Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma

Elif KUŞ (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Ankara, Türkiye)
Türk Psikoloji Yazıları
79 22
Yıl: 2007 Cilt: 10 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 19 - 41 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma

Öz:
Bu çalışmada, sosyal bilimler metodolojisindeki paradigma dönüşümü ve psikolojideki yansımaları konu edilmektedir. Sosyal bilimlerde, pozitivist paradigmadan bir kopuşla birlikte nitel araştırma desenlerinin kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Psikoloji disiplini de sözü edilen dönüşümden etkilenmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, psikolojinin alternatif metodolojik yaklaşımlar ile ilişkisini ve psikolojideki nitel araştırma desenlerinin/ tekniklerinin kullanımının paradigmatik dönüşüm çerçevesinde değerlendirilerek aktarılmaksıdır. Aynca, Türkiye'deki psikoloji araştırmalarında nitel araştırma tekniklerinin kullanımını tespit edebilmek amacıyla, yürütülen bir anketin sonuçlan ve 14. Ulusal Psikoloji Kongresi'nde sunulan bildiri özetlerinin içerik analizi de dayanak alınarak, Türkiye'de psikoloji disiplininin bu dönüşümün neresinde durduğu gösterilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: araştırma yöntemleri psikoterapi anlatı psikolojisi sosyal psikoloji söylem analizi psikoloji nitel araştırma anket kültürel psikoloji metodoloji pozitivizm sosyal bilimler eğretileme içerik analizi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akalın, A. B. ve İnanç, Y. (2006). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların abla ve ağabeylerinin sosyal beceri düzeyi ve kardeş ilişkileri. 14. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Hacettepe, Ankara.
  • Arkonaç, S. A. ve Paker, O. (1997). Türkiye'de kadın ve moderaite: Söylem analizi ile yaklaşım. 9. Ulusal Psikoloji Kongresi, İstanbul.
  • Arkonaç, S. A. (1998). Türkiye'de 'deli' söylemi. X. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
  • Arkonaç, S. A. (1999). Türkiye'deki terapist söyleminde insan, kültür ve terapi. Uluslararası Liyezon Psikiyatrisi Kongresi, İstanbul.
  • Arkonaç, S. A. (1999). Psikolojide insan modelleri ve ontoloji sorunu. S. A. Arkonaç, (Ed.), Psikolojide yeni tartışmalar içinde. İstanbul: ALFA Yayınlan.
  • Bergold, J. B. (2003). The affinity between qualitative methods and community psychology [45 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 1 (2), http://www. qualitative-research.net/fqs-texte/2-00/2-00bergolde. htm
  • Blunden, A. (2006). Emprical social psychology and critical theory.hWp://www. werple.net.au/~andy/works/criticaltheory- and-psychology.htm
  • Bryman, A. (1988). Quantity and quality in social research. London: Unwin Hyman Publications.
  • Buchholz, M. B. (1993). Metaphernanalyse. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
  • Buchholz, M. B. (Ed.). (1995). Psychotherapeutische interaktion - qualitative studien zu /conversation und metapher, geste undplan. Opladen: Westdeutscher Verlag.
  • Burke, K. (1966). Language as symbolic action. Berkeley, CA: University of California Press.
  • Chao, R.(1995). Chinese and American cultural models of the self reflected in mothers' childrearing beliefs. Ethos, 23,328-354.
  • Creswell, J. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Culler, J. (2005). Literary theory: A very short introduction. Oxford: Oxford University Pres.
  • Dikeçligil, B. (2005). Bilimsel paradigmaların oluşumunda ve dönüşümünde sosyolojik bağlam. Felsefe ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, Muğla.
  • Dost, A. ve Küntay A. C. (2006). Benlik tipleri ve otobiyografik anlatıdaki duygu dili arasındaki ilişki. 14. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Hacettepe, Ankara.
