Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması

Seyhun TOPBAŞ (Anadolu Üniversitesi, Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi, Eskişehir, Türkiye)
Türk Psikoloji Dergisi
108 14
Yıl: 2006 Cilt: 21 Sayı: 58 Sayfa Aralığı: 39 - 58 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması

Öz:
Ana dilin kazanılması sürecinde sesbilgisi sisteminin gelişimi ve klinik değerlendirilmesi büyük önem taşır. Bu çalışmada, sesletim ve sesbilgisi bozukluğu olan çocukları tarama, ayırıcı tanı koyma amaçlı geliştirilen "Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi’nin" geçerlik, güvenirlik ve standardizasyon sonuçlarına yer verilmiştir. Çalışma 2-8 yaşları arasında 665 normal gelişim gösteren çocuk ile 70 sesletim-sesbilgisi sorunlu çocuk üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları, testin geçerlik ve güvenirliği oldukça yüksek bir test olarak, gelişimi temel alan araştırmalarda ve sesletim-sesbilgisi sorunu olan çocukların taranmasında, ayırıcı tanı konmasında kullanılabilir olduğunu ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime: geçerlik çocuklar dil bozuklukları artikülasyon standartlaştırma test geliştirme konuşma terapisi dil kazanımı türkçe test güvenirliği ses bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acarlar, F., & Ege, P. (1996). Türkçe kazanımda kullanılan fonolojik süreçlerin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 38, 35-43.
  • Aksan, D. (1978). Türkiye Türkçesi gelişmeli sesbilimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 451.
  • Akşit, A. M. (1994). Konuşmayı ayırdetme testi için izofonik tek heceli kelime listelerinin oluşturulması. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Aksu-Koç, A. (2004). Dil edinimi araştırmalarının dil bozuklukları açısından önemi. 2. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresinde sunulan bildiri. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Aktaş, F. (1982). Okul öncesi çocuklarda resimli artikülasyon testi. Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Doçentlik Tezi.
  • Anthony, A., Bogle, D., Ingram, T. & Mclsacc, M. (1971). Edinburgh articulation test. (Edinburgh: Churchill Livingstone).
  • Badar, R. (2002). Factors affecting the consistency of word production: age, gender and word characteristics. Unpublished MSc dissertation, University of Newcastle upon Tyne, UK.
  • Ball, M. J. (1988). The transcription of phonation types. Clinical Linguistics & Phonetics, 2 (3), 253-256.
  • Barlow, J., (1996). Variability and phonological knowledge. T. Powell, (Ed.), Pathologies of speech and language: Contributions of clinical phonetics and linguistics (125-133). New Orleans, LA: ICPLA
  • Belgin, E., Kudal, I., Şenol.S., Derinsu, U., Atabay, Ö., Ölçek, G., & Yorgancı, E. (1988). ilkokul çağı çocuklarda konuşma ve ses bozukluğu insidansı. Hacettepe Tıp Dergisi.
  • Bleile, K. M. (2004). Manual of articulation and phonological disorders: Infancy through adulthood. Clinical Competence Series. Canada: Thomson Delmar Learning.
  • Dean, E., Howell, J., Hill, A., & Waters, D. (1990). Metaphon resource pack. Berkshire: Nfer-Nelson.
  • Demircan, Ö. (1996). Türkçesinin ses dizimi. Istanbul: Der Yayınları.
  • Dodd, B. (1993). Speech disordered children. In G. Blanken, H. Dittmann, H. Grimm, J. Marshall, & C. W. Wallesch, (Eds.), Linguistic disorders and pathologies (825-834). Berlin, Germany: De Gruyter.
  • Dodd, B., Hua, Z., Crosbie, S., Holm, A., & Ozanne, A. (2002). Manual of diagnostic evaluation of articulation and phonology. Londra: The Psychological Corparation Limited.
  • Ege, P., Acarlar, F., & Turan, F. (2005). Ankara artikülasyon testi. Ankara: Ankara Üniv.
  • Ergenç, I. (1989). Türkiye Türkçesinin görevsel sesbilimi. Ankara: Engin Yay.
  • Ergenç, I. (1995). Konuşma dili ve Türkçe'nin söyleyiş sözlüğü. Ankara: Simurg.
  • Fey, M. (1992). Articulation and phonology: Inextricable constructs in speech pathology. Language, Speech and Hearing Services in Schools, 23, 225-32.
  • Goldman, R., & Fristoe, M. (2002). Manual Goldman-Fristoe Test of Articulation. American Guidance Service.
  • Grunwell, P, (1985). Phonological assessment of child speech (PACS). Dorset: Nfer-Nelson.
  • Grunwell, P. (1987a). Clinical phonology (2nd ed). London: Croom Helm.
  • Grunwell, P. (1987b). Pacs pictures: Language elicitation materials. Berkshire: Nfer-Nelson.
  • Hovardaoğlu, S., & Sezgin, N. (1998). Eğitimde ve psikolojide ölçme standartları. Ankara: Dağpaş Matbaacılık.
