Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan
Yıl: 2006 Cilt: 0 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 167 - 186 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan
Öz: XV. yüzyılda Batılıların 'Zizim' adını verdikleri Cem Sultan, tarihi bir kişilik olduğu kadar bizde ve Batıda edebiyat ve sanata da konu olmuş dramatik bir hikayenin kahramanıdır. Ağabeyi II. Bayezid ile girdiği fakat kaybettiği taht mücadelesi, on üç yıl süren sürgün ve esaret hayatı, renkli kişiliği, şairliği ve şiir meclisleri ile özgün bir karakterdir. Doğu ile Batının aynı derecede ilgisini çeken bu şahsiyet, Batı ile ilişkilerimizin de başlangıcı mahiyetinde olup siyasi, diplomatik ve tarihî bir öneme sahiptir. Bu çalışmada; Cem Sultan portresi ve Mısır, Rodos, Fransa ve İtalya'daki sürgün dönemi; 'öteki' konumundaki üç Avrupa'lı yazarın Türkçeye çevrilmiş üç eseri üzerinden değerlendirilecektir. Bunlar; İvo Andriç 'Uğursuz Avlu', Vera Mutafçıyeva 'Cem Sultan' ve Eduard Sablier 'Cem Sultan-Bourganeuf Mahpusu' dur.
Anahtar Kelime: Sultan Djem as Romantic Victim in Three Western Works
Öz: Sultan Cem (Djem), who was called ‘Zizim’ by Europeans in the 15th century, is not only a historical personage but also the hero of a dramatic story which has often inspired Western writers and artists. His struggle for the throne with his elder brother, Bayezid II, his thirteen-year long exile and imprisonmet, his colorful personality, and his an original and interesting personality.This topic, which equally draws the attention of both the East and the West, also constitutes the beginning of our relationship with Europe. The topic, therefore, possesses political, diplomatic and historical signifiance.This study aims to evalute Sultan Cem and his life as exile in Egypt, Rhodes, France and Italy by analyzing three works by three European writers whose perspectives were that of the “other”.The works in ouestion are ‘The Damned Yard’ by İvo Andric, ‘Sultan Cem’ by Vera Mutafciyeva and ‘Djem Sultan: The Prisoner of Bourganeuf’ by Eduard Sablier.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ANDRİC, İvo (1964) Uğursuz Avlu, (Çeviren: Aydın Emeç, İstanbul: Ağaoğlu Yayınevi,170 sf
- BAHADIROĞLU, Yavuz (1986), Cem Sultan (I); Cem Sultan’ın Gurbet Sürgünü (II), İstanbul: Nesil Yayınevi
- BALI, Lamia (1969), Cem Sultan-Radyo Tiyatrosu
- BAŞOĞLU, Ayhan (1971), Cem Sultan (Çizgi Roman), İstanbul
- CAZALS; Patrick (1998), “Zizim Kulesi Oduncuları” sinema filmi (Cem Sultan’ın yaşamına da değinen yapım, bugün Bourganeuf’teki Türklerin günlük yaşamlarından kesitler sunarak iki farklı uygarlığın buluşmasını konu ediyor.)
- MORRİS, Roderick Conway (1997), Cem Sultan, Bir Saray İspiyoncusunun Anıları (Çeviren: Hakan Türkkuşu), 315 sf., (ilk baskı 1990), İstanbul: Milliyet Yayınevi
- MUTAFÇIYEVA, Vera (1971), Cem Sultan Olayı (çev. Naime Yılmaer), İstanbul: May Yayınları, 491 sf.
- MUTAFÇIYEVA, Vera (2002), Cem Sultan, (Çev.: S. Mollov, S. Velikov, N. Uğurlu), İstanbul: Örgün Yayınevi, 524 sf.
- OFLAZOĞLU, A. Turan (1986), Cem Sultan: Trageyda / İki Perde, Ankara: AKM Yayınları
- REY, Cemal Reşit (1921), Cem Sultan, (1920-1923 yılları arasında Paris’teyken yazdığı 3 operadan biri)
- SABLİER, Eduard (2001), Cem Sultan-Bourganeuf Mahpusu, (Çeviren. Nuriye Yiğitler),İstanbul, Everest Yayınları, 1.Basım, 167 sf.
