Yıl: 2006 Cilt: 9 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 49 - 61 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi

Öz:
Bu araştırma, istanbul'daki bazı hastanelerin psikiyatri klinikleri ve özel psikoterapi merkezlerinde klinik psikoloji alanında çalışan uzmanlar ve klinik psikoloji öğretim üyeleri ile yapılan bir çalışmaya dayanmaktadır. Örneklemi, 3 üniversite, 4 devlet üniversitesi hastanesi ve psikiyatri kliniklerinin çalışanları ile 10 özel psikoterapi merkezinde çalışan 41 klinik psikolog (36 kadın, 5 erkek) oluşturmaktadır. Katılımcılara açık uçlu sorulardan oluşan ve araştırmacılar tarafından hazırlanmış bir anket verilmiş ve kendilerinden klinik psikoloji alanında gözlemledikleri etik ihlal örneklerini ve bunların nasıl ele alındığını tanımlamaları istenmiştir. Verilen yanıtlar niteliksel olarak analiz edilmiştir. Sonuçlara bakıldığında Türkiye'de yetkinliğin sınırlarına ilişkin,ihlallerin ilk sırada olduğu, diğer kötü kullanımlara ilişkin durumların ve duygusal ve cinsel yakınlaşmanın bunu izlediği görülmektedir. Araştırmanın sonuçları, yönetmeliğimizin kabulü öncesindeki sürece eylemsizliğin hakim olduğunu ve aslında meslektaşlarımızın caydırıcı nitelikte bir yönetmeliğe, buna eşlik eden yasal alt yapıya ve hem ihlallerin bildirilmesine hem de değerlendirilmesine büyük önem verdiklerini ortaya koymaktadır. Etik konusunda yapılacak çalışmaların meslek içi eğitimler, etik derslerinin zorunlu bir ders olarak psikoloji eğitiminin bir parçası olması ve etik kurulların danışma işlevini üstlenmesi ile devam ettirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu gayretler, var olan ikilemlerin ihlallere dönüşmeden değerlendirilmesi ve önlenmesine büyük katkıda bulunacaktır.
Anahtar Kelime: psikoterapi klinik psikoloji etik yönetmelik etik standartlar meslek ahlakı İstanbul psikiyatri klinikleri etik ihlali hastahaneler

Konular: Tıbbi Etik Psikoloji

Ethical Violations Observed in the Field of Clinical Psychology and the Ways in Which These Violations Are Typically Handled

Öz:
This study is based on a survey conducted with clinical psychologists in the academia as well as those who work in psychiatric clinics of university hospitals and private psychotherapy centers. The sample consists of 41 clinical psychologists (36 female, 5 male) from 3 university departments, 4 psychiatry clinics in state university hospitals and 10 private psychotherapy centers. An open ended survey on ethical violations prepared by the researchers was given to the respondents. Respondents were asked to describe prototypical examples of ethical violations they observe in the field of clinical psychology and the ways in which these violations are typically handled. The data was analyzed using qualitative methods. The findings revealed that the most frequent violation reported by the respondents fell into the category of boundaries of competence followed by other types of abuse and emotional and sexual misconduct. The reports of the respondents showed that lack of appropriate action taken against such violations predominated the field prior to the acceptance of the ethics code. The need for a code that will act as a deterrent agent, a legal framework that is enforceable and appropriate reporting and assessment of ethical violations was emphasized by the respondents. In future, efforts in this area should focus on in-service training on ethics and compulsory ethics courses during undergraduate training in psychology. Moreover, the Ethics Committees of Turkish Psychological Association should undertake more consultative function in addition to adjudication. Such efforts will contribute to the adequate evaluation and prevention of ethical dilemmas before they turn into ethical violations.
Anahtar Kelime: Istanbul psychiatric clinics ethics violation hospitals psychotherapy clinical psychology ethics code ethical standards professional ethics