  • ICIDH-2 (2001). International classification of functioning, disability and health (Uluslararası işlevsellik, özürlülük .ve sağlık sınıflandırması). Geneva: World Health Organization.
  • Ingram, D. (1979). "Crosslinguistic evidence on the extent and limit of individual variation in phonological development. Proceedings of the 9Lh International Congress of Phonetic Sciences. 2, S.150-154.
  • Ingram, D. (1989). Phonological disability in children (2nd ed). London: Whurr Pub.
  • Khan, L.M. L., & Lewis, N. P. (2002). Khan - Lewis phonological analysis. USA: American Guidance Service.
  • Konrot, A. (1992). Konuşmayı ayırt etme testi. Yayınlanmamış Doçentlik tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Konrot, A. (1995). Okulöncesi eğitim kurumlarında dil ve konuşma sorunlu çocuklar. Ya-pa 7. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, istanbul: Ya-pa Yayıncılık.
  • Konrot, A. (2003). iletişim yetersizliği olan çocuklar. A. Ataman, (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş içinde (263-289). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yay.
  • Konrot, A. (2004a). Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde insan iletişimi bozuklukları ile ilgili düzenlemelerin ülkemizdeki durumu: Türkiye' de Dil ve Konuşma Terapistliği (Logopedi) ile ilgili mevcut durum ve öneriler. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, I.Sosyal Hizmetler Şurası. Ankara.
  • Konrot, A. (2004b) Avrupa Birliği'nde konuşma ve dil terapisti yetiştirme, Türkiye'deki mevcut durum ve öneriler, in S.Topbaş, (Ed.), 2. Ulusal Dil ve Konuşma Bozuklukları Kongresi bildiriler kitabı (18-26). Ankara: KÖK Yayınları.
  • Kopkalh-Yavuz, H., & Topbaş, S., (1998). Phonological processes of Turkish phonologically disordered children: Language specific or universal? In W. Ziegler, & K. Deger, (Eds.), Clinical phonetics and linguistics, (London: Whurr Publishers), pp.88-97.
  • Kopkalh-Yavuz, H., & Topbaş, S., (2000). Children's preferences in early phonological acquisition: How does it reflect sensitivity to the ambient language? In: A. Göksel ve C. Kerslake (eds) Studies on Turkish and Turkic lLanguages. Turcologica, (Harrassowitz Verlag: Wiesbaden Oxford University),
  • Kornfilt, J. (1991). Descriptive Grammars: Turkish. London: Routledge.
  • Kündük, M. (1989). A Pilot Study for a Developmental Articulation Testin Turkish. Unpublished MSc Thesis. The City University .London.
  • Leonard, L. B., (1985). Unusual and subtle phonological behaviour in the speech of phonologically disordered children. Journal of Speech and Hearing Disorders,50:4-3.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (1991).Di/ ve Konuşma Sorunlular Araştırması. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik-Danışmanlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Dil ve KonuşmaÖzürlüler Eğitim Şubesi Özel Arşivi. Ankara: MEB Yay.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (1996). Konuşma Sorunlu Çocuklar ve Eğitimleri Ön Raporu. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik-Danışmanlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Dil ve Konuşma Özürlüler Eğitim Şubesi. Ankara: MEB Yay.
  • Morganbarry, R. (1988). The Auditory Discrimination and Attention Test. Berkshire: NFER- Nelson.
  • Özçelik, D. A. (1989). Test Hazırlama Kılavuzu. ÖSYM Eğitim Yayınları, Ankara.
  • Özdamar, K. (2003). Modem Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
  • Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. 1-2. 4. Baskı. Eskişehir: Etam A.Ş.
  • Özgüven, t.E. (1994). Psikolojik Testler. Yeni Doğuş, Ankara.
  • Özsoy, Y. (1982). Eskişehir Konuşma Değerlendirme Test Takımı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
  • ÖIB, (2001). Özürlüler için Ülke Raporu: 1995-2000. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara.
  • Patton, M. Q. (1990). Qualitative designs and data Collection, Qualitative Evaluation and Research Methods. 2, S.143-198.
  • Shriberg, L. D., & Kwiatkowski, J. (1980). Natural Process Analysis. New York: John Wiley.
  • Shriberg, L. D., & Kwiatkowski, J. (1982a). "Phonological disorders I: A diagnostic classification system", Journal of Speech and Hearing Disorder, 4, S.226-241.
  • Shriberg, L. D., & Kwiatkowski, J. (1982b). "Phonological disorders II: A concept framework for management." Journal of Speech and Hearing Disorders, Vol.47, S.226-241.
  • Shriberg, L. D., & Kwiatkowski, J. (1982c). "Phonological disorders III: A procedure for assessing severity of involvement." Journal of Speech and Hearing Disorders, Vol.47, S.256-270.
  • Stoel-Gammon, C. (1985). "Phonetic inventories, 15-24 months: A longitudinal study", Journal of Speech and Hearing Researches, S.505-512.