- TAN, Turhan (1948) Cem Sultan, İstanbul: İstanbul Yayınaları, Remzi Kitabevi Matbaası-Güven Basımevi, 303 sf
- TEZEL, Y.- DEMİRALP, Ü. (1959), Cem Sultan-Tarihî Roman, Ankara
- TÜLBENTÇİ, Feridun Fazıl (1980), Cem Sultan-Büyük Tarihi Roman, İstanbul: İnkilap ve Aka Kitabevi, 3.baskı
- B) Diğer
- (ALTINAY), AHMED REFİK (2000), Cem Sultan, (Yayına Hazırlayan: İbrahim Erdoğan), İstanbul: Timaş Yayınları, Osmanlı serisi
- ALTINAY, Ahmet Refik (2001), Sultan Cem, (Hazırlayan: İ. Delioğlu), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
- ARVASİ, A. Sırrı (2000) İz Bırakanlar; Gittin Ama Sesin Kaldı Bu Kubbede, İstanbul:Gelecek yayınları, 1.baskı, s. 186-190
- AYNUR, Hatice (1995), “Cem Şairleri”, Yazıdan Söze Edebiyat Sohbetleri, B.Ü. TDE Böl. (19-21 Nisan), İlmî Araştırmalar, S: 9, İst.2000, s.33-43).
- AYVAZOĞLU, Beşr, (1987), Geçmişi Yeniden Kurmak, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul.
- BANARLI, Nihat Sami (1971), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, I, İstanbul: MEB.Yayınları
- BAYSUN, M. Cavid (1945), “Cem”, İslâm Ansiklopedisi, 3, İstanbul: 69-81
- BAYSUN, M. Cavid (1946), Cem Sultan (Hayatı ve Şiirleri) İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi
- BÜYÜK TÜRK KLASİKLERİ (1985), “Cem Sultan”, C: 2, İstanbul: Ötüken-Söğüt Yayınevi, s. 181-192
- DANİŞMENT, İsmail Hami (1954), “Vâkı’ât’a Nisbetle Gurbet-nâme”, Fatih ve İstanbul.II/7-12: 211-270.
- DURAK, Mustafa (1997), “Cem Sultan Şiirinde Duyarlık” Bursa’da Bir Başka Zaman, Bursa Kitaplığı:2, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları 2, Bursa: Özsan Matbaacılık
- ERDEM, Hakan (2004), “Rönesans Avrupa’sında Mültecilik ve Ölüm; Vakıat-ı Sultan Cem”, Sabancı Üniversitesi-Sakıp Sabancı Müzesi (23 Aralık 2003-18 Nisan 2004/ ‘Medicilerden Savoylara Floransa Saraylarında Osmanlı Görkemi’ Sergisi Kapsamında Düzenlenen Müze Konferanslarından... )
- ERGUN, Sadettin Nüzhet (1946), Türk Şairleri II, İstanbul
- EROĞLU, Haldun (2004), Osmanlı Devletinde Şehzadelik Kurumu, Ankara: Akçağ Yayınevi
- ERSOYLU, Halil (1989), Cem Sultan’ın Türkçe Divanı, Ankara: TDK Yayınları
- ERTAYLAN, İ.Hikmet (1951), Sultan Cem, İstanbul
- ERTAYLAN, İ. Hikmet (1951), Falnâme, İstanbul
- EYİCE, Semavi (1973), “Sultan Cem’in Portreleri Hakkında”, Belleten: 37 : 1-149.
- GÜNGÖR, Erol (1999), Tarihte Türkler, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 9.baskı
- HOCA SADEDDİN (1279), Tâcü’t-Tevarih II, İstanbul: (2.baskı.1979).
- HORATA, Osman (2000), “Cem Sairleri: Bir Kader Birliğinin Anatomisi”, Bilig, Türk Dünyasi Sosyal Bilimler Dergisi, S: 15 /Güz- 2000, s.91-110. (2001), “Vâkıât-ı Sultan Cem'de Bati Kültürü Hakkında Bazı Egzotik Dikkatler”, Millî Folklor, Kış 52, s. 72-78.
- İSEN, Mustafa (1997), “Cem Şairleri”, Ötelerden Bir Ses, Ankara: Akçağ Yay. (Hisar,262 (1979): 27-28)
- KALPAKLI, Mehmet (1999), “Bahtsız Şehzadenin Bahtsız Divanı”, Kebikeç 7-8, Ankara:,s.33-44
- KARA, Mustafa (1995), “Vefatının 500. Yıldönümünde Gurbette Garip Bir Şair”, Dergâh: 66 (1995): 22.
