Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü

Durat, Gülgün; SAYAN, Ayşe

Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü

Ayşe SAYAN, (Sakarya Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Sakarya, Türkiye)

Gülgün DURAT (Sakarya Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Sakarya, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi

4 0

Yıl: 2007 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 105 - 113 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü

Öz:

Otizm sosyalleşme ve iletişimde yetersizlik ve basmakalıp davranışlarla karakterize yaygın bir gelişimsel bozukluktur. Otizmin erken dönemde tanılanması önemlidir. Hemşireler için bu süreç çocuğun becerilerini ve yaşa göre gelişimsel seviyesini değerlendirmeyi içerir. Hemşireler ve primer sağlık çalışanları risk faktörleri analizi ve risk tanılaması yaparak otistik çocuğu tanılayabilirler. Risk tanılaması muhtemel bir probleme yatkınlığı gösterir. Prenatal ve postnatal dönemlerde bakım veren hemşireler bir değerlendirme materyali hazırlayarak otistik bir çocuğun erken teşhisinde aktif rol oynayabilirler. Bu amaçla hemşireler CHAT olarak adlandırılan ve otizm gelişme riskini ortaya koyan bir kontrol listesini kullanabilirleri.

Anahtar Kelime: Erken tanı Risk değerlendirmesi Otistik bozukluk Etiyoloji Hemşirenin rolü Epidemiyoloji

Konular: Hemşirelik

Early diagnosis of autism by way of risk defining: role of nurse

Öz:

Autism is a pervasive developmental disorders that is characterized by impairmentsin socialization, communication and stereotyped behaviour. Early diagnosis of autism is important for nurses,this process includes evaluating the children’s skills and developmental levels that are appopriate to their ages..Nurses and primary health care workers can assess of autistic children by analizing risk factors and risk defining. Risk defining points out the tendency to the problems that are possible. Nurses who provide care in prenatal and postnatal periods can play an active role in the early diagnosis of an autistic child by preparing an checkup material to inform. For this purpose, they can use a checklist that is called CHAT(Checklist for Autistic Children in Toddlers) and bring out the risk of being autistic .

Anahtar Kelime: Early Diagnosis Risk Assessment Autistic Disorder Etiology Nurse's Role Epidemiology

