'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik

Yıl: 2006 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik

Öz:
Kriminolojide en dikkat çekici suç teorilerinden birisi olan ‘Ekolojik Yaklaşım’; yerleşim yerlerinin, suçlu ve mağdurların sayısını etkileme ihtimali olan fiziksel ve sosyal özelliklerinin bilinmesinin, suçun nedenlerinin anlaşılabilmesi için gerekli olduğu düşüncesi üzerine kuruludur. Ekolojik Kriminoloji, sosyolojik kriminolojinin ilk teorilerinden biri olup; 1920’lerde Chicago Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde geliştirilmiştir. Bu nedenle, ‘Chicago Okulu’ olarak da adlandırılmaktadır. James Q. Wilson ve George Kelling, 1982 yılında Atlantic Monthly Dergisi’nde yayınlamış oldukları çok ses getiren bir makalede, bir takım basit suç ya da küçük düzensizliklerle mücadele etmenin bir takım ciddi suçları önemli bir oranda azaltacağını ileri sürdüler. Wilson ve Kelling’in temel kaygıları, kamu düzenin sürdürülmesiydi. Çünkü onlar, yüksek düzeyde bir düzensizliğe karşı tolerans tanınmasının, kamusal alanda suçla sonuçlanacağını iddia ediyorlardı. Bunu ifade etmek amacıyla ‘kırık pencere’ imajını kullandılar. Burada ‘kırık pencere’ metaforu, düzensizliklere gösterilen toleransı ifade ediyordu. Bu toleransın sonucu ise, daha fazla düzensizlik ve suçtu. Wilson ve Kelling’e göre, bu durumda katı ve sert polis uygulamalarıyla her türlü suçla, hafif ya da ağır suç ayrımı yapmaksızın etkili bir mücadele gerekiyordu. Kırık Pencereler Teorisinin temel esprisi şuydu: “Bir binadaki herhangi bir kırık pencere tamir edilmez ise; binaya kimsenin göz-kulak olmadığını düşünen insanlar, diğer pencereleri de kırmak isteyecekler ve daha fazla pencere kırılacaktır. Bir süre sonra da bina penceresiz kalacaktır…” Amerika’nın en kalabalık şehirlerinden birisi olan New York, Wilson ve Kelling’in teorisinin en azından bir takım argümanlarını 1990’larda benimseyerek uyguladı. Bu uygulamalar içinde en önemlisi, küçük düzensizliklerle mücadele etmek ve hafif suçlara yönelik hukuk mevzuatını katı bir şekilde uygulamaktı. Bu yaklaşımın uygulanması sonucunda New York kenti, 1990’larda Amerika’nın suç bakımından en güvenli kentlerinden birisi oldu. Bu makalenin temel amacı da, özellikle ‘Kırık Pencereler’ tezinden yola çıkarak kentleşme süreci, kentsel yaşamın yapısal ve sosyal problemleri ile suç arasındaki etkileşimi ele almaktır.
Anahtar Kelime: suç önleme güvenlik hizmetleri proaktif polislik semt izleme programları ekolojik kriminoloji toplumsal sorunlar kentsel planlama politikaları kent güvenliği kentsel sorunlar kentsel hayat sosyal düzensizlik teorisi kriminoloji sıfır tolerans politikası kırık pencere teorisi savunulabilir alan teorisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Ackerman, W. V. (1998), "Socioeconomic correlates of increasing crime rates in smaller communities", Professional Geographer, 50(3), pp. 372-387.
  • Bursik, R. J. and Grasmik, H. G. (1993), Neighborhoods and Crime: Dimensions of Effective Community Control, New York: Lexington Books.
  • Cahill, Meagan Elizabeth (March 2005), "Geographies of Urban Crime: An Intraurban Study of Crime in Nashville, TN; Portland, OR; and Tucson", AZ; A Dissertation Submitted to the Faculty of the Department of Geography and Regional Development In Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree of Doctor of Philosophy in the Graduate College The University of Arizona, 2004. http://www.ncjrs.gov/pdffilesl/nij/grants/209263.pdf (Erişim Tarihi: 04.6.2006)]
  • Cohen, L. and Felson, M. (1979), "Social change and crime rate trends: A routine activity approach", American Sociological Review, No: 44, pp. 588-608.