- KARACA, T. Nesrin (2003), “İvo Andric’in Uğursuz Avlu Romanında Hapishane ve Osmanlılar”, Marmara Üniversitesi-Türkiyat Araştırma Merkezi, 4-5 Aralık 2003 -‘Hapishaneler’ Sempozyumu’nda sunulan bildiri. (Zindanlar ve Mahkumlar kitabında basılacak)
- KEYMAN F.-MUTMAN M.-YEĞENOĞLU M. (1999) (Derleyenler), “Farklılığa Direnmek: Uluslararası İlişkiler Kuramında ‘ÖTEKİ’ Sorunu”, İletişim Yayınevi, 2.Baskı, 106
- KURNAZ, Cemal (1997), “Cem Sultan’ın Oğuz Han Mersiyesi: Bir Kaside mi, Üç Gazel mi?”, Divan Edebiyatı Yazıları, Ankara: 415-420.
- KORELLİ, Engin (2003), “Cem Sultan”, Yağmur Dergisi, S: 19
- LEFORT, Jacgues (1981),Documents Grecs dans les Archives de Topkapı Sarayı, Contribution a l’histoire de Cem Sultan, (Topkapı Sarayı Arşivlerinin Yunanca Belgeleri, Cem Sultan’ın Tarihine Katkı, (Çev. Hatice Gonnet), Ankara.: TK Yayını
- MERİÇ, Münevver (1991), “Cem Sultan’ın Yeni bulunan Fâl-i Reyhân-ı Cem Sultan Adlı Eseri”, Tarih ve Toplum, c.16, sayı:96; c.17,sayı:97:64.
- OKUR, Münevver (1992), Cem Sultan Hayatı ve Şiir Dünyası, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
- PAKALIN, M. Zeki (2000), Ahmet Refik, Cem Sultan, “Sultan Cem” İstanbul: Timaş Yayınları, s.152-186
- RADO, Şevket (1969), “Sultan Cem’in Başına Gelenler: Vakıat-ı Sultan Cem” (Sadeleştirilmiş Metin), Hayat Tarih Mecmuası, 5(49): 6-8, 5(50) 4-9; 5(51): 10-14;5(52): 11-15; 5 (53): 11-15, 5(54): 9-13
- ŞAKİROĞLU, M. ve KUT, Günay (1993), “Cem Sultan”, TDV İslam Ansiklopedisi /. C, s. 283-285
- ŞEHSUVAROĞLU, Haluk (1958), “Cem Sultan ve Acıklı Hikayesi”, Resimli Türk Mecmuası, C:III, Mart
- UĞURCAN, Sema (1996), “İvo Andriç’in Eserlerinde Türk Kültürünün İzleri”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Y:25, Ekim, S:4, s. 261-278
- UĞURLU, Nurer (2002) Vera Mutafçıyeva: Cem Sultan (içinde), “Cem Sultan Olayı”, İstanbul: Örgün Kitabevi, s.8-23
- UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı (1984), Osmanlı Devletinde Saray Teşkilatı, Ankara: TTK Yayını
- VATİN, Nicolas (1997), Sultan Djem, Un Prince Ottoman dans I’Europe du XVe siecle d’aprees sourrces contemporaines; Vâkıât-ı Sultan Cem, Euvres de Guillaume Caaursin, Ankara: TTK Yay (2004), Rodos Şövalyeleri ve Osmanlılar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
| APA | KARACA TAĞIZADE N (2006). Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. , 167 - 186. |
| Chicago | KARACA TAĞIZADE Nesrin Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. (2006): 167 - 186. |
| MLA | KARACA TAĞIZADE Nesrin Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. , 2006, ss.167 - 186. |
| AMA | KARACA TAĞIZADE N Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. . 2006; 167 - 186. |
| Vancouver | KARACA TAĞIZADE N Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. . 2006; 167 - 186. |
| IEEE | KARACA TAĞIZADE N "Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan." , ss.167 - 186, 2006. |
| ISNAD | KARACA TAĞIZADE, Nesrin. "Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan". (2006), 167-186. |
| APA | KARACA TAĞIZADE N (2006). Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(36), 167 - 186. |
| Chicago | KARACA TAĞIZADE Nesrin Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.36 (2006): 167 - 186. |
| MLA | KARACA TAĞIZADE Nesrin Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.36, 2006, ss.167 - 186. |
| AMA | KARACA TAĞIZADE N Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 0(36): 167 - 186. |
| Vancouver | KARACA TAĞIZADE N Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2006; 0(36): 167 - 186. |
| IEEE | KARACA TAĞIZADE N "Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.167 - 186, 2006. |
| ISNAD | KARACA TAĞIZADE, Nesrin. "Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 36 (2006), 167-186. |