Konular: Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

…………...http://www.otizm.org/teşhis.html. (erişim: 18 Ocak 2003)
…………..http://www.nimh.nih.gov/publicat/autism.cfm (erişim: 15 Eylül 2005)
American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Author: Washington, DC, 4th ed. Association Pres, Test revision.
Aranson M, Hagberg B, Gillberg C (1997). Attention deficits and autistic spectrum problems in children exposed to alcohol during gestation: a follow-up study. Developmental Medicine Child Neurology 39(9): 583–587.
Baghdadli A, Gonnier V, Aussilloux C (2002). Review of psychopharmacological treatments in adolescents and adults with autistic disorders.L’Encephale 28(3):248-54
Berney TP (2000). Autisman evolving concept. British Journal of Psychiatry 176: 20–25.
Bristol-Pover MM, Spinella G (1999). Research on screening and diagnosis in autism: a work in progress. Journal of Autism and Developmental Disorders 29(6): 435-438.
Buldukoğlu K (2000). Çocukluk ve ergenlikte görülen duygusal ve davranışsal bozukluklar. Editör: Eren Kum. Psikiyatri Hemşireliği El Kitabı. II. Baskı Vehbi Koç Vakfı Yayınları, İstanbul
Carpenito LJ (1997). Handbook of Nursing Diagnosis. Seventh Edition. Lippincott. Philadelphia. New York.
Charman T, Baird G (2002). Practioner review: Diagnosis of autism spectrum disorder in 2.and 3 year-old children. Journal of Child Psychology and Psychitry, Allied Disciplines 43(3):289-305.
Cohen SB, Cox A, Baird G et al. (1996). Psychological markers in the detection of autism in infancy in a large population. The British Journal of Psychiatry168(2):158-163.
Cohen SB, Wheelwriğht S, Cox A et al. (2000). Early identification of autism by the checklist for autism in toddlers (CHAT). Journal Of The Royal Society Medicine (93):521-525.
Croen LA, Grether JK, Selvin S (2002). Descriptive epidemiyology of autism in a California population: who is at risk? Journal of Autism and Developmental Disorders 32(3): 217–24.
Diana LR, Deborah F,Morianne LB et al. (2001) The modified checklist for autism in toddlerss: an initial study investigating the early dedection of autism and pervasive developmental disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders 31(2):1143-2.
Duel RK (2002). Autism: a cognitive developmental riddle. Pediatric Neurology 26(5): 349–57
Gray KM, Tonge BJ (2001). Are there early features of autism in infants and preschool children? Pediatric Child Health 37(3):221–226.
Hastings RP, Brown T (2002). Behaviour problems of children with autism, parental self efficiacy and mental health. American Journal of Mental Retardation 107(3): 222-232.
Hultman CM, Sparen P, Cnattingius S (2002). Perinatal risk factors for infantile autism. Epidemiology 14(4): 314-23.
Im SB (1995). Development if interaction behaviors Checklist for early detection of autistic children. Teahan Kanho Hakhoe Child 35(1): 5–15.
Janette JA Holden J (2004). Autism treatment services of Canada. http.www.aut-ism.ca/mystery.htm. (erişim 18 Şubat 2004)
Jennifer APM, Margaret CS, Ellen G et al. (2005). The role of nurses ın screening for autistic spectrum disorder in pediatric primar care. Journal of Pediatric Nursing 20(3):163-169.
Kaplan HI, Sadock BJ (2004) Klinik Psikiyatri, Çev. Editörü: Ercan Abay, I. Baskı, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
Karataş N (1998).Toplum ruh sağlığı ve hemşireliği, Editör: İnci Erefe. Halk Sağlığı Hemşireliği El Kitabı, I.Baskı, Birlik Ofset, İstanbul.
Kizebrink Linduhoviss HH, Berg YL, Sprikkelman AB et al. (2001). Cytomegalovirus infection: congenital or postnatal acquired? importance of the Guthrie Cord. The Nederlands Tıjdschrift Voor Geneeskdunde145 (26):1559-61.
Koenig K, Scahill L (2001). Assesment of children with pervasive developmental disorders. Journal of Child and Adalescent Psychiatric Nursing 14 (4):159–168.
Kurita H (2001). Current Status of autism studies. Seishin Shinkeigaku Zassh: Psychiatria et Neurologia Japonica 103(1):64-75.
Lancester S (1992). Community Health Nursing and Practice for Promoting Health. Third Edition. Mosby Year Book,St Louis.
National Alliance for Autism Research (2003). What is autism? An Overview http://www.autismspeaks.org/whatisit/index.php. (erişim: 13 Nisan 2003)
Noterdame M, Mildenberger K, Sitter S et al. (2002). Parent information and direct observation in the diagnosis of pervasive and specific develop mental disorders. Autism: The international Journal of Research and Practice 6(2):159-168.
Perrot BA, Hameury L, Adrien JL et al. (2006). Autism ın ınfants and young children-The value of early diagnosis. http://www.-ncbi.nlm.nih.gov/entrez/quer. fcqi? (erişim: 23 Haziran 2006).
Prater CD, Zylstra RG (2002). Autism: A medical primer. American Family Physician 66(9):1667-1669.
Smith CM, Maurer FA (1995). Theory and Practice. W.B. Saunders Company. USA. Sucuoğlu B (1997). Özürlü çocukların aileleriyle yapılan çalışmalar. Editör: A.N. Karancı. Farklılıklarla Yaşamak: Aile ve Toplumun Farklı Gereksinimleri Olan Bireylerle Birlikteliği. I.Basım. Türk Psiko-loglar Derneği Yayınları, Ankara.
Wheelwright S (2006). Checklist for autism in todlers. http://www.nas.org.uk/nas/jsp/-polopoly.jsp? (erişim: 29 Haziran 2006).
Wilkerson DS, Volpe AG, Dean RS et al. (2002). Perinatal complications as predictors of infantile autism. International Journal of Neuroscience 112(9):1085–98.
Wiseman ND (2003). National model statewide campaign to educate parents, physicians about early warning signs of autism will be launced in Minnesota. http://www.helath.state.mn.us/htac. (erişim: 25 Aralık 2003).
Yavaş İ (1998). Otistik bozukluk. Editör: Cengiz Güleç, Ertuğrul Köroğlu. Psikiyatri Temel Kitabı. I.Basım, Cilt 2, Hekimler yayın birliği, Ankara.

APA	SAYAN A, Durat G (2007). Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. , 105 - 113.
Chicago	SAYAN Ayşe,Durat Gülgün Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. (2007): 105 - 113.
MLA	SAYAN Ayşe,Durat Gülgün Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. , 2007, ss.105 - 113.
AMA	SAYAN A,Durat G Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. . 2007; 105 - 113.
Vancouver	SAYAN A,Durat G Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. . 2007; 105 - 113.
IEEE	SAYAN A,Durat G "Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü." , ss.105 - 113, 2007.
ISNAD	SAYAN, Ayşe - Durat, Gülgün. "Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü". (2007), 105-113.

APA	SAYAN A, Durat G (2007). Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(4), 105 - 113.
Chicago	SAYAN Ayşe,Durat Gülgün Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 10, no.4 (2007): 105 - 113.
MLA	SAYAN Ayşe,Durat Gülgün Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, vol.10, no.4, 2007, ss.105 - 113.
AMA	SAYAN A,Durat G Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 10(4): 105 - 113.
Vancouver	SAYAN A,Durat G Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 10(4): 105 - 113.
IEEE	SAYAN A,Durat G "Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü." Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, ss.105 - 113, 2007.
ISNAD	SAYAN, Ayşe - Durat, Gülgün. "Risk tanılaması yoluyla otizmin erken teşhisi: hemşirenin rolü". Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 10/4 (2007), 105-113.