  • Templin, M., & Darley, F. (1969;. The Templin-Darley Tests of Articulation. Iowa City: University of Iowa Bureau Educational Research and Service.
  • Topbaş, S. (1988). The frequency effect and the acquisition of / k, t, tf/ sounds in Turkish. The City University, London.
  • Topbaş, S. (1996a). Sesbilgisi açısından dil edinimi. Dilbilim Araştırmaları, 4, Ankara: Hitit Yay. S.118-128.
  • Topbaş, S. (1996b). "Phonological analysis of speech disordered children: a supra-segmental study of intelligibility", Abstracts of VII International Congress for the Study of Child Language (IASCL). Boğaziçi University, Istanbul.
  • Topbaş, S. (1997). Phonological acquisition of Turkish children: Implications for phonologica disorders. European Journal of Disorders of Communication 32, 4, S.377-96.
  • Topbaş, S. (1999). Dil ve Konuşma Sorunlu Çocukların Sesbilgisel Çözümleme Yöntemi ile Değerlendirilmesi ve Konuşma Dillerindeki Sesbilgisel Özelliklerin Betimlenmesi. EskişehinAnadolu Üniversitesi Yayınları (Doktora tezi 1994).
  • Topbaş, S. (2005). Dil ve Kavram Gelişimi. Ankara: KÖK Yayınları.
  • Topbaş, S. (2004/5) Türkçe Sesletim ve Sesbilgisi Testi. Ankara: MEB Yay. 4. Akşam Sanat Okulu.
  • Topbaş, S., (2006a), A Turkish perspective on communicative disorders. Vocology, Logopedics, Phoniatrics, 31 (2):76-89.
  • Topbaş, S. (2006b). Does the phonology of Turkish-speaking children differ from children learning other languages. Clinical Linquistics and Phonetics, Lingusitics and Phonetics, 20 (7-8):509-522.
  • Topbaş, S., & Dinçer, B., (2002). Universal and language spesific aspects of variability in phonological patterns. Abstracts Proceedings of IASCL-SRCLD Conference, July 16-21, Madison; University of Wisconsin.
  • Topbaş, S., & Maviş, I. (2004). Dil ve Konuşma Bozuklukları İngilizce-Türkçe Terimler Sözlüğü. Ankara: Karatepe Yay.
  • Topbaş, S., & Konrot, A. (1998). Variability in phonological disorders: Can we search for systematicity? Evidence from Turkish-speaking children. In: W. Ziegler ve K. Deger (eds) Clinical Phonetics and Linguistics, (London: Whurr Publishers), S.79-87.
  • Topbaş, S., Konrot, A., & Ege, P. (2002). Dil ve Konuşma Terapisti iği. El Kitabı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay.
  • Topbaş, S., & Kopkallı-Yavuz, H., (1998). The onset of a linguistic system: Is there evidence from the acquisition of final devoicing in Turkish? Proceedings of the GALA Congress: Generative Approaches to Language Acquisition Conference. Edinborough University Press.
  • Topbaş, S., & Yavaş, M., (2006). Phonological acquisition in Turkish. In Hua, Z. ve Dodd, B., (eds) Phonological acquisition ' and disorders: A cross-linguistic perspective. Multilingual Matters, s.233-255.
  • Turan, Z. (1999J. İleri ve Çok İleri Derecede Doğuştan veya Dil Öncesi İşitme Engelli Çocuklar İçin Tek Heceli Kelime Ayırdetme Testi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yavaş, M., & Topbaş, S., (2004). Liquid development in Turkish: Salience vs. frequency. Journal of Multilingual Communication Disorders, 2, S.I 10-123.
  • Zimmer, K., & Orgun, O. (1999). Turkish. Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press.
APA TOPBAŞ S (2006). Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. , 39 - 58.
Chicago TOPBAŞ Seyhun Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. (2006): 39 - 58.
MLA TOPBAŞ Seyhun Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. , 2006, ss.39 - 58.
AMA TOPBAŞ S Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. . 2006; 39 - 58.
Vancouver TOPBAŞ S Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. . 2006; 39 - 58.
IEEE TOPBAŞ S "Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması." , ss.39 - 58, 2006.
ISNAD TOPBAŞ, Seyhun. "Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması". (2006), 39-58.
APA TOPBAŞ S (2006). Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 21(58), 39 - 58.
Chicago TOPBAŞ Seyhun Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi 21, no.58 (2006): 39 - 58.
MLA TOPBAŞ Seyhun Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, vol.21, no.58, 2006, ss.39 - 58.
AMA TOPBAŞ S Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 2006; 21(58): 39 - 58.
Vancouver TOPBAŞ S Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 2006; 21(58): 39 - 58.
IEEE TOPBAŞ S "Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması." Türk Psikoloji Dergisi, 21, ss.39 - 58, 2006.
ISNAD TOPBAŞ, Seyhun. "Türkçe Sesletim-Sesbilgisi Testi: Geçerlik-Güvenirlik ve Standardizasyon Çalışması". Türk Psikoloji Dergisi 21/58 (2006), 39-58.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 12:29

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları