TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları

MERCANLIGİL, Seyit; ÇİFTÇİ, Hilal; Onat, Altan; DÖNMEZ, Nilay; GOKMEN OZEL, HÜLYA; ARSLAN, Perihan; keleş, ibrahim; AKBULUT, GAMZE

TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları

Perihan ARSLAN, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Seyit MERCANLIGİL, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Hülya Gökmen ÖZEL, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

GAMZE AKBULUT, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Nilay DÖNMEZ, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Hilal ÇİFTÇİ, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

İbrahim KELEŞ, (İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Altan ONAT (İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi

11 1

Yıl: 2006 Cilt: 34 Sayı: 6 Sayfa Aralığı: 331 - 339 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları

Öz:

Amaç: Türk Erişkinlerinde Kalp Hastalığı ve Risk Faktörleri (TEKHARF) 2003-2004 örneklemindeki bireylerin genel beslenme örüntüsü ve alışkanlıkları incelendi ve son 10-20 yıl içindeki değişiklikler değerlendirildi.Çalışma planı: Çalışma tüm coğrafi bölgelerimizden eşit oranda seçilen 787 katılımcı (394 erkek, 393 kadın; ort. yaş erkeklerde 53.0, kadınlarda 52.4) ile yüz yüze görüşmelerle yapıldı. Örneklemin %22’si kırsal kesimde, %78’i kentlerde yaşıyordu. Bireylerin günlük enerji ve besin öğeleri alımları soruşturuldu ve farklı besin gruplarından sağlanan günlük enerjide karbonhidrat, protein ve yağın dağılımı hesaplandı.Bulgular: Günlük enerjinin %53.3’ü karbonhidrat, %13.7’si protein, %33’ü yağlardan sağlanmaktaydı. Günlük enerjinin karşılandığı besin gruplarının dağılımı şöyleydi: Tahıl ve tahıl ürünleri (%37), katı-sıvı yağlar (%15), süt ve süt ürünleri (%13), meyve (%10), sebze (%6), şeker, bal, reçel (%7), et ve tavuk (%6). Günlük karbonhidrat alımının %56’sını tahıllar, %24’ünü meyve ve sebzeler, %13’ünü şeker, bal-reçel oluşturmaktaydı. Protein alımında, ilk sıraları tahıllar (%37), et, tavuk (%20), süt ve süt ürünleri (%19), sebze ve meyve (%15) almaktaydı. Günlük yağ alımında görünür yağ (sıvı+katı) oranı %41, görünmeyen yağ oranı %59 idi. Önceki çalışmalarla karşılaştırıldığında, enerjinin karbonhidrat payının %9 azaldığı, tahılların payının %52’den %32’ye düştüğü, protein, toplam yağ ve görünmeyen yağ yüzdelerinin sırasıyla %2, %8 ve %14 oranında arttığı görüldü.Sonuç: TEKHARF 2003-2004 örneklemindeki bireylerin beslenme alışkanlıklarının önceki yıllara göre değişmiş olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelime: Kalp hastalıkları Erişkin Beslenme araştırmaları Beslenme değerlendirmesi Risk faktörleri Besin tercihleri Diyet Anketler Besin alışkanlıkları Enerji alımı

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Köksal O. Türkiye 1974 Beslenme-Sağlık ve Gıda Tüketimi Araştırması. Ankara: Aydın Matbaası; 1977.
2. Akşit BT. Sosyal, demografik ve ekonomik yapılardaki dönüşüm ve beslenme modelleri: Hızlı Hazır Yemek Sistemi. In: Türkiye Diyetisyenler Derneği Hizmet İçi Eğitim Sistemi; 17-18 Kasım 1993; Ankara. s. 15-24.
3. Baysal A. Food and nutrition policies in Turkey. In: Ferro-Luzzi A, Cialfa E, Leclercq C, editors. Proceedings of a WHO Symposium: Food and nutrition policy in Mediterranean Europe; 1990; Rome, Italy. World Health Organization Nutrition Series, No. 1; 1991. p. 131-46.
4. Pekcan G, Karaagaoglu N. State of nutrition in Turkey. Nutr Health 2000;14:41-52.
5. Arslan P, Mert İ, Azmaz A. Nutrition education and consumer awareness in Turkey. In: Inter-Country Workshop. Food and Agriculture Organization of United Nations Near-East Regional Office; November 2-6, 1997; Cairo, Egypt.
6. Keys A, Menotti A, Karvonen MJ, Aravanis C, Blackburn H, Buzina R, et al. The diet and 15-year death rate in the “Seven Countries Study”. Am J Epidemiol 1986;124:903-15.
7. Fidanza F. The Mediterranean Italian diet: keys to contemporary thinking. Proc Nutr Soc 1991;50:519-26.
8. Onat A. Halkımızda koroner kalp hastalığının morbidite ve mortalitesi için bağımsız öngördücülerin nisbi riski. In: Onat A, editör. On iki yıllık izleme deneyimine göre, Türk erişkinlerinde kalp sağlığı. İstanbul: Argos; 2003. s. 26-30.
9. Mahley RW, Arslan P, Pekcan G, Pepin GM, Agacdiken A, Karaagoglu N, et al. Plasma lipids in Turkish children: impact of puberty, socioeconomic status, and nutrition on plasma cholesterol and HDL. J Lipid Res 2001;42:1996-2006.
10. Mahley RW, Palaoglu KE, Atak Z, Dawson-Pepin J, Langlois AM, Cheung V, et al. Turkish Heart Study: lipids, lipoproteins, and apolipoproteins. J Lipid Res 1995;36:839-59.
11. Jelliffe DB, Jelliffe EF, editors. Community nutrition assessment. Oxford: Oxford University Press; 1991.
12. Baysal A. Beslenme. 9. baskı, Ankara: Hatipoğlu Basım ve Yayın; 2001.
13. Tönük B, Gültürk H, Güneyli U, Arıkan R, Kayim H, Bozkurt Ö. 1984 Gıda Tüketimi ve Beslenme Araştırması. Ankara: Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı/ UNICEF, Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü; 1987.
14. Ünalsan R. Household Food Consumption Expenditure (T.C., DİE 1994 Hane Halkı Tüketim Harcamaları Anketi Sonuçlarından) [Master of Science Thesis]. Middle East Technical University, Department of Food Enginering; Ankara: 1999.
15. Hacettepe Üniversitesi / Sağlık Bakanlığı: Yedi İl Gıda Tüketimi Araştırması 1997; Toplumu Beslenmede Bilinçlendirme Proje Raporu; Ankara: 1998.
16. Sağlık Banklığı, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü: Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi 2004. Ankara.
17. Yücemen J, Arslan P. Yetişkin bireylerin süt tüketimi alışkanlığı (laktoz sindirim güçlüğü ve intoleransı) üzerine bir araştırma. Sendrom Aylık Tıp Dergisi 1995; 7:8-15.
18. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive Summary of the Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). JAMA 2001;285:2486-97.
19. Sağlam F. Hızlı hazır yemek sistemi (fast food) üzerine bir çalışma, Beslenme ve Diyet Dergisi 1991;20:187-91.
20. Arslan P. Hızlı hazır beslenme sistemi. Fast food konusunda Türkiye’de yapılan araştırma örnekleri: In: Hızlı hazır yemek sistemi. Türkiye Diyetisyenler Derneği Hizmet İçi Eğitim Semineri; 17-18 Kasım 1993; Ankara: Türkiye Diyetisyenler Derneği Yayını-6; 1993. s. 75-7.
21. Gifford KD. Dietary fats, eating guides, and public policy: history, critique, and recommendations. Am J Med 2002;113 Suppl 9B:89S-106S.

APA	ARSLAN P, MERCANLIGİL S, GOKMEN OZEL H, AKBULUT G, DÖNMEZ N, ÇİFTÇİ H, keleş i, Onat A (2006). TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. , 331 - 339.
Chicago	ARSLAN Perihan,MERCANLIGİL Seyit,GOKMEN OZEL HÜLYA,AKBULUT GAMZE,DÖNMEZ Nilay,ÇİFTÇİ Hilal,keleş ibrahim,Onat Altan TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. (2006): 331 - 339.
MLA	ARSLAN Perihan,MERCANLIGİL Seyit,GOKMEN OZEL HÜLYA,AKBULUT GAMZE,DÖNMEZ Nilay,ÇİFTÇİ Hilal,keleş ibrahim,Onat Altan TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. , 2006, ss.331 - 339.
AMA	ARSLAN P,MERCANLIGİL S,GOKMEN OZEL H,AKBULUT G,DÖNMEZ N,ÇİFTÇİ H,keleş i,Onat A TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. . 2006; 331 - 339.
Vancouver	ARSLAN P,MERCANLIGİL S,GOKMEN OZEL H,AKBULUT G,DÖNMEZ N,ÇİFTÇİ H,keleş i,Onat A TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. . 2006; 331 - 339.
IEEE	ARSLAN P,MERCANLIGİL S,GOKMEN OZEL H,AKBULUT G,DÖNMEZ N,ÇİFTÇİ H,keleş i,Onat A "TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları." , ss.331 - 339, 2006.
ISNAD	ARSLAN, Perihan vd. "TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları". (2006), 331-339.

APA	ARSLAN P, MERCANLIGİL S, GOKMEN OZEL H, AKBULUT G, DÖNMEZ N, ÇİFTÇİ H, keleş i, Onat A (2006). TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 34(6), 331 - 339.
Chicago	ARSLAN Perihan,MERCANLIGİL Seyit,GOKMEN OZEL HÜLYA,AKBULUT GAMZE,DÖNMEZ Nilay,ÇİFTÇİ Hilal,keleş ibrahim,Onat Altan TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 34, no.6 (2006): 331 - 339.
MLA	ARSLAN Perihan,MERCANLIGİL Seyit,GOKMEN OZEL HÜLYA,AKBULUT GAMZE,DÖNMEZ Nilay,ÇİFTÇİ Hilal,keleş ibrahim,Onat Altan TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, vol.34, no.6, 2006, ss.331 - 339.
AMA	ARSLAN P,MERCANLIGİL S,GOKMEN OZEL H,AKBULUT G,DÖNMEZ N,ÇİFTÇİ H,keleş i,Onat A TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2006; 34(6): 331 - 339.
Vancouver	ARSLAN P,MERCANLIGİL S,GOKMEN OZEL H,AKBULUT G,DÖNMEZ N,ÇİFTÇİ H,keleş i,Onat A TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2006; 34(6): 331 - 339.
IEEE	ARSLAN P,MERCANLIGİL S,GOKMEN OZEL H,AKBULUT G,DÖNMEZ N,ÇİFTÇİ H,keleş i,Onat A "TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları." Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 34, ss.331 - 339, 2006.
ISNAD	ARSLAN, Perihan vd. "TEKHARF 2003-2004 taraması katılımcılarının genel beslenme örüntüsü ve beslenme alışkanlıkları". Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 34/6 (2006), 331-339.