Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü

AĞARGÜN, Mehmet Yücel; BEŞİROĞLU, LÜTFULLAH

Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü

Lütfullah BEŞİROĞLU, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Mehmet Yücel AĞARGÜN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

34 7

Yıl: 2006 Cilt: 17 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 213 - 222 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü

Öz:

Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) kişinin aile, akademik, mesleki ve sosyal işlevselliğini olumsuz yönde etkileyen süregen bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından en fazla yeti yitimi oluşturan 10 hastalık içinde OKB da tanımlanmıştır. Bununla birlikte hastalığın oluşturduğu önemli işlevsellik kaybına ve mevcut tedavi seçeneklerine rağmen hastaların önemli bir kısmı sağlık yardımı arama davranışında (SYAD) bulunmamaktadır. Literatürde OKB için SYAD?nın oluşmasında merkezi rol oynayan etmenler yeterince aydınlatılmamıştır. Hastalık için SYAD?nın ortaya çıkmasını en iyi yordayan etmenin hastalık şiddeti olduğu düşünülmekle birlikte hastalar, kendilerini SYAD?nda bulunmaktan engelleyen çeşitli etmenlerle karşılaşabilirler. Hastalık ve hastalık dışı etmenler karşılıklı etkileşim içerisinde SYAD üzerinde etkili olmakla birlikte her bir etmen diğerlerinden bağımsız olarak tek başına SYAD ile ilişkili olabilir. Bu gözden geçirme yazısında OKB?ta hastalık ve genel etmenlerin SYAD üzerine etkisi tartışılacaktır. Bu şekilde toplumda OKB olan hastalar arasında ruh sağlığı hizmetlerinin kullanımını artırmak için hedeflerin belirlenmesi açısından yeni bilgiler sağlanabilir.

Anahtar Kelime: Sağlık bakımında hasta onayı Obsesif-kompulsif bozukluk Ruh sağlığı hizmetleri Yaşam kalitesi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, dördüncü baskı (DSM-IV) (Çev. ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995.
Baer L, Jenike MA, Ricciardi JN ve ark. (1990) Standardized assessment of personality disorders in obsessive-compulsive disorder. Arch Gen Psychiatry, 47:826-830.
Barker C, Pistrang N, Shapiro DA ve ark. (1990) Coping and help-seeking in the UK adult population. Br J Psychiatry, 29: 271- 285.
Bebbington PE, Brugha TS, Meltzer H ve ark. (2000) Neurotic disorders and the receipt of psychiatric treatment. Psychol Med, 30:1369-1376.
Beşiroğlu L, Çilli AS, Aşkın R ve ark. (2002) Obsesif kompulsif bozukluk ve yaşam kalitesi. 38. Ulusal Psikiyatri Kongresi Program ve Kongre Bildirileri Özet Kitabı, s. 184-185.
Beşiroğlu L, Çilli AS, Aşkın R ve ark. (2004). The predictors of health care seeking behavior in obsessive-compulsive disorder. Compr Psychiatry, 45: 99-108.
Black DW, Gaffney, Schlosser S ve ark. (1998) The impact of obsessive-compulsive disorder on the family: preliminary findings. J Nerv Ment Dis, 186: 440-442.
Bobes J, González MP, Bascaran MT ve ark. (2001) Quality of life and disability in patients with obsessive-compulsive disorder. Eur Psychiatry, 16: 239-245.
Calvocoressi L, Lewis B, Harris M ve ark. (1995) Family accommodation in obsessive-compulsive disorder. Am J Psychiatry, 152: 441-443.
Calvocoressi L, Libman D, Vegso SJ ve ark. (1988) Global functioning of inpatients with obsessive-compulsive disorder, schizophrenia, and major depression. Psychiatr Serv, 49: 379-381.
Çilli AS, Telcioğlu M, Aşkın R ve ark. (2004) 12 month prevalence of obsessive-compulsive disorder in Konya, Turkey. Compr Psychiatry, 45:367-374.
Cooper M (1996) Obsessive-compulsive disorder: effects on family members. Am J Orthopsychiatry, 66: 296-304.
Doğan O, Gülmez H, Ketenoğlu C ve ark. (1995) Ruhsal bozuklukların epidemiyolojisi, 1. baskı, Sivas. Dilek Matbaası, s. 50- 52.
Emmelkamp PMG, de Haan E, Hoogduin CAL ve ark. (1990) Marital adjustment, and obsessive-compulsive disorder. Br J Psychiatry, 156:55-60.
ESEMeD/MHEDEA 2000 Araştırmacıları (2004) European Study of the Epidemiology of Mental Disorders (ESEMeD) Project. Use of mental health services in Europe: results from the European Study of the Epidemiology of Mental Disorders (ESEMeD) project. Acta Psychiatr Scand, 420 (Suppl.):47-54.
Erol N, Kılıç C, Ulusoy M ve ark. (1997) Türkiye Ruh Sağlığı Profili. 1. baskı. Ankara. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Fineberg NA, O'Doherty C, Rajagopal S ve ark. (2003) How common is obsessive-compulsive disorder in a dermatology outpatient clinic? J Clin Psychiatry, 64:152-155.
Fischer W, Goerg D, Zbinden E ve ark. (1999) Determining factors and the effects of attitudes towards psychotropic medications. The Image of Madness: The Public Facing Mental Illness and Psychiatric Treatment, Guimon J. Fischer W, Sartorius N (Ed), Basel. Karger, s. 162-186.
Folkman S (1984) Personal control and stress and coping processes: a theoretical analysis. J Pers Soc Psychol, 46: 839-852.
Freeston MH, Ladouceur R, Provencher M ve ark. (1995) Strategies used with intrusive thoughts : Context, appraisal mood and efficacy J Anxiety Disord, 9: 201-215.
Freund B, Steketee G (1989) Sexual history, attitudes and social functioning of obsessive-compulsive patients. J Sex Marital Ther, 1: 31-41.
Gibbs NA (1996) Non-clinical population in research on obsessive-compulsive disorder. A critical review. Clin Psychol Review, 16: 729-773.
Goldberg D, Huxley P (1992) Common Mental Disorders: A Biosocial Model. Tavistock/Routledge, London/New York, s.30-52.
Goodwin R, Koenen KC, Hellman F ve ark. (2002) Helpseeking and access to mental health treatment for obsessive-compulsive disorder. Acta Psychiatr Scand, 106: 143-149.
Hollander E, Stein DJ, Kwon JH ve ark. (1998) Psychosocial function and economic costs of obsessive-compulsive disorder. CNS Spectr, 3(Suppl. 1) 48-58.
Insel TR (1990) Phenomenology of obsessive compulsive disorder. J Clin Psychiatry, 51(Suppl. 2) 4-8.
Jorm AF (2000) Mental health literacy: public knowledge beliefs about mental disorders. Br J Psychiatry, 177: 396-401.
Karno M, Golding JM, Sorenson SB ve ark. (1988) The epidemiology of obsessive-compulsive disorder in five US Communities. Arch Gen Psychiatry, 45:1094-1099.
Kessler RC, Olfson M, Berglund PA ve ark. (1998) Patterns and predictors of treatment contact after first onset of psychiatric disorders. Am J Psychiatry, 155:62-69.
Kılıç C, Rezaki M, Üstün B ve ark. (1992) Ankara’da ruh sağlığı hizmetine ulaşım yolları. Turk Psikiyatri Derg, 3: 190-198.
Kıran U (2004) Obsesif kompulsif bozukluğu olan hastalarda obsesyonların bilinçli olarak saklanması. Van, Uzmanlık Tezi.
Kırpınar İ, Çayköylü A, Kuloğlu M ve ark. (1994) Erzurum’da ruh sağlığı birimlerine ulaşım yolları. Turk Psikiyatri Derg, 5: 175- 181.
Kırpınar İ, Özer H, Coşkun İ ve ark. (1997) Erzurum’daki üniversite öğrencilerinde CIDI/DSM-III-R ruhsal bozuklukların yaşam boyu ve 12 aylık yaygınlığı. 3P Dergisi, 5:253-265.
Kohn R, Saxena S, Levav I ve ark. (2004) The treatment gap in mental health care. Bulletin of the World Health Organization, 2004; 82:858-866.
Kolada JL, Bland RC, Newman SC ve ark. (1994) Epidemiology of psychiatric disorders in Edmonton. Obsessive-compulsive disorder. Acta Psychiatr Scand, 376: 24-35.
Koran LM (2000) Quality of life in obsessive-compulsive disorder. Psychiatr Clin North Am, 23: 509-517.
Koran LM, Thienemann ML, Davenport R ve ark. (1996) Quality of life for patients with obsessive compulsive disorder. Am J Psychiatry, 153: 783-788.
Lehman AF, Mand NC, Linn LS ve ark. (1983) Chronic mental patients: the quality of life issue. Am J Psychiatry, 10: 1271-1276.
Lensi P, Cassano GB, Correddu RS ve ark. (1996) Obsessivecompulsive disorder Familial-development history, symptomatology, comorbidity and course with special reference to gender-related differences. Br J Psychiatry, 169:101-107.
Link BG, Phelan JC, Bresnahan M ve ark. (1999) Public conceptions of mental illness: labels, causes, dangerousness, and social distance. Am J Public Health, 89:1328-1333.
Magliano L, Tosini P, Guarneri M ve ark. (1996) Burden on the families of patients with obsessive-compulsive disorder: a pilot study. Eur Psychiatry, 11:192-197.
Marazziti D, Dell’Osso L, Di Nasso E ve ark. (2002) Insight in obsessive–compulsive disorder: a study of an Italian sample. Eur Psychiatry, 17: 407-410.
Mayerovitch JI, du Fort GG, Kakuma R ve ark. (2003) Treatment seeking for obsessive-compulsive disorder: role of obsessivecompulsive disorder symptoms and comorbid psychiatric diagnoses. Compr Psychiatry, 44:162-168.
Millar T, Tallis F (1999) Obsessive-compulsive disorder detection in general practices. Clin Psychol Forum, 134: 4-8.
Myers JK, Weissman MM, Tischler GL ve ark. (1984) Six-month prevalence of psychiatric disorders in three communities. Arch Gen Psychiatry, 41: 959-967.
Okasha A, Saad A, Khalil AH ve ark. (1994) Phenomenology of obsessive-compulsive disorder: a transcultural study. Compr Psychiatry, 35: 191-197.
Pigott TA, L’Heureux F, Dubbert B ve ark. (1994) Obsessive compulsive disorder: comorbid conditions. J Clin Psychiatry, 55(Suppl.10):15-27.
Purdon C, Clark DA (1993) Obsessive intrusive thoughts in nonclinical subjects: part I. Content and relation with depressive, anxious and obsessional symptoms. Behav Res Ther, 31: 713-720.
Purdon C, Clark DA (1994) Obsessive intrusive thoughts in nonclinical subjects: Part II. Cognitive appraisal, emotional response, and thought control strategies. Behav Res Ther, 32: 403-410 .
Rachman S, De Silva P (1978) Abnormal and normal obsessions. Behav Res Ther, 16: 233-248.
Rasmusen SA, Eisen JK (1992) The epidemiology and clinical features of obsessive compulsive disorder. J Clin Psychiatry, 15: 743- 758.
Rasmussen SA, Tsuang MT (1986) Clinical characteristics and family history in DSM-III obsessive-compulsive disorder. Am J Psychiatry, 143: 317-322.
Razali SM, Khan UA, Hasanah CI ve ark. (1996) Belief in supernatural causes of mental illness among Malay patients: impact on treatment. Acta Psychiatr Scand, 94:229-233.
Regier DA, Narrow WE, Rae DS ve ark. (1993) The de facto US mental and addictive disorders service system. Epidemiologic catchment area prospective 1-year prevalence rates of disorders and services. Arch Gen Psychiatry, 50:85-94.
Salkovskis PM (1989) Cognitive-behavioural factors and the persistence of intrusive thoughts in obsessional problems. Behav Res Ther, 27:677–682.
Salkovskis PM, Harrison J (1984) Abnormal and normal obsessions-a replication. Behav Res Ther, 22: 549-552.
Shapiro SS, Kinner EA, Kessler LG ve ark. (1984) Utilization of health and mental health services. Arch Gen Psychiatry, 41:971–978.
Simonds LM, Elliot S (2001) OCD patients and non-patient groups reporting obsessions and compulsions: phenomenology, helpseeking, and access to treatment. Br J Med Psychol, 74: 431-449.
Suser M (1990) Disease, illness, sickness; impairment, disability and handicap. Psychol Med, 20: 471-473.
Tukel R, Polat A, Ozdemir O, Aksut D (2002) Comorbid conditions in obsessive-compulsive disorder. Compr Psychiatry, 43:204-209.
Turksoy N, Tukel R, Ozdemir O ve ark. (2002) Comparison of clinical characteristics in good and poor insight obsessive-compulsive disorder. J Anxiety Disord, 16: 413-423.
Whitaker A, Johnson J, Shaffer D ve ark. (1990) Uncommon troubles in young people. Arch Gen Psychiatry, 47:487–496.
World Health Organization (1997) WHOQOL, Measuring Quality of Life. World Health Organization, WHO/MSA/MNH/PSF/4.
World Health Organization (1999) The “newly defined” burden of mental problems. Geneva, WHO.