  • Corman, Hope & Mocan, H. Naci, "Carrots, Sticks and Broken Windows" (July 2002), NBER Working Paper No. W9061; http://www.econ.cudenver.edu/home/SeminarPapers/carrotspaper.Jun el3.pdf (Erişim Tarihi: 03.6.2006)
  • Demirbaş, Timur (2005), Kriminoloji, 2. Baskı, İstanbul: Seçkin Yayınevi.
  • Doğan, İbrahim,"İstanbul'a suç gece kondu", Aksiyon, Sayı: 536 -14.03.2005.
  • Eddin, Khaled Taqqi & MacAllair, Dan, "Shattering 'Broken Windows': An Analysis of San Francisco's Alternative Crime Policies, JUSTICE POLICY INSTITUTE, OCTOBER 1999, [http://www.prisonsucks.com/scans/windows.pdf (Erişim Tarihi: 10.6.2006)]
  • Güneş, Hurşit, (2003), "New York'ta ve İstanbul'da Suç Oranları Nasıl Düştü?" Milliyet, 31 Ocak 2003 Cuma; http://www.milliyet.com.tr/2003/01/31/yazar/gunes.html
  • Hancı, Hamit İ. (1999), "Çocuk Suçluluğuna Yol Açan Sosyal Bir Yara 'İç Göçler ve Çarpık Kentleşme', Hekim ve Yaşam, İzmir Tabip Odası Bülteni, Mayıs-Haziran 1999, Sayı:6, ss. 24-28
  • Harries, K. D. (1974), The Geography of Crime and Justice, New York: McGraw-Hill.
  • İçli, Tülin (2004), Kriminoloji, Ankara: Martı Kitap ve Yayınevi.
  • İstanbul Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürü Şahin Yılmaz'la 29 Aralık 2002 tarihinde Milliyet Gazetesi Pazar İlavesi'nde yapılan söyleşi.
  • Karakurt, Elif, "Bilgi Toplumu Sürecinde Yeniden Yapılanan Kentsel Mekanı Okumak", 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım 2004, Eskişehir, ktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, http://iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/02-03.pdf (Erişim Tarihi: 7.6. 2006).
  • Kelling, George L. & Coles, Catherine M., (1996), Fixing Broken Windows: Restoring Order and Reducing Crime in Our Communities, USA: Martin Kessler Books, The Free Press.
  • Kelling, George L. & Coles, Catherine M., (1997), Fixing Broken Windows: Restoring Order and Reducing Crime in Our Communities, USA: Touchstone Edition.
  • Kelling, George L. & Sousa, William H. Jr. (2001), "Do Police Matter? An Analysis of the Impact of New York City's Police Reforms", Manhattan Institute Center for Civic Innovation Civic Report, No. 22. http://www.manhattan-institute.org/pdf/cr_22.pdf (Erişim Tarihi: 19.5.2006).
  • Miethe, T. D. and Meier, R. F. (1994), Crime and its Social Context, Albany: State University of New York Press.
  • Parenti, C. (1999), Lockdown America, New York: Verso.
  • Park, R. E.; Burgess, E. W., and McKenzie, R. D. (1925), The City, Chicago: University of Chicago Press.
  • Reid, Sue Titus (2000), Crime and Criminology, Ninth Ed., New York: Mc-Graw-Hill Higher Education.
  • Sampson, R. J. and Laurtisen, J. L., (1994), "Violent victimization and offending: Individual-situational-, and community-level risk factors" in Reiss, A. J., Roth, J. A., and Miczek, K. A., editors, Understanding and Preventing Violence, Vol: 3, Social Influences, pp. 1 - 114, National Acadamies Press, Washington, D.C.
  • Sampson, R. J. and Groves, W. B. (1989), "Community structure and crime: Testing social-disorganization theory", American Journal of Sociology, 94 (4):774-802.
  • Sampson, R. J. (1997), "The embeddedness of child and adolescent development: A community-level perspective on urban violence", in McCord, J., Editor, Violence and Childhood in the Inner City, Cambridge University Press, Cambridge, pp. 31-77.
  • Seyhan, K. ve M. B. Eryılmaz, (2004), "Gelişmiş Ülkeler ve "Türkiye Uygulamasında Suç Önleme Stratejileri", Liberal Düşünce, 34, (Bahar 2004), s. 187-214,
  • Sennett, R., (1996), Kamusal İnsanın Çöküşü, Çev. S. Durak ve A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Shaw, C. R., (1929), Delinquency Areas, Chicago: University of Chicago Press.
