Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı

ACARA ESER, MERYEM

Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı

Meryem ACARA ESER (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi

72 2

Yıl: 2004 Cilt: 21 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 143 - 151 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı

Öz:

Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde bulunan bronz bir tören haçı biçimi ve süslemesi ile dikkati çeker. Alt kolu günümüze gelen haçın, kolunun bir ucu üç yapraklı yonca ile sonlanmaktadır, diğer uçtaki üç yapraklı yonca kırıktır. Ayrıca kolun altında tören sırasında taşınabilmesi için bir sap bulunur. Haçın yüzeyi iç içe geçen ramiler ve birleşme yerlerindeki palmet ve yürek motiflerinden oluşan bitkisel bir kompozisyonla bezelidir. Biçim ve süsleme açısından özellikle Ermeni kaçkarlarındaki haçlara benzerlik gösteren eserin süsleme, kompozisyon ve üslubu Anadolu Selçuklularının süslemeleri ile aynı özellikleri gösterir. Benzer örneklere göre 12. yüzyılın sonu-13. yüzyılın ilk yansına tarihlenebilecek haç Ermeni sanatının tipik bir örneğidir.

Anahtar Kelime: anadolu medeniyetleri müzesi haç anadolu selçukluları ermeni sanatı bezeme taş işçiliği taş objeler 13. Yüzyıl mezar steli müze kolleksiyonu kaçkar

An Aarmenian Cross at the Muscum of Anatolian Civilizations

Öz:

A bronze processional cross from the Museum of Anatolian Civilizations in Ankara is rather interesting because of its shape and decoration. Only the lower arm of the cross has been survived and it has a three lobed trefoil end in both sides but one of them is broken. Also it has a handle under the arm for carrying this piece during the ceremony. A vegetal composition can be seen on the surface of the cross which consists of rumi motives with simmetrical crossing and palmet and heart motives in the uniting points. The shape and decoration of this piece is similar to the crosses on the Armenian khatchk'ars but also its decoration, composition and stylistic features has very similar characteristics with the decoration of the Anatolian Seljuks. This cross which can be dated to 12-13tn centuries according to the other examples and it is a typical production of the Armenian art.

Anahtar Kelime: stone objects 13th Century grave stele museum collection khachkar museum of anatolian civilizations cross anatolian seljukids armenian art ornamentation stonework

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alpago Novello, A. Ve diğerleri. (1986). The Armenians. New York: Rizzoli International Publications.
Azarian, L. Ve Manoukian, A. (1977). Khatchkar: The Art ofKhatchkars. Documenti di Architettura Armena/Documents of Armenian Architecture 2. Milano: Ares.
Brouskari, Maria. (1985). The Paul and Alexandra Canellopoulos' Museum -A Guide. Athens.
Cotsonis, John A. (1994). Byzantine Figural Processional Crosses, (ed. S.A. Boyd-H. Maguire),Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Byzantine Collection Publications, No. 10.
Dodd, Erica C. (1987). "Three Early Byzantine Silver Crosses", DUMBARTON OAKS PAPERS 41:165-179.
Ewans, H.C. Ve W.D.Wixom (eds.). (1997). The Glory of Byzantium. Art and Culture of the Middle Byzantine Era A.D. 843-1261, New York: The Metropolitan Museum of Art.
Galavaris, George. (1994). "The Cross In the Book of Ceremonies by Constantine Porphyrogenitus",(Laskarina Bouras'a Armağan) içinde (95-99) Athens.
Gregory, T.E. Ve A. Cutler. (1991). "Milvian Bridge", THE OXFORD DICTIONARY OF BYZANTIUM, 2, New York, Oxford: Oxford University Press, 1375.
Kuban, Doğan. (2001). Divriği Mucizesi. Istanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Mülayim, Selçuk. (1982). Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler. Selçuklu Çağı. Ankara:Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Nersessian, Vrej. (2001). Treasures from the Ark. 1700 Years of Armenian Christian Art. Los Angeles:The J. Paul Getty Museum.
Ögel, Semra. (1987). Anadolu Selçuklularının Taş Tezyinatı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Talbot Rice, Tamara. (1998). Bizans'ta Günlük Yaşam. Bizans'ın Mücevheri Konstantinopolis,İstanbul: Göçebe Yayınları.
Rogers, Michael. (2000). "The Tombstones of Ahlat and Later Mediaeval Armenian Khachkars,Interrelations and Interactions (Ahlat Mezartaşları ve Geç Ortaçağ'da Kaç karlar: İlişkiler ve Etkileşimler", ULUSLARARASI "SANATTA ETKİLEŞİM" SEMPOZYUMU, 25-27 KASIM, ANKARA 1998, BİLDİRİLER, Ankara: Türkiye İş Bankası, 206-209.

APA	ACARA ESER M (2004). Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. , 143 - 151.
Chicago	ACARA ESER MERYEM Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. (2004): 143 - 151.
MLA	ACARA ESER MERYEM Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. , 2004, ss.143 - 151.
AMA	ACARA ESER M Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. . 2004; 143 - 151.
Vancouver	ACARA ESER M Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. . 2004; 143 - 151.
IEEE	ACARA ESER M "Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı." , ss.143 - 151, 2004.
ISNAD	ACARA ESER, MERYEM. "Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı". (2004), 143-151.

APA	ACARA ESER M (2004). Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 21(1), 143 - 151.
Chicago	ACARA ESER MERYEM Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 21, no.1 (2004): 143 - 151.
MLA	ACARA ESER MERYEM Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.21, no.1, 2004, ss.143 - 151.
AMA	ACARA ESER M Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2004; 21(1): 143 - 151.
Vancouver	ACARA ESER M Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2004; 21(1): 143 - 151.
IEEE	ACARA ESER M "Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı." Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 21, ss.143 - 151, 2004.
ISNAD	ACARA ESER, MERYEM. "Anadolu Medeniyetleri Müzesi Koleksiyonunda Bulunan Bir Ermeni Haçı". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 21/1 (2004), 143-151.