APA	BEŞİROĞLU L, AĞARGÜN M (2006). Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. , 213 - 222.
Chicago	BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,AĞARGÜN Mehmet Yücel Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. (2006): 213 - 222.
MLA	BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,AĞARGÜN Mehmet Yücel Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. , 2006, ss.213 - 222.
AMA	BEŞİROĞLU L,AĞARGÜN M Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. . 2006; 213 - 222.
Vancouver	BEŞİROĞLU L,AĞARGÜN M Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. . 2006; 213 - 222.
IEEE	BEŞİROĞLU L,AĞARGÜN M "Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü." , ss.213 - 222, 2006.
ISNAD	BEŞİROĞLU, LÜTFULLAH - AĞARGÜN, Mehmet Yücel. "Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü". (2006), 213-222.

APA	BEŞİROĞLU L, AĞARGÜN M (2006). Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(3), 213 - 222.
Chicago	BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,AĞARGÜN Mehmet Yücel Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi 17, no.3 (2006): 213 - 222.
MLA	BEŞİROĞLU LÜTFULLAH,AĞARGÜN Mehmet Yücel Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.17, no.3, 2006, ss.213 - 222.
AMA	BEŞİROĞLU L,AĞARGÜN M Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi. 2006; 17(3): 213 - 222.
Vancouver	BEŞİROĞLU L,AĞARGÜN M Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü. Türk Psikiyatri Dergisi. 2006; 17(3): 213 - 222.
IEEE	BEŞİROĞLU L,AĞARGÜN M "Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü." Türk Psikiyatri Dergisi, 17, ss.213 - 222, 2006.
ISNAD	BEŞİROĞLU, LÜTFULLAH - AĞARGÜN, Mehmet Yücel. "Obsesif kompulsif bozuklukta sağlık yardımı arama davranışı ile ilişkili etmenler: Hastalık ile ilişkili ve genel etmenlerin rolü". Türk Psikiyatri Dergisi 17/3 (2006), 213-222.