Konular: Tıbbi Etik Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • American Psychological Association Ethics Committee (2002). Report of the Ethics Committee, 2001. American Psychologist, 57, 646-653.
  • American Psychological Association Ethics Committee (2003). Report- of the Ethics Committee, 2002. Amencan Psychologist, 58, 650-657.
  • American Psychological Association Ethics Committee (2004). Report of the Ethics Committee, 2003. Amencan Psychologist, 59, 434-441.
  • Ayçan, Z. (1998). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma II: Endüstri ve örgüt psikolojisi alanında etik uygulamalar. Türk Psikoloji Dergisi, 13,47-51.
  • Ayvaşık, B. (1999). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma IV: Bilimsel araştırmalarda laboratuar hayvan­larının kullanımı ve bakımına ilişkin etik tartışmalar. Türk Psikoloji Dergisi, 24,79-85.
  • Behnke, S. (2001). A resource for all members. Monitor on Psychology, 32, 7.
  • Colnerud, G. (1997). Ethical dilemmas of psychologists - A Swedish example in an international per­spective. European Psychologist, 2, 164-170.
  • Değirmencioğlu, S., & Demirutku, K. (1999). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma III: Öğretim üyesi ve öğrenci işbirliği ile hazırlanan yayınlar­da yazarlık hakkının ve sırasının belirlenmesinde yardımcı olabilecek öneriler. Türk Psikoloji Dergisi, 14, 111-119.
  • Eskin, M. (2000). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma V: Klinik psikolojide etik uygulamalar. Türk Psikoloji Dergisi, 15, 81-83.
  • Koocher, G. P., & Keith-Spiegel, P. (1998). Ethics in psychology. Professional standards and cases. New York: Oxford University Press, Inc.
  • Korkut, Y. (2001). Bir an önce harekete geçmek zamanı: Türkiye'de etik ilke ve kurallara duyulan büyük gereksinim karşısında neler yapılabilir? Türk Psikoloji Bülteni, 23, 220-224.
  • Koksal, F. (1994). Psikoloji araştırmalarında insan ve hayvan katılımcılar ile ilgili ahlak ilkeleri. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 2, 66-72.
  • Kumru, A. (2001). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma VII: Çocuklarla çalışan psikologlar için etik stan­dartlar. Türk Psikoloji Dergisi, 16, 87-91.
  • Lindsay, G., & Colley, A. (1995). Ethical dilemmas of members of the society. The Psychologist, 8,448-451.
  • Orme, D. R., & Doerman, A. L. (2001). Ethical dilem­mas and U.S. Air Force clinical psychologists: A survey. Professional Psychology: Research and Practice, 32,305-311.
  • Pope, K.Ş. & Vasquez, M. J. T. (1998). Ethics in psy­chotherapy and counseling: A practical guide (2nd ed.). San Francisco: Jossey-Bass.
  • Pope, K. S., & Vetter, V. A. (1992). Ethical dilemmas encountered by members of the American Psychological Association: A national survey. American Psychologist, 47, 397-411.
  • Sayıl, M., & Yılmaz, A. (2001). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma VI: Gelişim psikolojisi araştırmalarında etik standartlar ve tartışılan sorunlar. Türk Psikoloji Dergisi, 16,11-18.
  • Scaturo, D. J. (2002). Fundamental dilemmas in contem­porary therapy: A transtheoretical concept. American Journal of Psychotherapy, 56, 115-124.
  • Seitz, J., & O' Neill, P. B. (1996). Ethical decision mak­ing and the code of ethics of the Canadian Psychological Association. Canadian Psychology, 37, 23-33.
  • Sezgin, N., & Yılmaz, B. (2001). Psikoloji mesleğinin etik ilkeleri: Türkiye'deki duruma bakış ve öner­iler. Türk Psikoloji Bülteni, 23, 203-217.
  • Slack, C. M., & Wassenaar, D. R. (1999). Ethical dilem­mas of South African clinical psychologists: International comparisons. European Psychologist, 4, 179-186.
  • Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for devel­oping grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Sümer, C. (1998). Türkiye'de psikoloji uygulama, araştırma ve yayımlarında etik ilkeler. Tartışma I. Türk Psikoloji Dergisi, 13, 77-79.
  • TPD istanbul Şube Etik ve Yasa Komisyonu. (2001). Psikoloji etiği. Türk Psikoloji Bülteni, 23, 218-219.
APA KORKUT Y, MÜDERRİSOĞLU S, TANIK M (2006). Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. , 49 - 61.
Chicago KORKUT YESİM,MÜDERRİSOĞLU Serra,TANIK Melis Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. (2006): 49 - 61.
MLA KORKUT YESİM,MÜDERRİSOĞLU Serra,TANIK Melis Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. , 2006, ss.49 - 61.
AMA KORKUT Y,MÜDERRİSOĞLU S,TANIK M Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. . 2006; 49 - 61.
Vancouver KORKUT Y,MÜDERRİSOĞLU S,TANIK M Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. . 2006; 49 - 61.
IEEE KORKUT Y,MÜDERRİSOĞLU S,TANIK M "Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi." , ss.49 - 61, 2006.
ISNAD KORKUT, YESİM vd. "Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi". (2006), 49-61.
APA KORKUT Y, MÜDERRİSOĞLU S, TANIK M (2006). Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 9(18), 49 - 61.
Chicago KORKUT YESİM,MÜDERRİSOĞLU Serra,TANIK Melis Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları 9, no.18 (2006): 49 - 61.
MLA KORKUT YESİM,MÜDERRİSOĞLU Serra,TANIK Melis Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, vol.9, no.18, 2006, ss.49 - 61.
AMA KORKUT Y,MÜDERRİSOĞLU S,TANIK M Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları. 2006; 9(18): 49 - 61.
Vancouver KORKUT Y,MÜDERRİSOĞLU S,TANIK M Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları. 2006; 9(18): 49 - 61.
IEEE KORKUT Y,MÜDERRİSOĞLU S,TANIK M "Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi." Türk Psikoloji Yazıları, 9, ss.49 - 61, 2006.
ISNAD KORKUT, YESİM vd. "Klinik Psikoloji Alanında Karşılaşılan Etik İhlal Örnekleri ve Nasıl Ele Alındıklarının Değerlendirilmesi". Türk Psikoloji Yazıları 9/18 (2006), 49-61.