  • Shaw, C. R. and McKay, H. D., (1942), Juvenile Delinquency and Urban Areas, Chicago: University of Chicago Press.
  • Shaw, C. R. and McKay, H. D., (1969), Juvenile Delinquency and Urban Areas (Revised Edition), Chicago: The University of Chicago Press.
  • Shelden, Randall G., (2005), "Assessing 'Broken Windows': A Brief Critique", CENTER ON JUVENILE AND CRIMINAL JUSTICE, (Last Modified on March 17, 2005), http://www.cjcj.org/pdf/broken.pdf (Erişim Tarihi: 18. 5. 2006).
  • Sherman, L., D. Gottfredson, D. MacKenzie, J. Eck, P. Reuter, and S. Bushway, (1997), Preventing Crime: What Works, What Doesn't, What's Promising, Washington, DC:U.S. Department of Justice. NCJ 165366 (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2006)
  • Stark, R. (1996), "Deviant places: A theory of the ecology of crime", Criminology, 25, pp. 128-42.
  • Ünlü, Alper, "İstanbul'un Görünmez Merkezi Tarlabaşı'nın Görünenleri", Uluslararası Mimarlar Birliği (UIA), XXII. Dünya Mimarlık Kongresi, 05 Temmuz 2005, Mimarist (Kış 2005), http://www.yapi.com.tr/turkce/koseyazilari.asp?ArticleID=5
  • Van Dijk, Jan J.M. & Zvekic, Ugljesa, (1993), "Surveying Crime in the Global Village: Assumptions, Experiences and Ultimate Goals (GENERAL REPORT), in: Understanding Crime: Experiences of Crime and Crime Control, Rome: UNICRI, p; 365-377; http://www.unicri.it/wwk/publications/books/series/understanding/ 29_GENERAL_REPORT. pdf) (Erişim Tarihi: 4.6.2006).
  • Waller, Irvin & Sansfaçon, Daniel (prepared by), "Investing Wisely in Crime Prevention: International Experiences, (September 2000), NCJ 182412, International Centre for the Prevention of Crime, U.S. Department of Justice Office of Justice Programs.
  • Wilcox, P., Land, K. C, and Hunt, S. A. (2003), Criminal Circumstance: A Dynamic Multicontextual Criminal Opportunity Theory, New York: A i d i n e d e Gruyter.
  • Williams III, Frank P., McShane, Marylin D., (1999), Criminological Theory, Third Edition , New Jersey: Prentice Hall.
  • Wilson, J . Q. and G. E. Kelling, (1982), " Broken Windows : The Police and Neighborhood Safety", Atlantic Monthly, 29, 38 (Mar 1982).
APA BEŞE E (2006). 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. , 1 - 24.
Chicago BEŞE Ertan 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. (2006): 1 - 24.
MLA BEŞE Ertan 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. , 2006, ss.1 - 24.
AMA BEŞE E 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. . 2006; 1 - 24.
Vancouver BEŞE E 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. . 2006; 1 - 24.
IEEE BEŞE E "'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik." , ss.1 - 24, 2006.
ISNAD BEŞE, Ertan. "'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik". (2006), 1-24.
APA BEŞE E (2006). 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. Polis Bilimleri Dergisi, 8(1), 1 - 24.
Chicago BEŞE Ertan 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. Polis Bilimleri Dergisi 8, no.1 (2006): 1 - 24.
MLA BEŞE Ertan 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. Polis Bilimleri Dergisi, vol.8, no.1, 2006, ss.1 - 24.
AMA BEŞE E 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. Polis Bilimleri Dergisi. 2006; 8(1): 1 - 24.
Vancouver BEŞE E 'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik. Polis Bilimleri Dergisi. 2006; 8(1): 1 - 24.
IEEE BEŞE E "'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik." Polis Bilimleri Dergisi, 8, ss.1 - 24, 2006.
ISNAD BEŞE, Ertan. "'Kırık Pencereler' Teorisi Bağlamında Kentsel Yaşamda Suç ve Güvenlik". Polis Bilimleri Dergisi 8/1 (2006), 1-24.