLA	ÇELİKKALELİ Öner,gündoğdu mehmet,ESEN KIRAN Binnaz Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, vol.0, no.25, 2006, ss.62 - 72.
AMA	ÇELİKKALELİ Ö,gündoğdu m,ESEN KIRAN B Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eurasian Journal of Educational Research. 2006; 0(25): 62 - 72.
Vancouver	ÇELİKKALELİ Ö,gündoğdu m,ESEN KIRAN B Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eurasian Journal of Educational Research. 2006; 0(25): 62 - 72.
IEEE	ÇELİKKALELİ Ö,gündoğdu m,ESEN KIRAN B "Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." Eurasian Journal of Educational Research, 0, ss.62 - 72, 2006.
ISNAD	ÇELİKKALELİ, Öner vd. "Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği: Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". Eurasian Journal of Educational Research 25 (2006), 62-72.