  • Eryılmaz, A. ve Yorulmaz, A. (2006). Ergen öznel iyi oluş ölçeğinin (subjective well being) geliştirilmesi. 14. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Hacettepe, Ankara.
  • Fischer, C. ve Wertz, F. (1979). Empirical phenomenological analyses of being criminally victimized. A. Giorgi, (Ed.), Duquesne studies in phenomenological psychology (vol.3) içinde (135-158). Pittsburgh: Duquesne University Press.
  • Faltermaier, T. Krause J. M., Flick, U. ve Böhm, I. (1992). Gemeindepsychologisches handeln: Eine einführung. I. Böhm, T. Faltermaier, U. Flick, ve J. M. Krause, (Ed.), Gemeindepsychologisches handeln: Ein werkstattbuch içinde (9-28). Freiburg: Lambertus.
  • Faux, R. B. (2002). Introducing students to the tools of psychological research. Review essay: Nicky Hayes (2000). Doing psychological research: Gathering and analyzing data [14 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 3 (4). http://www.qualitativeresearch. net/fqs/fqs-eng.htm.
  • Fitzek, H. (2000). Figurations in everyday life - A research program of cultural psychology [22 paragraphs]. Forum QualitativeSozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 1 (2), http:// qualitativeresearch.net/fqs/fqs-e/2-00inhalt-e.htm
  • Flick, U. (2002). An introduction to qualitative research. London: Sage Publications.
  • Gergen, K. (1991). The saturated self. New York: Basic Books.
  • Gergen, K. (2001). Psychological science in a postmodern context. American Psychologist, 56, 803-813.
  • Giorgi, A. (1975). An application of phenomenological method in psychology. A. Giorgi ve C. Fischer, (Ed.), Duquesne studies in phenomenological psychology (Vol. 2) içinde (82-103). Atlantic Highlands: Humanities Press.
  • Gentner, D. ve Stevens, A. L. (1983). Mental models. Hillsdale, N J.: Lawrence Erlbaum Ass.
  • Giorgi, A. (1994). A phenomenological perspective on certain qualitative research methods. Journal of Phenomenological Psychology, 25 (2), 190-220.
  • Harre, R. ve Secord, P. F. (1972). The explanation of social behavior, Oxford: Blackwell.
  • Hare, R. ve Gillett, G. (1994). Discursive mind. London: Sage Publications.
  • Johnson-Laird, P. N. (1983). Mental models: Towards a cognitive science of language, inference, and consciousness. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Keat, R. ve Urry, J. (1994). Bilim olarak sosyal teori. (N. Çelebi, Çev.). Ankara: tmge Yayınevi.
  • Kerlin, B. (2000). Qualitative research in the United States [27 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/ Forum: Qualitative Social Research [On- line Journal], 7(1). http://qualitative-research.net/fqs
  • Kerby, A. (1993). Narrative and the self. Bloomington: Indiania University Press.
  • Konuk, E. ve ark. (2006). îlişki değerlendirme enventeri (ÎDE) geçerlilik ve güvenirlik çalışması. 14. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Hacettepe, Ankara.
  • Kopala, M. ve Suziki, L. A. (Ed). (1999). Using qualitative methods in psychology. London: Sage Publications.
  • Kuhn, T. (1970). The structure of scientific revolutions. Chicago: University of Chicago Pres.
  • Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Kuş, E. (2006). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel veri analizi: Örnek program NVıvo ile gösterimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Liebert, W. A. (1993). Zur soziohistorischen dynamik von sprache und kognition. Die emergenz des metaphernmodells 'geld ist wasser' im 19. jahrhundert. Papiere zur Linguistik, 49(2), 151-157.
  • Magee, V. (2002). Perspective and balance: Considering qualitative research methods in psychology. Review essay: M. Kopala ve L. A. Suzuki, (Ed.). (1999). Using qualitative methods in psychology [40 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 3 (1). http://www. qualitative-research.net/fqs/fqs-eng.htm.
  • Maingueneau, D. ve Angermüller, J. (2007). Discourse analysis in France. A conversation [48 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 8 (2), Art. 21, http://www.qualitativeresearch. net/fqs-texte/2-07/07-2-21 -e.htm.
  • Mason, J. (1996). Qualitative researching. London: Sage Publications.
  • Mattes, P. ve Schraube, E. (2004). "'Old-stream' psychology will disappear with the dinosaurs!" Kenneth Gergen in conversation with Peter Mattes and Ernst Schraube [39 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/ Forum: Qualitative Social Research [Online Journal], 5 (3), Art. 27, http://www.qualitative-research.net/fqstexte/ 3-04/04-3-
  • Moser, K. S. (2000). Metaphor analysis in psychology-method, theory, and fields of application [22 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 1 (2), http:// qualitativeresearch.net/fqs/fqs-e/2-00inhalt-e.htm
  • Narter, M. (1999). Psikoloji ve sosyal psikolojinin bilimsel gelişimi ve bugünü. S. A. Arkonaç, (Ed.), Psikolojide yeni tartışmalar içinde. İstanbul: ALFA Yayınları.
  • O'Brien, V. & Kopala, M. (1999). Using a qualitative method to study clinical supervision. M. Kopala ve L. A. Suzuki, (Ed.), Using qualitative methods in psychology içinde. London: Sage Pub.
  • Ottati, V, Rhoads, S. ve Graesser, A. C. (1999). The effect of metaphor on processing style in an persuasion task: A motivational resonance model. Journal of Personality and Social Psychology, 77 (4), 688-697.
  • Papadopoulos, D. ve Schraube, E. (2004). "This world demands our attention". Ian Parker in conversation with Dimitris Papadopoulos and Ernst Schraube [33 paragraphs]. Forum QualitativeSozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 5 (3), Art. 14, http://www.qualitative-research.net/fqs-texte/3-04/04- 3-14-e.htm
  • Parker, I. (2005). Qualitative psychology: Introducing radical research. London: Open University Press.
  • Pribilsky, J. (2001). Review Note: Carl Ratner (1997). Cultural psychology and qualitative methodology: Theoretical and empirical considerations [7 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2 (2).- http://qualitativeresearch. net/fqs/fqs.htm
  • Ratner, C. (2001). Analyzing cultural-psychological themes in narrative. Journal of Phenomenological Psychology, 25, 190-220.
  • Ratner, C. (2002). Subjectivity and objectivity in qualitative methodology [29 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 3 (3), http://www.qualitativeresearch. net/fqs/fqs-eng.htm
  • Ratner, C. Straub, J. ve Valsiner, J. (2001). Introduction [9 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/ Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal] 2 (3), http://www.qualitative-research.net/fqs/fqs-eng. htm
  • Ratner, C. (1997). Cultural psychology and qualitative metjodology: Theoretical and ethical considerations. New York, London: Plenum Pres.
  • Rennie, D. L., Watson, K. D., ve Monteiro, A. (2000). Qualitative Research [On-line Journal], 2 (3). http:// www.qualitative-research.net/fqs/fqseng.htm
  • Roderburg, S. (1998). Sprachliche konstruktion der wirklichkeit: Metaphern in therapiegesprâchen. Wiesbaden: Deutscher Universitats Verlag.
  • Roncaglia, I. (2004). Conference report: The BPS annual conference 2004 [25 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 5 (2), Art. 17,http://www.qualitativeresearch. net/fqs-texte/2-04/2-04tagungroncaglia-e.htm
  • Sarbin, T. R. (Ed.). (1986). Narrative psychology. New York: Praeger.
  • Smith, S. T. (2006). Türk genci "İyi insan'i nasıl tanımlıyor? İyi insan prototipinin kUltürlerarası araştırmasında Türk kültürünün konumu. 14. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Hacettepe, Ankara.
  • Stabb, S. D. (1999). Teaching qualitative research in psychology. M. Kopala ve S. A. Suziki, (Ed.), Using qualitative methods in psychology içinde. London: Sage Publications.
  • Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.
  • Strauss, A. (1987). Qualitative analysis for social scientists. New York: Cambridge University Press.
  • Strauss, C. ve Quinn, N. (Ed.). (1997). A cognitive theory of cultural meaning. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Sullivan, G. B. (2002). Reflexivity and subjectivity in qualitative research: The utility of a Wittgensteinian framework [29 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/ Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 3 (3), http://www.qualitativeresearch.net/fqs/fqs-eng. htm
  • Surgan, S. (2001). Is random error useful for developmental psychology? [47 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2 (3), http://www.qualitativeresearch. net/fqs/fqs-eng.htm
  • Tanji, J. M. (1999). Qualitative research in a therapeutic context. M. Kopala ve LT~A. Suziki, (Ed.), Using qualitative methods in psychology içinde. London: Sage Pub.
  • Tekdemir, G., Arkonaç, S. A., ve Çöker, Ç. (2006). Konumlandırma teorisi: Türkçe yapılan konuşmalarda seyreden konumlanışlar. 14. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Hacettepe, Ankara.
  • Tirado, F. ve Gâlvez, A. (2007). Positioning theory and discourse analysis: Some tools for social interaction analysis [88 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/ Forum: Qualitative Social Research, 8 (2),Art. 31, http://www.qualitative-research.net/fqstexte/2-07/07- 2-31-e.htm.
  • Van Langenhove, L. (1995). The theoretical foundations of experimental psychology and its alternatives. J. A. Smith, R. Harre" ve L. Van Langenhove, (Ed.), Rethinking psychology içinde (10-23). London: Sage.
  • Von Kleist, C. (1987). Zur verwendung von metaphern in den selbstdarstellungen von psychotherapieklienten. J. B. Bergold ve U. Flick, (Ed.), Ein-sichten: Zugânge zur sicht des subjekts mittels qualitativerforschung içinde (115-124). Tubingen: DGVT.
  • Wittgenstein, L. (1953). Philosophical investigations. Oxford: Basil Blackwell.
  • Wrigley, M. (2001). Real stories or storied realism? Review Essay: Michele L. Crossley (2000). Introducing narrative psychology: Self, trauma and the construction of meaning [16 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2 (2), http://qualitative-research. net/fqs/fqs-erig.htm
  • Yüksel, B. S. (1999). Psikolojide hermenötik yöntemin yeri: bir anlatı analizi uygulaması. S. A. Arkonaç, (Ed.), Psikolojide yeni tartışmalar içinde. İstanbul: ALFA Yayınları.
APA KUŞ E (2007). Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. , 19 - 41.
Chicago KUŞ Elif Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. (2007): 19 - 41.
MLA KUŞ Elif Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. , 2007, ss.19 - 41.
AMA KUŞ E Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. . 2007; 19 - 41.
Vancouver KUŞ E Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. . 2007; 19 - 41.
IEEE KUŞ E "Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma." , ss.19 - 41, 2007.
ISNAD KUŞ, Elif. "Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma". (2007), 19-41.
APA KUŞ E (2007). Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 19 - 41.
Chicago KUŞ Elif Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. Türk Psikoloji Yazıları 10, no.20 (2007): 19 - 41.
MLA KUŞ Elif Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. Türk Psikoloji Yazıları, vol.10, no.20, 2007, ss.19 - 41.
AMA KUŞ E Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. Türk Psikoloji Yazıları. 2007; 10(20): 19 - 41.
Vancouver KUŞ E Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma. Türk Psikoloji Yazıları. 2007; 10(20): 19 - 41.
IEEE KUŞ E "Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma." Türk Psikoloji Yazıları, 10, ss.19 - 41, 2007.
ISNAD KUŞ, Elif. "Sosyal Bilim Metodolojisinde Paradigma Dönüşümü ve Psikolojide Nitel Araştırma". Türk Psikoloji Yazıları 10/20 (2007), 19-41.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 12:47

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları